Pastor,
blijf
bij je
leest
Uit brieven van lezers
Jezuïeten verlaten
Rhodesië niet
Het bedenkelijk optreden van professor Berkhof
Duitse X-Y steunt boycotactie
Trouw
VANDAAG
Actie voor
'zwarte
Hebreeën'
Actie Koreaanse
kerken voor
gevangenen
De vermaning
van een
psycholoog:
VOORBIJGANGERS'
Jeugdsekten maar
weinig aanhang
DONDERDAG 2S JANUARI 1979
KERK
TROUW/KWARTET
2
door A. J. Kiel
Professor H. Berkhof ls, naar leder
welmenend kerkmens weten kan. de
voorzitter van de landelijke raad van
kerken. In deze kwaliteit opent hij de
vergaderingen van de raad. Daarbij
leest hij dan een gedeelte uit de bijbel
en maakt vervolgens uit 't blote
hoofd een aantal opmerkingen over
een bepaalde tekst. Aan dit optreden
van de Leidse theoloog zit een
bedenkelijke kant.
Dat de heer Berkhof uitlegt wat er in
een bijbeltekst staat, wat er zou
moeten staan of wat er had kunnen
staan, daar zal men mij niet over
horen. Het is tenslotte zijn vak en
bovendien schijnt hij het heel aardig
te doen. Nu heeft een ooggetuige me
toevertrouwd dat tijdens de
exegetische arbeid van professor
Berhof enige dominees onder zijn
gehoor als razenden notities zitten te
maken. Alweer: daar zal men mij niet
over horen. Een mens en ook een
dominee is maar een mens, nietwaar?
is nooit te oud om te leren. Doch
doorzijn manier van handelen leidt
de hoogleraar deze predikanten in
verzoeking. Dat is het bedenkelijke.
Het gevaar is levensgroot dat de
betrokken eerwaarden de verleiding
niet kunnen weerstaan, om hetgeen
zij uit de hooggeleerde mond hebben
opgetekend, des zondags als koekje
van eigen deeg te verkopen. Want ga
maar na. Als Je tot de gemeente zegt:
verleden week hoorde ik professor
Berkhof over deze tekst spreken en
toen zei hijdan denkt de
gemeente dat Je er met de muts naar
gooit en voor 't gemak met
andermans uitleg voor de dag komt
Het ls dan ook veel aantrekkelijker
om te doen alsof Je het zelf allemaal
verzonnen hebt sn Je preek zó te
beginnen: broeders en zusters, toen lk
deze woorden overdacht viel het mij
op daten dan laat Je het mooie
verhaal van Berkhof volgen, tot
innige voldoening van de gemeente,
bij wie het tjonge-tjonge niet van de
lucht is. En dftt te bereiken, is toch
het streven van elke prediker.
Op deze wijze brengt professor
Berkhof met zijn uit de losse hand
weggegeven uitleggingen
ambtsdragers in bekoring. En (Want
we zijn er nog niet) aldus bevordert
hij dat er een leugenachtige
verhouding tussen dominee en
mevrouw ontstaat. Dit laatste zal ik
toelichten, waarbij ik er op wijs dat ik
niet uit sexisme een mannelijke
dominee ten tonele voer, maar op
grond van het feit dat er geen
vrouwelijke dominees in de raad van
kerken zitten.
Welnu, de dominee is bezweken en
heeft besloten, met de veren van
Berkhof te pronken. Hij deelt dit niet
mee aan zijn vrouw. Op zichzelf zou
hij dat best willen, maar dan leg Je
haar een te grote last op. Stel dat een
lid der gemeente opgetogen tegen
haar zegt: wat was uw man zondag
geweldig!, dan moet haar de keus
bespaard blijven tussen: Ja. 'k heb
2elf ook erg genoten, en: schei uit, dat
heeft-ie gewoon gegapt van Berkhof.
Zij kan bij onwetendheid
onbelemmerd instemmen met
getuigenissen van luistergenot.
De dominee zwijgt er dus over tegen
zijn vrouw. Zijn preek heeft hij
uiteraard ln een wip gereed, maar
mevrouw mag niets merken. Hij blijft
de gewone tijd op zijn studeervertrek
en leest zolang wat in een detective.
Pas op, daar komt zijn vrouw met de
thee. HIJ schuift het boekje met de
bloederige omslag gauw onder een
paar kerkbodes. Wat doe Je man?
