Huisvrouwen overwegen boycot van Zuid-Afrika Pools blad over paus zwaar gecensureerd Am M 1 ii A 1 «JU Bijbelles op West-lrian Opwekking in Polen na bezoek Graham Christenvervolging in Ethiopië Evangeliseren en nog eens evangeliseren Trouw it I i j- i 3 3331 te m VANDAAG Paus kondigt nieuw gesprek aan met orthodoxie Amin: naar kerk of VOORBIJGANGER Opvangcentrum jongeren voor geref. gemeenten —DONDERDAG 18 JANUARI 1979 TROUW/KWARTET Van een medewerker AMERSFOORT Het zal van de bereidheid van de christelijke vrouwenorganisaties afhangen, of ook in Nederland een boycotactie tegen Zuidafrikaanse produkten op touw wordt gezet. De vraag of het Idee van Westduitse vrouwen hier navolging verdient, is besproken op een confrontatiedag in Amersfoort, die georganiseerd was door de werkgroep ..Vrouw. Kerk en Derde Wereld'" Het is de bedoeling, dat in de Bondsrepubliek de boycot actie ..Vrouwen voor Zuid-Afrika" in de week van 17 tot 25 maart groot scheeps van start gaat. De actie is een initiatief van de Evangelische Frauenarbeit, een koepelorgaan van de meest uiteenlopende protestantse vrouwenorganisaties. De Nederlandse werkgroep ..Vrouw. Kurk rn Derde Wereld", waarin diver se christelijke vrouwenorganisaties zijn vertegenwoordigd, heeft zich ten doel gesteld meer inzicht te verschaf fen in de positie van de vrouw In de derde wereld. Juist de vrouwen heb ben een duidelijk achtergebleven po sitie. vaak als gevolg van de westerse invloed. Vrouwenverhaal Een aangrijpende film over Cross roads. de met vernietiging bedreigde woonwijk van zwarten bij Kaapstad, beelden van Soweto en van gevluchte Jongeren in Angola en Tanzania, be reidden de vrouwen die zich voor deze dag hadden gemeld, voor op een ge sprek met enkele zwarte Zuidafri kaanse vrouwen Verdeeld in kleine groepen luisterden de aanwezigen naar het verhaal van een van hen. Zij kkn niet terug zolang dit Zuidafri kaanse regime de macht in handen hfeft. Zij trouwde met een Nederlan der waardoor de toekomst voor het gezin er als volgt uit kwam te zien vader in de blanke wijk van de stad. moeder honderd kilometer ver in haar „eigen thuisland" en de kinde ren in een kleurlingenkamp. Zelf onderwijzeres, een opleiding die ze te danken heeft aan de bemoeienis van de roomskatholieke kerk, spreekt ze de in Nederland levende gedachte tegen dat het onderwijs voor zwarten evengoed is als dat voor blanken ..Er is voor het Zuidafri kaanse kind geen leerplicht, voor de blanke wel De regering betaalt per zwart kind 41,80 subsidie per jaar en voor het blanke 644 Bovendien moeten de zwarte ouders betalen voor de leermiddelen en het salaris van de zwarte onderwijzer. Het on derwijs is er slechts op gericht de zwarte minimaal lezen en schrijven te leren, om zo ondergeschikt te blijven aan de blanke bazen" Hoe slecht de kwaliteit van het on derwijs is. blijkt, als jongeren vluch ten naar Angola Daar blijkt dan dat hun opleiding al beginnend bij de lagere school ver achter ligt bij de hen omringende Afrikaanse landen. De positie van de vrouw is bijzonder slecht. Verdienen zwarten vier tot vijfmaal minder dan hun blanke col lega's. een vrouw krijgt nog eens twintig procent minder. Is ze eenmaal getrouwd dan wordt ze waardeloos voor het produktieproces en mag zij verdwijnen naar het thuisland, vaak honderden mijlen verder. Een andere mogelijkheid is een baantje zoeken in een blanke huishouding en de eigen kinderen voor lange dagen in de zwar te woonwijk achterlaten onder de hoede van een familielid. Een onzeker bestaan, omdat ook deze niet-pro- duktieve familieleden iedere dag op gepakt en naar hun thuisland ge stuurd kunnen worden. Portemonnee De evangelische vrouwenarbeid in Duitsland onder leiding van Hilde- gard Zumach