Kruiswerk eindelijk onder de AWBZ
Publiciteit voor zuinig
gasgebruik treft doel
Tekening van eon
Trouw Commentaar
Jeen compensatie voor
lalvering bijslag
igen risico (I)
*ïigen risico (2)
Meer dan ooit komt het nu op de inhoud van het werk aan
Zondagssiuiting
Rijssens zwembad:
beroep bij Kroon
Verbruik voor het eerst gedaald
schaatsend naar museum
symbool
probleem
walvis gered
vier miljoen
boodschap
WOENSDAG 24 JANUARI 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
5
let kabinet heeft op nogal losse
ptmlen besloten een grote groep
iekenfondsverzekerden (namelijk
lit nstaanden en echtparen zon-
Icr kinderen) een eigen risico te
ragen van vijf gulden per dag. die
iij of zij in het ziekenhuis door-
ircngt. De regering stelt zich op
iet standpunt dat, eenmaal in een
ickenhuis opgenomen, er thuis
nor de patiënt geen potje meer
ichoeft te worden gekookt. Bij
I-volg zou het billijk zijn dit voor-
Iceltje terug te betalen in de vorm
in een eigen risico van vijf gulden
9 cr dag
ii
ivcn afgezien van de administra-
rompslomp die een dergclij-
c maatregel ongetwijfeld met zich
ice brengt, is er op zichzelf be-
chouwd weinig tegen de redene-
aing van het kabinet in te brengen,
n let moet dan echter wel vaststaan,
n at het voordeeltje inderdaad een
z oordecltjc is en het bovendien
a iet de juiste groepen wordt verre-
i end. Juist op deze punten mist
et regeringsvoorstel de nodige
it
rouwens er komt nog iets bij. Het
)et waar het toch in feite gaat
n beheersing van de kostenstij-
I ng in de gezondheidszorg wat
j. eemd aan, juist de patiënt wat
a eer kostenbewust te maken. De
e jf gulden vormen, hoe gering
e n verhoging van de drem-
n :l om van de diensten van de
n :zondheidszorg gebruik te ma-
a n. En dat terwijl cr nogal wat
gumenten zijn die juist voor een
rderc verlaging van die drempel
eiten. Uit onderzoekingen blijkt
Ikens weer dal er meer zieken
jn dan patiënten die zich hebben
n ngemeld
b
ct kabinet kan daartegen natuur-
k aanvoeren dat de kostenbe-
,E ersing in de gezondheidszorg nu
aanmaal uit de lengte of uit de
eedte moet komen. Maar ligt het
jet veel meer voor de hand de
ten te bestrijden waar zij ook
rlelijk gemaakt worden: zie-
infiuisbouw, de tot op zekere
;te ongrijpbare tariefbereke-
ig van specialisten, de aanschaf
kostbare medische appara-
r, de ongecontroleerde en vaak
rdure medicijnenverstrek-
overtuigingskracht. Weliswaar
spaart de patiënt thuis voeding uit,
maar onvoldoende is bekend wel
ke extra kosten opname in een
ziekenhuis met zich mee brengt.
Het is mede om die reden, dat het
kabinet veiligheidshalve gezinnen
met kinderen alvast van het vijf-
guldcn-risico heeft uitgezonderd.
Maar dan nog: wie zou kunnen
bevroeden wat deze maatregel bij
voorbeeld betekent voor een we
duwe die van een minimumloon
moet rondkomen?
Het is duidelijk: het kabinet heeft
wat al te gemakkelijk naar zich toe
gerekend, toen de ziekenfond
sraad in een onbewaakt ogenblik
in een tussentijds bericht de bespa
ring aan voeding op ongeveer vijf
gulden schatte. Voor een definitief
advies wilde de raad echter meer
inzicht hebben in de bijkomende
kosten en de effecten van het eigen
risico voor de verschillende groe
pen. De regering heeft daar helaas
niet op willen wachten. Het kabi
netsbesluit is daarom op zijn minst
voorbarig.
door Kees de Leeuw
UTRECHT Na een periode van grote onzekerheid, die
eigenlijk wel erg lang duurde en tot moeilijkheden in het
kabinet leidde, kon premier Van Agt vorige week vrijdag na
afloop van de ministerraad toch meedelen, dat het Kruiswerk
voortaan uit de algemene wet bijzondere ziektekosten
(AWBZ) zal worden betaald. Weliswaar pas met ingang van 1
januari 1980, maar het principe-besluit is nu genomen over
eenkomstig unanieme uitspraken van de Tweede Kamer en
conform de wens van staatssecretaris Veder-Smit van volks
gezondheid.
king, terwijl goedkopere alterna
tieven voorhanden zijn enzo
voorts.
