De Ver Van Mijn Bed brengt Derde Wereld Show hier Kunstenaar zocht naar het schoonheidsbegrip Wat plaatsgenoten schreven Esthetisch kijkspel Zwaar programma wordt uitstekend vertolkt Fons Peters: Makers blijven expres thuis Pierre Kartner weigert prijs Raad dreigt op te stappen Expositie geeft beeld van Sluijters ontwikkeling Kondrasjin krijgt verblijfsvergunning Enschedeboek 1978 'Ich ruf zu Dir' Jonge musici in het concertgebouw ZATERDAG 6 JANUARI 1979 KUNST/RADIO/TELEVISIE TROUW/KWARTET 4 door Riet Diemer HILVERSUM Als de nieu we rubriek over de Derde We reld. die de KRO zondag avond voor het eerst op het scherm brengt, De Ver Van Mijn Bed Show gaat heten dan maakt die naam duide lijk genoeg dat de opzet ver schilt van de traditionele pro gramma's over de arme lan den. De makers van De Ver Van Mijn Bed Show willen ook eens andere accenten la ten zien dan tot nu toe is gebeurd om zo het beeld van de Derde Wereld wat volledi ger te maken. Door de infor matie in een visueel aantrek kelijke en afwisselende vorm te gieten zonder de grote pro blemen te verdoezelen wil men een groter publiek be reiken. Presentator Is Han van der Meer. tegenwoordig correspondent voor de KRO in Londen, die grote voordelen aan zijn verblijf daar ziet omdat deze wereldstad nog aiUJd wordt be schouwd als knooppunt voor de Der de Wereldlanden. Eenmaal per maand komt hij over naar Hilversum. Regisseur, lid van de redactie en voor dit artikel onze woordvoerder is Fons Peters. Evenals de meeste collega's van de afdeling Informatieve programma's heeft hij een aantal documentaires over ontwikkelingswerk op zijn naam staan, zoals over de boeren in Peru en Bolivia, of over werk van priesters in Mexico en India. Het is zeker niet de bedoeling dat onder het maken van dergelijke documentaires een streep zal worden gezet, maar voor De Ver Van Mijn Bed Show blijven de ma kers ..expres thuis", zoals Fons met nadruk zegt. ..De documentaires over de arme landen die met regelmaat op de Nederlandse televisie komen heb ben een goed maar vast publiek en ze worden gewaardeerd ook. Maar je werkt niet alleen voor die vaste kern. Je zou meer mensen willen bereiken, die wel degelijk interesse hebben, maar die zijn stukgelopen op pro gramma's met louter narigheid." Verontwaardigd Veel van die films zijn vakkundig goed gemaakt, maar ze laten alleen DEN HAAG (ANP» De zanger/com ponist Pierre Kartner (Vader Abra ham) heeft de hem voor 1978 toege kende exportprijs van de Stichting Conamus geweigerd. De prijs die hem maandag 8 januari tijdens een feeste lijke bijeenkomst zou worden over handigd. was hem toegekend voor de internationale successen van zijn composities- Met de weigering wil Kartner protesteren tegen het féit dat het Nederlandstalig repertoire te weinig aandacht krijgt van radio- en televisieprogrammamakers. Kartner pleit voor meer Nederland stalig repertoire op radio en televisie zoals dat ook in het buitenland ge beurt Het publiek moet de gelegen heid krijgen met etgentalige creaties tn aanraking te komen Volgens Kartner ..zit het Nederlands talig repertoire tn de verdomhoek" en het weigeren van de prijs is volgens hem de enige manier hier de aan dacht op te vestigen. In verband met de weigering van Kartner heeft Conamus besloten de bijeenkomst waarop de prijs zou wor den uitgereikt, niet door te laten gaan Speciaal vandaag Beate S. is de eerste afleve ring van een serie die de Duit se televisie op het scherm brengt Dtsl. 219J9 Getrouwd blijft getrouwd is een Frans-Italiaanse-Roe- meense speelfilm uit 1971 Ned. I/19.S5 AVRO's Sportpanorama presenteert wereldkampioen schappen tennis (heren-dub belspel) Ned. 1/21.55 Oogst van de angst De