roef met Open
School komt
liet in gevaar'
Willem Duys: ik rook weer,
maar nu wel verstandiger.
Geen armoede voor ex-priester
Gemeenten voelen
niets voor al te
grote samenvoeging
,is reageert op aftreden Rengelink
is 5 jaar cel
roor gijzeling
Groenlo
'ilburgse agenten
Jhlsnog in
z^ngelijk gesteld
Roxy Dual
de lekkerste'teer- en
nicotine-arme sigaret.
Lege Roxy pakjes kunnen tot I mei a.s. geld voor uw sportclub opleveren. Vraag uw bestuur.
ASOCIAAL BERECHT!
Hasselaar
genoemd in
vacature
dr. Strijd
Geldboetes voor
barricaderen van
sluiproute Vianen
ERDAG 3 FEBRUARI 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
ADVERTENTIE
in onze onderwijsredactie
fRECHT „De regering hecht nog altijd het grootste
ilang aan de Open School en als de heer Rengelink dat in
rijfel trekt, is dat beneden de maat." Zo reageert minister
lis (onderwijs) op het aftreden van de heer J. W. Rengelink
e voorzitter van de Stichting Proefprojecten Open School.
1 heer Rengelink heeft zijn besluit
Iteren toegelicht op een persconfe-
itie in Utrecht. Hij vindt het onver-
1<3 twoord verder te werken, nu de
k) reede Kamer de begroting voor de
Chting heeft verlaagd van 12,2 tot
2 miljoen gulden. Uit de opstelling
n de Kamer en de houding van
nister Pais concludeert de heer
(ngelink. dat de Open School niet
»er de aandacht krijgt die zij ver
ent.
stichting had aanvankelijk 12,0
jljoen gulden gevraagd. Door de
teuiniging van Bestek '81 was de
groting al verlaagd tot 12,2 mil-
en. Door aanvaarding van het
pendement Ginjaar-Maas (WD)
jeft de Kamer hier eind december
|g een miljoen gulden op besnoeid,
et vrijkomende geld is toegekend
tn de dag- en avondscholen voor
llwassenen.
"Tiet in gevaar
Inister Pais heeft de stichting
ïfprojecten verzekerd, dat de
-h
'HEN (ANP) De 40-jarige man
het Gelderse Groenlo, die in sep-
iber met zijn vrouw een verpleeg-
r in gijzeling hield, hoorde gisteren
|f jaar gevangenisstraf en onvoor-
ardelijke tbr tegen zich eisen. De
icier van justitie bij de Zutphense
Schtbank, mr J. Kremers, sloot zich
an bij de conclusies van het psychia-
fisch rapport, waarin de verdachte
erminderd toerekeningsvatbaar
lordt genoemd.
e vrouw van de verdachte werd op 5
inuari voor haar aandeel in de gijze-
ng tot vier maanden voorwaarden j-
e celstraf veroordeeld met een proef-
ijd van drie jaar. In die tijd moet zij
Ich door psychiaters laten behan-
(elen.
be Groenloër begon zijn gijzeling
toen bleek dat zijn vrouw niet in
anmerking kwam voor een WAO-
tkering. Hij eiste een losgeld van
n miljoen gulden, een pantserwa-
en met chauffeur en een vrijgeleide
aar het buitenland. Een huisarts
:hoot hij tijdens de gijzeling in de
enen. Een nachtelijke inval van de
olitie maakte een einde aan de gijze-
bg.
e Zutphense officier van justitie be-
>ogde gisteren dat de verdachte niet
lleen psychiatrisch moet worden be-
landeld, maar ook dient te worden
istraft. „Door een gijzeling", aldus
remers, „wordt Immers de baslsvei-
gheid van de maatschappij aange-
ast." De raadsman van de verdachte,
it G. van Bergen vroeg zich af of een
evangenisstraf zijn cliënt enig goed
al doen. Hij vroeg een veel lagere
traf. De rechtbank spreekt zich vrij-
lag 16 februari uit.
