In Puebla staat potje op
het vuur en het pruttelt
Willebrands: Onze mensen
cijferen zich te veel weg
1
Trouw
Conferenties
Nauwelijks eigen inbreng in oecumenisch gesprek
Meer jong en meer
vrouw in synode
UIT DE KERKBLADEN
Niet genoeg
parkeerruimte:
kerk dicht
Kampen
vraagt
ketterproces
in Roermond
VOORBIJGANGER Jd'
r
Schillebeeckx bij
„christenen voor
het socialisme"
Bijbel vertaald
in 1660 talen
MAANDAG 5 FEBRUARI 1979
TROUW/KWARTET
PUEBLA (MEXICO) „Hier
In Puebla staat een Interes
sant potje op het vuur en
Iedereen probeert er naar
eigen smaakt wat Ingrediën
ten In te doen. Sommigen pro
beren het vuur uit te krijgen,
maar die zijn niet in hun op
zet geslaagd.'' Dit is in het
kort de mening van proi. Ber-
toldo Weber, een Braziliaanse
lutheraan, die als lid van de
gemengd roomd-katholiek-lu-
therse werkgroep als enige
protestantse Braziliaan mee
doet aan de derde Latijns-
Amerikaanse bisschoppen
conferentie (CELAM) in
Puebla.
Prof Weber is een vriend van de
voorzitter van de CELAM. kardinaal
Aloisio Lorscheider. met wie hij sa
men de sinds zeer kort bestaande
raad van kerken in Brazilië voorzit. In
dit stadium van de CELAM is Weber
nog optimistisch. ..We zijn hier om
een schreeuw te laten horen. Er is
geen behoefte aan een stukje fijne
theologie, maar aan een profetisch
woord. De volken van Latijns-Ameri-
ka zijn als de Joden in Babyion. Ze
voelen zich stom en uitgebuit. Als de
CELAM er niet in slaagt, hun gevoel
van wanhoop uit te drukkken. in een
profetische uitroep om hulp. is het
niet alleen verraad aan het evangelie,
maar tevens aan het volk."
Aan de kant
Prof Weber hoopt dat de rede van de
paus hier in Puebla net als het voor-
bereidingsdocument van de leiding
van de conferentie aan de kant ge
schoven wordt. ..De kerk moet aan de
kant van de armen en hun bevrijding
staan.
Wanneer de bevrijdingstheologie hier
haar kans krijgt, betekent dat niet
alleen bevrijding van de onnoembaar
arme massa's van Latijns-Amerika,
maar ook van de rijken" Prof. Weber
is het eens met een aantal progressie
ve bisschoppen in de CELAM. dat er
naast het einddocument een bood
schap wordt geadresseerd aan de rij-
een gevecht om waarheid en gerech
tigheid verenigd zijn".
Zwijgplicht
ke kerken in de VS en Europa, waarin
duidelijk wordt gemaakt, hoe deze
landen medeschuldig zijn aan de ar
moede en de politieke onderdrukking
In Latijns-Amerika.
door Aldert Schipper
Historisch punt
We zijn op een historisch punt ln onze
geschiedenis aangeland", aldus prof.
Weber. „Als we nu niet ln staat zijn
om te schreeuwen, komt hier een ca
tastrofe, die de mens nog niet gekend
heeft." Prof. Weber vertelt wat er zou
gebeuren als de oogst ln het Zuidoos
ten van Brazilië dit Jaar opnieuw zou
mislukken. ..Dan wordt ons land een
nieuw Bangladesh, dat bovendien
nog uitgezogen wordt door de rijken
in ons land en door de rijke landen in
de wereld. Wij moeten hiertegen pro
testeren. 8ommlgen zijn benauwd
voor het marxisme, maar waar wij
mee te maken hebben, ls niet het
marxisme, maar het uitbuitende ka
pitalisme. De kerk moet nu kiezen,
want wie zal onze arbeiders nog met
de hemel kunnen troosten?" Prof.
Weber zegt dat de arbeiders ln zijn
land nu denken volgens de beginse
len van de bevrijdingstheologie. ..Ze
zeggen gewoon: we willen gerechtig
heid, want we zijn allemaal kinderen
van één vader."