besloot tot een boycot actie om de Zuidafrikaanse vrouwen te helpen ,,met de huishoudporte- monnaie het regime daar te dwingen een andere koers te gaan varen". Dit heeft in de gehele Bondsrepubliek weerklank gevonden. Alleen niet bij het mannelijk deel van de kerk. Bisschoppen en andere hoge kerkelij ke heren, zo vertelden twee vrouwen uit Dortmund. M. Barutzky en A. Grajetsky. hebben ons deze actie af geraden. Zij stuurden ook brieven naar de plaatselijke kerken om ons van deze actie af te houden. „Maar wij hebben hun bezwaren weerlegd met allerlei theologische uitspraken en geschriften gericht tegen de apart heid. maar die nu niet op de praktijk blijken aan te sluiten." Ook de Duitse overheid lijkt niet zo blij met de boycotactie van de vrou wen. In Dortmund moesten diverse deelnemers na een vergadering met Zuidafrikaanse deskundigen hierover constateren dat hun telefoons wer den afgeluisterd. ..Maar we gaan door", zeiden de Duitse vrouwen, die verwonderd waren om een uitnodi ging te krijgen uit Nederland, dat altijd zo voorop loopt met allerlei acties. Informatie over de actie en toezending van de werkmap GKW. Comelis Houtmanstraat 19. Utrecht. Tel. 030-710604) Mar kat 7-- 31 -J? Markus t 31-35 - 3x1 Markus 2,1-li. _JXJ 13-0*1 i _ÜJ 35 1 3»-3sl Twee pagina's uit de bijbel, waar mee gewerkt wordt in het binnen land van West-lrian bij mensen die niet lezen kunnen. Links: Je zus geneest een doofstomme en een blinde; rechts: Petrus' protest als Jezus zijn lijden aankondigt. Deze pagina's komen voor op een van de posters voor de voorjaars- zendingsweek van de hervormde zending. De hervormde kerk heeft elk jaar drie „zendingsweken". De voor- jaarszendingsweek is altijd de week waarin 1 maart valt, dit jaar van 25 februari tot 5 maart. Deze dagen is het gebruikelijke materiaal (posters en folders) naar alle plaatselijke gemeenten gezonden. Gelijk wij reeds meldden, zijn de inkomsten van de hervormde zen ding in 1978 150.000 gulden bene den de raming gebleven. Het is niet goed bekend, waarom de stij ging in 1978 veel minder is ge weest dan in voorgaande jaren. Om in 1979 aan de verplichtingen jegens de kerken overzee te kun nen voldoen, is ruim tien miljoen gulden nodig, dat is acht procent meer dan vorig jaar. BIJ EEN BERICHT 10 WETZLAR(Idea) In Polen is een opwekkingsbeweging ontstaan als gevolg van de evangelisatiecampag ne. die in oktober in het land is ge houden met de Amerikaan Billy Gra ham Dit deelde de secretaris-gene raal van de Poolse unie van baptis tengemeenten. Adam Piasecki, inee tijdens een bezoek aan West-DuiU- la6d Vooral in het gebied van Katowice zijn bijbel- en gebedskringen ont staan Mensen van allerlei kerken zijn erbij betrokken, meest Jongeren. ..Men heeft in alle kerken begrepen, dat de toekomst van de kerken in de evangelisatie ligt." meende Piasecki. Waarschijnlijk heeft het bezoek van Billy Graham aan Polen er ook toe bijgedragen, dat paus Johannes Pau- lus II zich reeds positief over evange lisatie uitsprak. In dat verband be richtte Piasecki ook over een groeien de samenwerking tussen de rooms katholieke en de protestantse kerken in Polen De rooms-katholleken In Polen willen op het ogenblik van de waarin opgenomen: De Rotter dammer. met Dordts Dagblad. Nieuwe Haagse Courant met Nieuwe Leidse Courant 'Uitgave. Trouw/Kwartet BV Hoofdredacteur Jerve Tammmga D-recteu' i«g O Postma H. .KROKANT OOR PosiDu-s 859 1000 AW Amsterdam Postyro 66 00 00 P in» Ned Cred«tbam> «rAemrgrv 23 00 12 574 REGIO ROTTERDAM DORDRECHT Postbus 940 3000 AX Rotterdam let 010-115568 (abonnementen •n öe/orgiogl tel 010-115588 (redactie) lel 115700 (uitsluitend voor advertenties) REGIO OEN HAAG LEIOEN Postbus 101 250i CC Den Haag lel 070-469445 Parkstraat 22 Oen Maag PEGlO NOORD OOST-NEOERLANO luitsHniend adnvnistratiei Postbus 3 8000 AA Zwo"e 05200-17030 A bon nement sprgzen PW meand I 15» "e iwe i 47 70 °e» vu» i *5 «o Pw r <»«o Adve*renfrerane**n oo aan vaag TeNiun scbe abonnementenoodractwen lid adressen boven' Opgave taw etief<n*en 9-19 30 van ^•jryjagt m v«jag Op rondag .an 10- 20 um Intel 020 913456 Opg.i«<- m.n.