Vredeskerk of geen kerk
Monnikenstrijd in
Jeruzalem onbeslist
Politieke lezing van de bijbel
Uitgevers vechten om
geschriften van paus
Trouw
predikant(e)
VANDAAGj
Toekomst doopsgezinde broederschap
De gereformeerde kerk van Dordrecht
Nieuw altaarmissaal
wordt ingevoerd
Wereldraad
actie voor
Nicaragua
Hervormden maken
reis naar Egypte
VOORBIJGANGEI
- DONDERDAG 8 FEBRUARI 1979
KERK
TROUW/KWARTET
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De doopsgezinde gemeenten in Nederland
moeten weer belichaming worden van een revolutionaire,
geweldloze liefde. Alleen in het radicale vredesgetuigenis is
voor de doopsgezinde broederschap nog toekomst.
Dit betoogt de Eindhovense predi
kant Sjouke Vooistra in het zojuist
verschenen Doopsgezind Jaarboekje
1979
Doopsgezinden worden gerekend tot
de zogenaamde historische vredes-
kerken. maar volgens VooLstra (van
wie bekend is. dat hij geen pnjs stelt
op de titel .ds"i zijn zij sinds het
einde van de 18e eeuw al geen echte
vredeskerken meer. De enkele vre-
deshobbyisten die er nog zijn. worden
beschouwd ais onrustige vreemde
eenden in de zo rimpelloze doopsge
zinde vijver.
In wat broeder Vooistra noemt ..de
huidige krampachtige overlevings
strategie" van de doopsgezinde ge
meenten. speelt het vredesgetuigenis
nauwelijks een rol. ..Met meer organi
satietalent dan geloofsvisie proberen
in ledental teruglopende gemeenten
het hoofd boven water te houden.
Alle pogingen tot overleven hebben
één ding gemeen ze reduceren de
gemeente tot het automatisch ant
woordapparaat van de (nog niet» op
geloste levensvragen van de westerse,
politiek liberale, godsdienstig vrijzin
nige middle-class
Alles samen
Het vredesgetuigenis zeil schept
nieuwe vormen van gemeente-zijn:
kleine gemeenschappen van mensen
die alles gemeenschappelijk hebben.
Vooistra wijst op het ontstaan van
dergelijke gemeenschappen in de
laatste jaren „overal in de wereld". Ze
worden gekenmerkt door hun over
zichtelijkheid. de zorg voor elkaar en
de radicaliteit van hun geloof. Deze
gemeenschappen vinden hun inspira
tie onder meer in de dopers van de
16e eeuw. Ze worden gevormd door
mensen vanuit verschillende kerkelij
ke tradities en trekken vooral buiten
kerkelijken.
Het vredesgetuigenis dat Vooistra be
doelt. is niet louter anti-militarisme.
Het heeft betrekking op de totale
sociale, economische en politieke
werkelijkheid. Bij de vraag naar de
toekomst van de doopsgezinde ge
meenten dient het inspelen op Gods
toekomst van vrede en gerechtigheid
iQ de gehele wereld centraal te staan
en niet onze bezorgdheid over ons
voortbestaan als gemeenten, aldus
Vooistra. ..Als onze gemeenten niet
meer zijn dan een afspiegeling van de
gemiddelde westerse samenleving,
dan hebben ze geen recht te over
leven."
Volkomen nieuw
Vooistra waarschuwt bij voorbaat,
dat het vredesgetuigenis van de ge
meente niet tot haar recht komt in
een avondje onder leiding van een
deskundige over oorlog en vrede pra
ten. Vooistra. „Het veronderstelt een
volkomen nieuwe organisatie van de
gehele gemeente: organisatie, finan
ciën. mankracht. Het kan niet dienen
als een soort restauratiepoging van
de bestaande gemeente, maar gaat
veeleer fungeren als organiserend be
ginsel van een nieuwe gemeente, die
hoogstwaarschijnlijk niet met de be
staande zal samenvallen! De bestaan
de. alleen op eigen overleven bedach
te gemeente ontleent haar bestaands-
recht slechts aan de mate van bereid
heid. waarmee ze haar organisatie
dienstbaar maakt aan het in het le
ven roepen van nieuwe vredesge-
meensc happen."
