'Ze namen me omdat ik zo goed fietsen kon' Synode spreekt niet over het spreken der kerk 1 Conflict centraal comité over PCR-gift Trouw Conferenties Kerken in DDR houden bezwaar tegen Wehrkunde VANDAAG M sc in VOORBIJGANGER! 3 KINDEREN HEBBEN RECHT OP EEN SCHOOL MET DE BIJBEL Pastoor Het Eikski geëxcommuniceerd Kerken veroordelei Zuid-Afrikabeleid Belgische regering KIRK TROUW/KWARTET WC Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM In de oorlog fietste hij regelmatig heel de provincie Groningen al, als er weer een kanselboodschap rondgebracht moest worden. Twee dagen had hij dan no dig, om de 160 kilometer langs alle doopsgezinde pastorieën ln het hoge noorden al te leggen. ,Jk had wel een motorfiets, maar die had lk goed verstopt voor de Duit sers. Ik denk, dat lk daarom ln 1946 uitgekozen werd om sekretarls van de algemene doopsgezinde sociëteit te worden. Omdat lk zo goed fietsen kon en brieven rondbrengen Aan het woord is ds R. de Zeeuw. Ruim 32 jaar bleef hij de spil, waar omheen het doopsgezinde leven draaide Vandaag wordt hij 65 jaar en daarom legt hij zijn functie neer. Hij was ook 32 jaar. toen hij deze taak aanvaardde, en had twee gemeenten als predikant achter de rug: Twisk- Medemblik en Sappemeer. Die taak was toen nieuw: een dominee als full time secretaris ln hetcentrum van het doopsgezinde leven, onderdeel van de grote visie en optimistische plannen, waarmee ook de doopsgezinden, net als andere kerken, in de naoorlogse jaren bezield waren. Ds. De Zeeuw noemt met name dr. W. F. Ooi term an als een van de groten uit die tijd. weerloosheidsgedachte een aangele gen punt. Vooral in Amerika noemen de mennonieten zichzelf graag vre- deskerk. Maar daarbij gaat het ons meer om de bijbelse weerloosheid, dan om vrede in de politieke zin van het woord. Op het ogenblik zijn wij bezig, de weerloosheidsvraag op nieuw te doordenken. Dat denken is nog niet uitgekristalliseerd, maar lijkt wel uit te lopen op een versterkte steun aan het noodlijdende program ma van de wereldraad voor geweld, geweldloosheid en sociale gerechtig heid. Dat ligt in onze lijn. Een vrijgestelde secretaris van een kleine kerk komt natuurlijk uit hoof de van zijn functie in ontelbare bestu ren en commissies te zitten. Ds. De Zeeuw heeft ze nooit geteld, vindt het ook niet nodig er veel over te zeggen. Wel vindt hij belangrijk, waar hij niet uit hoofde van zijn functie in zat. maar doorzijn persoonlijke interesse: het internationale hulpwerk. Meer dan 25 jaar was hij bestuurslid van de doopsgezinde stichting voor bijzon dere noden. De stichting Oecumeni sche Hulp heeft hij vanaf het begin als bestuurslid meegemaakt, ook was hij enige tijd voorzitter. Ook was hij voorzitter van Kom over de Brug II, de grote actie voor hulp aan ker ken in de derde wereld. Invloed Maar da. De Zeeuw maakt na die 32 jaar bepaald niet de indruk, teleur gesteld te zijn. Is de Invloed van de doopsgezinden in de Nederlandse sa menleving dan niet sterk afgenomen? Vroeger kwam je ze zo is althans de Indruk veel meer tegen: in bestu ren van organisaties als de Maat schappij tot Nut van het Algemeen. Minder Groene Kruis en dergelijke? Ds. De Zeeuw zegt daarvan: ten zoals men ze meestal noemt: in Noord-Amerika, in de derde wereld. Zaire met name. ook Latijns-Ameri- ka. diverse landen in Azië en Rus land. Het doopsgezinde leven is sterk opgevuld: er zijn organen gekomen voor zending, hulpwerk, jeugdwerk, vormingswerk. En Amsterdam ls nog altijd het middelpunt, hoewel niet meer de grootste gemeente. Dat is nu Haarlem. Maar in Amsterdam is het bureau van de algemene