Niks, hoe zo?
Kijk, zulke dingen richt professor
Berkhof aan met zijn stichtelijke
dagopeningen. Ik adviseer hem met
klem, voortaan bij de aanvang van
een vergadering van de raad van
kerken enige opmerkingen over het
weer te maken. De kan hem
verzekeren, dat dit een uiterst
dankbaar onderwerp ls dat, naar zich
laat aanzien, ook geen kwalijke
gevolgen heeft voor het kanselwerk
en voor het liefdesleven ln de
pastorie.
Prof. dr. H. Berkhof
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor. Hierover of over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas met corresponde
ren Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw. Postbus 859,1000
AW Amsterdam. Bij pubiikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld.
Schulden (2)
Gijsen (2)
De heer van der Leek vindt, dat men
sen, die schulden hebben, ten onrech
te worden geholpen door CRM. Of
dat zo is, laat ik in het midden. Maar
hij mag ook wel eens bedenken, dat
de banken en krediet-instellingen de
mensen de kop gek maken met aan
biedingen van doorlopende kredie
ten. De schuld ligt dus eerder bij die
banken etc., die niet genoeg informa
tie nemen dan bij de stumpers, die nu
ln de purëe zitten! Overigens valt hij
pardoes door de mand met zijn op
merking. dat tegenwoordig de Staats
ruif veel te laag hangt! Inderdaad,
vroeger konden alleen ..h oogge
plaatsten" erbij (en daar maakten
velen dan ook dankbaar gebruik
van). Een dan is het natuurlijk niet
leuk. als Je later ontdekt, dat ook de
mindere man er nu af en toe ook van
kan profiteren (en dan meestal nog
op volkomen legale wijze!). Als de
heer van der Leek er iets voor voelt
dit vreselijke land met zijn absurde
belastingen en sociale voorzieningen
de rug toe te keren: saluut! Maar laat
dan ook uw AOW-uitkering niet na
sturen! Dat zou mijn eer te na zijn!
Aan het slot van uw commentaar
„Conflict om Gijsen" (20 Januari) zegt
u, dat u Rome zou willen vragen, op
korte termijn een bestuurder te ont
heffen, die niet voldoet aan de eisen,
die Je aan een bestuurder zou mogen
stellen en die daardoor anderen en
zichzelf niet gelukkig maakt Deze
opmerking is niet alleen beledigend
voor bisschop Gijsen, maar indirect
ook voor de rooms-katholleke kerk,
want deze bisschop verdedigt, beter
en duidelijker dan welke andere Ne
derlandse bisschop ook, de zedenleer
van de kerk en daardoor de belangen
van de gelovigen. Die opmerking ls
bovendien ireëel, want het is bekend,
dat bisschop Gijsen (met zijn pries
teropleiding in Rolduc) de oogappel
was van wijlen paus Paul us VI en dat
hij dit klaarblijkelijk niet minder is
van paus Johannes Paul us n. De Ne
derlandse kerkprovincie is als een
kankergezwel ln het lichaam van de
kerk en het is de hoogste tijd, dat
daartegen maatregelen worden geno
men, maar dan ln tegengestelde rich
ting als de redactie van Trouw zou
willen.
D. de Voogd Leldschendam
J. H. Maas
Gijsen
Tophit-terreur
Kan het met de kwalificatie „subjec
tief" aangeduid worden als Gijsen
zich tegen de gruwel van de gederail
leerde sexbeleving, culminerend ln de
grotere gruwel van de abortus verzet?
Is het een wonder dat hij, als zovelen.'
ook bulten Rome, dat aspect van de
christelijk ethiek met voeten treden,
zich daartegen verzet? Wat is dat
voor een oeverloos in- en uit gepraat
zijner medebischoppen? Wie kool en
geit wil sparen krijgt ter eniger tijd
kool en geit tegen zich, ook al ls de
geit ziek, en de kool oneetbaar.
Wonaer
H. Scbonte
Het publiek vrftdgt het, beweert een
leverancier van achtergrondmuziek
voor winkelcentra, restaurants, post
kantoren en klaarblijkelijk ook
zwembaden (zie Trouw 19 Januari).