eerste aflevering van de vijf delige Amerikaanse serie, die gebaseerd is op de thriller bestseller van Thom Tryon Ned. 222. Informatieve onderwerpen in Aktua tv Ned. 222.50 Het kinderkunstprogram ma ..Op een klein station netje" Hilv. 4/7.02 Geen In de roode haan. maar een programma met mu ziek uit eigen opnamen Hilv. 1/12.41 Nederlandse artiesten in NAR Hilv. 1 14.30 Het EO-programma Laat ons de rustdag wijden Hilv. 222.00 Fons Peters maar zien hoe arm de mensen zijn. De afstand tussen hen en ons wordt ver groot. Je komt alleen maar onder de indruk dat wij het zo ontzettend goed hebben als Je naar die mensen kijkt. Vanuit de Derde Wereld gaat men steeds meer verontwaardigd reageren op die films die alleen maar slechte huisvesting en kleren en ondervoede mensen laten zien. Draai het maar eens om. Hou zouden wij het vinden als alleen onze negatieve kanten in films werden vertoond en geëxploi teerd. De westerse filmers gingen zichzelf en elkaar overtreffen. De beelden wer den realistischer. Eerst werd gezocht naar een ziek kindje, later naar ster vende mensen. Aan de andere kant is het nu eenmaal een schande dat zul ke dingen voorkomen en is het begrij pelijk dat journalisten er daarom bo venop springen. Maar op de kijkers ging het een averechtse werking krij gen. Of de knop werd omgedraaid, of het glroboek werd gepakt omdat vaak wordt aangenomen dat het al leen maar een kwestie van geld is. De Ver Van Mijn Bed Show wil probe ren het verkregen beeld van de Derde Wereld wat vollediger te maken. Fons Peters: ..De mensen daar hebben een geschiedenis en een cultuur die veel rijker zijn en veel verder teruggaan dan onze westerse beschaving. Ze hebben iets te melden. Daarom zal in iedere aflevering een brok authentie ke cultuur worden opgenomen. In de uitzending van zondagavond treedt de in Londen verblijvende groep Ja- bula. afkomstig uit Zuid-Afrika op. Deze bestaat voor een deel uit hun land verbannen negers, sinds Soweto. Ze maken hoogwaardige jazzmuziek. Onder het verstrooiende gedeelte zal ook in vrijwel iedere uitzending van de show cabaret vallen. De reactie van het programma heeft bijna alle Nederlandse cabaretuitvoeringen van de laatste tijd gezien. In elk caba ret zit wel een programma-onderdeel over de Derde Wereld. Dat zegt iets over de belangstelling van het pu- Speciaal morgen bliek, want Je kunt zeggen dat het cabaret een soort afspiegeling is van datgene waarover de bevolking zich druk maakt." Iedere keer wordt een cabaret-artiest uitgenodigd die een programma-onderdeel ten gehore brengt. In de eerste uitzending is dat Slmone Kleinsma die samen met Ge rard Cox optreedt. Ze zingt „Neder land krijgt steeds meer kleur" van Hans Dorresteyn. Verder worden enkele scènes ver toond van de nieuwe Turkse speel film De Klaagzang van regisseur Yil- maz Güney. Het verhaal gaat over mensen in bergachtige streken in het DEN HAAG (ANP) De Raad voor de Kunst denkt er over zijn taak neer te leggen als minister Gardeniers van CRM geen voorrang geeft aan het uitvoeren van het vierjarenplan voor de mime in ons land. Het plan zal het komende seizoen zijn derde fase in gaan. Dit blijkt uit de brief, die de Raad voor de Kunst de bewinds vrouw heeft gestuurd samen met het advies dat dc raad van zijn Commis sie voor de Mimekunst heeft overge nomen. Het vierjarenplan is bedoeld om de ergste knelpunten in de steeds achtergestelde mimesector weg te ne men. Het werd in principe aanvaard. De tegenwoordige minister onder schrijft de intenties ervan. Haar posi tieve uitlatingen zijn evenwel niet in cijfers vertaald, aldus de Raad voor de Kunst. De Commissie Mimekunst heeft te kennen gegeven dat zij onmogelijk kan blijven