doopsgezin de sociëteit (de organisatie van de doopsgezinde gemeenten, red.) en het seminarie. Ds. R. de Zeeuw (rechts met naast zich zijn opvolger, ds. E. van Straten uit Den Haag. Misschien kom Je ons als doopsgezin den Inderdaad minder tegen dan vroeger. Maar anderzijds geloof ik. dat onze mensen zich juist meer ge waagd hebben in de samenleving. Deze 32 Jaar zijn voor ons. doopsge zinden. gekenmerkt door een gewel dige schaalvergroting: naar de maat schappij toe, in de oecumenische be weging en ln de doopsgezinde wereld- broederschap. Want u weet. dat er elders in de wereld nog grote groepen doopsgezinden zitten, of mennonie- Maar loopt het aantal doopsgezinden niet sterk terug? In 1960 nog 39.000, nu geen 25.000 meer Dat ls waar. WIJ krijgen te weinig nieuwe leden. Maar wij maken het de mensen ook echt moeilijk. Bij ons kan Je alleen lid worden door doop op persoonlijke (zelf geschreven) belijde nis. Toch bereikt b.v. de doopsgezin de jeugdcentrale nog altijd zo n vijf duizend mensen ln de leeftijd van 12 tot 25 Jaar. Ook het aantal predikan ten daalt, evenals het aantal studen ten die de pastorie in willen (schrijf die laatste woorden er vooral bij, want de belangstelling voor de theo logische studie vermindert zeker niet!). Wat dat voor consequenties heeft voor de gemeenten? Och, bij ons is er veel mogelijk. Doopsgezinden ge meenten zijn vrij. Onze kerkorde is maar een dun boekje. En dus zie Je een grote verscheidenheid en kan het gebeuren, dat gemeenten mensen gaan aantrekken als fulltime be roepskrachten. zonder een weten schappelijke theologische opleiding, en het zijn soms de slechtste voorgan gers nog niet. In Friesland worden thans acht van de 21 predikants plaatsen al bezet door niet volledig opgeleide krachten. Ds. De Zeeuw vindt deze ontwikke ling niet zonder problemen, omdat de opbouw van het individuele geloofs leven en van de geloofsgemeenschap eisen stelt, waarvoor zelfs de theolo gische opleiding in haar huidige vorm nog feitelijk onvoldoende is. Maar dit soort voorgangers staat wel in een oeroude menisten-traditie, die van de „liefdepredikers". In ieder geval geeft ds. De Zeeuw verre de voorkeur aan (al of niet volledig opgeleide) fullti mers boven part-time voorgangers. Die nevenfuncties kun je als dominee niet meenemen, als je naar een ande re gemeente gaat. Het gevolg is, dat de doorstroming eruit gaat. Je ziet op het ogenblik al, dat er te weinig door stroming is onder de predikanten, vooral door de nevenfuncties van de predikantsechtgenoten. Gemeenschap Hoe ziet u de specifieke inbreng van de doopsgezinden in de oecumene? Ik denk dan met name aan het her stel van de nieuwtestamentische ge meente. Doopsgezinden lijken soms wel verstokte individualisten, maar het doopsgezinde denken is beter te beschrijven als een ellips met twee middelpunten: mens en gemeen schap. Volgens ons kan het geloof zijn Juiste vorm niet krijgen in een volkskerk met al die hiërarchische schijven. Wil een gemeenschap goed functioneren, dan mag ze niet groter Jammer zijn dan hooguit vierhonderd men sen. Kijk maar naar die grote scho lengemeenschappen. Wij vormen verder een ondogmati sche broederschap. Bij ons is ruimte voor iedereen. Als zodanig passen wij wel in het vrijzinnig christendom, maar dan op onze eigen manier. Wij doen mee in de commissie voor het vrijzinnig protestantisme, maar die band is niet sterk. Het is bepaald niet zo. dat wij „samen op weg" willen naar één vrijzinnige kerk in Neder land. Je moet het meer zien als een bundeling van denkkracht tegen de grote drie (rooms-katholiek, her vormd en gereformeerd) in