Meer huizen op minder Leidse grond
Van der Luit
Meer samenwerking
van actiegroepen
in Schilderswijk
—jy/r
Hoge bebouwingsdichtheid in binnenstad en Leeuwenhoek
Koninklijke Stallen
worden opgeknapt
KORT
Begrafenissen-Crematies
Transporten
Vergaderingen moeten lucht zuiveren
REGIO DEN HAAG
TROUW/KWARTET
door Marcel ten Hooven
LEIDEN De stadsvernieuwing ln Lelden ls met de presentatie van de „Gatennota" twee
weken geleden duidelijker geprofileerd. Het herstel van het stedelijk karakter staat voorop,
zo blijkt. Tweeduizend woningen moeten er gebouwd worden op de plaatsen ln de stad waar
de slopershamer zijn vernietigend werk heeft gedaan of op korte termijn zal doen; de gaten
ln de Leidse straten worden bebouwd. Nog een nieuw huisvestingsplan dat deze maand uit
de ambtelijke molen ls gerold: 2500 woningen ln de Leeuwenhoek, achter het Academisch
Ziekenhuis.
Twee plannen, een baaUfedachte:
méér huizen moeten er gebouwd
worden op de beperkte ruimte die
binnen de gemeentegrenzen daar
voor aanwezig la. En dan niet alleen
ln de binnenstad, waarvoor de Ga
tennota la geschreven, maar ook
daarbuiten kunnen de huizen best
wel wat dichter op elkaar gebouwd
worden. „Verdichting" ls het nieu
we toverwoord op de tekentaiela
van architecten en planologen; hon
derden woningen meer blijken er
gebouwd te kunnen worden op ter
reinen waarvoor structuurplannen
uit de Jaren vijftig en zestig nog 40
tot 50 woningen per hectare ver
meldden. De Leidse plannen voor
de Leeuwenhoek (het terrein tussen
de Plesmaniaan, de RW44, de ge
meentegrens met Oegstgeest, de
Wassen a arse weg en de spoorlijn
Lelden-Den Haag) getuigen van de
nieuwe bouwfliosofle; 65 tot 70 wo
ningen per hectare. De torenflats
met „groenstroken" uit de na-oor-
logse decennia zijn verdwenen.
Economisch gebruik
8 tads vernieuwing en een goed
volkshuisvestingsbeleid staan of
vallen bij een economisch gebruik
van goederen, daar ls iedereen het
over eens. Niet te dure. maar ook
niet te lelijke, bouwmaterialen; een
beetje rustig aandoen met de grond,
want die ls erg duur. Nu begint dus
ook duidelijk te worden dat een
economisch gebruik van de ruimte
(«meer hulzen per hectare) zijn nut
heeft. In Leiden la er dan nog een
dringende reden om veel huizen op
weinig grond kwijt te raken: de drei
ging dat de mooie Stevenhofjespol-
der volgebouwd moet worden om
aan de woningbehoefte tegemoet te
komen, ls levensgroot aanwezig In
die polder bouwen, zo vinden veel
Een voorbeeld van overdreven
ruimtegebruik. Boven een kaartje
van de afrit van rijksweg 44 bij
Holiday Inn aan de Plesmaniaan ln
Leiden. Onder een kaartje op de
selfde schaal van de wijk Binnen
hof In Leiderdorp. De afrit van de
autoweg beslaat deselfde opper
vlakte!!
gemeenteraadsleden, moet tot het
laatst uitgesteld, zo niet voorkomen
worden.
Gatennota
Even terug naar de plannen. De
Gatennota houdt ln, dat gestreefd
moet worden naar een dichte be
bouwing ln de straten. In een stad
ais Lelden, waar de stegen en grach
ten getuigen van de planologische
denkbeelden uit voorbije tijden,
doen open plekken afbreuk aan het
stedelijk karakter. Om die plekken
op tijd te kunnen signaleren, ls het
ook nodig ln de toekomst blijvend
een inventarisatie te maken van
lege gebouwen en (ln Leiden vooral)
fabrieken, die gesloopt gaan
worden.
