Amerikaanse raketten >p militaire doelen 'Zuid-Afrika' verdeelt stemgedrag EG in VN leilige koe brengt karakter India in gevaar Atherton laat in Cairo niets los Kankerpatiënten weg uit Brits hospitaal Minister Brown van defensie: Skylab kan beetje worden bijgestuurd lanke exodus 1t Rhodesië pper vliegtuigen ^or leger NAVO Negen verdeeld over resoluties Omsteden ontslag bij radio Portugal HJDAG 26 JANUARI 1979 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 ftSHINGTON, GENEVE (Reuter, UPI) De Verenigde aten houden hun kemraketten niet meer gericht op de issische steden maar op militaire doelen, zoals raketsilo's, larmee stappen de Verenigde Staten al van de Idee van de issale vergelding ln geval van een aanval met kernwapens or de Sowjet-Unle. WASHINOTON (UPI) Nadat de NASA het Amerikaanse ruimtelabo ratorium Skylab al officieel had opge geven, is gisteren toch nog een maat regel getroffen om de meer dan hon derd ton om de aarde draaiende ijzer waren zo ordelijk mogelijk naar hun einde te lelden. Skylab is zodanig met zijn elektrici teitspanelen naar de zon gedraaid dat het weliswaar extra wordt afgeremd, maar bij zijn komende val naar de aarde ln elk geval nog stroomvoorzie ning heeft en dus in principe bestuur baar is. Mochten de brokstukken bij die gelegenheid in bewoond gebied dreigen neer te komen, dan kunnen de technici de laatste resten stuurgas gebruiken om de Inslagzone een stuk- Je te verschuiven. Het berekende risico is. ook zonder bijsturen, niet groter dan de kans om door een meteoriet te worden getrof fen. Maar Skylab kan in principe op elke willekeurige plaats tussen vijftig graden noorder- en zuiderbreedte is gisteren door de Amerikaanse lister van defensie Harold Brown egedeeld aan het Congres, het i lerikaanse parlement. De minister t in zijn Jaarlijkse defensieover- it dat de taktiek van de massale nietlging van Russische steden ln ai van een gewapend conflict tus- de twee grote mogendheden niet (jer een adequaat middel is om log te voorkomen. De raketten en meer gericht worden op mill- -strateglsche doeleinden en op in- trieën, die van vitaal belang zijn. v lister Brown wees erop dat het i ten van een tweede akkoord ter i erking van de strategische kern- »ens zeker geen einde betekent r de wapenwedloop waarin de enigde Staten en de Sowjet-Unie ikkeld zijn. Evenals generaal Da rt Jones, voorzitter van de verenig- gjchefs van staven, wees minister rtwn het Amerikaanse parlement np, dat de Russen bezig zijn ln hoog i po intercontinentale raketten een oud type te vervangen door $emere exemplaren. Het afgelo- 5 Jaar heeft de Sowjet-Unle het e al SS-18 raketten die elk tien kernkoppen mee kunnen nemen, verdubbeld tot 200. -J8BURY (AP) Verleden Jaar Jlt een recordaantal van 18.000 Ike Rhodesiërs het land verlaten, aangezet door de voortduren- teuerrlila-oorlog en het vooruit- li van zwart meerderheldsbes- zo blijkt uit officiële cijfers die 'gren bekend werden gemaakt. dftaandelijkse stropm blanken, die 1 land de rug toekeert, was het gpt in december van het afgelo- r Jaar deze maand viel samen dhet einde van het schooljaar en i jeplande overgang naar zwart kfderheidsbestuur, welke inmid- "door de overgangsregering tot is uitgesteld. en ander betekent dat de blanke j^lking ln 1978 met vijf procént is ld en nu ongeveer 250.000 be- In het „top jaar" 1975 woon- )g 278.000 blanken in Rhodesië. }iële zegslieden geven toe dat de jielijke uittocht aanzienljk groter yeel blanken vertrekken zoge nd op vakantie en keren nooit f terug. TWATERS (Reuter, DPA) De lkrachten van de NAVO in Euro- ,rlorden versterkt met 108 Ameri- Thunderbolts, een eenper- jachtvliegtuig dat tegen tanks ingezet. n— West-Europa Generaal Jones uitte vooral zijn ver ontrusting over de verplaatsbare 8S- 