de raad van kerken. Plaatselijk komt er steeds meer samenwerking met de remonstranten, vooral in de rand stad, maar het zijn vooral de niet- theologische factoren, die daartoe lei den: de noodzaak om mankracht, geld of gebouwen te bundelen. Ook is er wel samenwerking met hervorm den. Nauwelijks met de lutheranen of met de protestantenbond. Weerloosheid Verder is voor ons doopsgezinden de „Als het aan mij lag, was Kom over de Brug Hl er zeker ook gekomen. En ik weet zeker, dat als er onder de gewone kerkleden een enquête zou zijn gehouden, een heel royale meer derheid voor voortzetting zou zijn ge weest. De gerechtigheidsvragen zou den zeker in te bouwen zijn geweest. Ik ben nog voor herhaling, en dat niet alleen vanwege de nood ginds, maar ook omdat zo'n actie hier zo ontzag lijk veel in beweging brengt. Dat heb ben we de twee vorige keren kunnen zien. Christenen in straten en wijken, die anders totaal langs elkaar heen leefden, vonden elkaar in een blijde herkenning in het gezamenlijke doel: het helpen van de verre naaste. Waar om zou dat nu niet meer kunnen?" Ds. De Zeeuw neemt afscheid van zijn werk op vrijdagmiddag. Niet met een kerkdienst, dat betreurt hij wel, maar met een receptie, van vier tot zes, in de doopsgezinde kerk. Singel 452 (bij het Spui) in Amsterdam. Wat hij daarna gaat doen? Hij weet het nog niet. „Eerst maar eens wat her oriënteren. Ik heb in ieder geval voor lopig nog maar geen preekbeurten aangenomen." Van een onzer verslaggevers LUNTEREN De gereformeerde synode heeft gisteren het rapport over het spreken van de kerk van haar agenda afgevoerd. De tijd van voorbereiding was te kort geweest om een zinvolle bespreking mogelijk te maken, temeer daar aan dit rapport nogal het een en ander vast zit. In oktober kwam deze zaak al op de synode ter sprake maar toen werd besloten de behandeling uit te stellen tot na de bespreking van het in voor uitzicht gestelde rapport over het spreken van de kerk. Het rapport zal later op de synodeta fel terugkeren Het is niet zeker of dit nog dit jaar zal zijn. Het was gisteren ook nog niet duidelijk wat de conse quenties van het genomen besluit zullen zijn voor de bespreking in de zitting van vandaag van het verzoek van de raad van kerken in Nederland om Instemming te betuigen met zijn uitspraak voor de toepassing van vreedzame kernenergie. De raad van kerken heeft de regering enige tijd geleden gevraagd met het oog op een democratisch proces van besluitvorming tenminste twee jaar geen onherroepelijke besluiten te ne men over uitbreiding van kernenergie maar alternatieven te zoeken en het energieverbruik te verminderen. De raad van kerken heeft de aangesloten kerken om adhesie gevraagd De betrokken deputaten hebben de synode echter geadviseerd deze ver klaring van de raad van kerken niet te onderschrijven. Belangrijkste ar gumenten: de zaak is te ingewikkeld om er op deze wijze als kerk uitspra ken over te doen. De voorgestelde pauze van twee Jaar is niet ter zake en de aanbevelingen over vermindering van energie zijn te vrijblijvend. van ander interkerkelijke of interna tionale organen zouden volgens de putaten pas dan als officiële uitspra ken van de gereformeerde kerken kunnen gelden, als de generale syno de er eerst haar instemming mee heeft betuigd. Dit rapport is opgesteld door deputa ten werkwijze synode. Zij willen het spreken van de kerk in officiële zin (dus namens de gereformeerde ker- Formulier ken als landelijke kerkgemeenschap) nadrukkelijker dan tot nu toe voorbe houden aan de generale synode. Uitspraken van de raad van kerken of De synode