Blijkens het jaarboekje zijn er thans
143 doopsgezinde gemeenten in ons
land. Samen hebben ze circa 24.000
leden. Het boekje kost elf gulden en Is
een uitgave van de Algemene Doops
gezinde Sociëteit. Singel 454. Am
sterdam.
Ingang van de
Singelkerk te
Amsterdam, het
(internationaal)
centrum van de
doopsgezinde
broederschap.
ADVERTENTIE.
Van een onzer redacteuren
JERUZALEM Het Israëli
sche hooggerechtshof heeft
de eis van de koptische patri
arch van Jeruzalem om de Is
raëlische regering tot een
snelle beslissing in de strijd
om een klooster te dwingen,
afgewezen.
De kopten (christenen uit Egypte) en
de ethiopiërs strijden al jarenlang om
het bezit van een klooster en twee
kapellen bij de Kerk van het Heilige
Graf in Jeruzalem. Deze kerk zelf is
trouwens ook al letterlijk bijna be
zweken onder de vele vechtpartijen
tussen griekse. roomse, armeense. sy-
nsche. koptische en ethiopische mon
niken, die elkaar het bezit of het
gebruik betwisten. Restauratie van
WASHINGTON (ANP) De concur
rentieslag van Amerikaanse uitgeve
rijen om de rechten voor het uitgeven
van een aantal geschriften van Jo
hannes Paulus II. een heel produktief
schrijver voordat hij tot paus werd
gekozen, is ten einde Uitgeverij „Sea-
bury" is nu in het bezit van de rech
ten voor „Een teken van tegenstrij
digheid". een rede die kardinaal Woj-
tyla in 1976 In het VaUcaan hield, en
..Vruchtbare en verantwoordelijke
liefde", een opstel dat hij verleden
zomer in Milaan presenteerde Over
de rechten van „Liefde en verant
woordelijkheid" heeft Seabury nog
onenigheid met Robert March, een
uitgever uit San Diego.
Deze onenigheid ontstond doordat de
rechten van dit boek tegelijk werden
geveild op een internationale boeken
markt in Frankfurt en op een boeken
markt in Rome. Seabury was de ko
per In Frankfurt. March de koper in
Rome
Intussen bereidt uitgeverij ..Random
House" een uitgave voor met 42 ge-
waarin opgenomen: De Rotter
dammer. met Oordts Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tammmgi
Directeur mg O Postma
HOOFDKANTOOR
Posibus 859
1000 AW Amsterdam
lel C20-913456
telex 13006
Pottg-ro 6(5 00 00
flam. Ned CreOeibanA
ttffcerungnr 23 00 12 574
Gemeentegiro Amster<J»rv
XI1000
REGIO ROTTE ROAM/OORORECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010-115568 (abonnementen
en bezorging I
le< 010-115588 (redactie)
iel 115700 (wtsJmtend voor
REGIO DEN HAAG/LEIOEN
Postbus ioi
2501 CC Den Haag
lel 070 469445
Parkstraat 71
Den Haaq
REGIO NOORD'OOST-NEDERLANO
luitviodand .tdmxufcii jt>ei
Postbus 3
8000 AA 2«W)Ne
lei 0520Ö-17030
MeWmarkt 56
Abonnementsprijzen
t uw
I 47*0
I M4fi
«Jti
noodractiten
9-19 30 »an
maandag I'm v-osq Op zondag wan 18-
20 wur letet 020-913456
Opgave m.n. adrenant es tel
020-936888 d sdv «eHk aan Adv
aldefcng postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
AfliesenjZiginQen ufSKjrtend
aan onze Amsterdamse adressan
dichten van de paus onder de titel
..Paaswake en andere gedichten". Als
parochiepriester en later als hulpbis
schop van Krakau schreef de paus
poëzie die hij ln verscheidene Poolse
literaire en filosofische tijdschriften
publiceerde onder het pseudoniem
..Andrzej Jawten" Deze naam komt
van een romanfiguur uit de Poolse
literatuur die zijn geloof verliest en
het later weer herkrijgt. Volgens een
redacteur van ..Random House" is de
collectie gedichten die alle tussen
1950 en 1966 werden geschreven, een
beeld van de etappes in de geestelijke
groei van Karol Wojtyla en van dra
matische veranderingen in zijn omge
ving De onderwerpen van zijn verzen
zouden variëren van werk in een fa
briek tot liefde en wanhoop.
