Van der Luit
'Groene hart' Leiderdorp
wordt dit jaar voltooid
Meeste hofjes 'redelijk'
Blazersprogramma
wekte verwarring
•''lOTTlïï
ENORME OPRUIMING
Houtkamp: groot natuurproject in stedelijke omgeving
Mogelijkheden voifi'
recreatie rondom
steden uitbreiden
Hardon ontkent
dubieuze rol
stadsontwikkeling
KORT
Begrafenissen-Crematies
In Zeeland 10.000 illegale runderen
Demonstratie van
welzijnswerkers
4500,-
4500,-
2995,-
3250,-
2150,-
750,-
750,-
woensoag 17 januari 1979
REGIO DEN HAAG
TROUW/KWARTET
H
door Haro Hielkema
LEIDERDORP In het langzaam maar zeker met nieuwe woningen uitdijende Leiderdorp
zal in de komende maanden een groot natuurproject gereed gemaakt worden: de Hout
kamp. het „groene hart" van de gemeente. Een aanzienlijk deel van het ongeveer twintig
hectare grote project is al geruime tijd „in gebruik", de vijlde en laatste lase is vrijwel
gereed voor de uitvoering.
„Centrumpark" is de benaming ook
wel voor de Houtkamp, waaraan al
meer dan tien Jaar gewerkt wordt.
In de loop van de zestiger Jaren,
toen Leiderdorp aanzienlijk minder
Inwoners had dan de huidige 20 000
en de forse uitbreiding nog voor de
deur stond, was de Houtkamp een
landbouw- en weidegebied: de Mun-
nikenpolder met de Munnikenweg
als een van de oudste bedijkingen
in Nederland.
De plannen voor het groene hart
van de groeigemeente werden des
tijds ingegeven door de vrees voor
versnippering van het groen, wan
neer het „overal, maar nergens posi
tief aanwezig" zou zijn. In de oor
spronkelijke stukken werd gespro
ken over de aanleg van een park of
bos, „dat moet kunnen uitgroeien
tot een markant complex."
„Groen"
„Vanuit de gedachte dat Leider
dorp stedebouwkundig gezien een
wijk van Leiden is, bestond de vrees
of men wel kon voldoen aan de
normen van groen in de plannen,"
licht J van den Berg de historie toe.
Van den Berg is werkzaam op het
gemeentehuls In Leiderdorp en be
last met de coördinatie van de vijf
de fase van de Houtkamp. „Vroeger
werd met „groen" al een grasveldje
en struiken bedoeld. Dat noemen
wij nu „blokgroen" Maar binnen
een stedelijke wijk als Leiderdorp is
gezocht naar een groter geheel, om
dat blokgroen alleen te weinig is.
Als bewoner beleef Je dat groen te
weinig; dat geeft toch te weinig con
tact met de natuur."
In de beginfase werd een plan op
gesteld. dat meer functies aan het
recreatiegebied toedacht dan er uit
eindelijk zullen komen. In .het park.
dat aan drie kanten door woonwij
ken en aan de vierde zijde door de
belangrijke verkeersweg Engelen-
daal wordt omgeven, zou aanvanke
lijk het nieuwe raadhuis een plaats
krijgen. Ook was een sporthal inge
tekend en werd ruimte gereserveerd
voor een verkeerstuin annex school
tuin. waarin een „bijna-echte entou
rage" zou worden gecreëerd op een
schaal, die kinderen kunnen bevat
ten: een klnderstad, waarin scho
liertjes rondrijden.
Raadhuis
Maar voor de verkeerstuin was geen
geld. voor een sporthal heeft Leider
dorp te weinig inwoners (de ge
meente moet het doen met sportza
len) en het raadhuis komt niet aan
de rand van het park. maar in het
nieuwe plan Winkelhof langs de En-
gelendaal.
Een kinderboerderij kwam er wél,
„om de vervreemding tussen het
stadskind en het dier tegen te
gaan", zoals de opzet was. De aan
wezigheid van een oude boerderij
vergemakkelijkte de verwezenlij
king van de plannen. Andere ideeën
om in het fraaie gebouw een oud
heidskamer, een prentenkabinet en
een theeschenkerij onder te bren
gen, zijn niet verder uitgewerkt
ook al weer om financiële redenen.