Het idee van het dichtmaken van
gaten, ls al zo'n twee Jaar geleden
aangedragen door een projectgroep
van de afdeling milieukunde van de
Leidse universiteit, ln navolging
van de Werkgroep milieubeheer die
al een globale Inventarisatie had
gemaakt van Leldens open plekken.
Evert Meelis, woordvoerder van de
Werkgroep Milieubeheer, zegt over
de Gatennota: „Er zijn bouwloca
ties uit de nota gelaten, die er ln de
oude plannen van de gemeente wel
Inzaten, zoals de fabrieksgebouwen
van Krants aan de Langegracht en
van Sanders aan het Levendaal."
Meelis vindt het Jammer dat de te
slopen fabriek van Krants niet ge
handhaafd ls ais een woningbouw
locatie. Er ls een parkeergarage of
een politiebureau gepland. „Aan de
Langegracht staan al zoveel kanto
ren. beter ls het ook nog wat wonin
gen daar te bouwen. Concentratie
van functies op één plaats, zoals de
gemeente aan de Langegracht wil.
is funest voor de leefbaarheid van
een buurt," aldus Meelis.
Leeuwenhoek
De ruimte voor woningbouw in de
Leeuwenhoek is vrijgekomen, na
dat voor de nieuwbouw van het
Academisch ziekenhuis was geko
zen voor bouwen op het huidige
terrein van het hospitaal. In oude
plannen was sprake van een nieuw
Academisch ziekenhuis ln de hele
Leeuwenhoek. De gemeente kqopt
31 hectare grond terug van het rijk,
aan wie zij vier Jaar geleden een
terTeln ln de Leeuwenhoek voor de
nieuwbouw van het ziekenhuis
afstond.
Er moeten 2458 woningen gebouwd
worden voor ongeveer 5000 Lelde-
naars; ruim 500 wooneenheden voor
studenten, bijna 700 voor alleen
staanden en tweepersoonshuishou
dens. ruim vierhonderd voor bejaar
den en ruim 800 voor gezinnen. Ver
deling; 40 procent woningwetwo
ningen, 10 procent beschutte sfeer,
30 procent premiekoopwoningen. 10
procent premlehuur en 10 procent
vrije sector. Langs de Plesmaniaan,
die versmald zal worden, ls nog eens
drie hectare grond gereserveerd
voor kantoren.
De sleutel voor het slagen van de
plannen ls ln handen van de univer
siteit, die heel andere Ideeën heeft
over wat er ln de Leeuwenhoek ge
bouwd moet worden. De universi
teit wijst op de aanwezigheid van
laboratoria ln de Leeuwenhoek, die
een gevaar voor de volksgezondheid
kunnen vormen. Radio-actieve stof
fen en gevaarlijke gassen kunnen
uit de laboratoria ontsnappen, al
dus de universiteit.
Universiteitsgebouwen
Beter ls het daarom, zegt de univer
siteit, om ln de Leeuwenhoek uni
versiteitsgebouwen neer te zetten;
voor biologie, sociologie en voor de
sportbeoefening. De gemeente is
het daar niet mee eens: tussen de
laboratoria en de geplande woning
bouw ln de Leeuwenhoek is een
behoorlijke afstand gepland, 65
meter.
Volgende maand zal de raad zich
over de gemeentelijke plannen voor
Leeuwenhoek uitspreken. Hoe
zwaar de argumenten van de uni
versiteit wegen zal dan blijken.
Eén ding staat nu al vast: over de
voorgestelde bebouwingsdichtheid
ln de Leeuwenhoek en over het stre
ven van b. en w. om ook de binnen
stad te vrijwaren van nutteloze
grasvelden en van onnodige open
plekken, zal ln de gemeenteraad
een unanieme overeenstemming
bestaan.