aanvaardde gisteren het nieuwe ondertekeningsformulier van ambtsdragers. Verscheidene synode leden wilden verder gaan, zoals ou derling F. Kampherbeek. Maar zijn ammendement om de drie formulie ren van enigheid helemaal te schrap pen uit de tekst van het onderteke ningsformulier werd verworpen met slechts zeven stemmen voor. Ook vroegen synodeleden zich af of zo'n ondertekeningsprocedure voor nieuwe ambtsdragers in een kerke- raardsvergadering eigenlijk wel no dig is als zij enkele dagen geleden nog hun ja-woord in de kerk hebben ge sproken. Maar dat was nu niet aan de orde. waarin opgenomen: De Rotier dammer. met Dordts Dagblad. Nieuwe Haagse Courant met Nieuwe Leidse Courant Uitgave: Trouw/Kwartet BV Hoofdredacteur Jen/e Tammmga Directeur mg O Postma HOOFDKANTOOR Po*tbas 859 1000 AW Amsterdam PostgfO 66 00 00 8o"* Ned Cred'etb.in. «e*enmy»f 23 00 12 5/4 REGIO ROTTE RDAM/OORDRECHT Posibuï 940 3000 AX Rotterdam ie) 010-115588 (abonnementen en be/orgmg» tel 010-115588 (redactie) lei 115700 (urtshüiend voo» REGIO DEN MAAGAEIDEN Postbus 101 2501 CC Den Haaq tet 070-469445 Parksbaat 22 Den Hjjg REGIO NOOROOOST NEDERLAND (urtsiuriend adm>mstraf>et Postbus 3 8000 AA Zwoiie te' 05200-17030 Metkma/kt 56 Abonnementspri jzen Adverter-keteneren op aanvraag IJk* adressen bovem Opga.* Umriiebeochlen 9-19 30 van maandag I'm vrifOag Op rondag van 18- 20 uur telel 020-913456 Opgave m<n.-adverieni^s :ei 320 936868 ot set" He<.-« aan Mm.-Adv aloe' ng postPus 433 1000 AK AMSTERDAM Ace*»--roggen U'tSAjrter aa-> owe Am-.ie-fdems» adressen door AJdert Schipper KINGSTON Er dreigt een open breuk te komen tussen zwarte en blanke vertegenwoordi gers ln het centraal comité van de wereldraad van kerken Inzake de steun door het programma ter bestrijding van de rassenwaan (het PCR) aan zwarte bevrijdingsbewegingen. De controver se kwam aan het licht bij de behandeling van een brief van het centraal comité aan de ledenkerken over Zuidelijk Afrika, waarin om extra aandacht voor dat werelddeel wordt gevraagd. Het centrale comité heeft besloten nog niet te stemmen over de uit spraak in de brief over de steun van het PCR aan bevrijdingsbewegingen. Rekenschap geven van de hoop die in ons is (thema kerkenconferen- tie), 2-3 februari, De Klencke. Ooster- hesselen (tel 05248-651) Man Vrouw 1979, bezinning op betekenis, richting en doel van de vrouwenbeweging (voor vrouwen en mannen). 26-28 januari. Kerk en We reld. Driebergen (tel 03438-2241) Omgaan met konflikten in de ge meente. m.m.v van dr J Hendriks. Voor kerkeraadsleden Zaterdag 3 fe bruari. 10.15-16.30 uur. Toerustings centrum. Leusden (tel. 033-43244). Demokratisering in je opleiding, voor studenten in de sociale sektor. vrijdag 2 februari. 10-16 uur. Youth for Christ, Hoofdstraat 260. Drieber gen (tel 03438-5744) De vertegenwoordiger van het Leger des Hells Commissioner Harry Wil liams wilde het centrale comité laten uitspreken, welke steun van het PCR bij voorkeur via kerkelijke kanalen dient te geschieden. HIJ kreeg daarin steun van de Brit Davis Russell, die zich bezorgd toonde over de kans dat de wereldraad weieens op één hoop geworpen zou kunnen worden met bevrijdingsbewegingen die geweld gebruiken. Op voorstel van de voorzitter van het centraal comité aartsbisschop Ed ward Scott uit Canada, werd de adhe siebetuiging aan het PCR in de brief op geschort, totdat het PCR aan de orde is. De Westduitse bisschop Hans Harms viel Scott bij en zei dat hij in de tekst over Zuidelijk Afrika geen uitspraak over het PCR wilde. Klemmend beroep De Kameroense afgevaardigde Aaron Tolen deed een klemmend beroep