Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | 16 januari 1979 | pagina 9

Sarmt Kieft: afscheid
>mroep en politiek

egen de oppermachtige islam in Pakistan in

Project Unie
School en
Evangelie

jSDAG 16 JANUARI 1979

TROUW/KWARTET

9

Onderwijs voor allerarmste kind

r J. Huisman

j

Pakistan kent zijn toeristische folders. Over Rawalpindi
idt bijvoorbeeld opgemerkt: „Op 100 mijl noordoost van
;pchi ligt Rawalpindi, welke stad zich na de onafhankelijk-
snel heeft ontwikkeld tot een grote moderne stad. Het is
Jtartpunt voor reizen naar de bergen in het Noorden van
i stan." Dat is Rawalpindi volgens de folders. De werke-
eid is anders.

oude stad heen zijn voorste-
j jebouwd, zoals Satellite Town,
voorsteden zien er voor Aziati-
begrippen goed uit. De rijkere

tani zijn er gaan wonen. Maar in
voorsteden staan ook, zij het

i rgen. de krotten, waar de was-

0 ren, de vloerenschoonmakers en
eWicndcn leven.

ude tad Is een oosterse stad.
lend van mensen, vol met stalle-
winkeltjes. Als het regent is zij

1 odderpoel, als het droog is, stof-
tien mijl afstand van Rawal-

ligt Islamabad, de nieuwe
n stad van Pakistan. Het is een

me re ge rings- en diplomaten-
Net als in New Delhi ontkom je
lan het gevoel van een prestige-

■J' iwalpindl zit Bhutto op de uit-
- tg van zijn doodstraf te wach-
Veroordeeld omdat hij tijdens
residentschap opdracht had ge-
1 i om een aantal politieke tegen-
ers uit de weg te ruimen. Alleen
«|>lomatike druk van de westerse
de meeste Arabische landen
i Miert de uitvoering van het

og geen steenworp afstand van
vangenis staat de residentie van
lent Mohammed Zia al Haq. Zia
n orthodoxe moslim. In 1977
v hij met het leger naar de
s t Samen met een conglomeraat
t tthodoxe moslimpartijen ls er
dpgering gevormd. Deze partijen,
Bhutto een kleine minderheid
Set parlement, hebben nu de

i

taxichauffeur In Karachi zei te-
„Bhutto was goed voor ons,
alleen goed voor het leger". De
ene verwachting in Pakistan.
e£°rdt fluisterend verteld: „Als
c U> vrijkomt, wint hij opnieuw de
I ttingen."
u

lodoxe staat

lenstelling tot Bhutto, die als
m het .socialisme" verdedigde,
Zia Pakistan maken tot een
jfdoxe moslimstaat. In „The Pa
1 i Times" van 5 december staat
tikel „Pakistan to play leading
a Moslim world". De minister
tformatie hield over dit onder
en lezing in Amerika: „This Is a
ik year, for we have In Pakistan

Government which has expressed Its
determination to introduce the Isla
mic system and democracy."

Of iedere Pakistani er gelukkig mee
is, zal de tijd leren. Van de paar
bedrijven die onder Bhutto genatio
naliseerd zijn, is een aantal aan de
eigenaren teruggegeven. Het particu
lier initiatief moet het gaan doen. De
prijzen zijn vrij, de lonen laag. De
graanoogst van dit jaar is gedeelte
lijk mislukt.

Het zal moeilijk zijn om Bhutto hier
de schuld van te geven. De graan-
streek grenst namelijk aan die van
India. In Pakistan was de opbrengst
dit jaar eenvijfde van die in India. De
oorzaak? De boeren hadden het zaai
goed niet op tijd en waar het wei op
tijd kwam, was de kwaliteit inferieur.
Voor grote sommen geld wordt nu
graan gekocht op de wereldmarkt. De
wankele economie wordt nog verder
aangetast. Zie hier een voorbeeld van
het falen van het particulier initiatief
in die omstandigheden. Het zal, denk
ik, niet het laatste zijn. De armen
zullen nog armer worden en de rijken
rijker.

Vrouw ondergeschikt

De orthodoxe moslimstaat zal het
bestaande cultuurpatroon verster
ken. De positie van de vrouw blijft
ondergeschikt. Haar rol is die van
echtgenote en moeder. Alleen een
zoon is belangrijk. De vrouw die al
leen dochters krijgt, is een vloek en
een schande voor de familie.