adviseren op grond van de cijfers voor mime. zoals die uit de kuastbegroting van CRM voor 1979 bekend zijn. De cijfers blijken name lijk volstrekt onvoldoende voor het verwezenlijken van het vierjaren plan Een constructieve reactie op het initi atief van de commissie heeft de be windsvrouw niet gegeven. De com missie verlangt thans, dat zij op korte termijn concreet en gedetailleerd antwoord geeft op de vraag hoe zij het vierjarenplan denkt te kunnen uitvoeren arme achterland van Turkije, waar veel gastarbeiders vandaan komen. Smokkelaars proberen daar wat te verdienen, maar ze worden meedo genloos achterna gezeten en ver moord. De film zal om commerciële redenen wel nooit de bioscopen berei ken. maar hij draait wel in de film huizen. Authentiek Fons vindt het een bijzonder goeie film. „De Derde Wereld heeft een op vallende speelfilmindustrie. Ervaren filmmakers zijn vaak bezig om iets te doen voor de ontplooiing van de be volking. In de films wordt duidelijk gemaakt hoe de bevolking leeft. En ook al knijp Je je tenen samen vanwe ge de slechte kwaliteit die die films soms hebben, ze zijn zo authentiek. Zo kom je te weten hoe de mensen in de arme landen hun problemen zelf zien." In het programma van morgen avond komt ook minister De Koning van ontwikkelingssamenwerking aan het woord. Verder is er een toeristisch onderwerp. Een groeiend aantal men sen gaat in Derde Wereldlanden met vakantie. Tot nu toe zes procent van alle vakantiegangers. De reisbureaus spreken de verwachting uit dat dit getal binnen korte tijd zal verdrie dubbelen. De vraag in de show is echter: profiteert de bevolking daar van of komt het meeste geld terecht bij de westerse toeroperators? Zo zijn er allerlei raakvlakken met onze sa menleving te vinden: produkten uit de Derde Wereld die wij kopen, adop tie van kinderen uit die landen, gast arbeiders, Surinamers en Antillianen en de kerken, die zendelingen en mis sionarissen uitzenden. Fons: „Onze betrokkenheid verliep toch meestal via een zoon of dochter uit de geloofs gemeenschap die ergens ver weg uit geloofsovertuiging ontwikkelings werk deed. Daarin is eigenlijk niet veel verandering gekomen, alleen zijn er ontwikkelingswerkers bijgekomen en besteden de paters misschien meer aandacht aan het bouwen van een ziekenzaal en sociale omstandig heden dan aan het geloof alleen. Daarom zal De Ver Van Mijn Bed Show ook aandacht aan deze eerste werkers, maar ook aan de bisschop penconferentie die in Zuid-Amerika wordt gehouden. De benaming „show" voor een dergelijk program ma heeft nogal wat kritiek opgele verd. Dat heeft het team echter niet van zijn stuk gebracht. Fons. „We maken een voorstelling met publiek en met een gastheer als centrale pre sentator. waarom zou je het dan geen show noemen? In televisie-vakter men is het het wel. We hadden ook een Van Speyk-show en nu de Alles is Anders-Show en in Duitsland heet het journaal Tageschau." Het tijdstip van uitzending is gun stig: om de vier weken tien over half tien op Nederland I. Het programma wordt steeds op de donderdagavond daarvoor opgenomen in het Soete- rijntheater in Amsterdam, dat een geheel eigen plaats inneemt in de voorlichting over de Derde Wereld. Voor belangstellenden zijn er altijd wel een paar plaatsen over. Jan Sluijters: „Gezicht op Amstelveenseweg en Schinkel" (begin jaren twintig). door G. Kruis AMSTERDAM Jan Sluijters lijkt de laatste tijd wel wat ln de vergetelheid te zijn geraakt. Na zijn dood tn 1957 is er maar heel weinig meer over hem gepubliceerd en langzamerhand zijn we ook bezig te vergeten dat hij tijdens zijn leven een roem genoot die weinig andere schilders ten deel is gevallen. Tot 25 Januari is er