Of de CELAM Inderdaad doet. waar
prof. Weber en zoveel van zijn landge
noten bisschoppen op hopen, staat
nor -len. Vrijdag hebben de 21
wei en. die rondom de vijf
hoo:ua'a gevormd zijn, een voor
lopig kladje aan de vergadering voor
gelegd. Zaterdag hebben de groepen
over eikaars werk gepraat en gisteren
hebben de twee groepsdynamische
experts van de CELAM kritische op
merkingen geformuleerd over de rich
ting die de groepen ln hun besprekin
gen zijn uitgegaan.
Binnen de kring van de meest conser
vatieve prelaten hier bestaat kenne
lijk grote zorg dat de CELAM Inder
daad tegemoet zal komen aan de
hoop van de ellendige massa van uit
gebuite Zuidamerikanen. Donderdag
was opeens een van de meer interes
sante dagbladen van Mexico. Uno
Mas Uno. ln Puebla niet te krijgen.
De krant was niet gekomen, zei de
kioskhouder. BIJ nadere informatie
bleek de krant een brief te bevatten,
die de secretaris van de CELAM,
aartsbisschop Lopez Tnijlllo, had
verzonden aan een andere conserva
tief. waarin hij ln harde bewoordin
gen blijk gaf van zijn zorg dat het met
de conferentie wel eens de kant op
zou kunnen gaan die de bevrijdings
theologen hopen.
Of de brief echt was of niet ls moeilijk
vast te stellen, maar Mexicaanse col
lega's verzekerden mij dat de woor
den die Trujillo gebruikte een zeer
authentieke Indruk maakten en dat
Uno Mas Uno geen krant ls die zoiets
uit zijn duim zuigt
Twee groepen
Rondom de CELAM zijn twee groe
pen bijzonder actief. Dat zijn de vrou-,
wen en de medestanders van de be
vrijdingstheologen. Deze theologen
zelf houden zich schuil, maar ze zijn
hier wel. Nu en houdt er één een
toespraak ln een zaaltje ver van het
seminarie waar de officiële conferen
tie plaats heeft. De bevrijdingstheo
loog Jose Comblin, die deze dagen
sprak, betoonde zich bijzonder gema
tigd.
De tactiek van de mannen schijnt te
zijn, die woorden van de paus en van
andere officiële kerkelijke hoogwaar
digheidsbekleders, die bruikbaar
zijn, te benutten om de CELAM voort
te helpen, maar zij houden zich overi
gens gedekt. Vanuit hun geheime
huls houden zij telefonisch contact
met de bisschoppen bij wie zij Ingang
hebben. Maar nu en dan zie Je hier op
straat Ineens Gustavo Gutierrez of
een andere.
Vrouwen
Het is trouwens opvallend hoe in deze
uit de kluiten gewassen provincie
stad op straten en pleinen opgewekt
over theologie wordt gepraat. Tot
voor kort gebeurde dat zelfs tot en
met binnen de muren van het stede
lijk museum van Puebla. waar zoge
naamd een anthropoloeisch symposi
um werd gehouden,
In werkelijkheid
waren hier vrouwen bezig, die zich
hadden samengevoegd onder de slo
gan: vrouwen voor de dialoog. Deze
vrouwen vinden dat de vorige
Latijnsamerlkaanse bisschoppencon
ferentie in 1968 ln Medellin uitsteken
de dingen had gezegd, maar alleen op
het punt van de positie van de vrouw
in Latijns-Amerika verstek had laten
gaan.
en verder in de hoek te blijven, zei
deze vrouw somber.
De gemeente Puebla heeft nu, onder
druk van bange mannen, de poorten
van het museum voor de vrouwen
dicht gedaan Dit weekend sprak de
bekende Amerikaanse feministische
theologe Rosemary Reuther dan ook
in de huiskamer van een villa in Pue-
bla's buitenwijken.
Een van de meest vooraanstaande
steunpilaren van de vrouwen en de
bevrijdingstheologen is bisschop Le-
onidas Proano uit Rio Bamba in
Ecuador. Hij zei van de week tijdens
een bijeenkomst dat theologie als zo
danig alleen maar deugt, wanneer zij
de mensen bevrijdt, geestelijk, maat
schappelijk, economisch en cultureel.
Proano zei nadrukkelijk dat de paus
de bevrijdingstheologen niet heeft
'veroordeelt en dat de kerk op de
bevrijdingstheologen is aangewezen,
wanneer zij de volledige mens wil
helpen bevrijden. Het kapitalisme
buit de mens uit, zei Proano. maar
het marxisme wil alleen de economi
sche bevrijding.
