ekening van een lezer
5?
commentaa
hoe zat het met dat zaagsel?
Wouw
g melo en Gronau (1)
Irelo en Gronau (2)
Overheid pakt misleidende reclame aan
Niet erg slim (1)
Niet erg slim (2)
Niet erg slim (3)
Fusie WD-D'66?
Agenda
3
BS
tito trouwt
schmid-croes alpensafari
plan
kunstnier
Collega's
ongelukje
AG 6 FEBRUARI 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
ister VanAardenne heeft de hoop op een veilige
ling voorde ontwikkeling van kernenergie aan-
q*2 lijk verkland. De Nederlandse regering gaat er
rincipe mie akkoord, zo liet hij aan de Tweede
ïer wetei, dat ook Duitsland een fabriek gaat
wen om uranium te verrijken en gegeven de
iring me dit land tot nu toe, kan daar niet
ai iber gepeg over worden gedacht. Zo is de
ïdsrepuliek bereid het verrijkte uranium tegen
zienlijkgemakkelijker voorwaarden te leveren
i ons lad wenst en noodzakelijk acht. De voor-
omen iskante en nog steeds niet bevredigend
egeldeevering aan Brazilië ligt wat dit betreft
ar al t vers in het geheugen.
leij de brf van de minister aan de Kamer blijkt, dat
el bouwan de uranium-fabriek in Duitsland voort-
eit uiafspraken die de Urenco-fiartners Neder-
njd. Ezeland en Duitsland al in 1974 hebben
i%iaak'Voorwaarde zou toen alleen geweest zijn
eerspvereenstemming zou worden bereikt over
uireiding van Almelo tot zeshonderd ton.
elnu.aoet de minister hebben gedacht, aan die
Oorwade is medio vorig jaar voldaan. Nederland
se n ziclaarom niet langer verzetten tegen de bouw
n eeverrijkingsfabriek op Duits grondgebied.
ze gal lakonieke constatering staat in schrille
ensling tot de vele Urenco-debatten in het
'let Her aldus naar uit dat Nederland druk doende
alWaarten uit handen te geven, er is nog een
einöns het getij enigermate te keren. Dat is het
Kpoëleid. In de moeizame onderhandelingen
iet <Urenco-partners over de levering aan Brazi-
isbleken, dat er met veel geduw en getrek
3f nigeweging te verkrijgen is in de opstelling van-
)uitnd en Engeland. Over de mate waarin dat
a ebe kan natuurlijk geredetwist worden, maar er
u i tozo iets als een wolkje zo groot als eens mans
J an-
>e 'eede Kamer zou er daarom goed aan doen de
o gig, mede naar aanleiding van het lakonieke
ri< van minister Van Aardenne, nog eens goed
p export-beleid vast te pinnen.Het moet moge-
iijljn de levering van het gevaarlijke uranium met
?%adichte afspraken te omringen. Bij zoveel ter-
neitflies is het zelfs niet overdreven een sluitend
e, xftbeleid als absolute voorwaarde te stellen.
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster-
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden. Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon.
Redactie: Ferry Mingelen Bijdrage: Willem Breedveld Tekening: Tom Janssen
parlement. Steeds weer stond daarin centraal het
belang van Nederland om weliswaar mee te doen.
maar alleen om aldus een zekere greep op de
ontwikkeling van de kernenergie te behouden en
aldus ook een bijdrage te leveren aan het beleid om
de verspreiding van kernwapens zo veel mogelijk
tegen te gaan. Gedurende al die jaren is er noch
onder het kabinet Den Uyl noch onder het kabinet-
Van Agt sprake van geweest dat ook op Duits
grondgebied een fabriek zou worden gebouwd.
Sterker nog, het parlement wist zich gesterkt door
het feit dat uranium alleen op Engels en Nederlands
gebied zou worden verrijkt. Parlementariërs en
met name de twijfelaars onder hen voelden zich
daarom nu terecht beet genomen door het Neder
landse goedkeuringsbesluit.