Het is juist dat met een beheersing
van deze kosten een begin is ge
maakt en er op die manier feitelijk
al miljarden guldens zijn bespaard.
Die mogelijkheden zijn echter nog
lang niet uitputtend benut. Het
parlement doet er daarom goed
aan het kabinet de komende dagen
wat krachtiger op dit spoor te zet
ten. Te voorzien valt echter dat het
kabinet het wellicht wat meer in
die richting zal willen zoeken.
Maar het zal tegelijkertijd aanvoe
ren dat de te verwachten besparin
gen dan te lang op zich zullen laten
wachten. Deze opstelling zou van
een te grote zuinigheid getuigen,
die al te gemakkelijk de wijsheid
bedriegt. Vooralsnog hebben we
er echter vertrouwen in dat het
parlement en het kabinet samen
een oplossing zullen vinden. Dat
lijkt ons beter dan nu al op te
roepen tot burgerlijke ongehoor
zaamheid zoals in feite de FNV
gisteravond in een televisieuitzen
ding deed, bij monde van de heer
Bode.
Mr. A. S. Frowljn, sinds mei vorig jaar
directeur van de Nationale Kruisver
eniging. spreekt dan ook van een
„heel gelukkige beslissing" en een
„goeie zaak". In feite speelt de kwes
tie al jaren en de voortdurende onze
kerheid over een goede financiering
van het Kruiswerk heeft hij als „wur
gend" ervaren, maar dat neemt niet
weg dat hij ondanks signalen die op
het tegendeel wezen toch redelijk op
timistisch is geweest over de afloop.
„Het zou ook inconsequent zijn ge
weest. als het kabinet anders had
besloten", aldus mr. Frowijn, „want
het gaat hier om het beleid van me
vrouw Veder-Smit en zij is de eerste
om de richting te bepalen"
Bovendien lag er ook sinds april vorig
jaar een advies van de Ziekenfonds
raad. waarin staat dat het Kruiswerk
per 1 januari 1979 door de AWBZ zal
worden bekostigd en dat de contribu
ties van de leden moeten worden ge
handhaafd. Niet-leden zouden een ei
gen bijdrage van 75 gulden moeten
betalen, als ze de hulp van een kruis
vereniging inroepen
Begrip
i onze sociaal-economische redactie
;N HAAG Het kabinet komt niet met compensaties voor
itparen met minimuminkomen die na 1 januari hun eerste
id krijgen of al hebben gekregen, en die te maken krijgen
feit een gehalveerde kinderbijslag. Uitspraken van premier
in Agt voor de tv hebben de indruk gewekt dat het kabinet
bekeek of compensaties voor de minimuminkomens
lig zouden zijn.
Hoe dit alles door het ministerie ver
der zal worden ingevuld, moet nog
worden afgewacht, maar directeur
Frowijn kan er wel begrip voor op
brengen. dat de datum van ingang
een jaar is verschoven. „Er moet nog
zoveel gebeuren en daarbij zal de
nodige zorgvuldigheid in acht dienen
te worden genomen, maar ik ervaar
dit uitstel niet als een ramp. Het
biedt in ieder geval de mogelijkheid
deze zaak goed te regelen"
Overeind staat evenwel het feit, dat
het Kruiswerk dit jaar afhankelijk
blijft van de algemene middelen, af
komstig van rijk. provincies en ge
meenten. Er is een tekort van zes
miljoen gulden en daarnaast nog
eens 1,75 miljoen, die nodig is om de
achterstand in te halen ontstaan bij
het aanstellen van ziekenverzorgen
den in de wijk. Het ligt voor de hand.
dat nu het Kruiswerk in het verzeke
ringsstelsel is opgenomen niemand er
belang bij heeft, dat het peil dit jaar
zou zakken, waarna het volgend jaar
weer moet worden opgetrokken", al
dus mr. Frowijn.