-adve«iemies W 020 936868 el serv n*^. aan Mav-Adv 8*dlli»g postbus 433 1000 AA AMSTERDAM Adreswf'-gmgen »a?yi*1e«0 Kbnflw.k aan on/e Amsterdamse ad«essen protestanten leren, hoe men evangeli seert. Een groot probleem is het gebrek aan papier en geluidsbanden. „Wij zou den direct tweeduizend cassettes met toespraken van Billy Graham kun nen versturen, als wij het materiaal hadden." aldus Piasecki. Van de bij na 35 miljoen Polen is meer dan ne gentig procent rooms-katholiek. On geveer een procent is protestant. ROME (CIC/AP) Paus Johannes Paulus II heeft gisteren aangekon- go. dat binnenkort een nieuwe ge spreksronde op gang komt tussen de katholieke kerk en de orthodoxe ker ken van byzantijnse ritus, om de nog bestaande moeilijkheden voor geza menlijke eucharistieviering uit de weg te ruimen. Momenteel is het zo. dat rooms-katholleken alleen in geval van nood het sacrament mogen ont vangen van een orthodoxe priester. NAIROBI (DPA) President Idi Amin van Oeganda heeft zijn landgenoten dringend aan geraden. zondags naar de kerk te gaan. In een uitzending van radio Oe ganda werd gezegd, dat Amin had gewaarschuwd, dat drasti sche maatregelen zullen wor den genomen tegen die Oegan- dezen. die er op zondag liever met de auto op uittrekken. Het motto van de natie moet vol gens Amin zijn: „Voor God en vaderland". WARSCHAU Omdat censoren van de overheid 505 keer hadden ge schrapt in-het 167 bladzijden tellende decembernummer van het Poolse r.k. maandblad Wiez, besloot de redactie, dat het nummer helemaal niet zal verschijnen. Het hele blad was gewijd aan de nieuwe (Poolse) paus Johan nes Paulus II. LAUSANNE De hervormde kerk van het Zwitserse kanton Waadtland heeft 20.000 francs (24.000 gulden) be schikbaar gesteld als hulp aan de Wereldraad van Kerken. Een van de motieven voor de synode was. dat de voornaamste oorzaak van de geld nood van de Wereldraad is, dat het bureau in Zwitserland is gevestigd en dat de Zwitserse franc de laatste ja ren zo duur is geworden. De synode wekte de andere Zwitserse kanton- kerken op. dit voorbeeld te volgen. BERN De samenwerkende orga nisaties voor internationale hulpver lening van de r.k. kerk en de protes tantse kerken In Zwitserland hebben vijf miljoen gulden uitgetrokken voor de opvang van driehonderd boot vluchtelingen uit Vietnam. Zij zullen voorlopig in hotels in midden-Zwit serland worden gehuisvest. BOEKAREST De lutherse kerk en de pinkstergemeenten in Roeme nië hebben regeringstoestemming ge kregen voor de invoer van 7500 Roe meense bijbels, waarvoor zij nu een beroep hebben gedaan op het Euro pese kantoor van de wereldbond van bijbelgenootschappen in Brussel. Kortgeleden kreeg de orthodoxe kerk van Roemenië toestemming 100.000 nieuwe testamenten (met psalmen) te drukken, waarvoor de wereldbond van bijbelgenootschappen het papier gaf. BERLIJN In Litouwen, het eni ge r.k. gebied in de Sowjet-Unie, mo gen weer meer mensen priester wor den. Volgens het Oostduitse blad „Ontmoeting" heeft het priestersemi narie in Kaunas nu 72 studenten, tien jaar geleden waren dat er nauwelijks dertig. De overheid stemde toe in de bouw van een studentenflat, die vorig jaar september in gebruik werd geno men, en de bibliotheek van het semi narie heeft sinds kort ook de nieuw ste theologische aanwinsten uit het buitenland. NAIROBI De krachtige radio zender „Stem van