Ook de zustercongregatie van de
dochters van St. Paulus geeft een
boek met werk van de paus uit. Het
bevat 109 toespraken die hij tussen 16
oktober 1978 en eind december van
dat jaar heeft gehouden.
Om nieuwe ruzies te voorkomen heeft
paus Johannes Paulus II een commis
sie in het leven geroepen die zich
moet ontfermen over zijn geschriften.
Voorzitter ervan is Brenno Bucciarel-
11. directeur van de uitgeverij van het
Vatlcaan. Hij noemde de concurren
tieslag „een uitgeversoorlog".
deze eeuwenoude kerk werd daardoor
vrijwel onmogelijk. Een heel Ingewik
kelde regeling moet zoveel mogelijk
partijen de gelegenheid geven, van de
kerk gebruik te maken.
Maar de strijd, die zich nu voor het
hooggerechtshof afspeelde, ging om
het Deir-es-Sultan-klooster op het
dak van de kapel van de heilige Hele
na. die grenst aan de Grafkerk. In de
laatste honderd jaar wisselde dit
klooster herhaaldelijk van bezitter,
het laatst in 1970. toen ethiopische
monniken het slot uitzaagden, waar
van de kopten tot dan toe de sleutels
hadden, en zo het klooster in bezit
namen.
Op het kloosterterrein staat een olijf
boom, waarvan de monniken bewe
ren. dat dit de struik is, waarin de
ram vast zat. die God tot Abraham
gezonden had om die te offeren in
plaats van zijn zoon Izak.
Het Israëlische hooggerechtshof
vond de zaak te gecompliceerd en
met te verreikende politieke konse-
kwenties ook. dan dat ze een-twee
drie zou kunnen worden opgelost.
De eeuwenoude strijd tussen kopti
sche en ethiopische christenen „kan
niet teruggebracht worden tot een
Juridisch meningsverschil alleen", zo
stelden de joodse rechters op onder
koelde toon vast.
met in totaal 6300 leden zou gaarne in kontakt
komen met een
ter voorziening in de vacature
JEUGDPREDIKANT
Enige informatie:
De gemeente heeft vijf wijken voor zeven predikants
plaatsen. met daarnaast een bejaardenwijk en een
pros-parochie.
De taak van de te beroepen predikant(e) zal ener
zijds bestaan uit het voor de gehele stad stimuleren
van jeugdwerk en jongerenpastoraat, en anderzijds
uit het pastoraat onder jongeren in de binnenstad.
Er loopt momenteel gelijktijdig een beroepingsproce
dure voor 2 wijkpredikanten waarin op een andere
wijze wordt voorzien.
De voorkeur gaat uit naar een theoloog tussen de 30
en 40 jaar. met bij voorkeur ervaring in gemeente
en/of jongerenwerk.
Nadere inlichtingen worden gaarne verstrekt door de
voorzitter va de beroepingscommissie, de heer J.
van der Weij, Erica 17 Dordrecht, tel. 078-175585.
Schriftelijke reacties alsook verzoeken om toezen
ding van de plaatselijke gegevens, schets van be
leidsvorming. profiel, taak en werkgebied van de
jeugdpredikant. kunnen tot 25 februari werden ge
richt aan de secretaris van genoemde commissie, de
heer L. C. van Dijk, Rozenhof 8, Dordrecht, tel. 078-
134198.
UTRECHT (ANP) Op 19 februari
zal het eerste exemplaar van het al
taarmissaal voor de Nederlandse r.k.
kerkprovincie worden aangeboden
aan kardinaal Willebrands. De plech
tigheid vindt plaats om 's middags
vier uur in Het Slot vah Zeist. Het
nieuwe missaal Is de officiële verta
ling van het „Missale Romanum", dat'
een van de resultaten was van het
tweede Vaticaanse concilie.
De bisschoppen van Nederland heb
ben bepaald dat het nieuwe altaar-
missaal wordt ingevoerd met ingang
van aswoensdag. 28 februari. Dit be
tekent dat het missaal vanaf die da
tum is voorgeschreven voor de vie
ring van de eucharistie in de Neder
landse bisdommen.