Over dit alles moet nog overleg wor
den gevoerd, maar binnen de Natio
nale Kruisvereniging bestaan er wel
een paar ideeën over. Zo zou er een
beroep gedaan kunnen worden op het
AWBZ-fonds. waarover de Zieken
fondsraad beschikt en dat bedoeld is
als een overbruggingsregeling naar
de wettelijke datum van invoering
onder de AWBZ. Een andere moge
lijkheid is. dat staatssecretaris Ve
der-Smit laat nagaan of er op de
begroting van volksgezondheid niet
alsnog ruimte is te vinden om de
tekorten van het Kruiswerk op te
vangen. Daarnaast zou eventueel ook
een combinatie van beide mogelijk
zijn.
Mr. Frowijn: „Het is wel duidelijk,
dat nu het beknibbelen en bekorten
op het Kruiswerk (dat overigens al is
begonnen onder ex-staatssecretaris
Hendriks) voorbij zal zijn. althans die
verwachting heb ik. Het gaat mij ech
ter te ver om te zeggen dat de maat
schappelijke gezondheidszorg voort
aan op fluweel zit. De voorwaarden
zijn dat de bestaande voorzieningen
gehandhaafd blijven, dat dit werk
waarvan de kosten inclusief de 90
miljoen contributie van de leden op
zo n vierhonderd miljoen komen, niet
meer uitgaven zal vergen, maar dat er
wel voorzien is in een toeneming van
vier procent. En dat is bedoeld voor
een geleidelijke uitbouw van het
Kruiswerk en om de nu ontstane ach
terstand in te halen".
Al eerder heeft de Nationale
Kruisvereniging gewezen op de toe
nemende druk om haar werk uit te
breiden. In dit verband wordt het
aantal bejaarden genoemd dat jaar
lijks toeneemt en het beroep op de
Kruisorganisatie zich meer dan voor
heen in te zetten in het kader van het
vroegtijdig onderkennen van ontwik-
kelings-stoornissen bij de jeugd.
Onder de koepel van de Nationale
voorzieningen, nu de financiering van
dit werk vla de AWBZ in principe
rond is. Zo heeft het Groene Kruis in
Limburg welfare-werksters in dienst
die bezigheidstherapie doen voor
mijnwerkers met stoflongen Men
vraagt zich daar af. wat er gebeurt als
de AWBZ-financiertng ook praktisch
rond is ..Die onrust moe' worden
weggenomen aldus Frowijn .en
goede voorlichting is dan ook er1.:
belangrijk Overeengekomen is. dat
de bestaande toestand gehandhaafd
blijft en dat geldt ook voor zo n bij
zondere voorziening m een dergelijke
regio Dat is wel degelijk mogelijk
binnen het advies van de Zieken
fondsraad"
Hij noemt verder als een van de be
dreigingen, dat door de AWBZ het
verenigingsleven zou kunner. worden
aangetast. Dat mensen hun lidmaat
schap opzeggen, omdat ze in de ver
onderstelling verkeren dat dit nu niet
meer nodig is „Ik zou dat erg betreu
ren. omdat er dan toch wel een bit
zondere band verloren zou gaan
Daarom is onze zorg ook. dat de
plaatselijke Kruisverenigingen hun
oorspronkelijke taak weer terugvin
den, namelijk dat je als vereniging
zorgdraagt voor de gezondheidszorg
in je eigen gebied Ik zie dat als een
opgave en niet zozeer als een knel
punt
Burenhulp
Mr. A. S. Frowijn: 'Hele gelukkige beslissing'.
Kruisvereniging, een fusie die op 15
februari 1977 tot stand kwam. telt
Nederland ruim zeshonderd Kruis
verenigingen. die samen zo n 4500
wijkverpleegkundigen in dienst heb
ben. Verder zijn er 2.5 miljoen gezin
nen en alleenstaanden lid van een
Kruisvereniging, die gemiddeld een
veertig gulden per jaar aan contribu
tie neertellen.