Kenia" gaat zijn godsdienstige programma's nog meer uitbreiden. Deze regeringsradio stel de sinds de onafhankelijkheid van het land in 1963 22 uur per week gratis beschikbaar voor godsdiensti ge uitzendingen. Dat worden er nu dertig. De uitzendingen kunnen ook gehoord worden in Tanzania, Oegan da, Roeanda, Boeroendi en Zaïre. ADDIS ABEBA (ANP) In Ethiopië is het de laatste weken tot ernstige represailles tegen christenen geko men. Op drie zondagen in december zijn veel kerken in het zuiden van het land geplunderd en gesloten. De ver volging wordt in verband gebracht met de „culturele revolutie." In de provincie Bale zouden de plaat selijke boerenorganisaties opdracht hebben gekregen, alle protestanten te registreren en hun vijftien dagen de tijd te geven hun geloof af te zweren. Intussen worden zij aan een hersenspoeling onderworpen en on derwezen in het „wetenschappelijke socialisme". Volgens in West-Duits- land ontvangen berichten zouden al veertig mensen ter dood veroordeeld zijn. omdat zij na die vijftien dagen nog vasthielden aan hun geloof. Uit de provincie Kafa wordt bericht, dat kerkgebouwen als bureaus en vergaderruimten worden gebruikt en het de protestantse christenen strikt verboden is samen te komen voor gebed. Vele christenen zouden opge pakt zijn. toen zij toch probeerden een gebedsbijeenkomst te bezoeken. Ook in de provincie Gamu Gofa zou den alle kerken zijn gesloten. door prof. dr. P. J. Roscam Abbing Toen Karl Barth onder druk van het Hitler-regime zijn hoogleraarschap in Bonn neerlegde om de wijk naar Zwitserland te nemen, hield hij een afscheidscollege, waarin hij uitriep: „Het gaat nu om exegetiseren, exegetiseren en nog eens exegetiseren!". Een aantal Jaren later riep de grote zendingsman Hendrik Kraemer in Nederland ons letterlijk toe: „Evan geliseren. evangeliseren en nog eens evangeliserenWeer een paar jaar later was het Willem Banning, die bij een bepaalde gelegenheid de Wika's (werkers ln kerkelijke arbeid, red.) toeroep, vóór ze naar de praktijk ver trokken ..Luisteren, luisteren en nog eens luisteren". Intussen is de roep om exegese, om het steeds betere verstaan van de Schrift, niet verstomd. De roep om te luisteren is sindsdien door de ontwik keling van de moderne zielszorg nog toegenomen. Maar juist de roep om te evangeliseren heeft lange tijd niet meer zo duidelijk doorgeklonken. Wat is daarmee aan de hand? Na de oorlog kenden vele kerken een groot a pos tol air élan. Nu de duivel van het nationaal-socialisme was ver dreven. moest de ziel van het Neder landse volk voor Christus gewonnen worden Men wenste te kerstenen, wilde evangeliseren, zond Wika's uit. hield kerkdiensten voor iedereen, voerde de oplagen van het evengeli- satieblad op. etc. Daarna kwam de teleurstelling. De jeugd liet veelal verstek gaan. ge meenten brokkelden af. kerken gin gen zich defensief opstellen, het meeste evangeliserende vuur trof men nog aan bij sekten en bij Ameri kaans beïnvloede, meestal wat funda mentalistische groeperingen, die vn; los van de kerk stonden Verschelde ne maakten van de nood een deugd door de woord-evangelisatie dubieus te noemen en zich Intussen geheel te werpen op de op zichzelf geweldig belangrijke strijd voor meer socla le rechtvaardigheid. Dat nieuwe maatschappelijke engagement bracht inderdaad een heilzame ver nieuwing. maar dreigde de belang stelling voor evangelisatie nog verder terug te dringen. Intussen is de secularisering niet al leen van instellingen, maar ook van hoofden en harten zo ver voortge schreden. dat nu toch verscheidenen schijnen wakker te worden. De zen ding pleit voor zending in Neder land! In deze situatie nu verschijnt een boek van prof. dr J. Verkuyl, in sa- Prof. dr. J. Verkuyl