op het centraal comité, te voorkomen dat er een discussie van blank tegen VcrklariïlJT zwart zou komen. Hij zei de indruk te hebben dat sommige afgevaardigden uit westelijke blanke staten gaarne een open debat wilden over de gift van 85.000 dollar voor het Patriot tisch Front zouden willen. „Welnu," zei Tolen, „deze mensen komen vaak uit landen, die openlijk gewapende steun verlenen aan de Zuid-Afrika nen en Rhodeslërs in hun geweldda dige onderdrukking van de zwarte meerderheid in hun landen. Waar blijft het openlijk verzet van deze mensen tegen de wapens teun van hun regeringen aan Pretoria en Saies- bury, en waar blijven de resoluties van die strekking hier in het centraal comité?" Voordat het centrale comité besloten had de goedkeuring van de activitei ten van het PCR nader te bespreken, stelde de Nederlandse afgevaardigde dr. A. H. van den Heuvel voor dan ook niet nu te spreken over het voorstel van het werelddlakonaat van de we reldraad om aan alle ledenkerken van de wereldraad 5 miljoen dollar te vra gen voor humanitaire kerkelijke hulp in Zuidelijk Afrika. Het PCR „mag niet tegen dit Initiatief uitgespeeld worden", aldus Van den Heuvel. gen tegenover de internationale ge meenschap is verhard en dat de on derdrukking van de zwarte bevolking gewoon doorgaat. Het centrale comité zegt dat Britse, Westduitse. Japanse en Franse be drijven hun handel met Zuid-Afrika hebben uitgebreid. Volgens het comi té heeft de interimregeling in Rhode- sië de blanke victorie in het zadel gehouden zodat zij werkelijke veran deringen effectief kan tegenhouden. Het geweld in Rhodesië is geësca- Van VEI fabi feilt VOO wer ruii Biel gez mil dra sta: var Het DOOI de dooi zet in het hout zet uit niet langer glimt de stoep met gladheid die dreigt ten val te zullen brengen de bomen lekken en in het perk ontstaan nu plekken groen onder een toedekkende mis voltrekt zich het proces van warmer en zacht worden van hoop en verwachting - misschien is het nog te vroi om al met het groen en de donkere takken mee te doen in het uitzien naar voorjaar en nieuw leven maar mijn ongeduldig hart kan het niet laten het heeft 't geleerd van Hei^ die midden in de winter op zwellende takken wees en durfde spreken van nabije zomer nog zwerven gevaar over zeeën en door kanalen nog worden contract* ï>r getekend voor de overdracht van moord en doodslag en wat daarvoor nodig is maar ik zie uit haar dooi en ik zie in dat daarvoor maar één wettige reden is. tankers v m he Beroepingswerk NED. HERV. KERK Beroepen te Puttershoek: J. A. Wo denberg, kand. te Maarssen; te Wai denburg, Driesum en te Woubrugg H. C. Marchant kand. te Dorkwerd; Giessendam: J. A. v.d. Ketterij Zetten; te Enschede (toez.): K. P. Boer te Wildervank; te Ederveen: H. Abma te Poortvliet; te OudewaU E G. v.d. End te Papendrecht. d Aangenomen naar Hariingen (toeï,^ M. de Heer te Okkenbroek Oudshoorn-Ridderveld (buitenge ,v wijkgem.) toez.): J. Ouwendijk Besoyen. nm* /an BI GEREF. KERKEN Aangenomen naar Amsterdam de arbeid in de inrichtingen van ministerie van justitie: H. R. Hi len, kand. aldaar. Bedankt voor Winschoten: G. Assii te Emmen. GEREF. KERKEN (VRIJG.) Beroepbaar: T. Dijkema, A. Ket^ci straat 3. Groningen. GEREF. GEMEENTEN Bedankt voor Kruiningen: J. KareijD te Opheusden. BAPT. GEMEENTEN Beroepen te Eindhoven: A. Wetering te Vriescheloo. J. v. h leerd en veel onschuldige burgers zijn omgekomen. PCR In voorafgaande onofficiële bespre kingen lijkt er een compromis te zijn gevonden voor de eis van de West duitse kerken om de programkosten van het PCR uit de algemene midde len te