Een verrijkingsfabriek op Duits grondgebied kan
immers betekenen dat dit land zich nog onafhanke
lijker zal gedragen dan het tot nu toe al deed. Bij de
leverantie van uranium aan Brazilië bleek al hoe
moeilijk het voor een klein land als het onze was, om
met enig succes het Duitse standpunt om te buigen.
De toekomst ziet er wat dit betreft onheilspellend
uit, temeer waar nog niet vaststaat of Duitsland het
Verdrag van Almelo in 1981 met nog eens tien jaar
zal willen verlengen. Het zou die onzekerheid kun
nen benutten om de voorwaarden verder in zijn
voordeel om te buigen.
Bij de tot standkoming van het verdrag van Almelo
speelde omuitgesproken mee dat op Duitse bodem
geen verrijkingsfabriek zou mogen worden ge
bouwd. Het kort na de oorlog tussen de westelijke
drie grote mogendheden en de nieuwe Bondsrepu
bliek gesloten verdrag van Parijs bepaalt onder meer
dat Duitsland over geen atoomwapens mag beschik
ken en ze dus ook niet mag maken.
De verrijking van uranium is weliswaar een stap in
die richting, maar zij is, gegeven het samenwerkings
verband met Nederland en Engeland, geen onover
komelijk bezwaar. De kaarten konden er echter wel
eens anders voor komen te liggen, wanneer blijkt
dat Duitsland zich een al te grote onafhankelijkheid
kan veroorloven. Dan wordt deze hele kwestie een
voorwerp van de politieke belangstelling van alle
grote mogendheden, dus ook Amerika en Rusland.
„Zelfs Van Agt zei tegen me:
Chris, je had je wel wat anders
mogen uitdrukken". Minister van
buitenlandse zaken dr. Chris van
der Klaauw zit er duidelijk mee in
zijn madfe. Zaterdag 27 januari
moest hij in Zwolle optreden op
het buitenlandcongres van zijn ei
gen partij, de WD. Net terug van
een succesvol bezoek aan China,
bijkans barstend van zelfvertrou
wen moet hij gedacht hebben: nu
zal ik ze eens laten zien wat een
Van der Klaauw in één jaar van de
politiek kan leren. Urenlang
schaafde de spreker aan zijn
speech: een gedegen uiteenzetting
over Nederlands buitenlands be
leid. Op kantje zes. zonder aarze
ling neergeschreven: „Als ik me
nu na een jaar ministerschap af
vraag, wat is er nu veranderd, dan
is het dat het internationale ver
trouwen in Nederland weer her
steld is". Geen van zijn medewer
kers viel over deze zin, ook het
WD-congres liet het, niet zonder
kritiek, maar toch gemoedelijk
passeren. Van der Klaauw keerde
tevreden uit Zwolle terug, hij had
het eindelijk gemaakt bij zijn ei
gen partijgenoten.
's Avonds kwam de eerste klap. de
daaropvolgende dagen werd het
een volledig pak slaag. Politiek
Den Haag viel ouderwets over de
weer blunderende minister heen.
Wat Van der Klaauw over het
hoofd had gezien, werd hem vanaf
het Binnenhof snel duidelijk ge
maakt. Herstel van internationaal
vertrouwen suggereert gebrek aan
dat vertrouwen onder het vorige
kabinet. Een directe aanval dus
op de man die toen voor het bui
tenlandse beleid verantwoordelijk
was, mr. Max van der Stoel. In
CDA- en WD-kring, meer nog dan
in eigen PvdA-gelederen, geroemd
om zijn betrouwbare en principië
le opstelling binnen en buiten de
grenzen.
Niet erg slim dus om juist die man
aan te vallen, zo werd Van der
Klaauw direct door PvdA, CDA en
WD ingepeperd. Niet slim temeer
daar het gebeurde zo kort voor de
behandeling van Van der Klaauws
begroting, deze week in de Tweede
Kamer. Van der Stoel zelf zal de
minister „op milde, wat ironische
toon" vragen wat het allemaal te
betekenen heeft. „Want", zo zegt
hij, „het is echt onzin. De verhou
dingen met het buitenland waren
uitstekend. Je mag best veel no
ten op je zang hebben zolang je
maar duidelijk maakt dat te doen
als lid van de club, en zo gebeurde
dat".
