hina valt Japan
lij tegen Moskou
akhtiar niet bang
Iroor schaduw-premier
Quemoy maakt Taiwan vuist tegen China
Nieuw vredesoverleg
Israël en Egypte
Zaïre krijgt
Belgische
parachutisten
Amerikaanse
soldaten
leren
Engels
Voorstel Amerika:
Spionnen: melden a.u.b.
Surinaamse
ambtenaren
staken niet
Washington
steunt
Thailand
ENSDAG 7 FEBRUARI 1979
BUFTENLAND
TROUW/KWARTET
KIO (Reuter, UPI) China is Japan bijgevallen in het geschil dat dat land met de Sowjet-
e heeft over vier kleine eilandjes in de Stille Oceaan, de Koerillen.
nand zou zich druk maken over
vlekken, als ze militair niet zo
ngrijk waren. De Sowjet-Unie
nt er raketproeven in de buurt,
[t er zo'n 6000 militairen gestatio-
•d, en een vliegveld aangelegd,
io heeft daartegen bij Moskou fel
otesteerd, maar dat protest was
dovemans oren gericht. Russi-
e marineschepen aldus Japanse
ilieden, gaan rustig door met het
iren van raketten.
officiële Chinese nieuwsagent-
ap heeft nu gezegd dat Moskou
jeert Japan te intimideren, en
Deert het land van een gematigd
Ipunt in Aziatische zaken (dat
in de zienswijze van Peking zeg-
pro-China), af te houden. Japan
it vorig jaar een vredes- en vriend-
'erdrag met China, waarin
opgeroepen tot verzet tegen
lonisme", waarmee in het Chi-
jargon de buitenlandse politiek
de Sowjet-Unie wordt aangeduid.
tens het Chinese persbureau ligt
noordelijke Japanse eiland Hok-
Jdo binnen schootsafstand van de
ische militairen op de Koerillen,
i een landing daar binnen twin-
nuten worden uitgevoerd.
De Sowjet-Unie wijst alle protesten
bij voorbaat van de hand met het
argument dat de Koerillen tot haar
grondgebied behoren, en Moskou
mag er alles doen wat het wil. De
eilanden werden aan het eind van de
Tweede Wereldoorlog bij de Sowjet-
Unie gevoegd, maar Japan doet er
nog steeds aanspraken op gelden. De
weigering van Moskou de eilanden
terug te geven heeft tot nu toe de
ondertekening van een vredesver
drag met Japan in de weg gestaan.
Deng op bezoek
De Chinese steun voor de Japanse
zaak valt samen met het bezoek dat
de Chinese vice-premier Deng Xiao
ping. Hij is op thuisreis uit de Vere
nigde Staten, waar Deng acht succes
volle dagen doorbracht. De vice-pre
mier is nog steeds verkouden en kon
daarom in Tokio niet aanzitten aan
een diner, dat te zijner ere was aange
richt.
Deng praat vandaag, als hij zich ten
minste goed genoeg voelt, met de
Japanse eerste minister Masayoshi
over onder andere de betrekkingen
met de Sowjet-Unie en de ontwikke
lingen in Indo-China. De Japanse mi
nister van buitenlandse zaken heeft
gezegd dat Tokio opzettelijk het pro
test bij de Sowjet-Unie vóór het be
zoek van Deng heeft ingediend, om
niet de indruk te wekken dat er een
anti-Moskou alliantie bestaat tussen
Tokio, Peking en Washington.
Deng is niet zo verkouden of hij lacht vriendelijk als een Japanse vrouw een diepe buiging
voor hem maakt bij zijn aankomst op het vliegveld van Tokio.
BRUSSEL (UPI. AP) België is van
plan Zaïre 250 parachutisten te stu
ren. Dat gebeurt op verzoek van de
Zaïrese president Moboetoe. De Bel
gische minister van buitenlandse za
ken Simonet heeft dat gisteren ge
zegd. De parachutisten, allen vrijwil
ligers. worden gelegerd bij de Zaïrese
hoofdstad Klnsjasa en in de oostelij
ke stad Boekavoe. De troepen wor
den gestuurd in het kader van de
militaire samenwerking tussen Bel
gië en Zaïre.