Dit door onrust overspoelde publiek
kan geen knop omdraaien, ook on
aangekondigde lawaai-uitbarstingen
rondom radio- en tv-uitzendingen,
bijvoorbeeld actualiteitenrubrieken
(ln volume vele malen sterker dan het
gesproken programma) zijn niet te
ontlopen. Welke Instantie wil dit zich
als een olievlek uitbreidende kwaad
bestrijden? Kunnen de NOS of om
roepverenigingen uitkomst bieden?
Voorzien Hilversum m en de alom
aanwezige discobars niet in deze
schreeuwende behoefte? Het „pu
bliek" moet alles machteloos over
zich heen laten denderen wat enthou
siaste (of misschien zelfs niet eens
meeluisterende) discojockeys „die
alle stilte vrezen" believen uit te
stoten.
Wageningen
M. P. van Houten-Chardon
Terminologie
Op de kerk-paglna van 11 januari
troffen mij in twee naast elkaar
staande berichten over de gerefor
meerde synode en over de wereldraad
van kerken de termen „Gods zaak"
en „briljante carrière". Ik wil er echt
niet te veel achter zoeken, maar zou
het niet goed zijn, zulke begrippen
bulten de kerkelijke deur te houden?
De man met de genoemde carrière is
volgens dit bericht „directeur" van de
commissie voor geloof en kerkorde.
Dit klinkt mij al even vreemd ln de
oren. Bij wijze van verontschuldiging
zou men deze buslness-nomenclatuur
kunnen vergelijken mét de militaire
van het Leger des Heils, m.i. moet er
tussen deze Scylla en Charybdis door
te varen zijn.
Lochem J. van Leeuwen
Maastricht
Het bericht (ln Trouw van 17 Januari)
„Bisschop Gijsen verbiedt deelname
aan kerkdienst" stemde mij zeer ver
drietig. Enkele Jaren geleden was ik
werkzaam bij de protestantse stich
ting voor buurthuiswerk in Maas
tricht en vanuit die relatie zeer nauw
betrokken bij het kerkelijk leven
daar. Ik heb ook de eer gehad mede
leiding te geven aan de oecumenische
activiteiten. Vanuit die contacten
kan lk zeggen, dat de intentie waar
mee vele rooms-katholieken en vele
protestanten ln Maastricht aan de
oecumene werken erg goed is en zeer
waardevol. Met een groot respect
voor eikaars denken, probeert men
gezamenlijk wegen te vinden om „sa
men kerk te kunnen zijn". De manier
waarop de heer Gijsen meent te moe
ten optreden tegen mensen die ln alle
oprechtheid getuigenis willen afleg
gen van hun gezamenlijk geloof in
onze Heer, getuigt van een grote lief
deloosheid tegenover de medemens
en dat ls mijns inziens strijdig met
het gebod van naastenliefde. De taak
van een bisschop is die van herder,
begeleider, maar niet die van „waak
hond".
JERUZALEM (EPD) Het Is
raëlische parlementslid David
Glass heeft ervoor gepleit, dat
de duizend leden van de „Black
Hebrews"-sekte in Israël mo
gen blijven en de Israëlische
nationaliteit krijgen.
Deze „zwarte Hebreeën" zijn
Amerikaanse negers, die zich
als de echte oorspronkelijke
Joden beschouwen. Sinds zo'n
tien Jaar wonen zij in het zui
den van Israël, ln het gebied
van Dimona. Het opperrabbi
naat erkent hen niet als joden.
Daarom kunnen de zwarte He
breeën geen verlenging van
hun verblijfsvergunning krij
gen. Ook hebben zij geen recht
op een woningtoewijzing en
moeten zij zwart werken om
aan de kost te komen.
Verhalen in Israëlische kranten
over „aanstootgevend gedrag,
smerigheid en agressiviteit"
van de sekteleden zijn volgens
Glass roddelpraat. Nu de zwar
te Hebreeën beloofd hebben,
geen geloofsgenoten meer uit
de Verenigde 8taten te laten
overkomen, zouden ze de gele
genheid moeten krijgen, een ei
gen agrarische dorpsgemeen
schap op te bouwen, vindt Da
vid Glass.
BERLIJN De jezuïeten die in
Rhodesië als missionarissen werken,
zijn vastbesloten daar te blijven. Zij
zullen hun werk in de onveilige gebie
den om pastorale redenen niet sta
ken. Dit zegt de provinciaal van de
jezuïeten in Rhodesië, de Engelsman
Henry Wardale, in een interview met
het Westberlljnse Petrusblatt. War
dale werkt al 25 jaar in Rhodesië.