In de Houtkamp is verder een speel-
en ligweide aangelegd; een speel
plaats waar kinderen kunnen ravot
ten. hutten bouwen en graven,
wordt volop gebruikt; en ook voor
honden is een eigen domein gereser
veerd, als ze tenminste niet van het
hele park gebruik maken.
Heemtuin
Klapstuk van de Houtkamp, dat
ook een café-restaurant bevat (ook
hier was er aanvankelijk een ambi
tieuzer plan voor een parkpavil
joen), is de heemtuin, een park
waarin de natuur de vrije loop gela
ten wordt. De Leiderdorpse tuin, die
in de regio erg hoog aangeschreven
staat, is een glooiend terrein, aange
legd met verschillende grondsoor
ten en getooid met plantengemeen
schappen: groepen planten, die in
elkaar overlopen en zo een natuur
lijk landschap vormen. Een deel
van het park is geschikt gemaakt
voor de vegatatie van de hogere
gronden. Het is een beuken-elken-
bos met omringend struweel en een
zandvegetatie. De heemtuin ls aan
gelegd „om zo veel mogelijk ver
schillende omstandigheden te cre-
eren, zodat er voor vele plantesoor-
ten een plaatsje gevonden kon wor
den." schrijven de medewerkers
van de heemtuin, W. Kanbier en A.
Rijnthalder, in een begeleidende
brochure.
„In deze tijd waarin natuurgebie
den zeldzamer worden, is de heem
tuin een middel om de mens in
contact met de natuur te brengen",
aldus de medewerkers, die regelma
tig een brochure ..Heemkijker" sa
menstellen: een brochure, die ge
wijd is aan flora en fauna in de tuin.
Tal van scholen uit de omgeving
vragen om rondleidingen in de tuin,
die verder door natuurvorsers en
wandelaars graag wordt bezocht.
Inmiddels zijn de plannen voor de
In de Houtkamp is volop gelegenheid voor schaatsen, sleeën en xelfs langlaufen. In de zomermaanden kan er op
de vele waterplassen geroeid worden.
laatste fase in een vergevorderd sta
dium: de inrichting van het meest
westelijke deel van de Houtkamp,
dat al sinds 1965 aan z'n lot overge
laten is en een verwilderd moeras
achtig gebied geworden is. Ideeën
voor een grote recreatie vijver en
een rioolbergvijver werden een paar
jaar geleden aangevallen door de
werkgroep „Leefbaarheid" van het
Centrum Milieuzorg Leiderdorp, die
het ruige gebied zo wilde laten als
het was: met een avontuurlijk ka
rakter zou het terrein meer betrok
kenheid met de natuur bieden dan
met een vijver, die overtollig riool
water zou moeten opvangen.
De gedachten van de werkgroep om
de wildgroei te handhaven is in de
loop der tijd door de gemeente
enigszins overgenomen, al is het
plan van de rioolbergvijver niet ge
heel verdwenen. „Een paar keer per
jaar is er sprake van hevige regen
val", legt Van den Berg uit. „We
moeten dan dat water kwijt. De
riolering kan het niet verwerken,
omdat de capaciteit niet afgestemd
is op dergelijke hoeveelheden. Voor
die gelegenheden is de geplande vij
ver een nooduitlaat: overtollig wa
ter komt daarin terecht, maar
wordt binnen een dag weer wegge-
malen. We hebben de vijver zo klein
mogelijk gehouden en in het nieuwe
plan Buitenhof een grote waterplas
gereserveerd."
Boulevard
In het nieuwe plan fungeert de Laan
van Ouderzorg ten westen van de
Houtkamp als centrale as, als
scheidslijn tussen hoge flats en het
rustieke park. „Boulevard" was
aanvankelijk het woord voor een
breed plateau langs de grote vijver.
„Er is gestreefd naar steeds meer
verdichting van het stedelijk
groen", zegt Van den Berg, „tot aan
de oostrand, in de heemtuin. waar
je je buiten waant als je het
verkeerslawaai wegdenkt, Het pro-
menade-achtige stuk fungeert als
verbinding tussen twee winkelcen
tra. De meest interessante gedeel
ten van het moerasgebied willen we
behouden. Er worden eilandjes ge
creëerd, die per boot bereikbaar zijn
en die je alleen betreedt als je de
natuur wilt bekijken. De oude Mun
nikenweg loopt dwars door het ge
bied; voor een deel is het tracé van
vroeger weer hersteld. Ter hoogte
van het gemeentehuis komt een uit
kijkpunt voor het watergebied."