In mei vond een opstand plaats in het
Afrikaanse land. waarbij Belgische
en Franse troepen president Moboe
toe te hulp schoten. De beslissing tot
militaire steun heeft België genomen
na overleg met behalve Frankrijk ook
Groot-Brittannië en de Verenigde
Staten.
Deze landen zijn bezorgd over de ont
wikkelingen in Zaïre, waar het westen
grote politieke, economische en mili
taire belangen heeft.
De economie van Zaïre is door de
schier oeverloze corruptie, verwaarlo
zing van de landbouw en de dalende
koperprijzen een chaos. Westerse lan
den steunen Zaïre economisch en fi
nancieel op voorwaarde dat Moboe
toe in eigen huls orde op zaken stelt.
De president denkt zelf dat dat lukt.
Hij zei tenminste gisteren dat hij
„veroordeeld is te slagen in de pogin
gen de economische situatie in Zaïre
te verbeteren", maar Moboetoe liet in
het midden hoe.
IHERAN (Reuter, UPI, DPA) De Iraanse premier Bakhtiar heeft gisteren lakoniek
eageerd op de benoeming van een schaduw-premier door ayatollah Khomeini. Bakhtiar zei
land te zullen blijven leiden totdat het volk door middel van algemene verkiezingen zijn
Oluze heeft uitgesproken.
tTeheran was het gisteren vrij rus-
en keerde het normale leven weer
*njig. De files voor de benzinestati-
waren verdwenen en de postbe-
>üij>ten gingen weer aan het werk.
';e duizenden betogers betoonden
in vreedzame demonstratie hun
aan Khomeini en aan de maan-
door hem benoemde schaduw-
:r Bazargan.
betogingen werden slechts ver-
door een groot aantal straalja-
die laag over de stad vlogen. Dit
di chtsvertoon is volgens waarne-
s een teken dat de luchtmacht
ht| steeds Bakhtiar steunt. Eerder
week heeft Khomeini gezegd dat
luchtmacht aan zijn kant stond.
de provinciestad Zahedan, in het
loosten van Iran, raakten aanhan-
s van de naar het buitenland uit
reken sjah slaags met aanhangers
Khomeini. Volgens de Iraanse
o vielen daarbij drie doden en
ig gewonden. In Kermanshah,
de grens met Irak, kwamen twee
ïsen om het leven bij een bomex-
öe.
irmaal
ed politieke spanning, die maandag
et Iran ontstond door de benoeming
Bazargan als schaduw-premier,
hi d gisteren aanzienlijk minder,
te mier Bakhtiar ging normaal naar BuitCItuind
ze parlement, waar een wet werd
oo igenomen die de opheffing regelt
iet1 de beruchte geheime politie Sa-
rit
vak. Een andere wet, die de berech
ting mogelijk maakt van degenen die
worden verdacht van corruptie en
onderdrukking tijdens het sjah-regi
me, kreeg ook steun van de parle
mentsleden. Bakhtiar zei zich weinig
zorgen te maken over zijn schaduw-
collega, zolang deze slechts woorden
gebruikt om invloed te winnen en
niet overgaat tot daden.
Een woordvoerder van Khomeini
achtte de kans gering van een ingrij
pen van het leger, „dat op het punt
stond versneld verdeeld te raken."
Hij gaf echter toe dat de situatie niet
zo rooskleurig is als het gisteren leek.