ROCHESTER Kerkfunctiona-
rissen hebben er bij de fotofirma
Eastman Kodak op aangedrongen,
dat hij zijn handel met Zuld-Afrika
staakt. Martha Barbee Savio, woord
voerster van de Amerikaanse baptls-
tenkerk, zei, dat deze kerk 987 aande
len bij Kodak heeft. Zij hoopt, dat
een rel op de komende aandeelhou
dersvergadering niet nodig zal zijn.
NORTH AUOUSTA (VS) De
eerste baptistengemeente van North
Augusta in de Amerikaanse staat
Zuid-Carolina heeft een groot bouw
project in Tanzanië voor haar reke
ning genomen. Tachtig gemeentele
den gaan als vrijwilligers onder lei
ding van een gemeentelld-ingenieur
naar Afrika, om daar bij Iringa een
conferentiecentrum te bouwen voor
de Tanzaanse baptisten.
KATRO De koptische kerk is
een grote hulpactie begonnen voor de
„vuilnismensen" in Kalro. Het gaat
om duizenden voornamelijk christe-
Ruinen
J. A. Lonwerse
8TUTTOART (EPD) - De Westdult-
se actie X Y heeft 10.000 mark
beschikbaar gesteld voor de boycot
actie, die de vrouwenbond van de
evangelische kerk voorbereidt tegen
Zuldafrikaanse producten.
De vrouwenbond had X Y om
steun gevraagd, nadat een toegezeg
de bijdrage van het sekretariaat voor
ontwikkelingssamenwerking van de
evangelische kerk niet doorging. Het
moderamen van de evangelische kerk
verbood deze gift van 60.000 mark.
De vrouwenbond besloot tot haar ac
tie „Vrouwen voor Zuid-Afrika
Koopt geen vruchten van de Apart
heid", nadat haar Zuldafrikaanse
zusterorganisatie, de bond van zwar
te vrouwen, werd verboden. De lei
ding van de Duitse kerk is tegen de
boycot-actie, omdat zij meent dat als
ze doel treft, het juist de armen in
Zuld-Afrika zijn, die er de dupe van
worden. De vrouwen beroepen zich
op de positieve reactie van zwarte
Zuid-Afrikanen, met wie zij over de
boycot gesproken hebben.
Met het geld van X Y zal het
drukwerk betaald worden voor de
eerste actieweek in maart.
lijke families uit Boven-Egypte, die in
Kalro met ezelwagens straatvull op
ruimen en op de vuilnisbelten leven.
SAO PAULO Rond tienduizend
deelnemers worden verwacht op het
jongerencongres, dat Youth for
Christ International van 29 Januari
tot 4 februari in Sao Paulo (Brazilië)
houdt. Het congres wordt afgesloten
met een evangelisatie-meeting in het
stadion met de Amerikaan dr. Billy
Graham. De organisatoren rekenen
daar op 150.000 bezoekers.
BARENDRECHT De kerkeraad
van de gereformeerde kerk (vrijge
maakt, buiten verband) te Baren-
drecht heeft de leden van de Tweede
Kamer gevraagd, het in het vooruit
zicht gestelde wetsontwerp inzake
abortus te verwerpen. Wetgeving be
hoort meer te zijn dan registratie,
kanalisering en legitimering van een
bestaande praktijk. Aan de wet mag
haar normerend karakter niet wor
den ontnomen, aldus de kerkeraad.
SEOEL (EPD) Familieleden van
politieke gevangenen in Zuld-Korea
zijn naar eerst nu bekend gewor
den is op 15 Januari een zitstaking
begonnen in het.huls van de kerken"
in Seoel. Aanleiding is, dat de toe
stand van de gevangenen slechter
wordt. De folteringen zijn toegeno
men. Eind vorige week is een gebeds
dienst voor de gevangenen gehouden.