Voordelen verdichting
De nadelen van de na-oorlogse tuin-
stadswijken worden steeds duidelij
ker. De afstanden tussen huis en
winkel ln een dun be bouwde wijk
zijn veel groter dan ln een dichtbe
bouwde. Gevolg: het gebruik van
een vervoermiddel als de auto
wordt veel aantrekkeljker, het aan
leggen van brede verkeerswegen ln
zo'n wijk 'wordt een dwingende
noodzaak. De Amsterdamse archi
tect Hondius heeft ln het blad Plan
eens uitgerekend dat iedere halve
ring van de dichtheid ln een woon
wijk een toeneming van ruim 50
procent van de verkeersruimte ver
oorzaakt.
Bovendien: meer mensen ln een
wijk betekent dat de aanwezige
winkels meer klanten krijgen; een
goed perspectief voor de „winkel op
de hoek". Ook zijn de lege groensto-
ken en autowegen ln een dunbe-
bouwde wijk 's avonds nou niet zo
gezellig. AI deze collectieve nadelen
wegen niet op tegen de Individuele
voordelen van meer privé-rulmte, zo
vinden veel moderne, en ook Leidse,
planologen.
Verspilde ruimte
Toch ls er in Lelden nog heel wat
verspilde ruimte. Zo loopt er dwars
over het Schutttersveld de Oegst-
geesterweg, vierbaans. Die weg kan
natuurlijk net zo goed vlak langs de
Het gat ln de Ulterstegracht/Vestestraat. Vroeger (dat Is tot een maand of drie geleden) stond hier een fabriek. In
de Gatennota xijn op deze plaats 60 woningen gepland.
de Vijf Meilaan na de kruising met de
Een lege vierbaansweg: ruimte voor
spoorbaan gelegd worden. Ruimte
voor woningen naast de kantoren
die het gemeentebestuur op het
Schuttersveld wil, komt dan vrij.
Tweede voorbeeld: het verlengde
van de Vijf Meilaan ln de richting
van Voorschoten na de kruising met
de Churchilllaan. Een nutteloos
brede vierbaansweg. overblijfsel
van de tijd dat uit het zuiden van
Lelden drie aanvoerwegen naar de
uit de wegenbouwplannen ge-
Churchilllaan ln de richting van de Noord-Hoflandbrug naar Voorschoten,
tientallen woningen.
schrapte Leidsebaan leidden.
Al die plekken die ln Leiden nog
bebouwd kunnen worden (naast de
Leeuwenhoek en de gaten ln de
binnenstad, ook nog de Coebel aok-
ter de flats aan de Kilkspaanweg en
aan de Haagweg, Roomburg (bij
voorbeeld op de plaats van matras-
senfabriek Olga en Schuttersveld),
kunnen mogelijk een langdurig al
ternatief voor bouwen in de Steven-
hofjespolder vormen. Dat vindt in
leder geval de al genoemde Werk
groep Milieubeheer, een actief te
genstander van bouwen ln de om
streden polder. Evert Meelis van de
Werkgroep: „Bouwen ln de Steven-
hofjespolder van vrije-sectorwonin-
gen voor Hagenaars, zoals de rege
ring wil, ls het failliet van het Leidse
volkshulsvestlngbeleld. Laat Den
Haag zijn bouwlokatles wat dichter
bij huls zoeken, Leiden doet het
ook. Dan ls het misschien mogelijk
Jaren lang nog zonder aantasting
van de Stevenhofjespolder de Leid
se woningzoekenden op te vangen."
Van een onzer verslaggever*
DEN HAAG Zo'n veertien maan
den zullen gemoeid zijn met de ver
bouwing van de Koninklijke Stallen
aan de Hoge Wal In Den Haag, die
morgen begint
Het stallencomplez moet worden
veranderd om beter als stalling
dienst te kunnen doen voor de hofau-
to's van bet koninklijk buis. Een
paar paardenboxen zullen worden
gesloopt om plaats te maken voor
totaal 25 autogarages. De plannen
van architect A. Peetoom voorzien
ook in de bouw van twee woningen
voor personeel. Voorts bestaat de
modernisering onder meer uit de
aanleg van centrale verwarming, de
inrichting van een kantine en andere
personeelsfacllltelten.