Hij zei dat sommige elementen pro
beerden „het oude regime terug te
brengen", daarbij doelend op sjah-
getrouwen in de strijdkrachten. De
woordvoerder zei dat men overwoog
alle ministeries van de regering op
een vreedzame manier over te nemen,
met medewerking van het daar wer
kende personeel. Hij zei brieven te
hebben ontvangen, waarin de ambte
naren op een aantal ministeries hun
steun betuigen aan Khomeini. Ook
vanuit universiteitskringen, lucht
machtleiding en telecommunicatie
zouden aanhankelijkheidsbetuigin
gen zijn binnen gekomen.
gisteren gezegd dat de regering het
buitenlands beleid drastisch gaat
veranderen. Het land treedt uit de
Cento, een militair bondgenootschap
met de Verenigde Staten, Turkije,
Groot-Brittannië en Pakistan.
De minister verklaarde dat ook de
betrekkingen met Israël en Zuid-Afri
ka, die ten tijde van het sjah-regime
goed waren, zullen worden bezien. Dit
wil echter niet zeggen dat de regering
het Westen helemaal opgeeft en kiest
voor een ander machtsblok. „Voort
aan gaan wij slechts uit van de Iraan
se belangen in onze betrekkingen met
het buitenland," aldus Mir-Fenderes-
ki.
In Teheran wordt verwacht dat Ba
zargan en Khomeini vandaag de na
men bekend maken van de ministers,
die in de voorlopige (schaduw-)rege-
ring zullen zitten. Voor morgen staan
massale demonstraties ten gunste
van Bazargan op het programma.
BONN (UPI) Amerikaanse
soldaten krijgen Engelse les,
en dat is hard nodig. Veel van
hen beheersen die taal op het
ogenblik slecht, en spreken lie
ver Spaans. Bij het vierde in-
fanterie-regiment bijvoor
beeld, dat in West-Duitsland
gelegerd is, is 15 procent van
de militairen Spaans spre
kend. Commandant William
Landgraf heeft nu verboden
die taal te gebruiken, om zo de
gevechtskracht van de een
heid te vergroten. Hij vertelde
dat aan de Stars and stripes,
het dagblad voor de Ameri
kaanse militairen in Europa.
De krant ging met de militai
ren praten over het verbod
Spaans te spreken. De één zei
dat daardoor en door de ge
dwongen taalles zij het Engels
nog meer zouden gaan haten,
maar de ander vond het wel
nuttig om het Engels machtig
te zijn. „Dan kan ik mijn werk
beter doen."
CAIRO (UYPI, Reuter) De Verenigde Staten hebben voor
gesteld de vastgelopen vredesbesprekingen tussen Egypte en
Israël in Washington voort te zetten, nadat bleek dat beide
partijen bleven volharden in de huidige standpunten.
De Iraanse minister van buitenlandse
zaken Ahmed Mir-Fendereski heeft
BONN (UPI) De westduitse minister van binnenlandse zaken heeft alle
spionnen geadviseerd zich maar te melden omdat zij toch geen kans meer
hebben onontdekt te blijven. Minister Gerhart Baum verstrekte dit gratis
advies via alle kranten in de Bondsrepubliek. Hij zei daarin dat recente
successen van de Westduitse contraspionage hebben bewezen dat de spion
nen de minister had het over Oostduitse agenten weinig kans hebben
'niet ontdekt te worden. Volgens Baum konden zij zich maar beter bij de
politie melden, dan zouden zij misschien niet vervolgd worden.
Dit deelde de Egyptische minister
van buitenlandse zaken Boetros Gha-
li gisteren mee voor zijn parlement.
Hij zei dat het Amerikaanse voorstel
kwam, nadat de Amerikaanse afge
zant Alfred Atherton er de afgelopen
maand niet in slaagde de kloof tussen
PARAMARIBO (ANP) De acties
van ambtenaren in Suriname zullen
worden beëindigd. Regering en cen
trale van landsdienaren organisaties
(CLO) hebben definitief overeenstem
ming weten te bereiken over een pak
ket voorzieningen ten bedrage van in
totaal 25,6 miljoen Surinaamse
guldens.
Breekpunt tijdens de onderhandelin
gen tussen regering en CLO was de
eis van de ambtenaren tot een halve
periodieke verhoging extra. Om die
eis ingewilligd te krijgen, werden
maandag bij verscheidene overheids
diensten stiptheidsacties opgezet.