Van der Klaauw is, na aanvanke
lijk ongeloof dat er weer iets fout
was gegaan, de eerste om te erken
nen dat zijn uitspraken niet erg
gelukkig waren. „Ook als minister
mag je best wel eens een fout
maken en daarvoor uitkomen",
zegt hij desgevraagd. „Ik was echt
verbaasd dat men mij van een
aanval op Van der Stoel beschul
digde. Iedereen weet toch hoeveel
waardering ik voor hem heb (een
gelijksoortige verzekering afgelo
pen week in de Kamer leverde
hoongelach op vanuit de PvdA-
banken. Wat ik eigenlijk wilde
zeggen is, dat er nu meer eenheid
van beleid op buitenlands terrein
bestaat dan onder Den Uyl. Bui
tenlands beleid is niet alleen bui
tenlandse zaken, maar ook ont
wikkelingshulp, defensie enzo
voorts. Van der Stoel schiep wel
vertrouwen, maar je merkte toen,
ook als ambtenaar, dat men in het
buitenland dacht: hoe ligt het,
wint Van der Stoel het of gaat het
meer de marxistische lijn van
Pronk uit. De Koning en ik zijn
het veel meer eens, dan Van der
Stoel en Pronk",
„Er is nu gesuggereerd dat ik het
beleid van Van der Stoel niet meer
zou voortzetten. Dat is onzin. Ik
heb zoiang met het beleid van Van
der Stoel te maken gehad, dat het
(Zie: Niet erg slim)
gewoon in mijn gedragspatroon is
opgenomen. Ik vind het ook moei
lijk te spreken van een typisch
liberaal of socialistisch buiten
lands beleid, tenzij je in extremen
verzeild raakt. Met de nadruk op
de continuïteit, eenheid van be
leid, betrouwbaarheid, geloof ik
wel dat ik evenveel bereik als on
der het vorige kabinet".
De minister geeft echter toe dat
het Nederlands succes op buiten
lands terrein moeilijk te meten is.
Wie wint er meer, de ongemakke
lijke principiële Van der Stoel, de
lastige, ver met zijn ideeën voorop
lopende Pronk, of het meer mee
gaande, betrouwbare en voor bui
tenlandse partners dus meer sym
pathieke koppel Van der Klaauw-
De Koning? „Ik kan dat niet hard
maken, je weet nooit hoe het an
ders zou zijn gelopen, het is meer
een gevoel van me".
Een ding waarin de huidige minis
ter aantoonbaar verschilt van zijn
voorganger is het aantal buiten
landse reizen dat hij onderneemt.
Zoveel zelfs dat hij door de Twee
de Kamer al een keer speciaal
moest worden teruggeroepen om
dat hij zich voor een belangrijk
debat in het buitenland bevond.
Buitenlandse zaken heeft het des
gevraagd precies uitgezocht: nog
afgezien van de vele Europese ver
gaderingen in Brunei bracht Van
der Klaauw in 1978 maar liefst 80
dagen door in het buitenland. Ter
vergelijking; Van der Stoel reisde
in 1976 bijvoorbeeld slechts 35 da
gen uitgezonderd de Europese ver
gaderingen.
Van der Stoel is de eerste om erop
te wijzen, dat door de langer for-
matietijd enkele reizen zijn uitge
steld die Van der Klaauw extra
moest maken. Desondanks zegt
hij: „Het lijkt me wel erg veel. Ik
weet hoe moeilijk het is om na een
reis alle stukken weer te lezen."