TLBURG (ANP) De centrale
laad van Beroep in Utrecht heeft
lsnog beslist dat de burgemeester
'an Tilburg aan personeel van het
:orps gemeentepolitie de verplich-
ing kan opleggen om in of in de
llrectge omgeving van him stand-
ilaats te gaan wonen.
>aarmee zijn drie voormalige agen-
es van het korps in hoogste instantie
n het ongelijk gesteld. Zij hadden
uim een jaar geleden via een kort
(eding bij de rechtbank in Breda en
'ervolgens bij de ambtenarenrechter
n Den Bosch bezwaar aangetekend
egen de weigering van de Tilburgse
jurgemeester om hen ontheffing te
verlenen van de verplichting te wo-
ïen in de omgeving van hun stand-
Jlaatgs.
Dit blijkt uit een brief van de Vereni
ging van Nederlandse Gemeenten
<VNG) aan de Tweede Kamer, waarin
de aanpak van Wiegel, die teclmisch-
mechanisch wordt genoemd, van de
hand wordt gewezen.
De gemeenten zijn het niet met de
minister eens. dat de toekomstige ge
meente tenminste 10.000 inwoners
moet tellen. De wenselijke minimum-
omvang kan van plaats tot plaats
verschillen, aldus de VNG, die wel
J. W. Rengelink
proefneming die nu op veertien plaats
sen aan de gang is niet in gevaar zal
komen. Maar voorzitter Rengelink
vindt die toezegging onvoldoende.
Rengelink: „Door de onzekerheid
over de begroting en door het uitblij
ven van een beslissing over de voort
zetting van de proef na augustus
1980, kunnen wij onze medewerkers
niets garanderen. Daardoor zullen
mensen nu al gaan uitkijken naar een
andere baan en ik ben bang dat het'
niet de slechtsten zijn die dan ver
trekken. Het zal onmogelijk zijn die
vacatures voor de resterende üjd op
te vullen. Ook de voortgang van de
Open School na 1980 wordt zo be
dreigd".
Verlies afwachten
Het dagelijks bestuur van de stich
ting Proefprojecten deelt de zorg van
de afgetreden voorzitter wel. maar
hoopt dat een gesprek met de com
missie voor onderwijs van de Tweede
Kamer nog uitkomst kan bieden.
Ook de commissie Open School (die
de minister adviseert over het beleid)
wil dit overleg afwachten.
Mevrouw Ginjaar-Maas, indienster
van de motie die alle pijn heeft ver
oorzaakt, zei ons dat zij de stap van
de heer Rengelink betreurt. „Er
moest wat extra's worden gedaan
voor het dag- en avondonderwijs",
zegt zij. „We hebben de hele begro
ting nagevlooid, maar konden ner
gens geld vinden. Toen hebben we
voorgesteld om binnen de sector van
het onderwijs voor volwassenen één
miljoen over te hevelen van de Open
School naar de dag- en avondscholen.
Onder die laatste groep vallen ook de
moedermavo's. Maar dat betekent al
lerminst dat wij het beleid ten aan
zien van de Open School willen om
buigen, zoals de heer Rengelink
denkt. Wij zijn vast besloten het on
derwijs voor volwassenen verder uit
te bouwen.
Minister Pais vindt eveneens dat
Rengelink hem verkeerd beoordeelt.
„Ik heb vaak genoeg gezegd dat de
volwassenen-educatie en de emanci
patie bij mij bovenaan staan. In de
Kamer heb ik duidelijk gezegd dat ik
geen behoefte had aan de motie-Gin
jaar, juist omdat ik de groep van de
kansarmen zo belangrijk vind. Maar
de Kamer heeft anders beslist, en als
de heer Rengelink boos is, moet hij
naar de Kamercommissie gaan, maar
niet mijn bedoelingen willens en we
tens verkeerd gaan uitleggen."
Ja mensen, laatst zei ik
voor de vuist weg dat ik met
roken zou stoppen.