Van een missionaris, die werkte in
verschillende plattelandsklinleken,
hoorde ik het volgende verhaal. Een
getrouwd stel kon geen kinderen krij
gen. Een onderzoek wees uit dat de
man de oorzaak hiervan was. Nie
mand, ook de artsen niet, wilde dat
de man vertellen. In het cultuurpa
troon bestaat het eenvoudig niet, dat
de man de oorzaak kan zijn. De
vrouw is de schuldige. Wel probeert
de man een verklaring te krijgen dat
zijn vrouw de oorzaak is. Met die
verklaring kan hij scheiden, waarop
de familie een nieuwe vrouw voor
hem kan uitzoeken. De verklaring
wordtgeweigerd.

De kinderen worden autoritair opge
voed. Het kind heeft nauwelijks be
hoefte aan verkenning van de wereld
rondom; het beleeft de wereld
passief.

pr Bert de Jong

mt Arend Kieft heeft zijn
ctie van secretaris van de
JV neergelegd. Voortaan
wat in zijn agenda staat
i meer bepalend zijn voor
huiselijk leven. Hij neemt
i taken meer op zich, die
i aan een tijd binden. Zijn
k zal niet meer belangrijk

tit Q. A. Kiett. In 1913 in Gronin-
boren, zich het gepensioneerde
i voor, nadat hij hoofdinspecteur
belasting in Utrecht, lid van de
eenteraad van Utrecht, lid van de
de Kamer voor de ARP en secre-
van de NCRV is geweest. Vooral
Kamerlidmaatschap betekende
rware belasting voor het gezin,
ook het werk van omroepsecre-
vergde veel.

vertelt hoe hij in deze functie
s gebeld door bedroefde en onte-
n kijkers en luisteraars, die hun
g deden. Niet alleen over de
amma's van de NCRV, maar
fan andere omroepen. Zo moest
tl eens wat over de VPRO horen.

icune

moeilijkheid bij het beoordelen
de kritiek was of deze steeds
k was gemeend of dat er een
e rancune achter zat, doordat
zich mogelijk voelde tekort ge-
door de NCRV. Er zat ook een
e keer een chantage-element in.

dan eens duldden de klagers
kritiek van de NCRV op bijvoor
de ARP en CHU en later op het
en op andere christelijke organi-
i, ook al was deze kritiek ge-
iraardigd. Een aantal kijkers en
raars wenste niet geconfron-
te worden met een andere me-
Ook kon het gebeuren, dat men

Garmt A. Kieft. Vandaag neemt bij definitief afscheid. Tij
dens een receptie in Hilversum zullen velen uit de wereld van
de politiek en omroep hem een hand geven.

verlangde, dat de NCRV „het christe- moeilijke kwesties als abortus en eu-
lijk standpunt" zou verkondigen, wat thanasie.

dit standpunt dan ook mocht zijn in Bij de NCRV is het probleem van de

eigen identiteit opnieuw in studie ge
nomen. De wens om zich te bezinnen
op wat in deze tijd de aanduiding
„christelijk" moet betekenen, be
staat niet alleen bij het bestuur en de
leden van de vereniging, waarvan de
omroep uitgaat, maar ook bij de pro
grammamakers.

Vertaling

Het spannende debat in de Tweede Kamer over de inflatiecorrectie in 1969. De indiener van
het amendement Kieft pleegt overleg met zijn fractievoorzitter Biesheuvel.

De „C" van NCRV moet echt functio
neren, meent de scheidende omroep-
secretaris. Het ideaal van de christe
lijke omroep moet blijven bestaan. Je
kunt dan wel een grondslag formule
ren, waarin de liefde tot God en de
naaste wordt genoemd, maar het pro
bleem is dan niet opgelost hoe je dit
moet vertalen in het dagelijks om-
roepwerk en deze vertaling om
schrijven.

Acht Jaar heeft Garmt Kieft als full
time secretaris voor de NCRV ge
werkt. In die tijd is, wat hij noemt, de
integratie tussen Baarn en Hilversum
tot stand gekomen. Baarn is de vere
niging met de achterban en Hilver
sum het sterk gegroeide omroepap-
paraat. In de praktijk raakte de om
roep steeds verder van de vereniging
verwijderd.