De aanleg van de laatste fase van de
Houtkamp, die in februari in de
raad besproken wordt, kost een mil
joen gulden.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De provincie Zu
Holland moet doorgaan met de
leg van recreatievoorzieningen
de rand van stedelijke gebieden.
conclusie trekt gedeputeerde dra
Borgman uit een onderzoek naar
recreatiepatroon van de Zuidholla
se bevolking in 1977.
LC
Uit de cijfers van het rapport, datlegï
opdracht van het provinciebesb iuv
van Zuid-Holland is uitgebracien
blijkt onder meer dat slechts 35 A ste
procent van de tochten buiten
woonplaats van dagrecreanten opfn
terdag langer dan 20 km is. Mees t
zijn de tochten korter dan 20 km.
bestemming van de weekendrecre n I
ten (voorzover buiten de woonplaa
is in ruim een derde van de geval) all:
meer dan 100 km van de woonplaapt
voor ongeveer 45 procent tussen de jn
en 100 km en voor 20 procent dich te
bij huis dan 20 km.
Hoe hoger de maatschappelijke grfati
pering is waar mensen zich in bev le|
den, des te meer recreëren ze buifre
de eigen woonplaats. Ongeveer
procent van de Zuidhollandse bev
king vindt dat de zomertijd invlc
heeft op hun recreatiepatroon:
zegt langer weg te blijven en val
weg te gaan, aldus het rapport. V Ji
gens het onderzoek blijkt verder
der meer dat 56 procent van de Zu
hollandse bevolking in het vooi
zoen tijdens het weekeinde aan dl
recreatie doet. in het naseizoen
procent. Voor weekendrecreatie z
deze percentages respectievelijk
en 8 procent. Van de dagrecreanl
blijft ruim 60 k 65 procent in de ei(
woonplaats, 45 k 50 procent buiten
eigen woonplaats maar wel in Zu
Holland en 15 procent buiten Zu
Holland, waarbij Noord-Brabant
Noord-Holland het meest aantreklL)
a:
lijk zijn. Op een zondag met redel j
weer doet 17 procent van de bevr
king aan openluchtrecreatie buitp
de eigen woonkern.
:i(
De belangrijkste binnen-activiteit n
van de dagrecreanten zijn het afli
gen van visites (45 procent) en 1
bezoeken van horeca-gelegenhedi
In Zuid-Holland zijn zo'n 180.0^,'
slaapplaatsen: gemiddeld worden
daarvan slechts 75 a 80.000 door Zuj^
hollanders benut.
'Druk bouwmaatschappij'
Het Jullanahofje aan de Zwarteweg, met in het midden een schitterende tuin.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG In een poging meer lijn te brengen in regelmatig terugkerende discussies over
het wel of niet handhaven van hofjeswoningen, heeft de dienst voor de stadsontwikkeling van
de gemeente Den Haag een overzicht samengesteld van alle Haagse hofjes. Het gaat daarbij
vooral om de bouwkundige staat waarin de hofjes verkeren.
Op de lijst die is samengesteld staan
maar liefst 110 Haagse hofjes De
werkgroep die ln opdracht van b. en
w. bezig is geweest met het onder
zoek. heeft niet alleen gekeken naar
hofjeswoningen die dat predikaat
hebben gekregen omdat ze zijn ge
sticht uit liefdadigheid. Ook andere
woningen die staan aan binnenterrei
nen (of in ieder geval niet aan de
openbare wegi Zijn in het overzicht
meegenomen Volgens de lijst verke
ren er van de 110 hofjescomplexen
slechts elf in goede staat Een groot
aantal (62) staat er bouwkundig „re
delijk" voor De overblijvende wonin
gen zijn volgens de bouwkundigen
van de gemeente in slechte staat,
waarvan negen hofjes zelfs als „zeer
slecht" worden aangemerkt.