SOLDAAT In Dlllgentla. Lange
Voorhout 5 ln Den Haag ls vanavond
om half negen de première van „Het
verhaal van de soldaat" van het Mari
onettentheater Lucas Ooudzwaard
en Dato de Weerd De toegangsprijs
ls tien gulden (CJP'ers betaler, zes
gulden) Het gaat hier om een aange
paste bewerking van het originele
spel van C F Ramus
STREEKCOMMISSIE - In het
Verenigingsgebouw 't Centrum aan
de Hoofdstraat 100 ln De Lier ls don
derdag 1 februari een huishoudelijke
vergadering van de streekcommissie
Westiand met Delft en omgeving Het
doel van de streekcommissie ls het
bevorderen van de mogelijkheden
voor de bevolking om mee te doen
aan Inspraak op het provinciale ruim
telijke beleid.
PAUZEBIJEENKOMST In de
Kloosterkerk aan het Lange Voor
hout ln Den Haag is donderdagmid
dag van vijf voor één tot tien over één
's middags een pauzebijeenkomst.
Medewerking verlenen Rosaline Pl-
veteau (viool). Herrejan Stegenga
(cello) en Gerard Akkerhuls (orgel).
OP DREEF Donderdag 1 febru
ari herdenkt de Chr. Huishoud-Nlj-
verheldsschool „Op Dreef aan de
Juniusstraat 2 ln Den Haag haar vijf
tig-jarig bestaan. Tegelijkertijd
wordt hei 25-Jarig Jubileum van direc
trice mevrouw Leemans-Kersten ge
vierd De school houdt donderdag
van vijf tot half zeven receptie ln het
gebouw Juniusstraat 2. Vrijdag ls er
een feestdag voor de leerlingen.
ADVERTENTIE
In het rouwcentrum is gelegenheid tot
opbaring in onze aula's. Koffiekamer
beschikbaar Ruime parkeergelegenheid
Willem dc Zwijgcrlaan 179
Postbus 432.2300 A K Leiden. Telefoon 071 -14 26 44
Verschil van mening over de aanpak
van de problemen waar de wijk als
stadsvernieuwingsgebied mee gecon
fronteerd wordt, kan genoemd wor
den als de voornaamste oorzaak van
de vertroebelde verhoudingen. De
buitenwereld kreeg vorig Jaar voor
jaar een goed oog op deze menings
verschillen, toen een aantal groepen
het overleg met de gemeente over de
structuurschets voor de wijk op
schortte, terwijl een minderheid ge
woon doorpraatte.
Opbouwwerker Chris van der Meer:
„De onderlinge ruzies gingen meestal
over de te bewandelen weg. Bij voor
beeld in de strijd voor betaalbare
huren. De ene groep wilde per project
om lage huren vechten, de andere in
zijn totaliteit. Een en ander was niet
goed voor de samenwerking. Het po
sitieve wat uit de nu gehouden verga
dering naar voren ls gekomen, is de
bereidheid om samen te werken en
elkaar te respecteren. Vooral aan het
laatste mankeerde het nogal eens."
Af van gekift
Duidelijk bleek vorig jaar in het over
leg met de gemeente dat de actiegroe
pen uit gebieden ln de Schilderswijk
waar de leefsituatie het slechtst ls,
zich ook het hardst opstelden. Soms
onbegrijpelijk hard voor bewoners
uit andere overleggroepen.
Volgens Chris van der Meer bekijkt
men nu dan ook voornamelijk de
onderlinge verhoudingen. „De aan
pak van de verschillende groepen zal
nooit gelijk zijn. De een is maat
schappijkritischer dan de ander.
Maar we moeten af van het gekift. We
staan ten slotte allemaal voor betaal
bare huren en een leefbare wijk."