Er functioneert nu een raad van be
stuur, waarin omroep en vereniging
zijn vertegenwoordigd door bestuur
ders, die daaraan een volledige dag
taak hebben. De portefeuilles zijn on
derling verdeeld. Deze raad kan ver
geleken worden met het college van
b. en w. van de gemeenten. De vraag
of de vereniging het omroepapparaat
in de hand heeft wordt niet met „ja"
beantwoord. Kieft zegt wel: „Wat er
gebeurt, gaat beslist niet aan ons
voorbij. In de nieuwe situatie is het
mogelijk met de programmaleiding
mee te denken. Dat was vroeger
anders.

Over de vereniging gesproken, de
scheidende secretaris heeft nog dit
verlangen: een democratisering van
de vereniging, zodat de leden meer bij

de omroep worden betrokken (In de
laatste NCRV-gids worden de provin
ciale vergaderingen aangekondigd.
De leden hebben het recht, aldus de
gids, deze vergaderingen te bezoeken
en vragen te stellen, die zullen wor
den beantwoord.)

Kritisch begeleiden

De heer Kieft kwam in 1961 als secre
taris bij de NCRV. Deze baan vroeg
toen ongeveer een dag in de week. In
1971 besloot hij al zijn tijd aan de
omroep te geven en verliet hij de
Tweede Kamer. Maar de band met de
politiek werd niet verbroken. Kleft
bleef meewerken aan Nederlandse
Gedachten, het partijblad van de
ARP. Later volgde hij Algra als
hoofdredacteur op. Veel commenta
ren, zo nodig kritisch tegenover ARP
en later CDA, waren van zijn hand.
Hij vatte zijn Journalistiek werk op
als een kritisch begeleiden van de
partij. In de tijd van Bruins Slot
schreef de journalist Kieft trouwens
ook commentaren, al of niet onder
naam, in het dagblad Trouw.

Verder was hij tot 1978 hoofdredac
teur van de NCRV-gids en schreef in
dit blad hoofdartikelen over de om-
roepproblemen en de omroeppolitiek.
Hij zegt nu: „Vroeger kon ik, wanneer
ik wat te zeggen had, dit altijd kwijt
door mijn geschrijf. Dat is nu afgelo
pen. Ik heb niets meer te vertellen.
Daar moet ik wel even aan wennen."

1971. Beweerd wordt, dat de beteke
nis van het afzonderlijke Kamerlid
gering is. Kieft ontkent dat. Als je
actief meedoet komt er meer van Je
ideeën terecht dan Je durft hopen.
Maar Je moet wel geduld hebben. Zo
is de suggestie de zomertijd weer in te
voeren afkomstig van Kieft. Een paar
jaar geleden was het eindelijk zo ver.

Bij de behandeling van de begroting
in 1959 hield het nieuwe Kamerlid in
de fractie van de ARP een beschou
wing over kunst en cultuur. Het was
een sensatie en geheel nieuw voor de
fractie. De belangstelling van de ARP
was overeenkomstig de calvinistische
traditie weinig naar dit terrein des
levens uitgegaan. Kieft mocht zijn
verhaal in de Kamer houden.

Een protestant met deze Interesses
kwam je niet vaak tegen. Kieft werd
daarom vrij snel gekozen tot lid van
het dagelijks bestuur van de Raad
voor de kunst (een adviesorgaan voor
de minister). Ook werd hij voorzitter
van de vaste Kamercommissie voor
CRM.

Bijna crisis

Kunstzinnig

Het meest enerverend voor de af
scheidnemende Kieft is het Kamer

lidmaatschap geweest, van 1959 tot

Deze kunstzinnige instelling nam
niet weg. dat hij een van de vooraan
staande belastingdeskundigen was in
de Tweede Kamer. In deze kwaliteit
diende het Kamerlid Kleft samen
met zijn collega Bob Goudzwaard
eind 1969 tijdens het debat over het
belastingplan een amendement in om
minister Witteveen te dwingen in het
komend jaar minder royaal te zijn
met het teruggeven van de inflatie
correctie op de inkomstenbelasting.
De twee AR-Kamerleden vonden het

verloop van de conjunctuur niet zo
gunstig, dat er voor 1970 600 miljoen
gulden zou kunnen worden terugge
geven. Zij vonden als compromis 450
miljoen gulden genoeg. Maar minis
ter Witteveen was halsstarrig en
sprak het „onaanvaardbaar" uit. Een
kabinetscrisis was niet uitgesloten.

Kieft en Goudzwaard zorgden in die
dagen voor veel nieuws. Na het „on
aanvaardbaar" van de minister ging
de fractie van de ARP „door de
pomp". Biesheuvel en zijn fractie
hadden het verloren. Ongelijk had
den ze niet. De inflatie zette immers
de volgende jaren stevig door.