Van der Klaauw schijnt daar min
der last van te hebben. Zijn amb
tenaren klagen dikwijls dat hij
zijn stukken sowieso niet leest. Op
het Binnenhof wordt verteld dat
Van der Klaauw zoveel reist om de
Haagse politiek te ontlopen. De
minister zelf ontkent dat: „Ik heb
nooit de instelling gehad om moei
lijkheden te ontwijken." Hij laat
zich. zo zegt hij, door die moeilijk
heden ook niet ontmoedigen:
„Kijk, een felle politicus zal ik
nooit worden. In het begin vond ik
het helemaal niet lollig als ik het
in de Kamer weer zo zwaar te
verduren kreeg. Maar ik dacht dat
het de laatste tijd wel wat beter
ging. In ieder geval, ik zou nooit
meer iets anders dan minister wil
len zijn."
Is de WD op weg naar een echte
liberale partij van onvervalste
vrijzinnig democratische snit?
Het lijkt erop, tenminste wanneer
men afgaat op de geruchten die de
ronde doen over besloten bijeen
komsten van de liberale partijtop
en de WD Tweede Kamerfrac
tie. De WD zou niet langer de
natuurlijke vijand moeten zijn
van de Partij van de Arbeid. Ster
ker nog, de WD zou een coalitie
met deze partij mogelijk moeten
maken. Kortom, de liberalen zou
den zich van een aantrekkelijke
wip-positie moeten verzekeren,
die hen in staat stelt nu eens met
het CDA en dan weer eens met de
Partij van de Arbeid te regeren.
Voorwaarde voor zo een koersver-
legging is natuurlijk wel, dat er
dan ook het een en ander aan het
imago van deze nou niet direct als
progressief te boek staande partij
verandert. En wat ligt er dan meer
voor de hand dan vriendelijk te
lonken naar D'66, het als progres
sief te boek staande redelijke al
ternatief. Of het zo precies is afge
sproken staat niet vast, feit is in
ieder geval wel, dat er in toene
mende mate vriendelijk over de
democraten van het jaar 1966
wordt gesproken.
Directeur J. J. van Aartsen van de
Telderstichting (de denk-tank van
de liberale partij) beëindigde re
centelijk in het maandblad „Libe
raal Reveil" zo zijn beschouwing
over het thema „Liberalen naast
twee blokken": „Zou het niet voor
de hand liggen, thans bij het con
cipiëren van een liberale blauw
druk voor de jaren 1980 ep 1990
van meet af aan te streven naar
een zo breed mogelijk liberaal
platform? Het is met het oog op de
toekomst verspilling van energie
en versnippering van krachten,
dat partijen als D'66 en WD. die
programmatisch zoveel gemeen
hebben, elkaar blijven bestrijden.
Het wordt tijd dat die familievete
wordt beëindigd."
D'66—fractievooreitter Terlouw
kon tot nu toe maar weinig waar
dering opbrengen voor deze vrien
delijke liberale omhelzing. Hij
vond het voorbarig te zeggen, dat
zijn partij met de WD in zee zou
willen gaan. Hij gaf er de voorkeur
aan, eerst maar eens even af te
wachten, hoe de liberalen de ko
mende periode stemmen in het
parlement. „Daaruit is op te ma
ken, of de WD werkelijk iets geeft
om de zwakken in de samenle
ving", aldus Terlouw.
Centraal in de Tweede Kamer
staan deze week de debatten over
de begrotingen van minister
Scholten van defensie en minister
Van der Klaauw van buitenlandse
zaken. Vandaag wordt daar een
begin mee gemaakt, na stemmin
gen over moties inzake de uitzen
dingen van troepen naar Libanon
en de positie van Surinaamse mi
granten.
Op de agenda van donderdag
staan twee interpellaties. Het
PvdA-Ktunerlid Van Thijn voelt
minister Tuljnman van verkeer en
waterstaat aan de tand over het
verkeersveiligheidsbeleid, zijn
fractiegenoot De Graaf wil daarna
van minister De Ruiter van justi
tie weten wat er op korte termijn
zal worden gedaan aan de bestrij
ding van het misbruik van beslo
ten vennootschappen.