Ik heb het helaas maar
twee weken volgehouden,
maar ik rook nu wel
verstandiger.'Teer-en_
nicotine-arm dus.
En om de smaak
heb ik Roxy Dual
gekozen.
Ook in menthol.
TN
PROOWT NFORMU* ETKE1
MINDER STIPPEN Ml MOER TEER EN
Extra geld
De minister wijst er verder op dat hij
zich bereid verklaard heeft zonodig
toch extra geld te geven. Verder sug
gereert hij dat er misschien enige
verschuiving mogelijk is tussen de
kosten van het landelijk bureau in
Zeist (32 personeelsplaatsen) en van
de veertien proefprojecten (83 perso
neelsplaatsen). Nu de begroting wat
krapper uitvalt, zou het bureau in
Zeist misschien de grootste klap kun
nen opvangen.
Van onze parlementsredactie w
DEN HAAG De gemeenten voelen er niets voor samenge-
voegd te worden tot mammoetgemeenten. Zij signaleren dit
gevaar in de plannen van minister Wiegel van binnenlandse
zaken voor de gemeentelijke herindeling.
voorstander ls van sterke gemeenten.
„Maar dat ls nog niet hetzelfde als
grote gemeenten," aldus de brief.
Volgens de VNG verdraagt de vor
ming van mammoetgemeenten zich
niet met de wensen van de burgers
„die een betrekkelijk kleinschalig be
stuur verlangen". Verder zegt de
VNG. dat een grootschalige gemeen
telijke herindeling alleen zin heeft
wanneer de gemeente globaal dezelf
de taken blijft vervullen.
I Kan iemand, die de gelofte van kuisheid heeft
I afgelegd, en deze heeft verbroken, zijn recht op
een WW-uitkering verliezen? Op deze opmerke-
I lijke vraag heeft een wereldlijk Instituut als de
I Centrale Raad van Beroep onlangs een ant
woord moeten geven. Na langdurig touwtrek-
I ken, waarbij kerkjuristen en wereldlijke rech-
I ters zorgvuldig hun rechtsgebied afbakenden,
kwam het verlossende woord: Het aardse genoe-
I gen van de onkuisheid staat het ontvangen van
I een WW-uitkering niet in de weg.
I Het was een rooms-katholiek priester met
I trouwplannen de moederkerk blijft dat hard
nekkig „onkuis" noemen die deze zaak op-
I riep. Het verhaal begon, toen de man, nog
I geheel onkundig van zijn latere gevecht met de
celibaatsverplichting een aardige advertentie in
de Volkskrant las: „Ziekenhuis vraagt onge
huwd RK priester voor de functie van zieken
huispastor". Hij solliciteerde, werd aangeno
men en verhuisde met toestemming van zijn
bisschop naar een naburig bisdom. Daar werd
hij hartelijk ontvangen door de vicaris-gene
raal, die hem er nog eens op wees dat zijn
arbeidsovereenkomst met het ziekenhuis uit
sluitend betrekking had op zakelijke en organi
satorische kwesties en dat hij voor wat betreft
I het pastorale beleid en de concrete zielzorg
1 verantwoording schuldig was aan de bisschop.
Dat was allemaal heel plausibel, want priesters
I hebben nu eenmaal behalve de gelofte van
kuisheid, ook de gelofte van gehoorzaamheid
(aan de bisschop) afgelegd. Voor orde-geestelij-
ken komt daar overigens de gelofte van armoe-
de nog eens bij.