in de d'Theeboom, Singel 210 ingang Driekoningen- straat, Amsterdam te zien waaraan hij onder meer die roem te danken had. Een dertigtal werken geven daar een idee van de ontwikkeling van een kunstenaar die de schoonheid lief had. Toch begon ook Jan Sluijters min of meer als een artistieke rebel. In 1906 wilde ze hem niet meer het jaargeld uitkeren (verbonden aan de Prix de Rome die hij in 1904 kreeg) omdat hij volgens de commissie „de valse wegen van het modernisme be wandelde". Jan Sluijters was dus „modern". Dat wilde in zijn geval zeggen dat hij nieuwe wegen zocht om de schoonheid zo direct mogelijk te kunnen verbeelden. Hij heeft de invloeden die hij daarbij heeft onder gaan nooit trachten weg te moffelen. Je hoeft echt geen kunstkenner te zijn om ze te ontdekken maar hoe duidelijk ook, nooit zijn het „imita ties" altijd nadrukkelijke „verwer kingen". Verwerkingen van de diepe indruk die kunstenaars als Toulouse- Lautrec, Van Gogh en Breitner op hem moeten hebben gemaakt. Ver werkingen ook van de mogelijkheden die de elkaar opvolgende ismen voor hem hadden. De vreugde speelt een grote rol in het werk van deze schoon-- heidszoeker. Ze is er al tijdens de periode van proberen en afwegen en wordt groter als Sluijters het experi ment laat voor wat het Is en de weg vrijmaakt voor zijn volkomen na tuurlijk talent. Er is een uitzonderlij ke periode. Veel werken ontstonden in 1915-16 in Staphorst. Sluijters, de levensgenieter die overal schoonheid zocht en er met volle teugen van genoot moet erg geschokt zijn door wat hij daar zag en meemaakte. Zijn hoogtepunten liggen daar waar hij de probleemloze schoonheid ervoer. Want ln het zoeken naar het wezen der schoonheid zag hij de essentiële taak van de kunstenaar. Zelf schreef hij: „Ik begreep dat de schoonheid niet te ontleden of te beschrijven is en dat de kunst in wezen niets anders is dan het eeuwigdurend zoeken om nader tot dat begrip schoonheid te komen". In Amsterdam is te zien dat dit zoeken dikwijls beloond werd. DEN HAAG De Russische dirigent Kirill Kondrajin, die 4 december be sloot niet naar de SowjetrUnie terug te keren, heeft een verblijfsvergun ning voor een jaar gekregen, aldus heeft dé Woordvoerder van het minis terie van justitie donderdag 'meege deeld. Kondrasjin. die sinds 1975 gastdirlgent van het Concertgebou workest ls, heeft geen politiek asiel in Nederland gevraagd. Maar hij wilde niet naar de Sowjet-Unie terugkeren om, zoals hij zei „zijn artistieke vrij heid volledig te kunnen beleven." Normaliter wordt een verblijfsver gunning jaarlijks verlengd. Kort vooi hij besloot niet naar de Sowjet-Unie terug te keren kreeg Kodrasjln eer vaste aanstelling als dirigent van hel Concertgebouworkest, naast Bernard Haitink. door Jac. Lelsz Eucharistieviering in de kerk van de omroepparochie te Amersfoort. Ned. l/tl.00 Kerkdienst van de geref. kerk vrijgem. te Hasselt Ned. 1/17.40 Spelen met kinderen is een nieuw-r rubriek voor ouders en hun kinderen Ned. 218.05 In OLen hoe zit het nou met Slen? praten moeders en dochters over de overgang Ned. 218.45 Uitvoering van dc zesde symfonie van Tsjaikofsky door het Berliner Phllharmo- nisch Orkest o.l.v. Von Karajan Ned. 119.40 De KRO brengt weer eens toneel op het scherm met de eenakter Tussen de middag, geschreven door Don Dekker. Regie: Peter Oosthoek. Hoofd rollen: Lou Steenbergen en Onno Molenkamp Ned. 120.50 De Ver van Mijn Bed Show met Derde Wereldzaken Ned 121.40 Hulp aan Vietnamese vluchtelingen Giro 999: wie gaat er nou eigenlijk de boot in. vraagt het Human. Verbond Hilv. 19.30 De Enschedeërs zijn op ruime schaal in staat gesteld kennis te nemen van wat plaatsgeno ten hebben geschreven. Gra