Kieft: „Ik heb Bruins Slot» Roolvink,
Smallenbroek en Biesheuvel als frac
tievoorzitter meegemaakt. De tijd
van Biesheuvel was het boeiendst. De
AR-club was in die tijd zeer deskun
dig en creatief. We volgden het beleid
erg kritisch. De WD dacht strak libe
raal. Biesheuvel gaf daarom schoten
voor de boeg."

Een fijne tijd. Biesheuvel, zo over
denkt het vroegere Kamerlid nu. had
nooit minister-president moeten wor
den. H ij had fractievoorzitter moeten
blijven. Dat was veel beter geweest.

Over de actuele politieke situatie wil
het vroegere Kamerlid dit nog kwijt:
Wat zou het goed zijn voor het CDA
wanneer het een tijd in de oppositie
ging. De KVP is nooit in de oppositie
geweest. Het is frustrerend voor een
Kamerlid om Je altijd neer te moeten
leggen bij de regeringscompromis
sen. In de oppositie kun je met je
eigen, nieuwe ideeën komen."

In deze sfeer is dominee Michael In
Satellite Town bezig christelijk on
derwijs te geven. Onderwijs aan de
allerarmsten, zonder één cent vergoe
ding van de regering. Michael moet
onder deze omstandigheden wel een
diep vertrouwen hebben. In een klei
ne ommuurde plaats, Ingedrongen
door huizen en een kerkhof, maakt
hij er het beste van. Het woord
„school" mag en kan hij niet gebrui
ken. Wel zitten er 's morgens 240 kin
deren op deze open ommuurde
plaats. Een aantal kippen loopt er
rond. Ook dominee Michael zal eten
moeten hebben. Hij leeft met zijn
gezin in een hutje in de hoek tegen de
muur. De kinderen zitten op doeken
op de grond. Zeven onderwijzeressen
geven onderwijs. Ze hebben nauwe
lijks materiaal. Toch wordt hier de
kinderen Engels, Oeroe, rekenen,
taai, aardrijkskunde en bijbelse ge
schiedenis gegeven. Het is winter, de
kinderen hebben het koud. In deze
tijd is de temperatuur overdag onge
veer +20 graden, 's nachts +vijf
graden.

Voor Nederlanders een behaaglijke
temperatuur. Hier in Rawalpindi ech
ter. waar 's zomers de temperatuur

oploopt tot tussen de 40 en 50 graden,
hebben de meeste mensen het koud.

Ze zijn dik gekleed, ook de kinderen
op de school van dominee Michael.

Hij probeert al sinds 1967 een kerkge
bouw van de grond te krijgen. De
grond heeft hij in de beginjaren '70
kunnen kopen. Van het gebouw be
staat alleen de tekening. De staat en
de stad Rawalpindi moeten de teke
ningen nog goedkeuren. Michael ver
wacht ln 1979 de zaak rond te hebben.

HIJ heeft het volste vertrouwen dat
zijn Nederlandse vrienden de ICCO
en de Unie School en Evangelie
hem het vereiste geld zullen geven.

Multifunctioneel

Harry Mintjes, Islamoloog, werkzaam
aan het Christian Study Centre in
Rawalpindi, schat de totale kosten
op 300.000 gulden. Mintjes zit als ad
viseur in het bestuur van de kerk en
de school. Zijn taak zal het zijn om de
financiering vanuit Nederland rond
te krijgen. Het gebouw wordt multi
functioneel: een school, een centrum

J. Huisman is voorzitter van
de Protestants Christelijke
Onderwijs Vakorganisatie
(PCO). Als lid van een CNV-
delegatie maakte hij een reis
door Azië en bezocht hij enke
le projecten van de Unie
School en Evangelie, die haar
eeuwfeest viert. In bijgaand
artikel vertelt Jan Huisman
onder meer over het christelij
ke en orthodoxe onderwijs in
Rawalpindi, Pakistan.

voor christelijke sociale hulpverle
ning, en een kerkgebouw.

In de open lucht, als de school om één
uur is afgelopen, verschijnen er vrou
wen. Deze vrouwen krijgen les in
naai- en borduurwerk. Ze behoren tot
de armste laag van de bevolking en
kunnen zo thuis beter voor hun gezin
zorgen. Ze kunnen ook artikelen ma
ken waar ze geld voor krijgen, en op
die manier hun status enigszins ver
hogen. De positie van de vrouw is vér
achtergesteld bij die van de man. Op
deze manier wil dominee Michael de
vrouw helpen haar achterstand ln te
halen.