schrappen. Waarschijnlijk zal het centraal comité het voorstel voor gelegd krijgen om een oproep te doen aan de geldgevers van dit speciale fonds, hun bijdrage met 10 procent te verhogen, zodat daaruit de program- kosten betaald kunnen worden. In een verklaring analyseert het cen traal comité de situatie in Zuidelijk Afrika Het comité stelt vast dat de politiek van Zuidafrikaanse regerin- BERLIJN (EPD) - Vertegenwoordi gers van de protestantse kerken in Oost-Duitsland hebben in een ge sprek met de staatssecretaris voor kerkelijke aangelegenheden Hans Seigewasser opnieuw de bezwaren van de kerken naar voren gebracht tegen de invoering van een verplicht vak „Wehrkunde" op de Oostduitse scholen. Bij deze lessen moeten de kinderen onderricht krijgen in militaire onder werpen. Naar eerst nu bekend is ge worden. vond het gesprek reeds eind november plaats ln het kantoor van de staatssecretaris. Seigewasser ver zekerde de vertegenwoordigers van de kerken, dat kinderen die zich ont trekken aan de Wehrkunde-lessen of die deze kritisch volgen, daarom niet gediscrimineerd zullen worden. Ouders die hun kinderen niet aan deze lessen laten meedoen, zullen niet vervolgd worden. Wel krijgen de kinderen op hun rapport de aanteke ning „verzuimd zonder verontschul diging". Ook verzekerde Seigewasser, dat bij de vormgeving van de lessen meer rekening zal worden,gehouden met de bezwaren, die de kerken tegen dit vak hebben ingebracht. De protestantse kerken hebben vorig jaar in een publikatie „Orientierungs- hilfe" ervoor gepleit, het accent meer te laten vallen op vredesopvoeding. Zij vroegen oefening in geweldloze vormen van bijleggen van twisten. ADVERTENTIE Doe daarom mee met de grote a kt Ie voor wereldwijd christelijk onderwijs. Honderden scholen In tientallen landen rekenen op ons. Giro 515 te Voorburg tn.v. de 100-jarige Unie „School en Evangelie". 1 ROERMOND Bisschop Gijsseu van Roermond, heeft beslist dat dei pastoor van de streekparochie Hto Eikske in Schaesberg, pater C. J. va|« der Spek, geen enkele priesterlijk functie meer mag vervullen en mi E name niet geldig kan assisteren een kerkelijk huwelijk. Pater van der Spek heeft in het opei I( baar verklaard dat hij wil trouwei n Hij woont al samen met zijn verloo k de. waardoor hij, aldus de bisschois; „als priester op ernstige wijze ergal nis geeft". Pater Van der Spek ie bovendien automatisch geëxcommi li niceerd zolang hij het onwettig g( worden pastoraat in Schaesberg I elders in het bisdom voortzet. Van der Spek heeft volgens mgr. Gi sen dispensatie van zijn religiewij: beloften gevraagd, maar de pau s heeft dat verzoek afgewezen. Pater Van der Spek is de opvolgt - van pater Miedema, die vorig jaar i1 het nieuws kwam toen bisschop Gijl sen verklaarde dat alle door paU Miedema ingezegende huwelijkei ongeveer 250. ongeldig waren. BRUSSEL (AP) De Belgische Kei heeft het beleid van de regering t minister van buitenlandse zaken S monet ten opzichte van Zuid-Afrik veroordeeld. De protestantse organisatie „Kerk t ontwikkelingssamenwerking" en d katholieke organisatie „Gerechtif heid en vrede" verweten de regeriï dat er geen enkele moeite gedai werd om een einde te maken aan t apartheid in Zuid-Afrika. De organisaties hadden eerst Belg scge banken gevraagd geen hul meer aan Zuid-Afrika te bieden. D banken weigerden hieraan gehoor I geven en daarom deden de kerkelijk organisaties een beroep op de regt ring. Hier zei men echter dat ze ge< middelen ter beschikking hadden on druk uit te oefenen op maatschappi en in het vrije marktsysteem

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 2