Evangelisatie
Bange mannen
Een van de vrouwen vertelde dat de
eisen van de vrouwen, in maatschap
pij en kerk als gelijkwaardig aan de
man te worden behandeld, kennelijk
zoveel angst wekt. dat de vrouwen al
meermalen zijn bedreigd door man
nen. die menen dat de vrouw „moet
zijn als een geladen geweer in de
hoek". Zij hoort altijd zwanger te zijn
Proano zette uiteen hoe volgens hem
de evangelisatie moet gebeuren. ,,De
mensen in Latijns-Amerika zijn al
leen opppervlakkig christen gewor
den. We denken ten onrechte dat dit
zo'n christelijk continent is. We heb
ben nu nog de kans, de leken te
catechetiseren. Dat moet zo dat het
tegelijk onderwijs en politieke be
wustwording is. Christus is de vlees
geworden Zoon van God. In hem
werd evangelisatie met bewustwor
ding verenigd".
Proano brak een lans voor de basisge
meenschappen, „waar de geloofsbe
lijdenis en het politiek engagement in
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM Kardinaal
Willebrands vindt, dat de
roomskathollcken ln Neder
land zich te veel wegcijferen
en doorgaans nauwelijks een
eigen inbreng hebben in het
gesprek met andere christe
nen. „Veel te weinig treden ze
op als partner die het rijkste
erfgoed van het christendom
heeft bewaard."
HIJ zegt dit ln een interview met
„Tussenbeide", het blad van het bis
dom Rotterdam In dit gesprek bena
drukt kardinaal Willebrands ook het
verschil tussen eucharistie en avond
maal en wijst hij oecumenische kate-
chese af.
Leergezag
waarin opgenomen: De Rotter
dammer, met Dordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jeoze Tamminga
Directeur ing O Postma
HOOFDKANTOOR
PostDus 859
1000 AW Amsterdam
W.bautstraat 131
Amsterdam
Ptwtg-ro 66 00 00
Bar.* Ned. C'«
Rekenmgnr 23 00 12 574
Gemeentegiro Amsterdam
XtiOOO
REGIO ROTTERDAM/OORORECHT
Postbus 940
3000 AX Rotterdam
tel 010-115588 (j
#n bezorging) I
let 010-115588
lel 1l5700(i
i)
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Oen Haag
lei 070-469445
Parkstraat 22
Den Haag
REGIO NOORD.'OOST-NEDERLAND
(uitsJurtend a
8000 AA Zwone
te< 05200-17030
Melkmarkt 56
Zwcne
Abonnementsprijzen:
Advrteneetaneren op aanvraag
Opgave tam,i*bcf<Men 9-19 30 van
maardag Lm vtifdag Op zondag van 18-
20 uur ie*H 020-913456
320-936868 Of SChr.ti^k «an Mm.-Adv
atdetng pestr is 433
1000 AK AMSTEROAM
AdreswiZ^-ngeo u.'s-'mN
aan onze Amsterdamse a
In vergelijking met andere landen
ziet hij hier, vooral van rooms-katho-
lieke kant, een zekere onderwaarde
ring voor wat de theologie betekent
in de samenwerking tussen de ker
ken. Willebrands: „Men zegt: Ach, die
theologie! Laten we maar doen Dé
vindplaats van de theologie ls het
geloof zoals het onder de mensen
leeft." Nu. dat ls niet helemaal wat
het concilie daarover zegt. Welke rol
kent men toe aan het kerkelijk leer
gezag? Waar ls de vindplaats wat
betreft heilige Schrift en Traditie?
In gesprekken kom Je tegen dat men
meent dat de Traditie, de overleve
ring, gewoon geschiedenis is en dus
verleden tijd. Maar Traditie betekent
de leiding die de Geest geeft aan het
leven van de Kerk en aan de uitleg
van de Openbaring Zij bewaart de
kerk voor dwaling. Uitdrukkelijk zegt
het concilie dat de bisschoppen ook
tot het Volk Gods behoren. We heb
ben er een bepaalde taak, o.a. de
pastorale rol van het leiding geven. In
dat geheel, dat de harmonie veron
derstelt binnen het volk Gods. be
waart de Geest de kerk."
