Eigen televisie-drama over
recht en rechtspraak
JL
mikro gids
f31,30
V- r
Smaakvol cahier
over Bovelander
Vondeling gaat vergadering
van de VARA leiden
Man beke
doden bro
Soutendijk hoofdrol in Herdershond
TV COMMENTAAR
Rijk de Gooijer in Terug naar af
VARA werkt aan
familieserie
van 12 delen
nu handiger
dan ooit
overzichtelijk en.,
veruit het GOEDKOOPST
voor een heel jaar
«|tl bel 035-284333
^--"""sdirijf Antwoordnr. 70
1000 RA Amsterdam
En dan nog
Kind dupe van
geweld op t.v.
DINSDAG 16 JANUARI 1979
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
door Riet Diemer
HILVERSUM Onder de titel Ons goed recht brengt de VARA vier gedramatiseerde
documentaires op het scherm, die alle het recht in de breedste zin van het woord en
rechtspraak als gemeenschappelijk thema hebben. Vol goede moed volhardt deze omroep de
al jaren geleden ingeslagen weg om drama te brengen aan de hand van oorspronkelijk voor
televisie geschreven scripten.
van de zaak-Bakker dat Je door klei
ne oorzaken zo In de nesten kunt
raken dat je de kans niet meer krijgt
om op de been te blijven. Intern voe
ren de rechters nog wel een discussie
of de wijze waarop Bakker nu wordt
aangepakt wel de meest geschikte is
voor de maatschappij.
r *V3
De eerste keer gebeurde dat met
Waaldrecht. op initiatief van de over
leden dramaturg Herman Fortuin.
Daarop volgde Klaverweide, Tussen
Wal en Schip en Dubbelleven. Werk
dat ondanks opmerkingen van mis
moedige televisieregisseurs dat
scriptschrijvers voor televisie in Ne
derland schaars gezaaid zijn een
groei in kwaliteit vertoont. Een paar
inzinkingen daargelaten. Vooral op
de jongere kijker uit de arbeiders
klasse zouden de spelen de meeste
indruk maken en daar mikt een om
roep als de VARA toch wel op.
En ook bij Ons goed recht is weer
gelet op de zin voor een socialistische
omroep, aldus Rlents Slippens, hoofd
afdeling drama en stimulator van
oorspronkelijk geschreven televisie
drama Het spel van vanavond (21.17
uur op Nederland 2) heeft als eigen
titel Terug naar af, geschreven door
Richard Hendrikx en geregisseerd
door Eimert Kruidhof.
Lasapparaat
In de hoofdrol Rijk de Gooyer als
Piet Bakker, een pechvogel, want als
hij van de staalfabriek waar hij werkt
een lasapparaat „leent" om een wip
voor zijn kinderen in elkaar te zetten
krijgt hij niet meer de kans dit ge
reedschap ter waarde van zevendui
zend gulden ongezien terug te bren
gen. Hij wordt ontslagen. Hoewel
deze gang van zaken nogal onwaar
schijnlijk lijkt en Bakker aan een
aandoenlijke naïveteit lijdt hij ver
zet zich niet is volgens schrijver
Hendrikx dit geval aan de werkelijk
heid ontleend.
Parallel aan dit kleine vergrijp loopt
de diefstal van enkele tonnen door
een van de directeuren van zijn fa
briek. Als dat uitkomt heeft de lei
ding van de staalfabriek toch liever
dat het binnenskamers blijft. De ton
nen worden netjes weggewerkt en de
zaak wordt netjes geregeld met over
plaatsing.
Intussen komt de ontslagen arbeider
niet meer aan de bak. Hoe hij ook
solliciteert, eens een dief altijd een
dief. Hij gaat wat klusjes opknappen
en komt in aanraking met onfrisse
zaakjes. Tenslotte doet hij mee aan
diefstal van een container, waarbij
een bewaker ondersteboven wordt
gereden en gewond achterblijft. Bak
ker komt in de gevangenis. Gezien
het delict waaraan hij zich heeft
schuldig gemaakt zal dat voor velen
een logische zaak zijn.
Men wil echter laten zien aan de hand
Maatschappij
Als de man toch nog een baan zou
kunnen krijgen en zou worden vrijge
sproken krijgt hij nog één kans. Na
een paar jaar gevangenisstraf zullen
echter alle normale wegen voor hem
zijn afgesloten en moet hij zich wel
inlaten met kwalijke praktijken van
oud-gevangenen. Hoe moet hij dan
toch nog Terug naar af?