Bij het verschijnen van het Neder
landse altaarmissaal hebben de bis
schoppen een brief geschreven, die
vergezeld gaat van een handleiding
bij het missaal. De bisschoppen wij
zen er in hun brief op dat in het
nieuwe missaal de keuzemogelijkhe
den aanzienlijk zijn. waardoor recht
kan worden gedaan aan het eigen
karakter van de vele verschillende
gemeenschappen die de eucharistie
vieren. Volgens de wens van het twee
de Vaticaans concilie moet bij het
gebruik van het missaal ook de deel
name van de gelovigen mime moge
lijkheden krijgen.
GENEVE CICARWS. de afde
ling werelddiaconaat van de werel
draad van kerken, heeft de ledenker-
ken om een miljoen gulden gevraagd
voor hulp aan slachtoffers van het
regime in Nicaragua. De hulp loopt
via een comité, dat de protestantse
kerken in Nicaragua hebben opge
richt. en via organisaties van kerken
buiten het land.
gevonden. De plattegrond kon pre-
OSTIA In Ostia bij Rome zijn cies gereconstrueerd worden. Het
de resten van een christelijke kerk uit gaat om een basiliek zonder zijbeu-
de eerste helft van de vierde eeuw. ken met een lengte van 43 en een
breedte van 16 meter. Een halfronde
apsis sloot de altaarruimte aan de
voorkant af.
LONDEN Meer dan de helft van
de huwelijken in Engeland wordt niet
meer in de kerk geslote». In Engeland
fungeert de geestelijke tegelijk als
ambtenaar van de burgerlijke stand,
zodat wie in de kerk trouwt, niet ook
nog naar het raadhuis hoeft. Maar in
1976 gaven voor het eerst meer paar
tjes de voorkeur aan het raadhuis
boven de kerk en in 1977 was de
verhouding al 180.000 burgerlijk te
gen 176.000 kerkelijk.
OEGSTGEEST Voor een beperkt
gehouden aantal belangstellende ge
meenteleden. ten hoogste 25. organi
seert de raad voor de zending van de
hervormde kerk een reis naar Egypte.
De heenreis wordt op 16 april ge
maakt en de terugreis op 30 april.
De deelnemers zullen niet alleen ken
nis kunnen maken met het oude
Egypte en het Egypte van de islam,
maar ook met de koptische evangeli
sche kerk.
door drs. J. de Jongh
Van Shaw stamt het verhaal van een
dame. die vertelde met andere dames
op een bijbelkring het boek Openba
ring te lezen. Toen hij meende te
moeten opmerken, dat dit toch wel
een heel moeilijk boek is. zei ze: „O.
maar we leggen het elkaar uit!". Zo
gaat het op ontelbare bijbelkringen
toe. Maar wat men samen ontdekt, is
meestal precies, wat we altijd al
dachten en de onbegrijpelijkheden
kunnen eventueel door de wijkpredi-
kant bevredigend worden uitgelegd.
Groot Nieuws voor U - wel eens het
nieuwe testament in ondernemers-
taal genoemd wordt best verkocht.
Hij is immers zo begrijpelijk voor ons.
want het spreekt ónze taal.