tis. Om het ..Enschedeboek 1978" vol proza en poëzie te bemachtigen, een boek waar voor men normaal gauw zes rijksdaalders moet neertellen, hoefden ze maar even het ge meentehuis, het postkantoor, de schouwburg, het VW-kan- door Ineke Sluiter DEN HAAG In het Haagse HOT-theater vond donderdag Jl. de première plaats van Ich ruf zu Dir. van de Amerikaan se choreograaf Kathryn Po- sin, op muziek van J. S Bach, gecreëerd voor het Neder lands Danstheater. Het ballet is gemaakt voor twee dan sers en opgebouwd uit twee soli, die te wetnlg van elkaar verschillen in karakter om de zin ervan duidelijk te maken. en die dan samengevoegd worden, met het gevaar, dat de fraaie, maar al wel door het oog gereglstreer de beweging tot verveling zou kun nen lelden. De wat schoolse verwe ving is bovendien riskant m die zin. dat de verschillen in tijd zo klein zijn. dat het lijkt of er vergissingen in het spel zijn In het begin is de spanning er wel in. maar als het samen-bewe gen m één richting opbreekt in sym metrie wordt de choreografie oninte- MttM De tl»el roept duidelijke as sociaties op over de Inhoud en in de eerste solo is daar ook wel iets van terug te vinden, maar erg helder werd het allemaal niet. De choreograaf had de beschikking o\ er twee uitstekende dansers. Gien Eddy en Gerald Tibbs. die de licha melijk zeer inspannende beweging met grote beheersing uitvoerden, waardoor het ook in-spannend kijken werd. Het is jammer, dat zij hen in houdelijk niet meer „poot" gaf om op te staan Voor mij bleef het een esthe tisch kijkspel, dat hier en daar ouder wets aandeed, hetgeen men van een jonge, moderne Amerikaanse choreo graaf niet gauw zou verwachten Er was een voor- en doorzichtig decor van Walter Nobbe. De muziek werd op piano gespeeld door Gary Carpen ter. over wiens opvattingen over het spelen van Bach wel wat verschillen van mening zouden kunnen zijn. maar dat laat ik graag over aan de deskundigen. De première ls gebed in een wat one venwichtig opgebouwd programma: Tilt van Hans van Manen, uitgevoerd door de Springplank, de aspiranten- groep van het NDT. De uitvoering was niet helemaal vlekkeloos, een ..must" voor van Manens balletten, maar wel met veel verve gedanst. Daarna Carlos Orta s Central Park. reeds besproken m deze kolommen, en de Kinderspelen van Jiri Kilian. artistiek gezien een terecht sluitstuk. Nog te zien vanavond in het HOT- theater om 20.30 toor of een boekwinkel bin nen te wippen. Negenduizend exemplaren zijn gedrukt en de voorraad is al bijna de deui uit. Een leuk initiatief van de bestuurs commissie cultuur der gemeente En schede. dat verwezenlijkt kon worden mede dank zij subsidies van de ge meente. het provinciaal Anjerfonds Overijssel en het ministerie van CRM. De gemeente Apeldoorn heeft een tijdje terug, zoals gemeld, ook zoiets ondernomen. Bij het bundeltje „Apeldoorn op de korrel" was voor waarde dat de onderwerpen betrek king hadden op deze gemeente. Door deze beperking kan in Apeldoorn pu blicabel materiaal in portefeuille zijn gebleven. Voor „Enschedeboek 1978" werd die eis niet gesteld, maar toch bestaat de inhoud voor een groot deel uit bijdragen, die min of meer plaats gebonden zijn. Creatief talent Het uitgeven van een dergelijk werk je is zeker zinvol. Er zit vaak meer creatief talent in een gemeente dan wordt vermoed. Anderzijds moet men de verwachtingen ook weer niet te hoog spannen Wat voor huiselijk ge bruik aardig is. behoeft een lezer zon der affiniteit met de schrijver nog geen belang in te boezemen. Van de zeshonderd inzendingen werden er slechts veertig aanvaard. Wie zijn of haar werk niet zag „gedruktmoge getroost zijn met de wetenschap dat een jury wel soeverein