Uit de research die is gebruikt blijkt
dat een op de tien Nederlandse man
nen eens in zijn leven in de gevange
nis belandt. Een op de vijf komt uit
de kring van mensen met de laagiste
opleiding en een op de zeventig uit de
hoogste kringen. Ondanks deze enor
me verschillen blijkt dat in alle mi
lieus evenveel criminaliteit bestaat.
De vier stukken in de reeks Ons goed
recht draaien dan wel om hetzelfde
Rijk de Gooyer als Piet Bakker in zijn cel.
thema recht en rechtspraak
maar hebben niets met elkaar te ma
ken. Over een maand, 13 februari, is
er Met vakantie, dat Kees Hollier-
hoek schreef, Daarin gaat het over de
verantwoordelijkheid van burgers als
ze worden geconfronteerd met een
misdrijf. Daarna, op 13 maart, is er
Zuiderstraat 12, van Willem Kaptein.
In hoeverre heeft iemand in een drie
verdiepingen tellend huis dat moet
worden afgebroken recht om zich te
verzetten? Op 1 mei is er ten sic
brandnetelkoning van Dick
Een fabriek koopt het af als eer 'e
nemer na een ontploffing k\ jn
gevolgen ondervindt van chei jn
stoffen.
door Jac. Lelsz
Er staat in Apeldoorn een serie „cahiers" op stapel over de
beeldende kunstenaars die in deze gemeente werkzaam zijn.
De reeks wordt geschreven door Thom Stroink, kunst
redacteur van de Nieuwe Apeldoomse Courant, die de boekjes
in eigen beheer uitgeeft. Inmiddels is men begonnen aan een
cahier, gewijd aan Gaby Bovelander, een in Hoogsoeren
wonende kunstenares. Het was Willem Sandberg, die haar
destijds, toen hij haar tekeningen zag, adviseerde naar de
academie te gaan
Stroink geeft een portret van haar,
waarbij hij zich voornamelijk baseert
op twee elementen, haar werk zoals
dat op hem overkomt en een gesprek
met de kunstenares. Een groot deel
van haar oeuvre is surrealistisch.
Voor haar bij uitstek de manier om
haar gedachten tot uitdrukking te
brengen Al als kind maakte ze in een
Jappenkamp in Nederland-Indië in
die trant tekeningetjes op stukjes lin
nen, die ze verkocht voor een bo
terham
HILVERSUM - Deze zomer zal de
VARA-televisle opnamen maken
voor een famllleserie. De werktitel
luidt De twaalfdelige serie en dat zegt
dan meteen voldoende over de lengte
ervan. Eind 1980 zal de eerste afleve
ring pas op het scherm komen.
De familie zal bestaan uit een vader
en een moeder van respectievelijk
vijftig en vijfenvijftig jaar. een oud
ste zoon die tien jaar is getrouwd en
een dochter heeft van twaalf, een
ongetrouwde dochter van dertig en
de jongste zoon van zestien.
Allerlei problemen die dit gezin in een
tijd van veranderende normen mee
maakt moeten voor een aantrekke
lijk drama zorgen. Een collectief van
vier auteurs werkt eraan. Ieder zal
zich concentreren op een van de
hoofdpersonen. Het collectief bestaat
uit: Mia Meijer. Kees Hollierhoek.
Dick Walda en Richard Hendrikx.
Speciaal vandaag
Het is. aldus Stroink, niet moeilijk de
symboliek te decoderen: het vergan
kelijkheidsbesef en de hunkering
naar houvast, in de meest simpele
vorm aangeduid door een horizontale
en een verticale lijn, vormen de twee
krachten, die elkaar in haar werk
bestrijden. Kunst is noodzaak voor
haar. ZIJ schildert vanuit haar pro
bleem, zegt ze, en dat probleem is de
dood. „de enige zekerheid voor alle
mensen". Negativisme is haar
vreemd. Er is bij haar verwondering,
over de dood zogoed als over het
leven. Of zij ook geneigd is deze za
ken in christelijk perspectief te zien?
Het komt er in dit cahier in ieder
geval niet duidelijk uit.
Het eerste cahier van Stroink is keu
rig uitgegeven en van enige fraai
afgedrukte illustraties voorzien. De
prijs van het zestien bladzijden tel
lende geschriftje bedraagt 7,50. Ui
teraard verschaft het ook de nodige
biografische informatie. Het tweede,
dat in het voorjaar uitkomt, zal ge
wijd zijn aan de Apeldoornse grafica
Fie de Ferrante.