menwerking met dr O. Jager, over evangelistiek. De grote „Inleiding in de nieuwere zendingswetenschap" van Verkuyl is nog maar een paar jaar uit of deze omvangrijke „Inlei ding in de evangelistiek" ligt alweer op onze tafel. Verkuyl heeft met be hulp van zijn grote werkkracht, zijn brede wereldervaring, zijn theologi sche wijsheid en zijn persoonlijke liefde voor de verbreiding van het evangelie, kans gezien om dit ge schenk aan onze kerken te bieden. Hij vult daarmee een gat, en hij stelt opnieuw nadrukkelijk aan de orde wat nooit op de achtergrond mag raken. Het gaat hierbij om een weten schappelijke studie Maar aan vele van onze theologische opleidingen is de evangelistiek vaak een restpost binnen het kader van de praktische theologie. Toch is het niet alleen ge schreven voor studenten, zelfs niet alleen voor predikanten. Deze weten schap is geheel „handelings-weten- schap", op de praktijk afgestemd Allerlei soorten van evangelisatie werk. in allerlei landen verricht, wordt besproken. Verkuyl heeft ge lukkig een hartstocht voor wat in de praktijk functioneert, ook voor het kleine dat van belang blijkt te zijn. Om een indruk te geven van de veel omvattende inhoud deel lk nu zelf de 24 hoofdstukken nader in. Eerst wor den uitgangspunten geboden: bijbel se grondwoorden, historische model len. theologische hoofd-noties. relatie tot zending. Daarna wordt de situatie bezien, waarin evangelisatie plaatsvindt: enerzijds de buitenkerkelijkheid in Nederland, anderszijds de ai of niet missionaire structuren van de ge meente Dan worden de media bezien, waar langs evangelisatie plaatsvindt: door de gemeenten, gesprek en briefwisse ling, de evangeliserende toespraak, de omroepmedia (door dr. O. Jager), massa-samenkomsten, christelijke lectuur, literatuur-analysen (door dr. O. Jager), in relatie tot het diakonaat, via christelijke presentie en sociaal- politieke actiegroepen. Ten slotte worden de werelden beschreven, waarin geëvangeliseerde samenle ving, de wereld van de wetenschap en techniek, de jongerenwereld (door dr. O. Jager) en de wereld van de recrea tie. Bij verschillende onderdelen wor den bijbelse overwegingen en histori sche exposé's opnieuw kort geboden. Hoewel ik meer dan eens een vraagte ken zette of een leemte bespeurde, vind ik het boek toch verbluffend veelzijdig en in het algemeen wijs van toon. Zo wordt bijv. over de campag nes van Billy Graham en ook over Youth for Christ reëel kritisch ge sproken. Vermoedelijk zullen verscheidenen het wel jammer vinden, dat zo weinig wordt ingegaan op de vraag naar de Inhoud van de verkondiging in deze tijd. Ik til daar zelf niet zwaar aan. waarschijnlijk, omdat ik het met de theologie van Verkuyl in het alge meen wel eens ben. Wij willen geen reducering van het evangelie om zo doende meer gehoor te vinden bij de moderne mens. iets waartegen dr. Spanjaard zich destijds ook zeer ver zette. Wij willen wel de evangelie verkondiging naar Inhoud en vorm ontdoen van wat er niet bljhoort en tot een obstakel kan worden voor de moderne mens. Toch liggen hier nog wel allerlei vragen, die niet besproken werden. Meer jammer vind ik het. dat zo wei nig ingegaan wordt op de aard van het woord-contact tussen christen en niet-christen. Valt er een verantwoor de vorm van een appèl op het hoofd en hart van de niet-gelovende. te han teren? Persoonlijk vind ik dat theore- Dr. O. Jager tisch het meest boeiend en praktisch van het grootste belang. Daarin blijkt deze studie achter bij reeds bestaan de bezinning, laat staan dat zij die verder zou brengen. Blijkbaar wil Verkuyl ook nog wat aan anderen overlaten om nader te bestuderen en daarover te publiceren. Prof. dr. P. J. Roscam Abbing, kerke lijk hoogleraar vanwege de her