Ieder leest de bijbel door een bril. De kleur van
die bril wordt onder andere bepaald door onze
sociale positie, cultuur en wal we van allerlei
dingen geleerd hebben te vinden Zowel rechts
als links loopt gevaar de teksten te ge.bruikr»
zoals dat in hun kraam tc pas komt Wanneer
prof Kiiitert dan ook de Christenen voor het
Socialisme verwijt, dat ze allang weten wat er
staat vanuit hun ..marxistische vooronder
stellingen geelt hij voedsel aan de indruk, dat
hi) zich niet bewust is van eigen politieke bnl
Het is naïef tc menen een positie boven de
partijen te kunnen innemen Lezen :s altijd
historisch en maatschappelijk bepaald ..Het is
wat anders of een grootgrondbezitter psalm 22
citeert (Mijn God. waarom hebt Gij mij verla
ten). dan wanneer een van zijn pachters die
psalm leest Hiermee citeer ik Jan Bonsen,
docent exegese Nieuwe Testament aan de kat
holieke theologische hogeschool te Utrecht,
die in zijn boekje Politieke lezing van de
Bijbel. Een werkboek" niet onduidelijk is met
betrekking tot zijn vooronderstellingen'
Op welke manier wordt het nu mogelijk de
bijbel werkelijk te verstaan, zoals zo verstaan
wil worden^Want Bonsen is zich ervan bewust,
dat iedere vooronderstelling zeker als hij
niet onderkend wordt! gevaar loopt de bijbel
te laten buikspreken. Hij noemt vier voor
waarden:
1) Overeenstemming tussen de bijbelse grond
houding en de grondhouding van de lezer:
2) Toegankelijkheid van de teksten voor dege
nen voor wie ze zijn geschreven: de onderdruk
ten en degenen, die met hen solidair zijn. 3)
lezing van de teksten als gericht op de praktijk
en
4» bewustzijn bij de lezer van zijn plaats in de
sociale orde en kennis van de plaats van de
tekst in de samenleving van die dagen
Waarom bijbellezen
Waarom lezen we eigenlijk in de Bijbel? Dat is
immers onnodig als je allang weet waar het om
gaat! Lezing dient dan om je gelijk te bevesti
gt?» Fundamentalisme van rechts en links is
lood om oud ijzer. Alleen vanuit een zoekhou-
ding is te verwachten, dat je iets uit de bijbel
kunt leren over leven. Die houding wordt door
Bonsen omschreven als ..een zoeken naar In
zicht in je situatie en naar de mogelijkheden
om daarin gericht te handelen (20) Hoewel
Bonsen zegt. dat je niet van te voren weet. wat
de bijbelse grondhouding is. verbaast het toch
niet te vernemen, dat het JHWH in de Schrif
ten gaat om de onderdrukten. Dat bedoel Ik
niet zo kritisch als het lijkt. Je moet immers
wel een erg beslagen bril hebben, als Je niet
ontdekt, dat het daar tenminste óók en ln hoge
mate om gaat."
De vraag is nu: Wie hebben in een bepaalde
sociale orde oor voor het verstaan van de
Bijbel? Antwoord: Bewegingen, die zich sub
versief <=gericht op verandering'omverwer-
pingiverhouden tot die sociale orde. In het
verleden waren dat o a. Wonatisten. Walden
zen. dopers en boerenopstandelingen In onze
sociale orde betekent dit. dat een Juist ver
staan van de bijbelgeschriften pas kan ge
schieden in solidariteit vanuit de joodse en
christelijke traditie met die maatschappelijke
bewegingen, die in subversiviteit staan met de
maatschappelijke orde op grond van hun stre
ven naar t&edakah (-bijbelse gerechtigheid, de
J (32i
Groepen kritische christenen bestaan ten on
zent vaak uit intellektuelen en gegoede bur
gers met een kwaad geweten. Staan ze door
hun sociale positie niet automatisch aan de
verkeerde kant? Evenals Bonsen zou ook ik
dan de juiste grondhouding missen. Volgens
Bonsen moeten deze groepen hun zelfanalyse
herzien. Ze zullen dan ontdekken, dat er ook
zoiets is als ideologische onderdrukking (in
onderwijs, welzijn en godsdienst), die één pa
troon vormt met andere vormen van onder
drukking. zodat onze solidariteit ongeveinsd
kan zijn.
De deskundigen
Een probleem is. dat basisgroepen niet over de
kunde beschikken, die voor een verantwoorde
lezing nodig is. Eén deskundigheid heeft de
basis: de ervaring van de solidariteit met de
onderdrukten. Dat is echter een voorwaarde en
geen garantie voor een goede lezing. De resul
taten van wetenschappelijk onderzoek kunnen
niet gemist worden. Maar word je dan niet
opnieuw afhankelijk van deskundigen, nu niet
van rechts, maar van links, zoals de schrijver er
één is?Om dat te voorkomen zullen de basis
groepen nationaal en internationaal met el
kaar ervaringen met lezing moeten uitwisse
len: kennis moeten verwerven van methodiek
en resultaten van wetenschappelijk onderzoek
en een methodische lezing moeten beoefenen.
Met de twee laatste zaken maakt Bonsen een
begin ln zijn boekje.
Hoofdstuk 2 geeft een overzicht van verschil
lende wijzen van lezen in de wetenschappelijke
exegese. Maar wie dat in 36 bladzijden wil
doen. ls niet alleen onvolledig, maar ook nood
zakelijk onhelder. Maar laat de ..basis" hiero
ver zelf oordelen. Ik ben tenslotte ook theoloog
en mijn sociale positie maakt de lezing van
Bonsens tekst aanvechtbaar
king van vertalingen is niet voldoende. Het
moet met Argwaan gebeuren. Alleen argwaan
leidt tot een juist keuze.