Onderwerpen in Koning
Klant: de wetswijziging met
betrekking tot het cadeaustel
sel: over hoe je een reis moet
boeken en de verboden ket
tingbrief
Ned. 2/19.27
In Zo maar een vrouw
een nieuw EO-programma.
spreekt Marieke Tichelman
met Gien Karssen over Eva
Ned. 1/20.05
De lading is verzekerd heet
de aflevering van De Onedin
Lijn
Ned. 2/20.27
Terug naar af is de eerste
aflevering in een nieuwe dra
maserie van de VARA die de
verzameltitel Ons goed recht
heeft
Ned. 2/21.17
De vaderlandse-geschiede-
nisles wordt vervolgd met 58
miljoen Nederlanders en de
mooie natuur
Ned. 1/2 US
In VARA-Vlsie: het proces
in Amerika tegen de moorde
naar van Orlando Letelier. mi
nister van buitenlandse zaken
tijdens het bewind van Allen-
de: aandacht voor de situatie
in Iran
•Ned. 222.27
ADVERTENTIE
Van onze radio- en tv-redactie
HILVER8UM Renée Soutendijk
zal de vrouwelijke hoofdrol spelen ln
de nieuwe televisieserie Dagboek van
een herdershond. Gisteravond heeft
regisseur Willy van Hemert haar la
ten weten dat zij de uitverkorene is.
Renée Soutendijk heeft naast toneel
rollen verschillende filmrollen op
haar naam staan. Zo speelde ze ln de
film De doodzonde, die zich eveneens
afspeelde in de Limburgse mijn
streek. Verder was ze te zien in Pasto
rale '43. Toneelstukken waarin ze op
trad waren: Jan Rap en zijn maat en
De nacht van de rattenkoning.
In Dagboek van een herdershond is
ze een jong meisje dat voor 1920 zeer
progressieve ideeën heeft. Oorspron
kelijk zou Teuntje de Klerk deze rol
op zich nemen, maar ze moest vorige
week laten weten dat ze dit niet kon
combineren met haar werk bij de
toneelgroep Globe. Daarvoor stond
Josine van Dalsum op de nominatie
de hoofdrol te vervullen.
Eind vorige week zijn in Laren (N.H).
de opnamen begonnen voor Dagboek
van een herdershond, waarvoor Van
Hemert het script zelf heeft geschre-
HILVERSUM (ANP) De voorzitter van de Tweede Kamer, dr A. Vondeling, zal de extra
vergadering voorzitten van de verenigingsraad van de VARA, die op 17 februari over de
bestuursnota „naar een werkbare VARA" wordt gehouden. Dr Vondeling is gevraagd dit te
doen omdat het dagelijks bestuur, met VARA-voorzitter André Kloos aan het hoofd, in deze
vergadering als partij wil kunnen meépraten.
ven als vervolg op de bewerking die
hij van een Limburgs boek maakte
voor de eerste serie.
Hoofdrolspeler is ook nu weer Jo de
Meljere als de pastoor, maar hij krijgt
in de persoon van Karin Meerman
een nieuwe huishoudster. In verband
met het overlijden van Ko van Dijk
als boer Bonte, heeft Van Hemert de
boer bulten beeld laten veronge
lukken.
De KRO zal in de laatste maanden
van dit jaar de acht al eerder uitge
zonden afleveringen op het scherm
brengen en daarna met de nieuwe
serie van acht doorgaan.
In Laren is begonnen mi
nieuwe serie opnamenL
het „Dagboek van eenet
dershond". Het wordt
vervolg op de serie d
KRO vorig jaar op
scherm bracht. Het ligt
bedoeling opnieuw acht
veringen te maken. O
foto twee oude bekende!
pelaan Oderkerke (J( B
Meijere) en Miete (Ia(
Heinke) tijdens de opnae
100 jaar geheime diensten; door Con-
stantine Fitzgibbon; Uitg. Spectrum;
296 bis., 27.50.