Eucharistie
Een van de belangrijkste punten in
de geloofdgesprekken met andere
christenen vindt kardinaal Wille
brands de erkenning van de eucharis
tie als sacrament waarin Christus
aanwezig ls. Daarin ls volgens hem
vooruitgang geboekt. „We zijn blij,
dat de protestanten niet meer zeggen,
dat onze eucharistie afschuwelijke af
goderij is zoals ln de Heldelberger
Catechismus staat Maar dat bete
kent niet dat in plaats daarvan een
katholiek eucharistisch geloof, een
katholieke sacramentsopvatting om
trent kerk. priesterschap en eucharis
tie reeds aanwezig zijn."
Daarom kan men volgens de kardi
naal niet zomaar Intercommunie pro
pageren. dat wil zeggen de deelname
aan eikaars eucharistie of avond
maal. „WIJ nemen niet aan dat bij
protestanten onze eucharistie wordt
gevoerd. Avondmaal ls wezenlijk Iets
anders. Ik wil niet zeggen dat avond
maal niets betekent. Het concilie zelf
zegt dat dit iets betekent, maar het ls
niet onze sacramentele eucharistie
viering. Dat is bij de orthodoxen en
de oud-katholieken wel het geval."
Katechese
In plaats van een oecumenische kate
chese voelt de Utrechtse kardinaal
meer voor katholieke katechese met
een oecumenische kant. „Dat bete
kent dat de katholieke leer zo uiteen
gezet wordt dat deze niet sektarisch
naar voren komt. Het gaat om een
geloofslnstructie die echt katholiek
is. dat wil zeggen algemeen. Ik bedoel
dit: we hebben ons vroeger soms zo
afgezet tegen anderen, dat we de vol
heid van ons eigen geloof niet tot zijn
recht lieten komen. Er zijn praktijken
geweest, bijvoorbeeld bepaalde devo
ties, die echt eenzijdig werden. Ge
lukkig heeft het concilie er veel toe
bijgedragen dat het wezenlijke in de
liturgie en de diepte van het mysterie
zelf weer naar voren is gekomen.
Daardoor herkennen niet alleen -de
orthodoxen zich beter ln ons. maar
ook de reformatorische kerken heb
ben gezegd: nu wordt bijv. de opvat
ting over de eucharistie veel duide
lijker"
Dilettantisme
Daarom betreurt de kardinaal het
ook omwille van de oecumene dat
ln bepaalde zelfgemaakte tafelgebe
den vruchten van het concilie, zoals
de epiclese (de aanroeping van de
Geest) weer verloren gaan. „Het ls
uitermate belangrijk dat ln de eucha
ristie tot uitdrukking komt, dat Gods
Oeest het doet"
Ook vindt hij het jammer, dat de
gedachtenis van de heiligen vaak
wordt weggelaten. „Dat ls geen parti
culiere devotie. Het ls de gemeen
schap. zowel met de bisschop en de
paus. als met het geheel van de kerk
die in de hemel ls. De gemeenschap
beperkt zich niet tot het gezellig met
elkaar samenzijn, tot een happening.
Dat ls dilettantisme."
Fiolet
Dr H. A. M. Fiolet, secretaris van de
raad van kerken en zelf rooms-katho-
llek, zei ons ln een eerste commen
taar, de kritiek van kardinaal Wille
brands op de r.k. Inbreng ln de oecu
mene niet goed te begrijpen. „Na het
Als gevolg van het bezoek van de
paus is de CELAM twee dagen in haar
program achterop geraakt. De leiding
van de conferentie wil proberen een
dag tijdens de komende dagen in te
halen. Maar zij heeft zich genood
zaakt gezien de bijeenkomst met een
dag te verlengen. De officiële sluiting
zal nu op 13 februari plaats hebben.
Er wordt op gerekend dat er tenmin
ste twee stukken uit de vergadering
zullen komen, een uitgebreid slotdo
cument en een boodschap aan de
wereld of aan de Latijns-Amerikaan
se mensen in het bijzonder. Het is nog
zeer onzeker of het slotdocument on
middellijk openbaar zal zijn. Eigen
lijk hoort het document voor goed
keuring aan Rome te worden ge
stuurd, alvorens het gepubliceerd
kan worden. Bij de bijeenkomst in
Medellin kwam het stuk gelijk op
straat, waardoor naar de mening van
de CELAM-secretaris Lopez Trujillo
iedereen het zijne er uit haalde, voor
dat de paus het document had gezien.