Directeur van der 81uys van de dienst
stadsontwikkeling zei gisteren bij de
presentaUe van de lijst, dat het over
zicht „vooral nuttig kan zijn bij het
«aken van bestemmingsplannen"
ij wees er op dat aan de hand van de
lijst bekeken kan worden of meer
holjes beschermd kunnen worden
door ze bij voorbeeld op de monu
mentenlijst te plaatsen. Nu de lijst is
opgesteld wil dat echter niet zeggen
dat veel meer Haagse hofjes kunnen
rekenen op extra beschermmaatrege-
len van de gemeente.
Inmiddels voeren bewoners van het
Jullanahofje aan de Zwarteweg nog
steeds een verbeten strijd voor be
houd van hun woningen B en w
hebben in 1977 beslist het te slopen
in het overzicht wordt de bouwkun
dige kwaliteit van de woningen dan
ook als .zeer slecht" aangetekend
maar de bewoners vinden dat het
complex nog best een UJdJe kan Ze
hebben advocaat van mr L van Helj-
nlngen in de arm genomen om hun
belangen te behartigen Bovendien
hebben de bewoners zelf een ..alter
natieve begroting" gemaakt om het
hofje zo goedkoop mogelijk op te
knappen
ADVERTENTIE
Rouwkamers te Leiden en Wassenaar
Transporten in binnen- en buitenland
Leiden, Willem de Zwijgerlaan 179
Postbus 432 2300AK Leiden, telefoon 071-14 26 44*
Wassenaar. Deijlerweg 127, telefoon 01751-1 24 36
Katwijk. Heinsiusstraat 10. telefoon 01718-1 51 85
Voorschoten.Hyacinihsi raat 7, telefoon 01717-59 85
GOES Er zou een eind gemaakt
kunnen worden aan de schadelijke
gevolgen van het illegaal invoeren
van runderen uit het buitenland, door
alleen aan erkende Nederlandse stie-
renmesterijen toestemming te geven
dit soort dieren in sterk geïsoleerde
bedrijven op te fokken Dat zou dan
moeten gebeuren onder streng toe
zicht van de veterinaire inspecties.
Volgens dr J Tesink. directeur van
de Gezondheidsdienst voor Dieren in
Zeeland, lopen er alleen al in deze
provincie zo'n tienduizend illegaal in
gevoerde runderen rond.
Die Illegale runderen zijn niet voor
zien van een officieel gezondheidscer
tificaat. Zolang het om mannelijke
dieren gaat. die in sterk afgescherm
de stlerenmestertjen worden opge
fokt, waarna ze rechtstreeks naar het
slachthuis worden vervoerd, kan het
voor de volksgezondheid geen kwaad.
Eenvoudig misdadig is het volgens de
heer Tesink echter als het om de
illegale invoer van vrouwelijke dieren
gaat. Deze kunnen namelijk heel ge
makkelijk besmettelijke ziekten, die
met veel overheidsgeld worden be
streden. op andere dieren over
brengen
Sommige soorten buitenlands slacht
vee leveren ;n verband met de kwali
teit van het vlees, dat malser en sap
piger is dan dat van het Nederlandse
rundvee. 40 cent tot een gulden per
kilo geslacht gewicht meer op. Voor
veehouders betekent dat een zeer
aantrekkelijke zaak. zegt de heer
Tesink
DEN HAAG De Indruk dat
de Haagse dienst stadsont
wikkeling bij de behandeling
van grootscheepse bouwplan
nen voor de Grote Markt
straat/Wagenstraat een du
bieuze rol heeft gespeeld, is
volgens wethouder Hardon
van ruimtelijke ordening en
stadsvernieuwing volstrekt
onterecht.
Zoals deze krant zaterdag meldde is
met name de bewonersorganisatie 't
Oude Centrum van mening dat de
dienst op de hoogte moet zijn ge
weest van de door de bouwmaat
schappij MAVOB in opdracht van
Shell-pensloenfonds ontwikkelde
plannen, zonder deze informatie in te
brengen ln het overleg met de bewo
ners over het bestemmingsplan voor
de wijk. Uitlatingen van de MAVOB
en architect Ellerman bevestigden
die opvatting.