20 raket, een raket voor de middellan ge afstand, die niet onder de te slui ten SALT-overeenkomst valt. Hij sprak de vrees uit dat de Russen er in het geheim toe zullen overgaan deze raket om te bouwen tot een intercon tinentale raket, zodat daarmee niet alleen Europa maar ook de Verenigde Staten bedreigd kunnen worden. Jo nes herhaalde de al eerder geventi leerde berichten, dat de Verenigde Staten bezig zijn met de voorberei ding van de ontwikkeling van een nieuw type raket, dat ln West-Europa gestationeerd zou moeten worden. Dit type zou dan een tegenwicht moe ten gaan vormen tegen de Russische SS-20. De bij het Amerikaanse congres inge diende begroting van defensie bevat posten voor de aanmaak van de MX- raket, de bouw van een middelgroot vliegdekschip en voor de vergroting van de vuurkracht van de legers in West-Europa. Ontwapening De voor dit jaar weer verhoogde be groting van defensie die door de Ame rikaanse regering bij het congres is ingediend, vormde geen beletsel voor de Amerikaanse ambassadeur bij de ontwapeningsbesprekingen, Adrian Fisher, om in Genève mee te delen dat de SALT-akkoorden tussen de Sowjet-Unie en de Verenigde Staten bijna rond zijn. In Genève zijn de veertig deelnemers aan het ontwape- ningsoverleg nog bezig met het aan horen van de inleidende opmerkin gen die alle deelnemenden kunnen maken. De bedoeling van dit door de VN opgezette overleg is te komen tot een verbod op atoomproeven en een verbod op chemische wapens. Weste lijke waarnemers verwachten overi gens niet veel Initiatieven van de VS en de Sowjet-Unie, zolang deze twee landen nog bakkeleien over SALT-2. De Russische president Breznjew heeft laten blijken dat hij bereid is om president Carter op de hoogte te stellen van het precieze aantal Back- fire-bommenwerpers dat dat land denkt te maken. Daarmee is weer een obstakel op weg naar de afsluiting van een tweede SALT-akkoord uit de weg geruimd. De Backfire maakt geen wezenlijk onderdeel uit van een SALT-akkoord, omdat dit toestel niet in staat is zonder bij te tanken naar Amerika te vliegen. De Verenig de Staten hebben echter wel steeds bedongen, dat het vliegberelk van dit toestel inderdaad beperkt blijft en dat het aantal van dit type te bouwen toestellen binnen zekere grenzen blijft. Amerika heeft oud-generaal George Selgnlous benoemd tot opvol ger van Paul Warnke bij de SALT- besprekingen. Niet ledereen is met die benoeming overigens even geluk kig, gezien de militaire achtergrond van Selgnlous. Een overzicht van de vergadering van de ontwapeningsconferentie die deze week in de Zwitserse stad Genève is begonnen. BRUSSEL (ANP) De negen landen van de Europese Gemeenschappen zijn meer verdeeld over Zuid-Afrika dan ooit tevoren. Dat blijkt uit de stemming over veertien door de algemene vergadering van de Verenigde Naties aanvaarde resoluties. Door talrijke aspecten en gevolgen van de apartheidspolitiek in afzon derlijke resoluties te behandelen zijn de Afrikaanse en niet-gebonden lan den er beter dan ooit in geslaagd de belangentegenstellingen tussen de negen EG-landen aan het licht te brengen en hen uit elkaar te trekken. In twee gevallen vielen de negen ln drie groepen uiteen voor- en tegen stemmer en stemonthouders in vijf gevallen werd unaniem gestemd en in alle overige gevallen vielen zij in twee groepen uiteen. Met name de drie landen, die de grootste economische belangen in Zuid-Afrika hebben Engeland, Frankrijk en West-Duitsland stem den, veelal mét de Verenigde Staten tegen resoluties, waarin economische dwangmaatregelen tegen Pretoria werden bepleit, of die een aanzet hier- Ql o V, f nf f c toe zouden kunnen vormen. Binden- tux 1 ex de sancties kunnen slechts worden afgekondigd indien de veiligheids raad van de VN, waarin onder meer