Geheime diensten zijn een onuitput
telijke bron van lectuur. Het meeste
daarvan berust op fantasie, maar
daarnaast bestaat er een behoorlijke
hoeveelheid boeken over spionage-
en inlichtingenwerk waarvan de au
teurs de pretentie hebben de werke
lijkheid te beschrijven
Dat aantal groeit en daardoor is het
voor de geïnteresseerde zo langza
merhand mogelijk een goed beeld te
krijgen van het wereldje van de ge
heime diensten. Een mooie aanvul
ling daarop is het boek van Fitzgib
bon, die systematisch de opkomst
van de inlichtingendiensten behan
delt. Hij gaat niet uit van een bepaal
de stelling die met het boek bewezen
moet worden, iets waaraan veel boe
ken over de Amerikaanse CIA bij
voorbeeld lijden Fitzgibbon geeft in
kort bestek een schat van gegevens
over deze fascinerende tak van
dienst. Of zo'n kort bestek altijd vol
ledig recht doet aan de gebeurtenis
sen ts twijfelachtig. Voor Nederlan
ders zal het bijvoorbeeld niet erg be
vredigend zijn te lezen hoe deze En
gelsman in enkele zinnen het Eng-
landspiel afdoet. „In Nederland
brachten zij (de Duitsers) een Britse
inllchttngengroep tot overlopen en
slaagden zij er een tijdlang ln om de
ontvangers ln Londen in de waan te
houden dat hun radioboodschappen
echt waren," legt Fitzgibbon simpel
uit
Sint Dries en de IJsheiligen (waarin
opgenomen: De val van Aantjes) door
Opland Uitg. De Harmonie. Amster
dam, prijs 14,90. Bundeling van de
afgelopen twee Jaar in De Volkskrant
verschenen politieke prenten. Het
gaat (dusi vooral over hoe het gebeur
de dat Van Agt en Wiegel een krans
leggen op het graf van progressief
Nederland („Zand erover"). Opland
heeft er een mooi doorlopend verhaal
van gemaakt
AO-boékje nr 1747 Cervantes en zijn
don Quichot, door J G Blomkwist
Uitg Stichting IVIO, Lelystad 20 blz
- 1.75
In de bestuursnota wordt een andere
topstructuur binnen de VARA voor
gesteld, waarbij vereniging en bedrijf
stringent worden gescheiden. Inmid
dels is ook besloten met uitspraken
over de positie van de ondernemings
raad van de VARA te wachten tot de
omroepbonden en die ondernemings
raad een plan hebben opgesteld inza
ke de medezeggenschapsstructuur
bij de VARA.
Zoals bekend was het oorspronkelijk
de bedoeling van de bestuursnota de
medezeggenschap van de onderne
mingsraad te beperken. Maar na een
protest hiertegen van de onderne
mingsraad, die zelfs dreigde met
nieuwe ruzie binnen de VARA, heb
ben het dagelijks bestuur, het hoofd
bestuur en de diverse commissie van
de verenigingsraad de suggestie over
genomen om met de standpuntbepa
ling ten opzichte van de onderne
mingsraad te wachten tot die onder
nemingsraad en de bonden hun plan
hebben opgesteld.
De besturen en de verenigingsraads
commissies vinden wel dat het plan
van de bonden en de ondernemings
raad moet passen in de beslissingen.
die eventueel op 17 februari zullen
worden genomen. De omroepbonden
en de ondernemingsraad Intussen ho
pen die plannen klaar te hebben voor
de vergadering van de verenigings
raad in mei van dit jaar.
OVERLEDEN Pieter Houtsma uit
Schingen (Friesland) is gisteren over
leden op 52-jarige leeftijd. Hij was
sinds 1973 voorzitter van de Friese
maatschappij van landbouw, lid van
het bestuur van de Frico en het pro-
duktschap zuivel. Bovendien was hij
actief in de politiek.
Renée Soutendijk
Nauwelijks terug van vakantie
overvalt mij al een probleem. Ieder
een zou er eens wat meer over na
moeten denken, maar de meesten
van ons bekommeren er zich niet
om of trachten het probleem te ver
kleinen. Veel programmamakers lo
pen er met een wijde boog omheen.
Voor deze houding beroepen zij zich
op het feit dat wetenschappelijk
nog weinig bewezen is. Jonge ou
ders echter weten wel heel zeker dat
de televisie him kinderen opzadelt
met geweld. En dat er een zekere
samenhang moet bestaan tussen
wat die kleuters via de buis onder
gaan en hun gedragingen.
Dit reeds vele jaren slepende pro
bleem zal een steeds dwingender
karakter krijgen naar mate het aan
tal kanalen en de zendtijd zullen
worden uitgebreid. Meer keuzemo
gelijkheden lijkt een attractie maar
kan een enorm gevaar Inhouden als
de commercie sterker greep krijgt
op het buisgebeuren. Want de com
mercie betaalt alleen grof geld voor
een programma dat massaal wordt
bekeken En welke programma s
worden door de massa gevreten?
Precies!, dat zijn de televisiefilm
met veel actie, spektakel en .jon
gens pak 'm beet". Geweld dus.
door Ton Hydra
Uitgerekend dit genre staat hoog
genoteerd. „Dat is pas ontspan
nend", zeggen nu al talloze vaders
en moeders die, balend van het
werk thuisgekomen, van de beeld
huis hun oppepper verwachten.