Uiteindelijk accepteerde de CLO een
regeringsvoorstel om het geld voor de
halve periodieke verhoging extra on
der meer af te halen van medische
voorzieningen.
de opvattingen van beide landen over
een vredesverdrag te vernauwen.
Egypte verwerpt het standpunt van
de Israëlische premier Menachem Be
gin, dat de akkoorden van Camp Da
vid zijn bedoeld als uitgangspunt
voor een vredesverdrag, dat alleen de
situatie tussen de beide landen re
gelt. Amerika en Egypte statin op het
standpunt dat een dergelijk akkoord
een allesomvattend verdrag voor vre
de in het Midden-Oosten moet zijn.
De minister van buitenlandse zaken
zei niet of hij op het Amerikaanse
voorstel tot hervatting van de vredes
besprekingen ingaat, maar hoge
functionarissen zeiden dat het vrijwel
zeker is dat Egypte bereid is naar
Washington te vertrekken, als ook
Israël met het voorstel instemt. De
minister zei dat de oplossing van het
Palestijnse probleem de oorzaak van
de verschillen in opvatting was tus
sen de twee landen.
De Amerikaanse minister van buiten
landse zaken, Cyrus Vance heeft het
congres gezegd dat Israël en Egypte
„zeer binnenkort" zullen worden uit
genodigd. Vance gaf aan dat er nog
diepe verschillen van mening bestaan
met Israël over de financiële steun
die Amerika zal geven aan Israël, als
dit land als gevolg van een vredesver
drag zich terugtrekt uit de Sinai-
woestijn. Amerikaanse experts schat
ten de kosten voor het verplaatsen
van twee luchtmachtbases op een
miljard dollar. Israël heeft echter om
meer dan drie miljard dollar ge
vraagd, om ook de kosten te dekken
van wegenaanleg en verhuiskosten.
Tegen 'Vietnamese
bedreiging'
WASHINGTON (AP, UPI)
De Amerikaanse president
Carter heeft Thailand steun
beloofd en gezegd dat de Ver
enigde Staten al hun verplich
tingen zullen nakomen. De
Thaise premier Krinagsak is
op het ogenblik bij hem op
bezoek.
Thailand voelt zich bedreigd door
Vietnam, vooral na de Inval ln Cam
bodja die door Vietnam werd ge
steund. Met een onmiskenbare ver
wijzing naar de Vietnamese troepen
die in Cambodja aan de grens met
Thailand liggen zei Carter dat Wash
ington de vrijheid en veiligheid van
Thailand verzekert.
„U komt op een zeer belangrijk mo
ment, nu u opnieuw getuige bent van
een conflict vlak bij uw grenzen," zo
zei de Amerikaanse president tegen
de Thaise premier. Deze wil van de
Verenigde Staten militaire en econo
mische steun. Dat laatste vooral ook
vanwege de 140.000 vluchtelingen uit
Vietnam en Cambodja die op het
ogenblik in Thailand verblijven
Thailand en de Verenigde 8taten
hebben een uit 1954 daterend veilig
heidsverdrag.
Kriangsak zei in zijn antwoord dat de
veranderde politieke verhoudingen in
Zuldoost-Azië zijn land ln een gevaar
lijke situatie hebben gebracht. Maar.
aldus de premier, de kracht van het
Thaise volk zal ons in staat stellen
aan alle uitdagingen het hoofd te
bieden.