Hij wil dat nu voorkomen door de
conferentiegangers een zwijgplicht
op te leggen.
Van een onzer verslaggevers
LEUSDEN Na de jongerensynode,
die verjonging van de gereformeerde
synode bepleit ln die zin, dat een
derde van de leden jonger dan 35 jaar
zou moeten zijn, ls er nu ook een
pleidooi voor meer vrouwen in de
synode.
Mevrouw C. J. Diemer-van der Esch
uit Dordrecht, die nu vier Jaar als
ouderling lid van de synode geweest
is, schrijft ln het Jongste nummer van
het officiële orgaan Kerkinformatie,
dat zij het voor een evenwichtige be
handeling van de zaken van belang
acht, dat mannen en vrouwen gelijke
lijk ln de synode vertegenwoordigd
zijn. Zij gelooft niet, dat veel mannen
daar iets op tegen hebben, maar het
wordt volgens haar nog zo gemakke
lijk vergeten.
De komende weken kiezen de parti
culiere (regionale) synoden nieuwe af
gevaardigden voor de generale syno
de, die op 15 mei in Delft begint.
Mevrouw Dlemer spoort deze particu
liere synoden aan, indien enigszins
mogelijk onder hun vijf afgevaardig
den minstens twee vrouwen te heb
ben. „Wie weet komt er dan zo'n
aanbod, dat er een vrouw bij ls met de
capaciteiten om lid te worden van het
moderamen zelf!" aldus mevrouw
Dlemer.
In de laatste synode was de verhou
ding 66 mannen en 7 vrouwen, de
laatsten meestal diakenen.
Kardinaal Willebrands.
Vaticaans concilie is in onze kerk
juist een zeer sterke oecumensiche
theologie gegroeid. Op alle katholie
ke hogescholen in ons land zijn oecu
menische leerstoelen. Er is een
indrukwekkende hoeveelheid oecu
menische theologische publikaties,
waarin de Nederlandse r.k. theologen
bepaald niet onder doen voor het
buitenland en ook niet voor de refor
matorische theologen." Dr. Fiolet
verwees ook naar de tijdschriften
Kosmos en Oekumene, Saamhorig en
Tenminste.
„WIJ verloochenen onze katholieke
Identiteit niet, maar wel moet je je
eigen identiteit als kerk in het oecu
menisch gesprek kritisch ter discus
sie durven stellen. Dat moet elke
kerk, anders heeft het gesprek geen
zin." aldus dr Fiolet.
Hij ontkende niet, dat er een tendens
is om het oecumenisch experiment te
hanteren als vindplaats van de oecu
mene, maar dat gebeurt dan toch in
samenspel van experiment en bezin
ning.
SCARBOROUGH (EPD) De
protestantse „kerk van Chris
tus" in Scarborough in de Ame
rikaanse staat Maine mag haar
kerkgebouw voorlopig niet
meer gebruiken, omdat er vol
gens de burgerlijke gemeente
te weinig parkeerplaatsen bij
de kerk zijn.
Op het terrein van de kerk is
ruimte voor veertien auto's,
terwijl er nog eens acht auto's
onder kerktijd bij de buren mo
gen parkeren De politie vindt
dat te weinig, hoewel er vol
gens de predikant Jones zelden
meer dan dertig mensen ln de
kerk komen. HIJ Is van plan.
het desnoods tot het hoogge
rechtshof uit te vechten.
Dus, het hele kerkelijke pakket of
niets? „Alles of niets. Ja. Mijn moeder
zei altijd: Je moet nooit vergeten.
God is een man. En bij een man ls het
altijd: alles of niets." is dat niet wat
discriminerend? „Dat ls niet de be
doeling. want mijn moeder was een
vrouw." Bij dit opmerkelijke frag
ment in het Elsevier-lnterview met
bisschop Gijssen legt prof. dr J. T.
Bakker uit Kampen de vinger in het
Gereformeerd Weekblad (uitgave
Kok):
I. Dat zegt de bisschop-theoloog,
die eerst verklaard heeft, dat hij vóór
een openbarings- en tegen een erva-
rings-theologie is. En die eist ln de
naam van de meest primitieve gods
beelden (een hoofdletter zou hier mis
staan) gehoorzaamheid op voor zijn
leergezag.