I Een paar jaar deed de ziekenhuispastor tot
ieders tevredenheid zijn werk. Het ging mis toen
hij net als zoveel priesters voor hem
aankondigde dat hij wilde trouwen. Na de eerste
consternatie volgden er vele gesprekken en toen
vaststond dat hij inderdaad in het huwelijk zou
treden, volgde onvermijdelijk het ontslag uit
zijn functie als ziekenhuispastor
In feite heeft het bestuur van een ziekenhuis in
zo'n geval weinig keus. Gebruikelijk is namelijk
dat een priester ontheffing van de celibaatsver
plichting vraagt. Die ontheffing kan hij op
grond van kerkrechtelijke bepalingen krijgen,
maar aan de dispensatie is zonder meer de
zogeheten „laïcisatie" verbonden, dat wil zeg
gen de terugbrenging van de priester tot de
lekenstand. Daarbij verliest hij terstond elke
bevoegdheid priesterlijke functies uit te oefe
nen. Tot die functies behoort het bedienen van
de sacramenten en juist de „bediening" is
onverbrekelijk verbonden aan de functie van
een ziekenhuispastor. Voor het ziekenhuis bleef
er. zoals gezegd, weinig keus over, maar het
ontslag betekende wél dat de priester brodeloos
werd gemaakt. Hij stond op straat en wat kon
hiJ anders doen dan bij de sociale verzekerings
kas aankloppen?
„Kan ik een WW-uitkering krijgen?" vroeg hij.
„Nee. antwoordde de bedrijfsvereniging, want u
wist dat u uw functie uitsluitend als ongehuwde
kon uitoefenen en u kon dus verwachten dat uit
uw trouwplannen een ontslag zou voortvloeien.
Overwegend dat u onder deze omstandigheden
door Huub Elzerman
uw werkloosheid geen onvrijwillig karakter
draagt, komt u geen aanspraak op een WW-
uitkering toe."
De ex-priester was het met die zienswijze in het
geheel niet eens en hij legde de zaak voor aan de
Raad van Beroep. Deze beroepsinstantie stelde
hem in het gelijk, maar nu zocht de bedrijfsvere
niging het hoger op Zo kwam de zaak terecht
bij de centrale Raad van Beroep Dit wijze
rechtscollege stond voor een wirwar van proble
men. Alleen loonafhankelijke werknemers kun
nen aanspraak maken op een WW-uitkering.
Maar wie was de werkgever van de priester en
aan wie was hij verantwoording schuldig? Hij
stond ingeschreven bij zijn oorspronkelijke bis
schop. de nieuwe bisschop had hem benoemd
tot conrector in het ziekenhuis en ten slotte had
hij een arbeidsovereenkomst met het zieken
huis zelf. Kan een priester, die de gelofte van
gehoorzaamheid heeft afgelegd, ook nog een
gezagsverhouding met een ziekenhuisbestuur
erkennen?
Het juridisch secretariaat van de RK kerkpro
vincie Nederland moest er aan te pas komen om
deze knoop te ontwarren. Uiteindelijk conclu
deerde de centrale raad dat ook de heersende
rooms-katholieke kerk en ambtsopvattingen
zich er niet tegen verzetten dat een door de
bisschop in een ziekenhuis benoemde conrector
met datzelfde ziekenhuis een arbeidsovereen
komst naar burgerlijk recht sluit. Nu vaststond
dat de priester onder het arbeidsrecht viel hij
was wel degelijk werknemer en géén kleine
zelfstandige of vrije beroepsoefenaar, moest de
vraag worden beantwoord of hem terecht een
WW-uitkering was geweigerd
Had de priester moeten beseffen dat hij door
zijn trouwplannen zijn baan zou verliezen en
dat hij de gevolgen van zijn „particuliere voor
keur" niet mocht afwentelen op de gemeen
schap?
Het is juist, zei de centrale raad, dat een rooms-
katholiek priester, die het voornemen opvat te
gaan huwen hoewel dat betekent dat hij in de
lekenstand zal worden teruggebracht en daar
door zijn baan zal verliezen in wezen een door
particuliere voorkeur bepaalde keuze maakt.
Maar, voegde de raad er aan toe, dat betekent
niet zonder meer dat de ex-priester alleen al
vanwege het particuliere karakter van zijn be
sluit om te huwen geen beroep mag doen op de
werkioosheidskas. Het gaat er veeleer om of hij
al het mogelijke heeft gedaan om zijn werkloos
heid te voorkomen dan wel te beperken. Met
andere woorden of hij niets heeft nagelaten om
ander, zo mogelijk aansluitend, werk te
krijgen."