de VS, Engeland en Frankrijk het recht van veto hebben, meent dat er sprake is van een bedreiging van in ternationale vrede en veiligheid. De drie grote EG-landen, de VS en Italië behoorden tot degenen, die zich van stemming onthielden over een mede door Nederland en Denemar ken ingediende resolutie, waarin wordt gevraagd om het stopzetten van nieuwe investeringen in Zuid- Afrika. Frankrijk, Engeland en de VS stemden tegen een resolutie, waarin militaire samenwerking met Pretoria werd veroordeeld; Nederland, Dene marken en Ierland waren voor en de overigen onthielden zich. Ierland en Denemarken waren de enigen die zich onthielden bij een resolutie, die het onderdrukte volk in Zuid-Afrika het recht geeft zich gewapend te ver zetten. De anderen stemden tegen. Denemarken, Ierland en Nederland steunden een oproep aan de VN-leden Afrikaanse landen, die het slachtoffer worden van Zuidafrikaanse agressie te steunen en de anderen onthielden zich. De drie grote EG-landen deden dit met een resolutie, waarin het werkprogramma voor de speciale commissie tegen de apartheid wordt vastgelegd, de anderen waren voor. Als enige onthielden Ierland en Dene marken zich bij een resolutie, waarin bindende economische sancties van essentieel belang voor het spoedig doen verdwijnen van de apartheid worden genoemd. Nederland en de overige landen van de gemeenschap waren tegen omdat een volledige breuk met Zuid-Afrika wordt bepleit. De landen, die met name worden ge noemd ln een resolutie over samen werking op nucleair gebied met Zuid- Afrika West-Duitsland, Frankrijk, Israël en de VS stemden tegen een resolutie, waarin stopzetting van die samenwerking wordt bepleit. Ook Engeland en Luxemburg waren te gen. De anderen onthielden zich. Een pleidooi voor een olie embargo deed de landen in drie groepen uiteenval len: Denemarken, Ierland en Neder land waren voor, Italië onthield zich. de rest was tegen. neerstorten. Het ln een steeds lagere baan verzei lende laboratorium was opgegeven omdat het stuurgas onvoldoende bleek om lang genoeg de kop ln de wind te houden. Zo had men de toe nemende weerstand van de Ijle dampkring op z'n kleinst willen hou den. Skylab had dan lang genoeg moeten blijven draaien om hem met de nieuwe ruimteveerboot «Space Shuttle) óf te redden óf gecontroleerd te laten neerstorten ln zee. Maar ver traging bij het ontwikkelen van de Shuttle en pech met het sturen maak ten die oplossing niet meer haalbaar. LISSABON Het bestuur van de Portugese radio-omroep heeft haar medewerker Jose Manuel Nunes ont slagen en zijn programma Contra- ponto opgeschort. Dit programma was het enige informatieve radiopro gramma waar elke avond groepen links van de socialistische partij zich konden uiten. Als reden voor het ontslag geeft het omroepbestuur een programma over de landhervorming aan dat eerder deze week werd uitgezonden. CAIRO, JERUZALEM, BEIROET (Reuter, UPI) De Ameri kaanse bemiddelaar ln het Midden-Oosten, Alfred Atherton, heeft gisteren in Cairo met de Egyptische autoriteiten over legd over de voortgang van het vredesproces in het Midden- Oosten. Atherton verklaarde in Egypte minder tijd nodig te hebben dan in Israël. Atherton sprak gisteren drie uur met de Egyptische minister van buiten landse zaken ad Interim, Boutros Ghali. Over de inhoud van het ge sprek werd niets meegedeeld. Ather ton beperkt zijn besprekingen tot de moeilijkheden met betrekking tot de formulering van een vredesakkoord. Israël en Egypte verschillen vooral van mening over artikel zes van het ontwerp-vredesverdrag. Egypte heeft een amendering op dit artikel voorge steld, die Inhoudt, dat een Egyptlsch- Israëlisch vredesverdrag niets afdoet aan de Arabische verplichtingen van Egypte. Het feit dat Atherton minder lang ln Cairo blijft