2 Dit zegt de man, die vrouwen bij
het altaar vandaan wil houden en het
celibaat dwars door alles heen verde
digt. Die zelfs niet overweegt, of hij
door zijn uitspraak niet enkel vrou
wen discrimineert, maar allereerst
God zelf. wiens spreekbuis hij wil
zijn; en tot slot de mannen ook nog
vernedert door hun dit zelfbeeld op te
plakken.
3 Als er nog mannen bestaan, die
niet beseffen, waar feministische the
ologie vandaan gekomen ls en waar
om ze voorlopig nog wel bij ons zal
zijn, dan moeten ze maar eens ln deze
spiegel kijken.
4. Hoewel ik tegen ketterprocessen
ben en er weinig hell van verwacht
meen ik, dat de katholieke kerk er
niet omheen kan de bisschop van
Roermond te suspenderen van zijn
kerkelijk ambt om hoogst ernstige
verdenking van ketterij.
5. En als u vraagt, of dat niet wat
discriminerend is. dat zeg Ik: dat is
niet de bedoeling, want lk heb altijd
van zuurkool gehouden.
name ten opzichte van Gijsen zelf. Ze
kiezen liever de weg van de diploma
tie en hullen zich graag in diep zwij
gen of nietszeggende uitspraken. Wat Wpl71I«;WPrk
dat betreft staat Gijsen steviger in "cifiijawwiv
zijn schoenen en is hij ook moderner.
De pers die hij verwijt spanningen uit
te buiten en op te blazen, gebruikt hij
handig voor zijn eigen doeleinden.
Terwijl collega Willebrands bezig is in
Rome de zaken te beredderen, pro
beert hij de publieke opinie achter
zich te krijgen en als een Nederlandse
Khomelny de macht te veroveren.
Zwak
André Lascaris in het r.k. weekblad
De Bazuin:
De bisschoppenconferentie is theolo
gisch en juridisch een zwakke con
structie. Hierin heeft J. Gijsen gelijk.
Het is niet ln te zien waarom bis
schoppen het altijd met elkaar eens
zouden moeten zijn. Dit verlangen
naar onderlinge eenheid komt nog
voort uit het gevoel dat de katholie
ken ln Nederland een eenheid moeten
vormen naar de oproep van kardinaal
J. de Jong bij het honderdjarig be
staan van de hiërarchie. Maar de kat
holieken in Nederland vormen geen
eenheid meer. De bisschoppen verte
genwoordigen minder hun bisdom
men. hun territoria, dan wel bepaalde
richtingen. Ik ervaar mgr. J. Bluyssen
meer als „mijn" bisschop dan kardi
naal J. Willebrands ln wiens bisdom
mijn woonplaats ligt. Het interview
van J. Gijsen ln Elseviers Magazine
(20 januari j.l.) maakt aan alle maske
rade van bisschoppelijke eenheid een
einde.(
De bisschop heeft volgens Oijsen een
profetische taak. Dat is Juist. We kun
nen het met Gijsen zelfs eens zijn dat
de andere bisschoppen hun profeti
sche taak nogal laten liggen, met
Veters
De Mamasa-kerk op Celebes kreeg er
laatst een nieuwe predikant bij, Si
mon Bungpatty. Mien van der Kils
maakte de bevestiging mee en
schrijft erover in het christelijk gere
formeerde zendingsblad Uw Konink
rijk Kome;
Ik zal niet licht zijn houding tijdens
deze dienst vergeten. Toen hij pas op
zijn plaats was gaan zitten, was het
me opgevallen dat de veters van zijn
schoenen los waren. Ik dacht toen,
dat hij ze vanwege de spanning van
de gebeurtenissen vergeten had vast
te knopen. Tijdens de bevestiging
bleek echter, dat hij ze met opzet had
losgemaakt. Nadat hij zijn 'Ja-woord'
aan de Here en Zijn gemeente had
gegeven, toen hij neer zou knielen om
bevestigd te worden tot predikant,
deed hij nl. zijn schoenen uit als
teken van eerbied voor en een zich
onderwerpen aan de Here. Ik heb,
voor zover ik me herinner, een derge
lijk gebaar nog nooit gezien, ook niet
in de Mamasa-Kerk. Het ontroerde
me erg, omdat ik wist dat dit geen
show van Simon was. maar dat dit
oprecht uit zijn hart was voortgeko
men. Uit heel zijn houding, toen en
later, bleek, dat hij er van overtuigd
was door God Zelf tot de blzondere
taak van dienaar des Woords geroe-
idust
NIEMAND MAG THUIS BLIJVENjfckOO
Toen het al laat geworden was
en de zon ondergegaan was,
brachten ze bij Hem
allen die wat te lijden hadden
en die bezeten waren.