En had de ex-priester zich aan de voorschriften
van de werkloosheidswet gehouden? Dat bleek,
vond de centrale raad voldoende uit de stukken
De man had al in een vroeg stadium contact
gezocht met de directeur van het gewestelijk
arbeidsbureau en deze directeur was toevallig
ook nog de contactambtenaar bij het Centraal
Adviesbureau voor Priesters en Religieuzen.
Behalve deze al zeer geëigende weg om het
risico van zijn werkloosheid zoveel mogelijk te
verkleinen, maakte hij ook gebruik van een
beroepskeuze adviseur. Links en rechts sollici
terend was het hem bijna gelukt een staffunctie
te krijgen in een tehuis, maar op het laatste
nippertje werd uit de twee overgebleven sollicl
tanten niet hij maar de ander gekozen Uiteln
delljk wist hij na zes maanden werk te krijgen
bij een instelling voor gezinsvoogdij. Op grond
van deze activiteiten concludeerde de centrale
raad dat de ex-priester wel degelijk onvrijwillig
werkloos was en dat hij dus aanspraak kon
maken op een WW-uitkering.
Zo kreeg de ex-priester lang na zijn moeilijke
besluit om uit te treden toch zijn WW-uitkering.
Het was niet veel. want de sociale gemeentelijke
dienst had er voor gezorgd dat de gelofte van
armoede voor hem niet alsnog barre werkelijk
heid was geworden. Maar voor Jong gehuwden is
natuurlijk elk graantje meegepikt
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Volgens Folia Cl vi
ta tls, het weekblad van de universi
teit van Amsterdam, heeft de benoe
mingscommissie van de theologische
faculteit besloten, de 62-Jarige prof.
dr. J. M. Hasselaar uit Utrecht voor te
dragen als opvolger van prof. dr. K.
Strijd.
Van de zijde van de faculteit wilde
men op dit bericht gisteren geen com
mentaar geven. De faculteitsraad,
waarbinnen de meningen zeer uiteen
lopen, vergaderde tot in de avond.
Prof. Hasselaar wilde het bericht be
vestigen noch ontkennen.
Volgens Folia zou een voordracht van
prof. Hasselaar een streep door de
rekening van de vorige Amsterdamse
kandidaten dr. G. H. ter Schegget en
dr. N. T. Bakker zijn. ZIJ zouden zich
enkele dagen geleden teruggetrokken
hebben in de verwachting, dat Am
sterdam het recht van voordracht zou
doen pvergaan aan de commissie
TWO van de hervormde kerk. Deze
zou dan advies moeten vragen aan
het college van kerkelijke hooglera
ren. waarbij Ter Schegget dan een
zeer goede kans zou maken toch nog
als eerste uit de bus te komen.
Prof. Hasselaar voelt zich zeer ver
want met Ter Schegget en Bakker.
Hij heeft In het conflict tussen kerk
en faculteit onvoorwaardelijk de
kant van Ter Schegget gekozen. Maar
hij is veel minder „politiek" dan Ter
Schegget De benoemingscommissie
zou thans aan hem de voorkeur geven
als een soort neutrallsator van de
gerezen spanningen, als wegbereider
voor een nieuwe kandidatuur van Ter
Schegget over twee en een half jaar,
als Hasselaar met emeritaat zou
gaan
DORDRECHT (ANP) De rechtr
bank in Dordrecht heeft vijf mensen
die ln mei vorig Jaar meededen aan
een blokkade van de sluiproute bij de
brug bij Vianen, veroordeeld tot geld
boetes van 150 tot 400 gulden. Een
zesde actievoerder ontspong veertien
dagen geleden al de dans door een
procedurefout.
De blokkade was bedoeld als protest
tegen de gevaarlijke verkeerssituatie
op en rond de Lekbrug. De actievoer-
ders deden het uit pure noodzaak,
omdat ze elders bot hadden gevan
gen, zo verklaarden ze tijdens de
rechtzitting.