De Eerste Kamer vergadert deze
week niet.
lÜIIIIHIIIIIIIHIII
m
kaart k-
1^*1 0>
Kijk uit als je naar Malta gaat:
het is mogelijk dat Je met zaagsel
opgevuld thuis komt. Dat klinkt
cru, en het gebeurt gelukkig ook
niet elke dag, maar vorige maand
is het wel een Britse toeriste over
komen. Ze was er met man en
drie kinderen op vakantie, toen
ze na een etentje in een restau
rant niet lekker werd. Een arts
dacht direct aan voedselvergifti
ging en stuurde haar naar het
ziekenhuis even buiten de hoofd
stad Valletta, waar andere artsen
vaststelden dat ze aan de blaas
geopereerd moest worden. Maar
die blaas bleek in orde en toen
werd de patiënte maar van haar
blindedarm, althans het aan
hangsel ontdaan. De volgende
dag overleed de vrouw. Haar man
eiste dat er in het Engelse mari
nehospitaal een lijkschouwing
zou worden verricht, maar dat
weigerden de Maltezer autoritei
ten: ze waren zelf mans genoeg.
Met dat verhaal en het lichaam
van zijn vrouw kwam de echtge
noot in Engeland terug, waar hij
zijn beklag deed bij de Britse
artsenvereniging. Toen men daar
nogmaals sectie op het lichaam
wilde doen. bleken alle inwendige
organen vervangen te zijn door
zaagsel, zodat het niet meer mo
gelijk was achter de ware doods
oorzaak te komen. De Britse art
sen vonden dat geen manier en
hebben een ernstige waarschu
wing doen uitgaan naar iedereen
die een vakantie op Malta denkt
door te brengen. Daarop zijn de
autoriteiten van Malta woedend
geworden. De regering van het
eiland heeft een officieel commu
niqué uitgegeven waarin de En
gelse kritiek „volkomen onge
grond en lasterlijk" genoemd
wordt. En dat zaagsel dan? Heel
normaal, zeggen de autoriteiten.
Dat doen ze op Malta altijd met
overledenen die naar het buiten
land overgebracht moeten wor
den. En hoe zat dat met die blin
dedarm? Dat punt blijft onduide
lijk, want in de verklaring staat
niets over blaas of blindedarm.
Wel dat de patiënte al ten dode
opgeschreven was toen ze het zie
kenhuis binnenkwam: volgens
het communiqué leed ze aan een
maagbloeding en buikvliesont-
steking en werkten haar nieren
niet meer. Het was ook geen self
made dorpsdokter die zich met
de patiënte had beziggehouden,
want de beide behandelende art
sen hadden hun opleiding in En
geland gehad. Het ziekenhuis
had vorig jaar trouwens niet één
klacht van de 226 buitenlandse
patiënten gehoord.
Tot zo ver de verklaring van de
beledigde Maltezer autoriteiten,
die niet eens zo onaannemelijk
zou klinken als het relaas van de
echtgenoot er een béétje op had
geleken. Wie het zekere voor het
onzekere wil nemen, kan zich
daarom maar beter aan het ad
vies van de Britse artsen houden:
leuk, zo'n vakantie op Malta,
maar blijf vèr uit de buurt van
dokters en zaagsel.
President Josip Broz Tito van
Joegoslavië, 86 jaar oud, is van
zijn vrouw Jovanka gescheiden
en hertrouwd met de opera-zan
geres Gertrude Minutic. Officieel
is dat bericht niet bevestigd (en
evenmin ontkend), maar een los
lippige functionaris die Tito ver
gezelt op zijn reis door een aantal
Arabische landen, heeft het dit
weekend laten vallen. Hij wilde
zijn naam niet noemen, wel dat
de nieuwe mevrouw Tito de
vierde pas 35 jaar is. In dc
Joegoslavische hoofdstad Bel
grado is het huwelijk zoveel als
een publiek geheim. Tito. volgens
partijfunctionarissen al een tijd
je kwaad op Jovanka omdat ze
officieren steunde met wie hij
overhoop lag. is al sinds 1977 niet
meer met haar in het openbaar
verschenen. Jovanka Budisavlje-
vic was zijn derde vrouw, met wie
hij in 1952 trouwde. Zijn eerste
huwelijk werd in 1918 gesloten.