Hoe kan de samenwerking tot stand
komen? Van der Meer: „We moeten
de deskundigheid bundelen. Zodat
bij voorbeeld deskundigen uit ver
schillende groepen samen over groen
voorzieningen gaan praten en met
gefundeerde plannen bij de gemeen
telijke plantsoenendienst kan ko
men. Veel zal natuurlijk afhangen
van de houding van de gemeente ten
aanzien van de inspraak, nu de struc
tuurschets moet worden uitgevoerd."
De actiegroepen in de Schilderswijk
zijn het er over eens dat op de verga
dering van vorige week een reële ba
sis is gelegd, om tot concrete afspra
ken over wezenlijke samenwerking te
komen. Besloten is op 15 februari
opnieuw bij elkaar te komen om de
voorstellen en suggesties, die gedaan
zijn. verder uit te werken.
Cornelia Hoeve
VOORSCHOTEN B. en W
Voorschoten voelen er veel voor F
Cornelia Hoeve te verkopen. De j
meente werd ln 1961 eigenaresse
de voormalige boerderij. De hol
bevond zich ln die tijd ln een niet a
beste toestand. Door de jaren heej
er vrijwel geen onderhoud geplee
hetgeen tot gevolg heeft gehad
het geheel in vervallen staat ls 1
raakt. Verder Ingrijpend onderhoj
ls dan ook op niet al te lange term
geboden, waarbij voor het hoofd)
bouw met een vernieuwing van i
groot gedeelte van de dakconstrua
rekening moet worden gehouden,!
dus b. en w. ln het raadsvoorstel. F
college wijst erop dat de Corne|
Hoeve weliswaar buiten het tracé v
rijksweg 11 valt, maar dat er nog
erg veel onzekerheden bestaan,
raad wordt ook gewezen op het 1 e'
dat zich ln de loop der jaren herha p
delijk gegadigden voor gebruik, make
ook voor aankoop, aangemeld h®D
ben. Verder wordt gewezen op de
zienlijke kosten die een Ingrijpen
opknapbeurt met zich meebreng
zal als niet tot verkoop beslot e
wordt. De raad wordt gevraagd In v
stemmen met het voornemen van hei
college de hoeve van de hand te dof|]
Bibliotheek
DEN HAAG B. en W. van D
Haag hebben zich ln een brief t 'r
minister Gardeniers (CRM) gewein
om kracht bij te zetten aan het v
langen van de Haagse raad om hjr
personeelsbestand van de Haagse I
bliotheken met 22 man uit te breid* e,
„De bibliotheken zijn op dit momec
onderbezet terwijl tegelijkertijd 0
werkzaamheden enorm toeneme e.
aldus het college in de brief. Ei
betere spreiding van de bibllothee a
voorzieningen ls door dit tekort a
personeel voorlopig niet mogeli 8
Het college waarschuwt de minist
dat wanneer de gemeente niet sp*1
dig een rijksbijdrage krijgt voor
stedelijk plan Openbaar Bibllothee
werk de beoogde vernieuwing van h£
welzijnswerk ln Den Haag niet van
grond zal komen.
Oud Papier
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De verschillende actiegroepen, bewonersorga
nisaties, buurtcomitès. huurdersverenigingen enz. in de Haag
se Schilderswijk zijn bezig de onderlinge geschillen bij te
leggen en de lucht te zuiveren. Op een eind vorige week in het
wijkcentrum de Rubenshoek gehouden vergadering, waar
nagenoeg alle organisaties uit de wijk present waren, is de
basis voor een inniger samenwerking gelegd.