dan hij ln Jeruzalem was, wijst erop dat er meer overeenstem ming bestaat tussen Egypte en de Verenigde Staten dan tussen Israël en de Verenigde Staten. Boutros Ghali verklaarde na afloop van het gesprek met Atherton, dat hij altijd gesterkt uit dergelijke ontmoetingen komt, maar hij wilde ook verder geen details over het overleg loslaten. De Israëlische premier Begin, die zich nog steeds optimistisch uitlaat over de kansen op een vredesakkoord, ver klaarde gisteren dat het Westen be lang heeft bij een sterk Israël, gezien de Instabiele situatie ln het Midden- Oosten door de moeilijkheden ln Iran. Israël is momenteel nog de eni ge stabiele factor in dit gebied en het is niet te hopen dat daarin door het Westen verandering wordt gebracht, aldus Begin. Israël heeft bij de Verenigde Naties een protest ingediend tegen de her haalde bombardementen op dorpen ln het noorden van het land door Palestijnen. In een brief aan de voor zitter van de Veiligheidsraad, Donald Mills van Jamaica, geeft de Israëli sche vertegenwoordiger bij de VN, Vehoeda Blum een hele lijst van grensschendingen. LONDEN (Reuter, UPI, AFP) De wrangs te gebeurtenis in de Britse sta- klngsrecks heeft zich gisteren in Bir mingham voorgedaan. Het koningin Elizabeth-ziekenhuls heeft 65 kanker patiënten naar huis gestuurd omdat postende stakers verhinderden dat voedsel, schoon wasgoed en andere benodigdheden het hospitaal werden binnengebracht. De behandelend ge neesheer van de patiënten heeft ge waarschuwd dat zij zullen sterven als ze niet worden bestraald. Naar aanleiding van de gebeurtenis sen in blrmlngham heeft de aartsbis schop van Canterbury (het plaatsver vangend hoofd van de kerk van Enge land) Donald Coggan in het hoger- huis een toespraak gehouden, iets wat hijzelden doet. De aartsbisschop vroeg alle partijen ln de loonconflic- ten bij te leggen en zich toe te leggen op een nationale verzoening. In Reading, even bulten Londen, toonde de chirurg Patrick Chester- man zijn afkeer van de stakingen door te weigeren patiënten te behan delen die lid zijn van een vakbond. „Ik haak slechts in op de industriële onrust van dit ogenblik. Ik heb zelf een picketllne gemaakt", aldus de arts. Hij ls later met zijn actie ge stopt. De bond van één van de gewei gerde patiënten heeft aangekondigd gerechtelijke stappen tegen dokter Chesterman te zullen ondernemen. De situatie leek zich gisteren nauwe lijks te verbeteren in Engeland. De Britse regering sprak gisteren over de noodzaak om militairen ln te zetten teneinde te bereiken dat ziekenhui zen over noodzakelijke geneesmidde len en andere goederen kunnen be schikken. Terwijl hij fel aangevallen werd door de conservatieve oppositie merkte premier Callaghan op dat de vakbondsleiders geen overwicht meer hebben over hun leden. De al» tuatie wordt nu bepaald door stakers, die zich niets van de leiders aantrek ken, aldus de Labourpremler. Uitingen van de sombere toestand waren onder meer de nieuwe treinsta king, het stagnerende overleg in de vrachtwagenstaking en de proble men bij het ambulance-vervoer in Wales en Liverpool. Het samenvallen van staking en slecht weer maakte het evenals dinsdag weer duizenden forensen zeer moeilijk of onmogelijk om hun werk te bereiken. Er zijn trouwens al weer nieuwe moeilijkhe den opgedoemd. De onderhandelin gen tussen mijnwerkers en hun werk gevers geven nu al reden tot bezorgd heid. De kompels willen 40 procent loonsverhoging terwijl de werkgever» slechts 3,5 procent zeggen te kunnen geven. Een beschouwing over de treinsta king elders in deze krant; ons com mentaar staat op pagina 5. 