[J; lor Johan ten Hove
11 JEMOY Op het eerste gezicht is Quemoy (Kinmen zoals het hier
et) een lieflijk subtropisch eiland met een prachtige plantengroei en
■fe wie stranden. Rijp voor horden toeristen. Het ligt in de straat van
s iwan op ongeveer tweehonderd kilometer van Taiwan en het is nog
o' en vijftien kilometer groot. Na een rondleiding over het eiland blijft er
1 n dat beeld weinig over. Quemoy is in de dertig jaar nationalistisch
wind herschapen in een bijkans onneembaar bastion, met tientallen
•a 'are betonnen bunkers, een doolhof van in rotsen uitgehouwen gangen
>a zalen. Daarin een onbekend aantal tot de tanden bewapende sol-
T. ten.
vliegen er heen in een oude C 119, een
jlgfcstel dat vroeger gebruikt werd om para's
Jroppen. Ongeveer honderd meter boven
wateroppervlak, om buiten de vijande-
'Jce radar te blijven. Hoog boven ons een
z aal jager van de Taiwanese luchtmacht
escorte. „Er mocht eens iets mis gaan",
was bijna vergeten dat er hier nog steeds
^Jrlog wordt gevoerd,
d
yfldat de legers van de Kwomintang, de
êc tionalistische partij van generaal Tsjiang
1(, ü-sjek, in 1949 door het rode leger van
ra( lo Zedong (Mao Tse-toeng) verslagen wa-
i en van het vasteland gejaagd, begon
gezegd in oktober van datzelfde jaar op
teiland Quemoy de victorie. Na een reeks
ra are nederlagen op het vasteland slaag-
i n de nationalisten erin een rode invasie
het eiland af te slaan.
lag
slag om Koe Ning-toe, een rotspunt aan
westkant van het eiland, wordt breed
gemeten door een jonge militair. Hij
at stram in de houding en getuigt van de
g« Idendaden van de nationalistische troe-
di n. Het zal best waar zijn. maar ik heb nu
J zo veel gehoord over het uitstekende
id tionalistische leger, nu en in het verleden,
en over hun ongetwijfeld uitmuntende stra
teeg, generalissimo Tsjiang Kai-sjek, dat ik
me begin af te vragen hoe dat onbetrouwba
re zootje van Mao Zedong er ooit in is
geslaagd de nationalistische legers te ver
pletteren.
Waarmee niet ontkend wordt dat het Tai
wanese leger, met zijn zeshonderduizend
goed getrainde en gemotiveerde soldaten
nu een geduchte strijdmacht vormt. Waar
dan nog eens twee miljoen reservisten, die
elk jaar een maand in opleiding gaan, bij
komen.
Inderdaad zou een conventionele Chinese
aanval op Quemoy de volksrepubliek op
enorme verliezen aan mensen en materieel
komen te staan. In ieder geval zijn volgens
de militairen hier bij de slag om Koe Ning-
toe zevenduizend communisten (Chicoms
heten ze hier) gedood en werden er nog eens
zevenduizend gevangen genomen. Tot 1958
hebben er geregeld zware artilleriebombar
dementen plaatsgevonden, waarbij ook on
der de burgers op het eiland doden vielen.
Want op deze prachtige groene betonnen
bunker wonen ook nog eens ongeveer 57.000
burgers, die zo op het eerste gezicht nu wel
aan ,4e oorlog" gewend zijn. Het eiland ziet
den we voorgelicht door taai uitziende offi
cieren die van stoere mannenpraat houden.
Het is een wereld van militairen onder me
kaar. Er wordt ons uitgelegd waarom Que
moy en Matsoe, dat een stuk noordelijker
ligt en eveneens tot fort omgebouwd is, zo
belangrijk zijn voor een Vrij China en een
Vrije Wereld. „Een verrassingsaanval van
de roden op Taiwan is onmogelijk. Taiwan
bespaart er zijn defensiekosten (45 procent
van het nationale budget) omdat een uitge
breide marine om Taiwan zelf te bescher
men minder noodzakelijk is. De troepen op
Quemoy binden honderdduizenden solda
ten op het vasteland, die anders elders
gebruikt zouden kunnen worden. Verder is
Quemoy van onschatbare waarde als baken
van vrijheid voor de miljoenen die aan de
overkant gebukt gaan onder het communis
me. En niet te vergeten is Quemoy spring
plank voor de bevrijding van het vaste
land." Want dat dit er ooit van komt staat
bij de officieren als een paal boven water.