ls maar niet onfeilbaar „Enschedeboek 1978" wordt voornamelijk gevuld met proza en poëzie van Enschedeërs of oud- Enschedeërs. die op dit gebied ama teurs heten. Vijf professionele schrij vers zijn uitgenodigd mee te doen: Jan Cremer, M. K. van der Steeg. J. Verhaaren. W Wilmink en Amoldo Schirinzi. Het stukje van Jan Cremer. die in Enschede geboren werd. is overgenomen uit zijn Logboek. Er komt nauwelijks een onvertogen woord in voor en het zou. bij wijze van spreken, onder de kerstboom voorgelezen kunnen zijn. Het gaat over zijn ervaringen als lid van een knapenkoor Arnoldo Schirinzi is een Italiaan die ln Enschede werkt, in zijn geboorteland diverse bundels met ge dichten heeft gepubliceerd, maar ook in het Nederlands schrijft, zelfs in een soort Twents. Het mooi uitgegeven boek heeft een veelzijdige inhoud, maar veel bijdra gen zijn herinneringen, en veelszins van romantische aard. Over de paar den waarmee eertijds de textielba ronnen in Enschede reden, over het boemeltje in een tijd toen Enschede nog zes spoorwegstations had enz. Ben Frey leidt de gedachten in een beetje Paul van Ostayen-achtige vorm terug naar de staking van 1932. Een van de zuiverste verzen, die we tegenkwamen, is van Jan Kwast: ik zit toch zo graag in het water te staren daar zwemt de vis in de bomen de bomen die groeien zo diep naar benee daar kun je je leven niet komen ik zit toch zo graag aan het watei te dromen en diep in de wolken te woelen en langzamerhand raak lk los van mezelf en begin me een vogel te voelen „Enschedeboek 1978" (voorzien van enkele goed gekozen illustraties) be vat ook een paar bijdragen in d€ streektaal, onder meer „Oet 'n boer schop" van J. H. Lansink-Wevers over de boer Getjan, die in verband met stadsuitbreiding als zoveel boe ren „stle en groond mossen verlaotn' om tegen zijn zin in een bungalow tf wonen totdat („op nen koaln midwin teraovend") God hem riep. door Jac. Kort AMSTERDAM Tijdens het tweede concert in de serie „Drie recitals door jonge Nederlanders" die in dit seizoen in de Kleine Zaal wordt gegeven, hadden donderdagavond de solo- cellist van het Residentieorkest Godlried Hoogeveen en de pianist Stanley Hoogland zullen spelen. In plaats van dit duo. waarvan de cellist het donderdagochtend wegens griep moest laten afweten, traden thans op Harco Ruysenaars. solocel list van het Concertgebouworkest met Antoine Oomen aan de piano. Het programma was daardoor enigs zins gewijzigd. Beethovens Variaties op een thema uit „Die Zauberflöte" van Mozart, een van de eerste wer ken, die voor cello en piano zijn ge schreven. bleef als openingsstuk ge handhaafd. Ook de Suite Italienne (naar Pergolesi». een bewerking die Strawinsky in 1919 van zijn balletmu ziek „Pulcinella" maakte, bleef als slotnummer op het programma staan. Daartussen speelde Ruljsenaars de Suite voor cello solo opus 131 nr 2. Een werk dat Max Reger schreef in navolging van de solo-suites var Bach, en voorts de Sonate van Clau de Debussy en Elégie opus 24 vooi cello en piano van Gabriel Fauré. Een behoorlijk zwaar programma dat niettemin voortreffelijk werd uit gevoerd. Ruysenaars heeft een prach tige toon en zijn voordracht is daarbi zeer muzikaal en expressief. De uit eenlopende stijlen die hij had te ver tolken, kwamen bij dit doorleefde cel lospel uitstekend tot hun recht. In Antoine Oomen had Ruijsenaar: een zeer goede partner. Er was tussei de cello en de plano een voortdurend» homogeniteit, hetgeen er op wijst da deze twee Jonge kunstenaars reedi langer een team vormen. Het wa: goed, dat zij op deze manier eens eei kans kregen om zich bij het publiel te presenteren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 4