'P dere Dositie in Dat bllzondei* schuilt voor- etc eewend rundvlees te eten en nnlr hun U_i 1 I ■ff Dick Kooiman r velen ls India waarschijnlijk nog steeds vooral het land van de thge koeien. Naast het kastenstelsel en de yoga-techniek behoort de leting van het rund immers tot de meest opvallende kenmerken van 'jjlndoemaatschapplj. Als in gepeins verzonken slenteren deze dieren «vandaag de dag argeloos door het drukke stadsgewoel of leggen zij it te ruste op plaatsen die bedoeld zijn als halte voor het stedelijk ^Der. Niemand die hun dat recht betwist, al gaat dit respect voor het *1 wel vaak gepaard met een schromelijke verwaarlozing. De afgelo- maanden ls deze heilige koe de Inzet geworden van een politieke "li. Daarbij is ln feite het karakter van de Indiase staatsvorm ln het ïens ls de heiligheid van de koe geen religieuze aangelegenheid. Er zijn ndere, meer voor de hand liggende en om voor dit dier een bijzondere ln te ruimen. Van oudsher heeft het [de zeboe eigenlijk) een vitale rol ge in de Indiase landbouweconomie. De koe is door haar melklevering van ^belang voor de gezinshuishouding, de [stier levert trekkracht aan een land- die weinig mechanisatie kent, terwijl st van deze dieren zorgvuldig wordt ""tneld om het land vruchtbaar te ma- lovendien doen de traag smeulende, >gJe koeienplakken uitstekend ala brandstof bij het bereiden van Jden. onomisch belang van de zeboe is door r functies zo groot dat het niet ver- rlljk is, dat de bescherming van deze E>rt met religieuze sancties werd om- voor de orthodoxe hindoe werd het an rundvlees het stigma van onrein- >1J uitstek. Deze religieuze bescher- »as ook nodig, omdat „de schare die niet kende", zoals moslims, kastenlo- cetera, op nog een andere manier van tr profiteerde: door slacht en con- le. leerverwerking etc. len ag de dag is Acharya Vinoba Bhave sst vooraanstaande pleitbezorger van nd. Bhave. een brahmaan uit West- was een medewerker van M ah at ma 1 en poogt met de zijnen de idealen andhi ln het hedendaagse India con creet gestalte te geven. Zo heeft hij als leider van de „bhoodan-beweging" duizen den kilometers door India gereisd ten einde rijke landeigenaars er toe te bewegen om grond af te staan aan de landlozen. Zijn medestander Jayaprakash Narayan startte in 1974 een antl-corruptle-beweging. die uiteindelijk tot de val van Indira Gan dhi en het optreden van de huidige Janata- regering leidde. Deze regering staat onder leiding van Morarji Desai die bij zijn ambts aanvaarding toezegde de gandhiaanse waarden een plaats te zullen geven ln zijn politiek. Het ziet er evenwel naar uit dat de meest recente campagne van Bhave de regering- Desai veel last zal bezorgen. Bhave ijvert namelijk sedert vorig jaar met hernieuwde kracht voor een totaal verbod op het slach ten van rundvee. Daarbij wordt hij geheel en al door religieuze motieven geleid. Binnen de Janata-partiJ zijn veel politici bereid Bhave in zijn campagne bij te vallen, al beseffen zij ongetwijfeld de gevaren die aan deze extreme koers zijn verbonden. In december deed een parlementslid van Jana ta niettemin voorstellen van deze strekking in de Lok Sabha (het lagerhuis), maar de verantwoordelijkheid in deze gevoelige ma terie ligt allereerst bij de deelstaten. En vooral de deelstaten West-Bengalen en Ke rala blijken onwillig om tot beperkende wetgeving over te gaan. In de politieke verhoudingen van India ne men West-Bengalen en Kerala een bijzon dere positie in. Dat bijzondere schuilt voor al ln de communistische partijen, die ln deze staten hun voornaamste bolwerken hebben gevestigd. Nadat al ln 1957 in Kera la een eerste communistische regering aan het bewind kwam. wisten de communisten ln 1967 in belde deelstaten samen met hun bondgenoten een verenigd-front-regering te. vormen. India kent overigens een paar communisti sche partijen, waarvan de CPI en CPI-M de voornaamste zijn. De CPI (pro-Moskou) steunde Indira Gandhi tijdens