De MAVOB heeft door vorige week
zonder medeweten van de gemeente
de plannen bij de overleggroep met
de bewoners op tafel te leggen op een
bepaalde manier druk willen uitoefe
nen, aldus Hardon. „Ik kan me voor
stellen dat de bewoners verrast wa
ren. Dat ze het gevoel van een overval
kregen en dat de suggestie gewekt
werd dat ze direct moesten be
slissen."
Hardon ontkent ten stelligste dat de
dienst stadsontwikkeling al lang van
de nieuwe plannen op de hoogte was.
Hij stelt dat men steeds is uitgegaan
van de voorlopige schetsen, die in
april 1977 ook ln de pers zijn
gepresenteerd door de MAVOB en
het Sljthoffconcern. Omdat het om
„Ingrijpende plannen" ging stelde het
college van b en w toen een werk
groepje van ambtenaren samen, dat
volgens de wethouder moest bezien
ln hoeverre de plannen strookten met
de gemeentelijke filosofie voor bouw
in de binnenstad. Besloten werd het
gebied als laatste te behandelen in
het overleg over het bestemmings
plan.
Medio vorig Jaar heeft b en w er aldus
de wethouder bij de initiatiefnemers
op aangedrongen snel met definitieve
bouwplannen te komen, opdat die
nog konden worden opgenomen in
het bestemmingsplan dat op 19
maart aanstaande ter visie moet wor
den gelegd. Men kreeg ln oktober te
horen dat de plannen niet tijdig ge
reed konden zijn. Toch zag de dienst
stadsontwikkeling zich op 15 decem
ber plotseling nieuwbouwplannen
voorgeschoteld, die groter van opzet
waren dan de eertijds gepresenteerde
voorlopige schetsen en op meer pun
ten van het Inmiddels bijna gereed
Zijnde bestemmingsplan afweken.
Men besloot de punten waar men
moeite mee had zo snel mogelijk met
de architect te bespreken, waarna
zowel de overleggroep ais de diverse
raadscommissie er nog over zouden
kunnen discussiëren, aldus Hardon.
Waarom de MAVOB met deze manier
af presentatie druk zou hebben willen
uitoefenen laat de wethouder tn het
midden. ..Maar de gemeente wenst
verschoond te blijven van drukmid
delen die een goede besluitvorming
onmotrelilk maken", benadrukt hij
STUDIEFINANCIERING Het
Maatschappelijk Advies en Informa
tie Centrum (MAIC), Tasmanstraat
182, Den Haag organiseert deze week
(tot en met vrijdag) een informatie-
week over hoe en waar een toelage
moet worden aangevraagd voor de
diverse soorten onderwijs. Die aan
vragen moeten deze maand worden
ingeleverd. Het MAIC is de hele week
voor vragen over dit onderwerp be
reikbaar.
NELLY HAGE De kunstenares-
se Nelly Hage exposeert deze maand
in het Haags Cultureel Trefpunt.
Laan van Meerdervoort 16 in Den
Haag. De expositieruimte is op werk
dagen van 9 tot 16, op maandagavond
van 19.30 tot 21 uur en op zaterdag
van 10 tot 12 uur geopend.
EUTHANASIE Mevrouw dr
Van de Weg uit Dordrecht bezoekt
vandaag de Naaldwijkse afdeling van
de Nederlandse Christen Vrouwen
bond in de Ontmoetingskerk. Zij zal
het hebben over „euthanasie". (20
uur).
COC Het Haagse COC (Neder
landse vereniging tot integratie van
homosexualiteit) houdt vandaag een
thema-avond over „verslaving" in de
ruimste zin des woords in het trefcen
trum Feniks. Stationsweg 112-114
(20.15 uur). Er komt een spreker van
het Consultatiebureau voor Alcohol
en Drugs.
DS. VAN DEN BERGH De her
vormde mannenverenlging „Calvijn"
ontvangt vanavond op haar jaarver
gadering (20 uur) ds. Van den Bergh
voor een lezing in het wijkgebouw
Maranatha. Gevers Deynootweg 25 in
Schevenlngen.