Ten slotte biedt Bonsen aan de hand van een
paar concrete bijbelteksten een proeve van
methodische lezing. Hoewel hij in zijn boek
zegt niet te kiezen tussen de methode Breukel-
man en de Franse structuralisten, blijkt uit de
voorbeelden zijn voorkeur voor de laatste»
Daar mis ik dan ook de kritische distantie. Het
lijkt erop. dat dit dé methode is en niet één van
de instrumenten naast de in een vorig hoofd
stuk genoemden. Een goed vervolg op dit
boekje zou een kritisch gesprek met de struc
turalisten zij»
Ook rijst bij mij naar aanleiding van de uit
overige beschouwingen over de grondhouding
de vraag: Waar komt mijn solidariteit met de
onderdrukten vandaan? Is ze alléén voorwaar
de voor de lezing van de schrift? Is ze een
gevolg van gezond (politiek) inzicht? Of leidt
het getuigenis van de Bijbel zélf tot een politie
ke keuze, waarvan de lezing niet meer is los te
maken?
Ik meen. dat de zoekhouding in relatie tot die
„eigen-aardige" teksten, die samen de Bijbel MlfldSZGnty
vormen, een mens brengen tot een keuze, waar
bij de tekst gehoord kan worden
Gaspar Garcia
Het zou wel van een ongelofelijke
soort hypocrisie getuigen warmee
het geval van Gaspar Garcia roon 1
katholieke en ook andere christen
hun monden zouden ronden en ,,o
zouden zeggen, „oh. hoe is dat
mogelijk, een priester van Gods ki
die naar de wapens gnjpt!" Een
ongelofelijk soort hypocrisie die
ongetwijfeld in de wereld en ook
ons land zal worden aangetroffen
hen die als het rechtse dictaturen
betreft altijd onmiddellijk op een
pacifistische fluit beginnen te pijj
Dan moet het ineens zonder gewei
Tegen atoombewapening geen
bezwaar, tegen bewapening in 't
algemeen geen bezwaar, maar als
uiteindelijk en ten slotte een tot h
uiterste getergde priester, die al z<
veel jaren niet te gedogen onrecht
heeft moeten aanzien en moeten
aanhoren, er het laatste aan gedai
heeft, geen oog heeft toegedaan in
bittere nachten van jaren lang. als
dan zo'n man eindelijk en ten slotl
geen andere uitweg meer ziet dan
naast de strijders tegen deze helse
machten te gaan staan en hun te h
te komen, dan ineens is dat
onverantwoordelijk. Ik hoor het al
zulke mensen kunnen geen priestn
zijn. Zij hebben geen recht meer o|
de gunsten van de kerk. Maar wel 1
die tot dit alles dagelijks de meest
wrede stukken tekent, stukken
waardoor de anonieme machten v
geldzucht en verderf verder mogei
gaan in hun handel met mensen, n
kinderen, in hun uithongeren van
boeren en arbeiders. Ik besef dat i
sta te schreeuwen. En misschien
moest ik stil en beschaamd worde
bij het lezen van dit bericht. Ik we
niet of ik veel zegen heb weg te gei
maar mijn zegen hebben zij. God
behoede hen in de ongetwijfeld
ongelijke strijd.
Ned. HERV. KERK
Beroepen: te Winsum/Baard/Oo
littens Y. Slik te Winsum te Rit
kerk W. L. van der Geer te Heukel
Beroepen: te Ermelo, W Schaa
Oudega-W
Beroepbaar: J. A. H. Jongkind I
dijk 172 te Langerak; J. van der
den Pr Christinalaan 5 te De Me
Geref. kerken
beroepen: te Reeuwijk J. Moni
kand. te Brummen; te Meppel
Klompmaker te Bunde (W-Dtlnd
Beroepbaar: J Mondeel Buu
straat 65 te Brummen.
GEREF. KERKEN (VRIJG)
Beroepen: te Enschede-Noord (M
on. dienst Irian-Jaja) G. Rie
kand. te Amersfoort, die dit bei
heeft aangenomen.