Binnen de eerstelijns-gezondheids
zorg nemen de wijkverpleegkundigen
dan ook een belangrijke plaats in
Een wijkzuster komt bij de mensen
thuis, verpleegt, geeft voorlichting
over medicijnen en kan uitleggen wat
een bepaalde ziekte betekent. Zij
zorgt voor begeleiding bij ziekte ol
een handicap, maa) deze wijkzuster
geeft tevens steun bij het sterven en
het verwerken van het verlies
Onrust
Mr Frowijn ontkent niet dal men
binnen het Kruiswerk erg bezorgd is
over een gelijkstelling van bepaalde
Met nadruk stelt hij dan ook. dat d<
AWBZ geen oplossing is voor het to
tale Kruiswerk, maar alleen voor d-
financiering ervan „Al een eeuw lang
vervullen de Kruisverenigingen hun
taak binnen de Nederlandse gemeen
schap en aan die taak zal steeds meet
opnieuw een zinvolle inhoud moeten
worden gegeven Denk maar aan bu
renhulp. gezondheidsvoorlichting en
zelf-hulp. maar ook aan het leggen
van contacten met actiegroepen op
dit gebied Daarom, ook al zijn we
dan nu van de financiële beslommc
ringen af. er is nog geen eind gek»'
men aan alle problemen Intcgendi
meer dan ooit komt het nu op
inhoud van het werk aan en da
zullen we ons in de toekomst dan
op moeten richten
RIJSSEN(ANP) Gedeputeerde sta
ten van Overijssel hebben het raads
besluit van Rijssen om het zwembad
op zondag te sluiten ter vernietiging
bij de Kroon voorgedragen. Eerder
drongen gedeputeerden er bij de ge
meenteraad van Rijssen op aan om
terug te komen op het besluit, omdat
sluiting van het bad op zondag in
strijd is met de zondagswet. Nu de
raad zijn standpunt niet heeft gewij
zigd hebben gedeputeerden zich tot
de minister van binnenlandse zaken
gewend. Zij pleiten bij hem voor een
spoedige behandeling van de Rijssen-
se aangelegenheid, zodat tijdig, voor
de datum waarop het zwembad deze
zomer opgengaat, vaststaat dat er
ook op zondag kan worden gezwom
men. In het verleden leidde de slui
ting van het zwembad op zondag tot
kraakacties.
Van onze redacteur
wetenschappen
ENSCHEDE - Het gasver-
bruik per particuliere aanslui
ting is in het afgelopen jaar
„voor het eerst sinds de aard
gasperiode" enigszins ge
daald. Dit gebeurde nadat de
Tekeningen, bij voorkeur in liggend lor-
maat. sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden. Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon
Jals bekend worden dit jaar de
Jervoudige kinderbijslagen voor 16-
gjige scholieren en invalide kinderen
ninderd De betrokken ouders
jjjgen. afhankelijk van hun inko
jn. wel compensaties via tegemoet-
ning in studiekosten CDA en
wilden deze compensaties op-
^ren Het benodigde geld hiervoor
erkregen door halvering van de
Iderbijslag voor het eerste kind. te
finnen met kinderen geboren op 2
luari van dit jaar. De beslissing
deze halvering werd pas kort
kerstmis duidelijk. Het scheelt
etrokkenen jonge echtparen
zo n 330 gulden per jaar.
de AVRO-tv werd premier Van
i herinnerd aan de belofte van het
kabinet de koopkracht voor de mini
muminkomens te garanderen. Maar
nu zouden ook echtparen met mini
muminkomen er 330 gulden „op ach
teruit" gaan. Van Agt: „Als dat zo is.
dan moet het kabinet maatregelen
treffen om de toezegging (koopkracht
garanderen, red.) te verwezenlijken".
PvdA-Kamerleden vroegen de pre
mier schriftelijk wat voor maatrege
len te verwachten waren. Daarop
heeft de regering geantwoord dat de
halvering van de kinderbijslag voor
eerstgeboren kinderen „geen reden
vormt om maatregelen te treffen". De
halvering zal. aldus de regering, „niet
leiden tot inkomensvermindering,
maar slechts tot een uitstel van inko
menstoeneming".