REüNIE Ter gelegenheid van
het 75-jarig bestaan van de Prins
Mauritsschool, Kerklaan 144 in Rijs
wijk wordt er vandaag van 17 tot 21
uur open huis gehouden voor alle
oud-leerlingen en -onderwijzers van
deze school.
door Adr. Hager
DEN HAAG Franz Krom
mer moest het in de program
matoelichting van het conert
door het Nederlands Blazers
Ensemble ontgelden. De toe
lichting vermeldde maar
liefst drie geboortejaren na
melijk 1759, 1760 en 1957. Bo
vendien was er sprake van
zowel Partita opus 79 in Es als
van Nonet opus 79.
Het maakte ook een wat ongewone
indruk dat de bij de ingang aange
plakte programmawijziging uiteinde
lijk niet bleek door te gaan. Het con
cert vond plaats in de Nieuwe Kerk
onder de titel „Wenen, 1800, onge
veer en omvatte werken van
Krommer, Drpschetzky, Beethoven
en Mozart.
De Tsjech Krommer werkte in Wenen
aan het keizerlijk hof, hij mocht zich
zelfs de gunsteling van keizer Wil
helm de Tweede noemen. Hij is. als
zovelen van zijn componerende tijd
genoten. niet ontkomen aan de in
vloed van Mozart en Haydn en daar
van getuigt ook zijn opus 79.
Doordat de leden van het Nederlands
Blazers Ensemble ook de Serenade
nummer 22 K.V. 375 van Mozart
speelden, werd het overduidelijk dat
zo'n Krommer eigenlijk een typische
gelegenheidscomponist was. Hij is in
de schaduw van Mozart gebleven en
toch eigenlijk niet ten onrechte, al
kan men hem niet geheel en al een
eigen stijl ontzeggen. Dat geldt ook
voor Drpschetzky, een paukenvir
oos, die zo in de ban was van 1
oeuvre van Haydn, dat hij de orato
„Die Schöpfung" en „Die Jahres2
ten" voor blazers bewerkte.
In de Partita in G, een sextet, alcft1
de toelichting, doch door vijf bla
uitgevoerd, verloochent hij die
wondering voor Haydn niet,
werkje waarin de spelers stuk v<
stuk verdwijnen en de fagottist alle
achterblijft. Vierde werk op het p 1
gramma het Rondino van een
jarige Beethoven, geschreven voor
keurvorst Max Franz, een werk v
een voor Beethoven haast ongeken
charme en elegance.
De vertolkingen blonken uit door p
fectie, beheersing van de mater
prachtig uitgebalanceerd samensj
en aangename welluidendheid.
belangstelling voor dit concert do
negen vakbekwame blazers had in
goed verwarmde en niet tochti
Nieuwe Kerk best groter mogen z
a
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De landelijke act
groepen in de gezinszorg, het socia
cultureel werk, het algemeen ma ,j
schappelijk en het bejaardenwe
gaan dinsdag 30 januari in Den HaL
demonstreren voor meer werkge
genheid in het welzijnswerk. Op
dag zal de Tweede Kamer de bei
ting van CRM behandelen en de
zijnswerkers willen dan op het
nenhof hun kritiek laten horen op
voorstellen.
Bl
op I
SYNTHESIZERS 20 tot 25% korting, o.a. ARP-FARFISA-THOMAS
Op onze NIEUWE ORGELS 10 tot 25% korting
Verder diverse occasions w.o. Hammond H 100 toonwiel
met les/ie 122; Hammond 5122
van. voor
WURLITZER 4040 S 4750,- 2250,-
MARK 1000 2000,- ƒ1495,-
KAWA1100 (lesorg 4290,- 3000,-
SOLINA B 206 3995,- 2995,-
SOLINA C 112 3150,-
EMINENT 510 6095.- 3750,-
RIHA SYNTONE
THOMAS 1265
THOMAS 252
THOMAS 445
SOLINA TL met ritme
OPTIGAN
PHILICORDA, 2 klavieren
6745.-
6595,-
EMINENT 500 f 4575.- ƒ1000,
Verder opruiming bladmuziek 10% korting
B'l aankoop nieuw orgel 3 maanden gratis privé lea;
X Bankje en hoofdtelefoon gratis!
mta 2 jaar garantie.
i
BRANDS ELEKTRONISCHE ORCELS
dun haag
kun vuil meerdervoort 570
tel 070-392279