SASSENHEIM De in het Samt e
werkingsorgaan Bollenstreek same
werkende gemeenten voelen vf|
voor het Idee het ophalen van oi
papier massaal te subsidiëren. H e
Initiatief voor dit Idee ls afkomst n
van de gemeente Noordwijk. Dapi
betaalt de gemeente vier cent ext i!
voor elke opgehaalde kilo oud papil u
Financieel maakt het allemaal nie
uit, aldus het college van Noordwij
Voordelen zijn, volgens het Noor
wijks gemeentebestuur, de weikon
aanvulling ln de kas van de verenigl
gen én de kans dat het opgehaal
papier wordt gebruikt ln het produ
tle-proces van het zogenaamde ree
cllng-papler. Misbruik kan volge
Noordwijk worden voorkomen a
alle gemeenten een gelijkluideni
subsidie-regeling hanteren.
Noordwijkse voorstellen komen va
avond aan de orde in de vergadert!
van het Samenwerkingsorgaan.
Prins Bernhardlaan
VOORBURG B. en W. van Vo(
burg willen 30.000 gulden ulttrekki
voor de kosten die nodig zijn om
Prins Bernhardlaan tot voorrang
weg te kunnen aanwijzen. De Pril
Bernhardlaan wordt door de autom
bllisten gebruikt als voorrangswe
De laan ls het echter niet en dat lew
evenals op de Koningin Wilheln
nalaan en de Bruijnlngs Ingenhcx
laan nogal eens tot conflicten. I
de doortrekking van de Prins Ber
hardlaan naar de Noordsingel is h
allemaal nog drukker geworden. T<
einde conflicten te voorkomen zijn r
een groot aantal kruisingen tot voo
rangskrulsing aangewezen. In e«
voorstel aan de Voorburgse raad b
nadrukt het college dat hier sprake
van een onuitstelbare en onvermij
bare investering.
Voet- en Fietspad
VOORSCHOTEN B. en W va
Voorschoten stellen de gemeenteraa
voor een bedrag van 245.000 guide
uit te trekken voor de aanleg van ee
flets- en voetpad tussen Noord-Ho
land en Adegeest. In navolging va
de provincie Zuid-Holland wil Voo
schoten op plaatselijk niveau aan h<
recreatieve fietsverkeer meer aai
dacht gaan besteden. Het flets-
voetpad Noord-Hofland Adegeei
vormt een onderdeel van de fietsroi
te Den Haag-Leiden, welke route k(
mende vanuit Leldschendam via „D
Horsten" langs de spoorlijk zal aai
sluiten op de route Boschgeest. D
route komt tenslotte uit, over
Noord-Hoflandbrug, in Lelden,
aanlegkosten zijn ln vier delen
splitsen, de aanleg van het voet- e
fietspad, het graven van een singel e
de bouw van een brug, het verrichU
van aanvullende werkzaamheden e
de noodzakelijke verlegging van dt
mlddeldrukgasleiding naar haar defj
nitieve plaats. I
Kruispunt CCWS i
NAALDWIJK In een brief aan hl
gemeentebestuur van Naaldwijk hel
ben buschauffeurs van de busmaa
schappij Westnederland him ong
noegen over de verkeerssituatie o
het kruispunt Burgemeester Eiser
weg/Dijkweg bekendgemaakt. In d
brief, ondertekend door ongeveer 7
procent van de bij de maatschapp
werkzame chauffeurs, wordt de situi
tie aldaar „onaanvaardbaar" g<
noemd. De middenberm van de Dljl
weg ls volgens de briefschrijvers t
smal. waardoor de streekbussen woi
den gedwongen het kruispunt in
keer over te steken. Dat wil nog wi
eens een tijdje duren, waardoor lang
wachttijden en files op de Dljkwe
ontstaan. „Een frustrerende en or
aanvaardbare zaak uit het oogpun
van dienstverlening" aldus de chaul
feurs. Het Naaldwijks college word
toegezegd dat als er de komend
maand niets aan de situatie verar
derd, er noodgedwongen overgegaa
zal worden tot acties, met alle gevo
gen van dien. De chauffeurs komei
met deze waarschuwing omdat he
Naaldwijks college eerder al toega
zegd heeft iets te zullen ondernemen
Er is echter nog niet met daden gerea
geerd.