De eind oktober opnieuw gearresteer
de predikant en bijbelvertaler profes
sor Moen Ik-Hwan is in de gevangenis
in hongerstaking gegaan. De secreta
ris van de vroegere presidentskandi
daat Kim Dae-Joeng is op 13 Januari
opgepakt, omdat hij een verklaring
van Kim na diens vrijlating verspreid
had. Kerkelijke kringen in Japan
hebben opgeroepen, solidariteitstele-
grammen aan de Zuldkoreaanse raad
van kerken te sturen en protesttele
grammen tegen het regeringsoptre
den aan minister Kim Tsji-Yol van
justitie.
waarin opgenomen: De Rotier
dammer, met Dordts Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hooldredacteur Jenre Tammmga
Directeur mg O Postma
HOOFDKANTOOR
PostDus 659
1000 AW Amsterdam
Po*tg*o 66 00 00
Bar* Ned Cred.eT.7"-
23 00 12 5/4
Gemeerregeu
XilODO
REGIO ROTTERDAM/OORDRECHT
Postbun
3000 AX Rotterdam
tel 010-115588 (at
en Bwttwging)
t»i 010-115588 (redecl.ei
tel 115700 (uisluitend voor
advertenties)
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Den Huq
lel 070-469445
Parkstraat 72
Den Haag
REGO NOORO/OOST NEDERLAND
MsHjiend adm«vst'at»ei
let 05200-17030
Meikma/kt 56
Zwote
Abonnementsprijzen:
Adeerrenrereneven o
tf'€ adressen Ooveni
Oogave famii>eöer>chten 9-19 30 van
maandag t m vr,:dag Op londaq van 18-
20 uu' leiet 020-913456
Opgave mm.-advertences tel
020-936868 O» schnfe aan Mn,-Adv
a'deiing posters 433
1000 AK AMSTERDAM
AdfeswMZ'g.no-r! uisluitend scnri*!»1'"
aan orze Amsterdams* ackessen
Paul Pruyser is een interessante fi
guur. Hij is een Amerikaan van Ne
derlandse afkomst. Hij is psycholoog,
maar weet ook veel van theologie en
ls betrokken bij de opleiding van the
ologen tot het pastoraat. Hij werkt in
Topeka, ln „Menningerfoundation",
een psychiatrische Inrichting, die ook
bekend ls als centrum voor pastorale
opleiding. Pruyser publiceerde in
1976 een belangwekkend boekje, dat
nu in ons land ls uitgegeven onder de
titel „De pastor als diagnosticus".
Amerikaanse pastores weten dikwijls
veel van psychologie en hebben een
goede opleiding en training gehad om
met mensen in moeilijkheden om te
gaan. Het komt in de Verenigde Sta
ten dan ook wel voor, dat predikan
ten veel op psychotherapeuten gaan
lijken, vooral wanneer ze ln bureaus
zetelen en tegen betaling met mensen
gaan werken. Het is meestal zeer kun
dig werk. maar de vraag dringt zich
dan wel op wat nu het eigene en
eigenlijke van de pastorale zorg is.
Trouwens, ook in ons land kennen we
het probleem van de verhouding van
therapie en pastoraat wel
Het is nu wel boelend dat het uitgere
kend een psycholoog is en iemand die
meewerkt aan zo n gespecialiseerde
Amerikaanse pastóraatsopleiding,
die de pastores komt vermanen om»
bij hun leest te blijven.
Als mensen naar een predikant of
priester komen, zegt Pruyser, ver
wachten ze iets eigens, en geen thera
peutische behandeling. Mensen met
moeilijkheden die zich tot een pastor
wenden, doen dit om zeer diepgaande
redenen; ze willen zichzelf bezien „in
een theologisch perspectief" (d.wz.
vanuit theologie en geloof). Het zijn
de geloofsopvattingen van de mensen
die hen naar de pastor drijven. Ze
willen weten wat hun kerkelijke tra
ditie zegt; ze willen over zichzelf prat
ten ln vertrouwde termen; ze willen
een glimp van licht vanuit het geloof,
om zo tot helderheid te komen in hun
problemen. Het is dan een teleurstel
ling als de pastor met psychologische
en niet met theologische antwoorden
komt. en als hij op een andere golf
lengte blijkt te zitten dan zij
door prof. dr. C. H. Llndijer
Gamaliels
Het is duidelijk dat Pruyser zich
keert tegen pastores die niet Ingaan
op de verwachtingen van hun ge
meenteleden en te veel de psycholoog
uithangen HIJ wtjst er vanuit eigen
ervaring op. dat tehologen erg veel
van de psychiatrie verwachten. Hij
zegt, met net beeld van Paal us die
leergierig aan de voeten van rabbi
Gamalièl zat: „De theologen zaten
aan de voeten van de psychiatrie-
Gamaliëls en schenen dat prettig te
vinden." Ze wilden zoveel mogelijk
psychologische kennis en vaardig
heid verwerven. Aan wederkerigheid
dachten ze niet, wat zouden de
andere hulpverleners van hen kun
nen leren?! Het gevolg was dat pasto
res veel medische uitdrukkingen gin
gen gebruiken (ook leeggelopen woor
den als depressie en hysterie). Als
men hun vroeg om dit nu eens in hun
eigen theologische taal te zeggen
raakten ze de kluts kwijt Hierachter
zit een grondig gebrek aan zelfver
trouwen. „WIJ pastores zijn manus
jes-van-alles. maar er ls niets dat we
goed weten." Met deze zelfbeoorde-
ling is Pruyser het oneens.