vormde kerk voor o.a. praktische theologie aan de theologische facul teit der rijksuniversiteit te Gronin gen, bespreekt: „Inleiding in de evangelistiek" van prof. dr. J. Ver kuyl met bijdragen van dr. O. Jager. Uitg. J. H. Kok, Kampen, prijs 42.50. er zijn toch dingen waarin geen mens meer iets ontdekken kan van doel en zin, laat staan van liefde en gerechtigheid; er zijn toch dingen die voor een mens oprijzen 1 als een massieve wand van hard graniet waartegen men zelfs vanwege de scherpe staki? seis niet kan leunen om te huilen van eindeloos verdriet; er zijn toch dingen waarbij mensen stom wordi en ieder woord te veel is en tegelijk te weinig om weer te geven hoe diep het leed is ingeslagen; is er ergens een plek waar mensen met dit alles kunnen schuilen een hand, een wang. een lichaam dat warm is en warmte geeft in de ijzige wind van wat ons overkomt? het wachten is in stilheid op die ene ontferming van ver tot naderbij. Beroepingswerk NED. HERV. KERK Aangenomen naar Kloosterhaar: Boerma te Tilburg, naar Ensche< K. P. de Boer te Wildervank. GEREF. KERKEN (VRIJG.) Beroepen te Kampen: C. J. Smelik Enschede-Zuidwest; te Drachten: de Snoo te Mussel. CHR. GEREF. KERKEN Beroepen te Maassluis: G. J. v Rookhuyzen kand. te Zeist. GEREF. GEMEENTEN Beroepen te Hoogeveen: J. Baaije te Rotterdam-Alexanderstad. Ogorodnikov Alexander Ogorodnikov, die beke is door de christelijke jongerens' dieclubs, die hij in Moskou en and« plaatsen in Rusland organiseerde, wegens „klaploperij" veroordeeld I een jaar werkkamp. Voor de rechtt in de stad Konakovo, ten noordw ten van Moskou, waar Ogorodnik de laatste tijd verblijf hield, was klaploper, omdat hij werkloos is. 1 wel Ogorodnikov aanvoerde, dat i op allerlei manier geprobeerd h werk te zoeken, maar nergens we geaccepteerd, dat hij desondanks zijn onderhoud voorzag door de vi koop van appels uit zijn tuin. en 1 helpen bij het restaureren van k ken, en dat hij invalide is en daardo niet verplicht is werk te zoeken. Heinrich Schlier Op 78-jarige leeftijd is in Bonn over den professor Heinrich Schlier, e vooraanstaand nieuwtestamentlci die vooral bekend werd door boek over brieven van de apostel Pauh Eerst protestant, ging hij in de jar vijftig naar de r.k. kerk over. Ande Duitse theologen, die dezer dag zijn overleden: Ernst Benz (71) vani universiteit van Marburg, die v« schreef over het oosters christendoi Alfred Niebergall (69), eveneens v Marburg, bekend door zijn studies* het gebied van de praktische theo gie, en Wilhelm Knevels (81) van Vrije Universiteit van Berlijn, die aandacht trok door zijn poging t de „derde weg", waarmee hij fun< mentalisme en existentie-theolog met elkaar probeerde ter verzoene Van een onzer verslaggevers WOERDEN Binnen de gerefi meerde gemeenten is besloten tot stichting van een opvangcentn voor jongeren in nood. Het voormal kindertehuis De Berenbos te Ni speet zal daarvoor geschikt gemaa worden. Ook is het de bedoeling, d er voor dit werk een ambulant jeug consulent komt. De jeugdbond van de ge reformeer gemeenten gaat voor dit doel financiële actie voeren. „De laah jaren Is binnen onze gemeenten bleken, dat er dringende behoefte aan een instantie, die Jongeren nood probeert op te vangen," de aankondiging van de actie. „Vi schillende jongeren zijn stuurloos worden; soms weten ouders en kerl raden niet waar deze jongeren ond gedoken zijn. Soms komen ze terec bij hulpverleners, zoals we die i treffen bij de Jongeren-advies-cenl (AJC). die deze jongeren proberen I te maken van hun ouders en hi christelijke opvoeding." Voorzitter van de nieuwe „stichü hulpverlening aan jongeren in de reformeerde gemeenten" is ds. Snoep in Amsterdam.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 2