GEREF. KERKEN (VRIJG. BV)
Beroepen: te Kampen E. Zwartev
te Velp. te Kampen (mission. di<
in Natal-Zd. Afrika) B. Wielengi
Eek en Wiel.
Geref. gemeenten
beroepen: te Melissant A. Hoq
land te Krabbendijke.
Prof. dr. W. J. Doev
Op 60-jarige leeftijd is overleden p
dr. W. J Doeve. die verbonden 1
aan de theologische faculteit
rijksuniversiteit te Utrecht, waari
sinds 1962 de geschiedenis van
Jodendom in de Hellenistische enl
meinse tijd (tot 500 na Christus)]
ceerde. Prof Hoeve bezocht eerst
christelijke kweekschool te I
Haag en begon zijn loopbaan als'
derwijzer. Later is hij te Leiden tü
logie gaan studeren en in 1950 vf
hij door zijn promotor wijlen prof.
J de Zwaan bevestigd tót predik
van de hervormde gemeente te I
wierde. In 1957 vertrok hij naar Al
selkanaal. waar hij stond tot zijn
noeming tot hoogleraar. Prof. Do
hield zich o.m. ook bezig met de k<
muziek en schreef enige artikelen
het tijdschrift Hey Orgel
Nikkyo Niwano
De Templeton-prijs voor vooruitgt
in de religie is voor 1979 toegek»
aan een Japanse boeddhist, de
jarige Nikkyo Niwano. Hij is de sti
ter en leider van de Rissho Koseil
die met 4.6 miljoen leden beschou
wordt als de grootste boeddhistisi
lekenorganisatie ter wereld. Eerd
winnaars van de Templeton-prijs,
in 1973 werd ingesteld en 320.000 f
den bedraagt, zijn moeder Tere
broeder Roger van Taizé. kardin
Suenens en Chiara Lubich.
Richtlijnen
Het slothoofdstuk geeft richtlijnen voor een
vruchtbare lezing. Eerst een samenvattend
overzicht van de geschiedenis van Israël en de
eerste christenen vanuit economisch-'politiek
gezichtspunt. Dan enkele aanwijzingen hoe
men zonder kennis van de grondtalen achter
het gladstrijken door burgerlijke vertalingen
kan komen Met name wordt vergelijking met
de Statenvertaling en de Verdeutschung van
Buber-Rosenzweig aanbevolen. Maar vergelij-
Ten slotte maak ik nog een didactische aan
merking: Ik had in een boekje, dat tot doel
heeft mensen te helpen zelfstandig de bijbel
teksten te lezen, mijn verhaal meer aan de
hand van concrete voorbeelden uit de ervaring
en de tekst opgebouwd. Ik was ook wat zuini
ger geweest met mijn jargon. Ook in de z.g
basisbeweging zijn er velen, die nog in een
proces van bewustwording en verandering ver
keren. Ze hebben er recht op niet uit het veld te
worden geslagen. Ik heb het boekje niet ge
schreven. Ik sta aan de wal en heb wel zo veel
gemeenschappelijk met de schrijver, dat ik het
de moeite waard vind om gelezen en besproken
te worden.
De gereformeerde studentenpredikant drs.
J. de Jongb te Enschede bespreekt Jan
Bonsen. Politieke lezing van de Bijbei. een
werkboek. Uitgave NCSV te Zeist. Te be
stellen door storting van 14.20 (kosten
porto) op giro 67082.
Meer dan vierhonderd Hongal
priesters in de Verenigde Staten
Canada hebben de Hongaarse rt
ring verzocht om de volledige rehi
litatie van de in 1975 overleden ka
naai Mindszenty Zij willen dat
volledig onschuldig wordt verkla
aan de misdaden, waarom hij in I
tot levenslang werd veroordeeld,
rehabilitatie zou waargemaakt k
nen worden door het weer onafhal
lijk maken van de kerk ln Honga
en het toestaan van vrij godsdiel
onderwijs.
Het woord door Irving Wallace.
Elsevier. Amsterdam. 528 pag
32.50. Deze roman, gesitueerd n
om de vondst van een papyrusrol
het evangelie van Jezus' join
broer Jacobus zou behelzen,
scheen eerder onder de titel „Ik Ji
bus" bij De Boekerij ln Baarn