En de hele stad was bij de deur
samengestroomd.
(Marcus 1,29-39)
et bel
iltaat
ie pr
fijscor
éle lo
(rhogi
ilden
•r. E
xiwd.
augus
vlo
Jocenl
e-toes
D
leid n
BCht
Dit vind ik altijd één van de
ontroerendste tekeningen van de
haastige Marcus. Hij neemt er evenj^
de tijd voor. Wat doet het ertoe, dal
het al laat was en de zon was
ondergegaan? Even ls er een pauze
zijn driftig verhaal van „en toen" en
„terstond". Een adempauze. Ja, v<
al die mensen, om op adem te kom»
of zelfs opnieuw lucht te krijgen,
maar ook voor Hem? Hij heeft geen .nB
tijd dat Hij adem haalt. Kapernaun
loopt te hoop op het gerucht van zi« oier
tekenen. Maar Marcus ziet 't donki
worden en de zon ondergaan en de
beweging van het koninkrijk houdt
niet op. De Heer sluit z'n winkel nii
om zes uur. Er zijn nog klanten.
Vreemde klanten. Een hoop leed en
geteisterdheid aan die deur. Daar
Hem heen. Een geweldig stuk
verwachting en hoop. Dat zagen ze
Hem. Heil, verlossing, beter maken,
heelheid. Zo verkondigt Marcus de
Heer die hij kent als de opgestane, i
de man van de volstrekte en laatste
hoop. En zo moeten de mensen Hem
leren kennen. Vandaar dat „allen"!
Bleef er dan niemand thuis? Nee,
daar mag niemand bij thuis blljvea
Wie thuis blijft wordt niet heel. Hij
blijft achter. En 't wordt al donker, djjpE
zon is al onder.
pü
J>e
ju d
ülksi
Ds K. Exalto
Ds K. Exalto te Benthuizen is tw<
voorzitter geworden van de geref<_-
meerde bond in de Nederlandse he 1* 'e
vormde kerk. Hij volgt ds C. den Bo<
op, die part-time studiesecretaris va
de bond is geworden.Eerste voorziet tt
ter is ds L. J. Geluk te Zwolle.
Ds. G. J. Cozijnsen
In Amsterdam is, 77 jaar oud, i
.gereformeerde emeritus-predikant Cl
J. Cozijnsen overleden. Hij is pas o
latere leeftijd de pastorie ingegaan
in 1949 werd hij te Hellendoom in h<
predikambt bevestigd. Daarvó»
werkte hij op een bank. Op grond vak,
het kerkorde-artikel over „singulier
gaven" kon hij predikant worden. I
1957 vertrok hij van Hellendooi
naar zijn tweede gemeente, te Oudei
kerk a.d. Amstel. In 1967 ging hij n
emeritaat en sindsdien heeft hij 1
het laatst toe bijstand in het past
raat verleend in de gereformeerd
kerk van Amsterdam-Zuid.
Bezinning op vredesvraagstukken
binnen de kerk, 9-10 februari, De Oor
sprong, Sint Nicolaasga (tel. 05134-
1743).
Cursus jeugdouderlingen en jeugd-
diakenen, vier maandagavonden, te
beginnen 12 februari, Fredehiem,
Sneek. Inl. en opg. prov. herv. jeug
draad tel. 05100-29347.
Het evangelie, waar slaat het op?
Voor gemeenteleden in hun onzeker
heid t.a.v. evangelisatiewerk, m.m.v.
ds H. G. Boswijk, zaterdag 10 februa
ri, 10-16 uur, gereformeerde kerk, sta
tionsstraat 15, Zaandam. Inl. en opg.
tel. 033-43244.
De sjiieten in Iran en elders, stu
diedag Interreligio, spreker dr J. D. J.