Diagnose
Een arts stelt, nadat hij zijn patiënt
Carl Rogers onderzocht heeft, een
diagnose: wat is er aan de hand? De
Amerikaanse psycholoog Carl Rogers
heeft zich voor zijn vak tegen het
diagnose stellen gekeerd. Hij roeent
dat men zo de patiënt te veel tot
object maakt, en autoritair wel eens
uitmaakt wat de ander scheelt. Ro
gers' opvatting Ls van belang, omdat
hij, ook hierin, veel Invloed heeft ge
had op het pastoraat. In de lijn van
Rogers willen pastores open met hun
gesprekspartners op wet gaan, zon
der vooropgezette meningen en zon
der theologische of psychologisch eti
ketten te plakken.
Pruyser laat een ander geluid horen.
De pastor mag wel degelijk een dia
gnose stellen. Elke hulpverlener moet
weten waar hij mee te maken heeft,
anders is alles wat hij doet een slag in
de lucht. Diagnose behoort tot de
dagelijkse bezigheden van de pastor.
Pruyser bedoelt natuurlijk niet, dat
een pastor net als een arts of psychia
ter te werk moet gaan. Nee, hij moet
op zijn eigen wijze een diagnose,
stellen.
Eigen begrippen
De pastor moet de mensen bekijken
vanuit eigen theologische begrippen
(Pruyser noemt er zeven) en zich van
hier uit een beeld van hen vormen.
Hij noemt bijvoorbeeld het begrip
„heilig". Welk besef heeft de ander
van heilig en onheilig? Waar heeft hij
eerbied voor? Welke afgoden heeft hij
(auto, regering, grondwet)?
Een tweede begrip is Gods voorzie
nigheid. Hoe ziet de ander Gods wil
met hem, wat hoopt hij en wat wenst
hij, welk licht ziet hij? Het gaat ook
om vragen als „waaraan heb ik dit
verdiend?"
Een derde begrip is iemands geloof.
Kan hij zijn hart wel aan iets geven?
Maken de dingen waaraan hij gelooft,
bevrijdend, de wereld voor hem open,
of stoppen ze hem. verstikkend, in
een dwangbuis? De andere begrippen
zijn: genade, bekering, gemeenschap
en roeping.
Dominee: En Molly, wat zon je liever zijn, mooi of goed?
Molly: Ik ben t liefste mooi, met daarna berouw erover.
(Zomaar een voorbeeld van pastoraal optreden, uit The Reverend Mr.
Punch).
Moeite waard
Pruysers boek is zeer de moeite
waard. Juist het feit dat de kritiek
van binnenuit komt, van iemand die
het moderne pastoraat kent en dient,
maakt dit geluid zo het aanhoren
waard.
De schrijver heeft gelijk dat pastores
niet de therapeut of de psycholoog
moeten uithangen; pastoraat heeft
een eigen functie. Het is ook best
goed, dat een nietrtheoloog eens uit
spreekt dat de theoloog-pastor zijn
eigen betekenis en mogelijkheden
heeft door zijn theologie, zijn oplei
ding en zijn kunde.
Kritische vragen
Pruyser laat me toch wel met enige
vragen zitten. Mijn eerste vraag is of
het niet riskant ls om de dingen die
Pruyser zegt, neer te schrijven. Predi
kanten „van de oude stempel" kun
nen erdoor gaan denken: Zie je wel, al
die trainingen en die psychologie en
sociologie zijn maar onzin, wij heb
ben onze eigen theologische taal en
opdracht. Deze conclusie zou ik heil
loos vinden. Pruyser bedoelt dit ove
rigens beslist niet. Ik denk dat Je in
het pastoraat nooit genoeg kunt we
ten van o.a. psychologie, maar dat Je
wel moet leren om het kritisch en
niet-betweterig te gebruiken.