Zij hebben maar één verlangen: lek
ker ontderuit ontsnappen aan de
werkelijkheid. Daaraan dienen de
overige huisgenoten zich onderge
schikt te maken. Kleine kinderen
inbegrepen. En niemand piekert
over eventuele invloeden en de ge
volgen ervan. Men is niet eens meer
in staat om zich ook maar enigszins
in het gevoelsleven van kinderen te
verplaatsen Hoe zou men dan reac
ties kunnen opmerken0
Daarom is het goed. dat de EO
vanavond iets van deze reacties laat
zien. Over het probleem „kinderen
en geweld" bestaat nog geen Neder
lands beeldmateriaal. Je kunt het
enerzijds opvatten als teken dat de
situatie bij ons minder zorgwek
kend is dan bij voorbeeld in de
Verenigde Staten. Anderzijds ech
ter kan het het bewijs zijn van de
verontachtzaming van een netelig
vraagstuk. Immers, het zijn de kij
kers die actie en spanning eisen. Zij
geven hun gunst aan de op dit ge
bied meest biedende omroep. Kijk-
cljferdwang beïnvloedt de hoeveel
heid geweld in het programma-pak
ket van de omroepen. Als gevolg
van mentaliteitsveranderingen en
technische ontwikkelingen lijkt de
situatie slechts bedenkelijker te
kunnen worden
Aan de tot nadenken dwingende
flitsen voegt de EO een gesprek met
dr Oene Wiegman toe. Dit deel van
het programma Tijdsein was gister
avond nog niet ultzendklaar, maar
ongezien en ongehoord weet ik dat
deze wetenschapsman grote aan
dacht verdiendt. Als medewerker
aan het Instituut voor sociale psy
chologie van de Utrechtsse Rijksu
niversiteit bestudeert hij al jaren de
verbanden tussen massa-communi
catie en agressie.
Op dit terrein wordt dr Wiegman
een van de weinige echt deskundi
gen genoemd. Hij was het die ont
dekte dat er van verhoogde agressie
sprake is tijdens het televisie-uur.
Conclusies liggen voor het grijpen.
Omroepen zullen meer aandacht
moeten gaan besteden aan de uit
werking van bepaalde program
ma's. Zij dienen ook meer ernst te
maken van hetgeen de jeugd als
kijkvoer wordt voorgezet. Pedago
gisch benul Is vaak niet de sterkste
kant.
In deze sector zouden Juist de beste
krachten gebundeld moeten wor
den om de televisie zo goed moge
lijk te laten functioneren als instru
ment bij de vorming van het kind.
Want van de vormirg hangt het af
hoe de komende generatie van vol
wassenen qua kennis en mentaliteit
zullen staan in een naar vele kanten
veranderde wereld. De verantwoor
delijkheid daarvoor zou omroeplei-
ders meer moeten drukken en dwin
gen dan de kijkcijfers van het ogen
blik.
De Friese romanprijs, die ja(J
ter beschikking wordt gesteld
„Kristlik Fryske Folksbibleti
toegekend aan de leraar P. Dïi>g
uit Leek (Groningen). De prijs ei
toegekend voor een roman in dL
se taal en bestaat uit een oorko
een bedrag van vijfduizend
Damsma kreeg de prijs voor 21
man „Hwa't earen hat" (Wi
heeft). De tweede prijs, groot
ging naar mevrouw D. W<
Meijer te Harkema (Frieslanq^
haar roman „Konfrontaesje"
frontatie).
De 33-jarige Amerikaanse
ger Donny Hathaway is zonda
in New York plotseling overled'^
grootste hit van Hathawa;
„You've got a friend", een nt
dat hij samen zong met
Flack. De zwarte zanger schre
muziek.
S n
I Colombaioni, het Ita
clownsduo dat in Nederland al
met succes optrad, is tot en i
januari in de Nieuwe Komedie
sterdam te zien. I Colombaioi
ken in de traditie van de Con
dell'Arte. De twee clowns mal
bruik van uiterst eenvoudige
len en dat levert vaak intens
beelde taferelen op.
ROOSENDAAL (ANP) Af|
weekeinde heeft een 26-jarige i
Roosendaal bekend zijn II
broer te hebben doodgestoke
gens de gemeentepolitie van B
daal kregen de broers in de na<
vrijdag op zaterdag ruzie op e
jaardagsfeestje van een andert
Verdachte pakte een mes dat
schoorsteenmantel lag en stak
broer ln. Het slachtoffer wist
ste steek nog te ontwijken
werd de tweede keer in de
borststreek geraakt. Hij stro
het huis uit en liep naar de
van een tante een paar huizen
Daar zakte hij ineen en over!
De inmiddels gealarmeerde
kon de dader even later bij de
van de tante aanhouden.
Volgens de politie was er geen
van overdadig drankgebruik.