Waardenburg, zaterdag 17 februari
10.30-15 uur. museum voor volken
kunde, Steenstraat 1, Leiden. Opg.
tel. 010-194687.
Ds J. C. van Hunnik
Op 59-jarige leeftijd is overleden ds J
C. van Hunnik, predikant van de her |t
vormde gemeente te Rhoon. VoordaJ
ds Van Hunnik drie jaar geleden na»
Rhoon kwam, had hij de hervormd
gemeenten te Kortenhoef. Renkum'J
Katwijk aan Zee en Ermelo gediend
pen te zijn, maar zich afvroeg: "Wie
ben lk, dat ik dit doen mag?'
Kosmos en Oekumene, het maand
blad van de Sint Willebrordvereni-
ging, wijdde een heel themanummer
aan „kerken en welzijnswerk". We
vestigen nog eens de aandacht op dit
blad, dat van r.k. kant de oecumeni
sche beweging begeleidt door in te
spelen op de actualiteit en achter
grondinformatie te geven. Enkele
themanummers van het afgelopen
Jaar: rekenschap van de hoop; ethi
sche ketterij (kernbewapening, rijk
dom, apartheid) in het licht van de
vraag naar een oecumenische leer-
tucht; het oecumenisch toeristenpas
toraat. Een jaarabonnement kost 35
gulden (Sint-Janssingel 21, Den
Bosch).
ROME (NTC) De Nijmeegse theo
loog prof. E. Schillebeeckx zal een
van de sprekers zijn op het tweede
Europese congres van de „christenen
voor het socialisme".
Het congres, dat van 28 tot 30 april in
Milaan wordt gehouden, zal zich be
zighouden met de Europese integra
tie en speciaal met de rol die de
christelijke politieke organisaties
zouden spelen tot bewaring van de
status quo. Op dit congres zullen ook
spreken Fernando Belo (Portugal).
George Casalis (Frankrijk). Giulio
Girardi (Italië), Helmut Gollwitzer
(WestrDultsland) en Francois Hou-
tart (België). Gustavo Gutierrez
(Peru) en Dorothee Sölle (West-Duits-
land) hebben nog niet geantwoord op
de uitnodiging.
Van een onzer verslaggevers
HAARLEM De complete bijbel U )r
thans vertaald in 268 talen. In nogff
eens 453 talen beschikt men over het
Nieuwe Testament, terwijl er dan nog t
939 talen zijn, waarin tenminste één ge
bijbelboek is overgezet, volgens de a
nieuwste cijfers van de wereldbond ee
van bijbelgenootschappen ln Stuttp
gart.
H
In totaal kan men dus in 1660 talen
(een deel van) de bijbel lezen. In de
wereld worden waarschijnlijk min- r
stens vijfduizend talen gesprokea
t
Toch kan de bijbel nu gelezen worden
door 95 procent van de wereldbevol-
king in een taal die de mensen kun- J
nen begrijpen.
In 1978 verscheen de bijbel voor het n
eerst compleet in het Kate (Papoea
Nieuw-Guinea) en het Mofa (Kame- c
roen). In 36 talen kwam het nieuwe
testament vorig jaar gereed, onder
andere ln het Balinees (Indonesië).
Het ziet er niet naar uit, dat aan het
uitgebreide vertaalwerk van de bij
belgenootschap spoedig een einde zal
komen. In het begin van de jaren
zeventig probeerde de wereldbond
van bijbelgenootschappen zijn ver
taalprogramma af te remmen. Deze
bond wilde voorkomen, dat het mo
ment aan zou breken, dat nieuwe
vertalingen niet meer zouden kunnen
worden gepubliceerd door gebrek aan
geld.
Kerken en zendingsorganisaties oe
fenden evenwel zo'n sterke druk uit
op de bijbelgenootschappen, dat op
dit moment niet minder dan zeven
honderd vertaalprojecten worden ge
financierd of gesubsidieerd. In de ko
mende tien jaar zal het nieuwe testa
ment in Afrika ln twintig talen gepu
bliceerd moeten worden. Het Neder
lands bijbelgenootschap heeft daar
om besloten zijn internationale bij
drage roet een kwart te verhogen.
Mede hierom zal begin april de leden-
wervingsactie „Doorgeven" worden
gehouden.