Mijn tweede punt is dat ik vragen
blijf houden ten aanzien van de diag
noses stellende pastor. Natuurlijk
merkt een pastor allerlei dingen op
tijdens een gesprek (theologische,
psychologische en maatschappelijke)
en denkt hij daarover na. Maar moet
Je dit nu een diagnose noemen? Is dit
toch weer niet een onjuiste overname
van een medische term? Zo'n term
miskent gauw dat de pastor met de
ander samen op weg en op zoek is. en
hij suggereert misschien toch: lk weet
als pastor wat je hebt en nu ga ik je
behandelen. Misschien is het woord
hypothese, veronderstelling, dan nog
beter op zijn plaats. Soms moet een
pastor daarmee werken. Hij ver
moedt bijvoorbeeld dat Iemands
schuldgevoelens voortkomen uit zijn
strenge opvoeding of uit zijn wankele
psychische toestand, en niet uit wer
kelijke schuld; en met deze veronder-
Onwenning
't eenvoudigste en 't moeilijkste
i*"
Het christelijke geloof ls 't
eenvoudigste van alles. Die stelling
hoe voorzichtig Je overigens ook met
„stellingen" moet zijn laat zich
aantonen. Voor dit geloof nL wordt
weinig of niets gevraagd. Ja, niets.
Een lege hand, een kinderhand die
gauw gevuld is. Je mag zomaar
meedoen. Er ls niet een zekere graad
van heiligheid voor vereist of het
afleggen van een moeilijke en zware
weg met trappen vol van scherpe (of
gladde) treden, zoals Luther eens
dacht. Geen onthouding, geen vasten
en het opzeggen van heilige teksten,
niet die vreemde Inspanning om ln
een staat van verhevenheid te raken.
Alleen maar een lege hand, een diepe
vraag, een vraag van Je hart. Of nog
minder: iets gehoord hebben. Een
vertrouwenwekkende stem, de stem
van Iemand die hier onder ons was en
die ons op een volstrekt nieuwe wijze
liet zien hoe Je als mens op aarde
kunt zijn, zonder vrees en vrij en
vervuld van de goede wil van God.
Als de die stem gehoord hebt, mag Je
hem volgen. Mag Je gewoon meegaan, te
Je weet het allemaal nog niet. Je kent
nog geen één dogma en
„geloofswaarheden" zijn Je nog
volstrekt vreemd en onbekend. Maar
je mag meedoen. Hem volgen, waar
Hij ook met je heengaat. Verder naar
Hem luisteren en je daardoor laten
oriënteren. Volg Mijzei Hij tegen
Levi de tollenaar, en hij, opstaande,
volgde Hem. Zo eenvoudig is het. Ook t
al staat het diepzinnig en erg serieus,
je hoeft geen bedenkingen te
bedenken als Je ze niet hebt. Je mag
mee. 't Eenvoudigste van alles. En
het christelijk geloof is tegelijk 't
moeilijkste van alles. Dat lijkt het
tegenovergestelde van 't eerste. Is dat
zo? Je gaat mee. Niets is natuurlijker
en behoort meer bij mensen dan met
iemand meegaan. Je lot of Je weg of
een stuk van Je weg aan Iemand
verbinden. Maar dan ga Je merken
dat't ook't moeilijkste van alles is.
Het christelijk geloof is niet moeilijk BJ
vanwege z'n dogmatiek en vanwege f€
z'n geloofswaarheden. Ten eerste fa]
verschillen ze vaak zodat je er
gemakkelijk een heleboel tegenover
elkaar kunt wegstrepen. Maar goed, ef
je houdt toch nog veel, te veel, over, pi
en dat lijkt onoverkomelijk. Maar datfai
is 't natuurlijk helemaal niet. Want Je [e
hoeft ze niet te kennen. Daar zijn 1
theologien voor. En die vinden 't fijn
om ze te kennen en erover te
discussiëren en er boeken mee vol te r
schrijven. Nee, de dogmatiek maakt JJ
't geloof niet moeilijk. Dat is rj;
bovendien allemaal tot in een zekere E
graad aan te leren. Nee, 't ls iets
anders dat het christelijk geloof tot 'tE
moeilijkste van alles maakt. Dat
komt morgen. r
stelling in het achterhoofd spreekt hij
verder met zijn gesprekspartner.