De eerste mevrouw Tito overleed,
Alweer e^n advertentie (gisteren)
in de kranten van een reisbureau,
waarmee vliegen naar Amerika
en Canada nóg voordeliger moet
zijn („alleeh vogels vliegen goed
koper"). En nog gereserveerde
plaatsen ook. Als voorbeeld in de
advertentie een plaatje met een
paar tickets voor gereserveerde
plaatsen: stoel 12 A zou gereser
veerd kunnen zijn voor „passa
gier Schmid-Croes". Komt die
naam u nou ook zo bekend voor?
Meneer Schmid mag voor deze
keer trouwens ook mee. maar
dan natuurlijk wel op stoel 12 B.
Drie mannen, een hond en een
vogel en toch maar één levend
wezen: de man op de grond. Zijn
„collega's", de dieren en de klok
horen op een muurtekening op
de gevel van een nieuwe school
in de Duitse stad Stutttgart.
van de tweede (met wie hij in
1939 trouwde) is hij gescheiden
De nieuwste mevrouw Tito
maakt de reis door het Midden-
Oosten niet mee. omdat ze liever
thuis gebleven zou zijn.
Al meer dan tien dagen hebben
artsen van de diergeneeskundige
afdeling van de universiteit vab
Lafayette (in de Amerikaanse
staat Indiana) een hond in leven
weten te houden aan een kunst
nier. Pooch. een golden retriever,
was daar binnengebracht nadat
hij een behoorlijke hoeveelheid
anti-vries had opgelosbberd. De
artsen besloten de hond op de
kunstnier aan te sluiten en dat
lijkt goed te gaan ..Pooch rea
geert er goed op en het is best
mogelijk, dat hij over een tijdje
weer helemaal de oude is", zeg
gen ze
Bij het woord safari stel Je je toch
al gauw een snikheet gebied er
gens in Afrika voor met grote,
wilde dieren die je maar beter
van een veilige afstand kunt be
spieden. Maar het kan ook an
ders: vijftig toeristen zitten op
het moment in de sneeuw, hoog
in de Zwitserse Alpen, en hebben
zich vijfpersoons iglo's gebouwd
om een beetje warm te blijven.
Dat is een onderdeel van een „al
pensafari", georganiseerd door
de WV van het Zuidzwitserse
Monthey. De vijftig toeristen
moesten daarvoor hun luxueuze
hotel uit en per muilezel de ber
gen in, uiteraard onder leiding
van gehaaide berggidsen. Op bij
na tweeduizend meter bouwden
ze samen in een twee meter dikke
laag sneeuw ijshutten Volgens
de leiding is iedereen enthousiast
aan de gang en heeft niemand
last van de kou. maar ze zijn er
dan ook nog maar net mee bezig.
In zijn Franse optrekje zit Willem
Duys volgens het omroepblad
Veronica tenminste het plan
netje te koesteren beroemdheden
in zijn nieuwe omgeving te gaan
interviewen. De eerste stap heeft
hij trouwens al gezet: hij heeft
contact gelegd met het hof van
Monaco, want prinses Gracia is
een van zijn uitverkorenen. Toe
stemming voor het gesprek heeft
hij nog niet en dat komt waar
schijnlijk, zoals het blad terecht
opmerkt, doordat Willems naam
daar niet zo erg bekend is.
Spanjes legendarische stieren
vechter „El Cordobes" (Manuel
Benltez) ligt met een gebroken
been in het ziekenhuis van Cor
doba. Niet opgelopen in de arena
hij heeft zich al een tijd gele
den uit het bloedige volksver
maak teruggetrokken maar ge
woon door van zijn paard te
vallen.