De leerlingen zitten vier fit vijf Jaar op
zijn school. Daarna probeert hij hen
te plaatsen op de staatsscholen.

Meestal lukt het, maar soms weert de
school de christelijke leerlingen. Voor
de meisjes is het moeilijk. De dichts-
bijzijnde meisjesschool is op zeven
kilometer afstand. Dat betekent dat
Michaels school eindonderwijs is.

Niet alleen omdat de ouders het
moeilijk kunnen betalen, maar ook
omdat het meisjes zijn. Jongens gaan
voor. Michael loopt met plannen rond
om voor de meisjes nog een vierjarige
cursus op te zetten. Maar dan moet
het gebouw er eerst staan. Te vaak
worden de leerlingen naar huis ge
stuurd. In de tropische hitte, de slag
regens of de koude winter wordt de
school gesloten.

Michael heeft twee verdiepingen no
dig om 450 leerlingen te kunnen ber
gen. De melsjes-vervolgschool kan hij

er nu niet bij hebben. Noodzakelijk is
die vervolgschool wél. Willen de vrou
wen, ook de christelijke vrouwen, ge
lijke kansen als de man krijgen dan
zullen ze de school moeten kunnen
aflopen. De vrouw zal zich bewust
moeten worden van zichzelf. Pas dan
kan en zal mogelijk de samenleving
veranderen. Dominee Michael staat
op een kruispunt. De oude Pakistaan
se cultuur ls hem niet vreemd. Ook in
zijn gedachtenpatroon is de vrouw
niet de gelijke, maar tegelijk tracht
hij haar te scholen, mondig te maken
ln deze mannenwereld.

Problemen met geld

Iedere maand opnieuw heeft hij pro
blemen om het geld bijeen te krijgen
om de school draaiend te houden.
Van de Pakistaanse christelijke kerk
krijgt hij 2000 roepies per jaar. De
leerlingen betalen 2 roepies (40 cent)
per week. Maar vaak komt het voor
dat er thuis geen geld is. Iedere
maand heeft hij 3000 roepies nodig
voor salarissen, boeken, schriften en
pennen. Als het geld er niet is. wat
nogal eens voorkomt, krijgen de on
derwijzeressen minder betaald. Ze
verdienen ongeveer 250 roepies (50
gulden) per maand. Ze doen het om
bij het christelijk onderwijs te kun
nen werken. Van ledereen op de
school In Satellite Town Rawalpindi
wordt veel gevraagd Kou. regen en
hitte hebben het optimisme niet klein
gekregen. Het christelijk geloof is een
heilig „moeten". De Urne School en
Evangelie (Giro 515 t.n.v. Unie
„School en Evangelie" te Voorburg)
heeft een goed projekt daar In Pakis- A
tan: voor het allerarmste kind chria-
te lijk onderwijs.

I I

De christenen (één procent van de
bevolking) kunnen er niet aan ontko
men om zich. ln het algemeen, aan de
sociale traditie te houden. Deze toch
al verdrukte minderheid heeft een
extra handicap, doordat voorname
lijk de mensen uit de laagste kaste
christenen zijn.

„Kansarmen

Het is dus een groep „kansarmen",
die bovendien in godsdienstig op
zicht maar moeizaam worden geac
cepteerd. Hoe kun je in de maat
schappij Je christen-zijn beleven? Net
als in India zal dat slechts kunnen
door ook ln die situatie Jezelf te zijn,
eerlijk te zijn tegenover je medemen
sen en een sociale instelling te tonen.

Moeilijk is het echter wél. Het onder
wijs is ln 1972 genationaliseerd.

Christelijke scholen bestaan niet
meer. Bijbelonderwijs wordt op de
scholen niet gegeven. Het ls allemaal
Islam wat de klok slaat. Met minder
heidsgroeperingen. waaronder ook de
Hindoe valt. wordt geen rekening ge
houden. Pakistan zal een leidende rol
in de moslimwereld moeten gaan spe
len. Radio, tv, kranten, alles draait
om de Islam. Op de school worden de
orthodoxe wetten aangeleerd, des
noods met de stok. Volgens insiders is
het onderwijs achteruitgegaan. De
goede leerkrachten, vaak ook buiten
landers werkzaam op christelijke
scholen zijn ontslagen, omdat deze
„orthodoxe" wijze van lesgeven hun
niet aanstond.

Een zingende klas in Rawalpindi