r wel j
/.,«o Anyjt* ie io ook
vo (d oe h de
stijging in 1977 al duidelijk
lager was geweest dan in de
voorafgaande jaren
Dit deelde secretaris G G. Groenewe
gen van de vereniging van gasbedrij
ven VEGIN gisteren mee om te illu
streren dal publiciteitscampagnes
met thema's als Verstandig niet
aardgas" en ..Stroom is kostbaar" wel
degelijk effectief zijn Het totale ener
gieverbruik in Nederland was volgens
een voorzichtige raming van minister
Van Aardenne (economische zaken
in 1977 ongeveer negen procent lager
dan het zonder een op besparing ge
richt overheidsbeleid zou zijn
geweest
Minister en gasman deelden dit mee
bij de start van een landelijk energie
project voor het basisonderwijs, een
gezamenlijke onderneming van de
VEGIN haar elektrische tegenhan
ger de VEEN en de Nederlandse Gas
unie Naar alle negenduizend basis
scholen is een compleet pakket met
te behandelen stof voor de eerste tot
en met de zesde klas toegestuurd De
bijbehorende werkbladen voor de
leerlingen kunnen door de scholen
worden besteld voor twee kwartjes
per leerling, de helft van de kostprijs
aldus Groenewegen Uit de eerste
reacties is nu al gebleken dat er bij
het onderwijs voor dit project veel
belangstelling bestaat
Gezamenlijk
Dat was niet vreselijk verrassend
want elektriciteits- en gasmensen
hadden een paar jaar geleden op ei
gen houtje al gepionierd met lesbrie
ven waarvan ze er telkens weer niet
genoeg bleken te hebben laten druk
ken. Later kwam men tot het inzieh'
dat een gezamenlijke presentatie wi i
zo zinnig was
Dat het project Energie in en om nu;
huis" in Enschede ten doop werd gr
houden, was geen toeval, legde burg'
meester Wieringu uit Niet alleen past
het prima In het veelomvattende
energiebeleid dat de gemeente in
1976 aanvaardde. (Zo moeten in I9H:1
alle 25.000 woningwetwoningen van
isolatie zijn voorzien Maar ook was
Enschede de eerste gemeente un
1962' met een onderwijsproject Zui
nlg met water" Dat. het helemaal
daaraan toe te schrijven was wilde
Wieringa niet beweren, maar Ens-he
de blijkt nu per hooid het laag
watergebruik van Nederland te h. I.
ben Zo wilde hij voor hel energie' i
bruik ook wel een voorbeeld winden
Thuis
Het project is zo opgezet dat res ui Li
ten inderdaad te verwachten zijn j!
voordat de '15 000' Enschede.-»»
schoolkinderen te zijner tijd hun èj
gen stroom en gasrekeningen moè
ten betalen Directeur Van der Veen
van het Pedagogisch centrum Veel
van de probleempjes en opdrachten
zijn pas oplosbaar dan wel uitvóer
baar als ze thuis daarover praten als
ze thuis nagaan hoe daar een en
ander werkt Door ten opzichte van
het thuis ontdekte steeds weer d»
vraag te stellen kan het ook anders
is het wel juist dat het zo gebeurt zou
het misschien ook zuiniger kunnen
hopen we te bereiken dut er thue
ook meer over die gewone /aken
wordt nagedacht
Het rijksmuseum Kröller-Müller in het nationale park De Hoge
Veiuwe. ontving gistermorgen één bezoeker Deze kwam op de
schaats uit Otterlo. Hij wilde in het museum de overzichtstentoon
stelling van Jan Toorop zien. De schaatsende bezoeker is aan de
ingang van het nationaal park geen strobreed in de weg gelegd,
omdat de hekwachters van de directie thuis mochten blijven.
Een Italiaans meisje dat om het
leven kwam bij de strijd tussen
Duitsers en geallieerden bij An-
zio is gisteren tot symbool voor
de vrede verheven.
Toen Christopher Hayes, een
Brit die nu in Australië woont, in
1944 ten zuiden van Rome op het
strand van Anzio landde, zag hij
daar helemaal verloren een meis
je staan. De ouders van de vijfja
rige Angelita bleken te zijn ge
dood Hayes nam het kind onder
zijn hoede en negen dagen lang
maakte Angelita de strijd van
nabij mee Toen dacht Hayes
een veilige oplossing te hebben
gevonaen een Amerikaanse le
ger jeep zou haar van hel front
wegbrengen Ze stapte in »..i
de naar haar vriend en i..p i.
moment trol een gran tv
auto De chauileur
pleegsUr> van hei
en Angelita waren
Hayes kon het vooi
geten en in 1959 s<
gemeenteraad van Anzio cr over
Nu is er een standbeeld je voor
Angelita opgericht en op uitno
diging van Anzio reisde Chris
topher Hayes deze weer naar Ita
lië om de onthulling bij te wo
nen. „Voor mij symboliseert dit
monument de onzinnigheid van
oorlog." zei hij.