Psychologisch
er welvarend uit. Het doet me denken aan
een eiland in de Middellandse Zee, met
aardige dorpjes en stadjes, waar veel kinde
ren spelen, en met wit gepleisterde huizen
met veel groen, afgezien dan nog van het in
camouflagekleuren gehulde beton.
Bunkertjes
De stranden zijn mooi, maar er staan wel
rijen ijzeren palen op de vloedlijn, die moe
ten voorkomen dat er ooit nog eens landin
gen plaatsvinden. Een onwezenlijk geheel,
zowel boven als onder de grond. Boven
gronds staan op de kruispunten van het
zeer uitgebreide wegennet ook al van
beton, een Amerikaan vertelde dat er ruim
een miljoen ton beton in het eiland ver
werkt is soldaten met Amerikaanse M-16
geweren voor kleine bunkertjes het verkeer
te regelen. Als wij langs rijden, springen ze
in de houding en brengen de groet.
Er staan veel standbeelden van Tsjiang op
het eiland en er zijn veel monumenten ter
herdenking van evenzovele heldendaden.
Ondergronds in de verschillende zalen wor
A1 deze punten zijn nog urgenter geworden
sinds de Amerikaanse president Jimmy
Carter de volksrepubliek heeft erkend en
heeft aangekondigd het defensieverdrag
met Taiwan aan het eind van dit jaar op te
zeggen. Aldus de militairen. Er wordt driftig
aan psychologische oorlogsvoering gedaan.
Van beide kanten Dagelijks schetteren vier
enorme luidsprekers nationalistische mu
ziek en propaganda naar de overkant. On
verstaanbare flarden komen, eveneens uit
vier luidsprekers van het vasteland terug-
waaien. Verder laten de militairen als de
wind gunstig is. bellonnen op met vlaggen,
leuzen, wat kleding en voedsel om de over
kant duidelijk te maken dat het leven óp
Taiwan een stuk beter is. De roden sturen,
.als de wind voor hen gunstig is. aan een
soort vliegers allerhande propagandamate
riaal terug. Om een plaatje waarop Mao
Zedong een blind en kreupel kind geneest,
lachen de officieren hartelijk. Wij maken
zo'n ballonséance mee. Een twintigtal mili
tairen spuit grote en kleine ballonnen vol
met een of ander gas. bindt er vlaggen en
wat tassen met spullen aan en de zaak gaat
de lucht in. Daar zullen de kinderen aan de
overkant weer het nodige plezier aan bele
ven. Er zitten blikken met melk in de tas
sen, melk die ze In Taiwan niet meer drin
ken. vanwege het hoge cholesterolgehalte,
aldus een luitenant. „Aan de overkant zijn
ze er blij mee. daar hebben ze hele andere
problemen."
Stoer
Er dreigen enige moeilijkheden als de Noor
se en Belgische televisieploegen, die de
tocht ook meemaken, gaan kankeren om
dat ze vrijwel nergens mogen filmen, terwijl
vrijwel overal en constant gefilmd wordt
door militairen en burgers van het eiland.
Men wordt het erover eens dat de tv-ploe-
gen een gewapende militair mogen filmen,
die stoer en oplettend uitkijkt naar de ande
re kant. Die ligt slechts 500 meter verder,
maar het is zo oneindig ver weg. Aan de
overkant zie Ik wat mensen op het strand
bij enkele op het land gesleepte vissersbo
ten. Een Chinese jonk zeilt tussen de eilan
den door. De bajonet op het geweer herin
nert me eraan dat het hier oorlog is.
Tussen de middag krijgen we een voortref
felijke lunch aangeboden. Die is net zo als
de uitbundige Chinese banketten ln Peking.
Alles wordt overgoten door een zeer koppi
ge inheemse wijn. die prompt in brand
vliegt als een militair er een lucifer bij
houdt. De officieren worden steeds spraak
zamer en als mannen onder elkaar (niet
waar) proberen ze de buitenlanders onder
tafel te drinken. Vechten tegen de roden op
Quemoy is zo kwaad nog niet.