Mijn derde vraag ls naar de bruik
baarheid van Pruysers zeven diagno
se-begrippen. HIJ zegt tegen pastores:
Kijk eens beter wat er theologisch
aan de hand is met de gesprekspart
ner. Dit lijkt me een goede raad. Ik
denk dat pastores dit ter harte moe
ten nemen tijdens en na him
gesprekken. Toch blijf ik me onwen
nig voelen bij de zeven begrippen. Ik
kan me niet aan de gedachte onttrek
ken dat pastores veel gesprekken
voeren, die ze als zinvolle pastorale
gesprekken ervaren, en die toch bui
ten Pruysers zeven begrippen vallen:
gesprekken waarbij helemaal niet ge-
diagnostlseerd wordt of waarbij
wanneer het toch gebeurt veel eer
der diagnosemateriaal van psycholo
gie of sociologie geleend wordt.
Waar ik kritiek heb op dit boek, heb
ik het meer vragend dan ponerend.
Ze is vooral ook bedoeld als aanspo
ring aan pastores ook wel lekepas-
tores om zich ln dit boek te verdie
pen en er met elkaar over te spreken.
Het ls een goed hulpmiddel om te
zoeken naar het eigene van het pasto
raat.
De Amsterdamse lutherse theoloog
prof. dr. C. H. Lindljer bespreekt:
Paul W. Pruyser, De pastor als diag
nosticus; uitgeverij De Toorts, Haar
lem, prijs 23 gulden.
ia
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK n'
Beroepen te Hierden: P. J. Bos tèt*
Slikkerveer. h
Aangenomen naar Biezelinge (toez.)jai
L. A. de Graal te Oudelande en Elle
woutsdijk. u
Bedankt voor Woudenberg: J. Blonf1
te Sint Maartensdijk. er
en
CHR. GEREF. KERKEN fcr
Beroepen te Meppel: N. Ribbersjp
kand. te Den Haag
Aangenomen naar Hoogeveen (misslai
onair predikant voor Vendalantja:
(Zuid-Afrika): G. Drayer kand.
Drachten.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Sneek: J. Bruijn te C
kapelle.
Bedankt voor Oudega (Sm.): R. 1
sefras te Putten.
Capucci
Het Vaticaan heeft woensdag ben
kendgemaakt, dat aartsbisschop Hlic
larion Capucci zonder medeweten en n
toestemming van het Vaticaan naai
Damascus is gegaan. Capucci wen n,
zondag in Damascus als een heldri
verwelkomd, toen hij plotseling op^
dook bij de jaarlijkse zitting van hefce
Palestijnse parlement in balling^
schap. Capucci, de vroegere aartsbL%j
schop van Jeruzalem, werd in 1974 ii r
Israël gearresteerd wegens wapen^
smokkel voor Palestijnse terroristei^
Hij kreeg twaalf jaar gevangenisstra
maar werd al na drie jaar vrijgelatei
na een beroep van wijlen paus Paulu
VI op de Israëlische regering. "ïe,
Vaticaan zond hem naar Latijru
Amerika. In Israël wérd aangenomen,
dat Capucci was vrijgelaten op vooiVjj]
waarde, dat hij niet naar het Middenkt,
Oosten zou terugkeren.
Hoofdvloot-
aalmoezenier
Vrijdagmiddag zal hoofdvlootai
moezenier P. H. van Roozendaal i
scheld nemen van zijn werk. D
plechtigheid zal plaatshebben in
kerk van O.L. Vrouw van Lourdes
Scheveningen om drie uur. Hij z
worden opgevolgd door A. P. vi
Diemen (41), vlootaalmoezenler sin<
1965 en priester van het aartsblsdoi
Utrecht.
WITTEN (EPD) Van de negen mijh,
joen Westduitse jongens en meisje
tussen de 14 en 25 jaar zitten er maaÉA
duizend ln de sekte van de Koreaaer
Moon, zevenhonderd behoren tot dfcr
volgelingen van goeroe Maharaja J iu
driehonderd tot de Children of Gofz
en honderd tot de Hare Krishna-bèpn
weging. Tegenover deze tweedulzen u(
met elkaar tellen de kerkelijke jeugi n
organisaties meer dan anderhall ruif
Joen leden. |th