de afgelopen noodtoestand, de CPI-M (onafhankelijk) vocht daarentegen de noodtoestandbepa lingen aan. Bij de laatste algemene verkie zingen (1977) deelde de CPI dan ook in Indira's verkiezingsnederlaag, terwijl de CPI-M samen met de Janata-partiJ de belo ning oogsste voor de strijd tegen het autori taire bewind. Momenteel bezit de CPI-M onder leiding van Jyoti Basu de regeringsmacht ln West- Bengalen. Door de „Statesman", het leiden de dagblad van Calcutta, werd deze rege ring vorig jaar beschreven als „gematigd, zakelijk en vol goede bedoelingen, een wel dadig contrast met de Janata-regeringen in het centrum en andere deelstaten". In Ke rala vormt de CPI-M de belangrijkste poli tieke factor, maar wordt zij door een coali tie van de CPI en andere partijen buiten de regering gehouden. In béide staten echter heeft zich mede onder communistische in vloed een sterk seculaire traditie ontwik keld. Hongerstaking Eind vorig jaar kondigde Bhave aan met Ingang van 1 Januari 1979 ln hongerstaking te zullen gaan om een algeheel verbod op de runderslacht te bewerkstelligen. Nam bood - iripad, de secretaris van de CPI-M uit Kera la, en Basoe, de communistische regerings leider van West-Bengalen, richtten daarop open brieven aan Bhave waarin zij er bij hem op aandrongen van deze vastenactie af te zien. Zij beriepen zich daarbij op econi- mische en politieke argumenten. Een totaal slachtverbod zou de beperkte voorraad vee voeder uitputten en de gezondheid van het bruikbare trek- en melkvee bedreigen. Bo vendien, redeneerden zij, zijn tal van min derheidsgroepen zoals moslims, christenen, etc. gewend rundvlees te eten en ook hun gevoelens dienen te worden ontzien. Wel verklaarde Basoe zich bereid er op toe te zien dat de bestaande wettelijke bescher ming van deze dieren (geen slacht van rund vee onder de 14 jaar) in de praktijk conse quenter zal worden nageleefd. Bhave toon de zich van deze vertogen niet onder de indruk. Op één der laatste dagen van het Jaar wende tenslotte ook premier Desal zich tot de religieuze leider. Het opvallende van zijn benadering ls dat hij Bhave's eis niet onre delijk of onbillijk wilde noemen. Desai hief echter de handen machteloos ten hemel, erop wijzend dat de centrale regering geen stappen mag ondernemen op een terrein dat aan de deelstaten ls voorbehouden. Maar hij zegde Bhave wel toe er bij de weerspannige staten op aan te zullen drin gen alsnog een slachtverbod uit te vaardi gen. In hoeverre deze persoonlijke druk van Desai uitwerking zal hebben dient met gro te twijfel te worden afgewacht. Bhave heeft zijn vasten voorlopig tot april uitgesteld, maar de dreiging blijft levensgroot bestaan. Met deze strijd om de heilige koe ls ln feite het karakter van de Indiase staat in het geding. Terwijl het naburige Pakistan zich nadrukkelijk wil baseren op de islam, heeft India van meet af aan gekozen voor de seculaire (nietrreligieuze) staat. Een totaal slachtverbod zou wellicht de religieuze op vattingen van de hindoemeerderheid bevre digen, maar ln de seculaire staat dienen de belangen en gevoeligheden van minderhe den nu eenmaal van gelijk gewicht te zijn. Daarom is het betreurenswaardig dat Desai als leider van die seculaire staat niet duide lijker en overeenkomstig de grondwet posi tie heeft gekozen. Dr. D. Kooiman is wetenschappelijk medewerker voor Aziatische ge schiedenis aan de Vrije Universiteit. Op vijf achtereenvolgende dinsdagavon den organiseert de Amsterdamse India werkgroep voordrachten met films over onder andere religie en kastenstelsel, de problemen van het platteland en de proble men van de steden. De reeks start op 30 januari, Prins Hendriklaan 31. Amster dam. Aanvang acht uur, toegang gratis. rl

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 7