Op een en dezelfde dag heeft de
twintigjarige treinmachinist Pie-
ter van Greunen het in de Zuid-
afrikaanse stad Pretoria ge
bracht tot echtgenoot, vader,
grootvader en overgrootvader
Dat gebeurde toen Pieter in het
huwelijk trad met de 61-jarige
Anna Sophia van Rooyen. 26
jaar weduwe en in het bezit van
vier kinderen, twaalf kleinkinde
ren en één achterkleinkind. Haar
-.deren zijn nu een stuk ouder
aan i„!ur man en hun stiefvader
probleem is dan ook hoe
"tv kleinzoon zijn nieuwe
c' aanspreken: met opa.
of Rivier of maar gewoon met
r. r ,vant zelfs deze kleinzoon
is al twee jaar ouder dan de man
van zijn grootmoeder
Dit plaatje werd in 's Hertogenbosch ..geschoten" maar het had gisteren vrijwel overal in
ons land gemaakt kunnen zijn. Zo onbegaanbaar als de trottoirs zijn voor wie er gewoon
op loopt, zo goed begaanbaar zijn ze voor wie de schaatsen onderbindt. De jeugd tilt niet
zo zwaar aan de toestand, zoals uit dit plaatje blijkt.
De kapitein van de reddingsboot
Baywatch Cabrillo kreeg een on
gebruikelijk alarm van de opva
renden van een pleizierboot
voor hun ogen was een walvis
aan het verdrinken, doordat het
dier verstrikt was geraakt in een
visnet. Ruim twintig walvissen
zwommen er zenuwachtig
omheen
Kapitein John Lorentzen stoom
de ogenblikkelijk op en beman
ningslid Shelly Butler dook de
zee in Met een duikersmes wist
hij de walvis los te snijden. Het
dier haalde snel adem en ver
dween met de kudde uit de wate
ren voor de kust van Los Ange
les. op naar het zuiden
Superster John Travolta doet
niet mee aan de film American
Gigolo en dat gaat hem vier
miljoen gulden schelen
Volgens sommigen was de blau
wogige zanger-danser-acteur
zeer teleurgesteld door de mage
re kritieken van zijn jongste film
Moment by Moment na hel on
gekende succes van Saturday
Night Fever en Grease Amen
can Gigolo zou volgende maand
worden opgenomen
Woordvoerders van de studio
ontkennen dat er sprake Is van
gekwetste trots. „Onlangs is Tra
volta's moeder overleden en nu
heeft zijn vader een hartaanval
gehad Deze tragedie is een grote
schok voor hem
Het zal nog een zware dobber
worden voor de rechtbank van
Chicago om de schuld te bewi.i
zen van de 32-jarige Allan S du-
op verdenking van moord terecht
staat. Hij zou ln februari 1977 een
48-jarige Filippijnse vrouw in
haar flat In Chicago doodgesto
ken hebben. Weliswaar leverde
het politieonderzoek indertijd
niets op. maar vijf maanden na
de moord kwam een eveneens
Filippijnse arts de politie ver
teilen dat zijn vrouw tol driemaal
toe in trance een boodschap van
de vermoorde had gekregen, de
boodschap behelsde d«- naam
van de moordenaar en de pluu's
waar de gestolen kostbare siera
den te vinden waren Toen de
politie Allan S ondervroeg bleek
zijn vriendin inderdaad enkele
sieraden van de vermoorde te
dragen, de man werd in hechte
nis genomen en bekende de
moord Maar voor de rechtbank
heeft hij alles weer ontkend e:i
Zijn advocaat verklaarde dat de
bekentenis onder druk was afge
legd De rechtbank moet nu pro
beren Allans schuld op een ande
re manier vast te stellen
