Emma wilde wel koningin
van Nederland worden
Verpleeghuis Zwedenburg
ziekenverzorgenden
ADVERTEERT IN TROUW
DE VERENIGING VAN
NEDERLANDSE
GEMEENTEN
GEROUTINEERDE
TYPISTE
f
'<H
Honderd jaar geleden tweede huwelijk
van Koning Willem de Derde - .11
Bewaren Bossche
binnenstad kost
ruim 400 miljoen
Symposium over
vervuiling Rijn
Weer aanslag
in Baskenland
Huize „Sonnevanck"
Ned. Herv. Bejaardencentrum
Naaldwijkseweg 34
2691 RH 's-Gravenzande
met 80 bewoners, vraagt per 15 februari of iets later
een Hoofd
van de hulshouding
Huishoudkundige of een soortgelijke opleiding met
ervaring hebben de voorkeur
Leeftijd 25-40 jaar.
Salarisregeling en arbeidsvoorwaarden volgens CAO
voor bejaardentehuizen met P.G.G.M pensioenrege
ling.
Schriftelijke sollicitaties te richten aan de directnce.
die U ook alle informaties wilt verstrekken.
Tel 01748-2181.
De Ned. Chr. Reis-Vereniging stelt zich ten doel in
overeenstemming met haar grondslag aan haar
leden toeristische recreatie te bieden.
Voor onze ca 30 medewerkers tellende reisorganisa
tie. gehuisvest in een modern ingericht kantoorpand,
vragen wij een full-time
medewerker voor de
post-reproduktlekamer
De werkzaamheden zullen hoofdzakelijk bestaan uit:
reproduktie
postbehandelmg
bijhouden centraal archief
inkoop kantoorbehoeften/drukwerk
Onze gedachten gaan uit naar een accuraat manneli|k
medewerker van omstreeks 50 jaar Enige ervaring
m.b.t. genoemde werkzaamheden strekt tot aanbeve
ling.
Uw schriftelijke sollicitatie zien wij gaarne binnen 14
dagen tegemoet aan onderstaand adres van het
Centraal-Bureau der N C R V.
NEDERLANDSE CHRISTELIJKE
- ---= REIS-VERENIGING
Ancnv Prinsestraat 33/35
At- 2513 CA 's-Gravenhage
Tel. 070-924301
Nassaulaan 12, Den Haag
vraagt op korte termijn een
(vacature nr. 2.49)
De werkzaamheden bestaan uit het verwerken en in
publiceerbare vorm brengen van aangeboden teksten
Deze tekst wordt toegeleverd ais manuscript of op de
band ingesproken. Op de afdeling Tekstverwerking
beschikt men over een aantal kamers waar men werkt
m teamverband van ongeveer 6 personen
Opleiding bi| voorkeur op MAVO-niveau Type-diplo
ma en goede kennis van de Nederlandse taal zi|n
noodzakeii|k.
Na gebleken geschiktheid kan een rang worden
bereikt, waarvan het maximum satans 2075.- (voor
zeer geroutineerde krachten f 2320.-) bruto per
maand bedraagt, exclusief 8% vakantietoelage
De secundaire arbeidsvoorwaarden zijn nagenoeg
geii|k aan die bij de overheid (o.a deelname aan het
Algemeen Burgerlek Pensioenfonds, ziektekosten
voorziening (IZA). tegemoetkoming in de kosten
woon-werkvervoer enz
Voor het maken van een sollicitatie-afspraak gelieve u
te bellen 070-624721 toestel 517, Mevr J. A. Permen-
tier
TERDAG 6 JANUARI 1979
TROUW/KWARTET H 15
Terwijl de laatste zaken voor haar huwelijk worden geregeld maakt Emma (midden) in hit
najaar van 1878 een rijtoertje met haar zusters en hofdames.
gymnasium, naar Arolsen gestuurd.
In zijn gezelschap is zijn dochter, die
tot taak krijgt de conservaties in het
Nederlands „prettig te stimuleren".
Op 7 januari 1879 is het zover dat de
bruiloft plaats vindt. In de vertrek
ken van de vorstin van Waldeck
wordt om zes uur 's avonds het bur
gerlijk huwelijk voltrokken. Daarna
vindt de inzegening plaats in de met
rozen en camelia's versierde hofka
pel. Willem de Derde is gekleed in
admiraalsuniform, zijn bruid in een
wit satijnen kleed met goud gebor
duurd met een vier meter lange sleep.
De bruidskrans die zij draagt is eigen
handig door haar zusters en hofda
mes vervaardigd.
Prinses Helena weet ook de aandacht
op zich te vestigen door op het laatste
moment in haar rolstoel de kapel
binnen te rijden. Dr Scipio. de hofpre
diker. spreekt het bruidspaar toe. Het
doet enigszins komisch aan als hij er
zijn droefheid over uitspreekt dat de
ouders van de bruidegom deze hoog
tijdag in het leven van hun zoon niet
meer hebben mogen beleven. Alsof
het een bruidegom van even in de
twintig betreft inplaats van een man
van bijna 62 jaar! Volgens een be
waard gebleven ooggetuigenverslag
was de koning door deze woorden
„zeer aangedaan" en kon hij zijn tra
nen niet bedwingen. Ook Emma was
een gemeentelijk verpleeghuis voor I 16 psycho-geriatrische patiënten,
zoekt voor de verpleegdienst enkele
(Staatsdiploma Ziekenverzorgende)
rijn dat u een los
nummer van TROUW
kocht, maar wat
moet u nu morgen?
Weer zestig centen
neerleggen?
Een abonnement is
veel gemakkelijker!
)p 7 januari is het precies honderd
aar geleden dat in de slotkapel van
(rolsen de bijna 62-jarige koning Wil-
em de Derde trouwde met de twintig-
arige Duitse prinses Emma van Wal-
deck-Pyrmont. Hoewel door deze ver
bintenis (maar dat zou pas later blij
ken) de Nederlandse monarchie grote
opvolgingsproblemen bespaard ble
ven, fronsten velen hun wenkbrauwen
over dit huwelijk. Fred Lammers zocht
in diverse archieven naar bijzonderhe
den, die zich rondom dit opmerkelijke
gebeuren afspeelden, en schrijft daar
over in onderstaand artikel.
door Fred Lammers
AMSTERDAM Koning Willem de Derde liet geen traan toen zijn vrouw, koningin Sophie
van Wurtemberg, op 3 juni 1877 nog vrij onverwacht voorgoed de ogen sloot. Hun huwelijk was
al vele jaren een schijnvertoning; slechts om een nationaal schandaal te voorkomen waren zij
officieel bij elkaar gebleven.
haar emoties niet de baas. „Zij ween
de in 't plechtig moment dat haar ja
haar tot koningin verhief."
Diamanten
Na de bruiloft blijft het konings
paar nog een paar dagen in Arolsen.
Willem is in een uitstekend humeur
en strooit kwistig met onderscheidin
gen rond. Hij overlaadt zijn bruid met
geschenken: geschilderde portretten
van haar ouders, een medaillon bezet
met diamanten en briljanten, waarin
zijn beeltenis ls gegraveerd en de
mededeling dat het stoomschip „de
Ruyter" op zijn verlangen is herdoopt
in „Emma, koningin der Nederlan
den". Overigens wordt het nieuws
over de vorstelijke bruiloft in de Ne
derlandse kranten niet groot ge
bracht. Het verhaal over een tien
maanden jonge baby, die slechts drie
handpalmen meet en een kilo weegt
en voor een gulden in diverse delen
van het land kan worden bezichtigd,
trekt zelfs meer belangstelling in de
vaderlandse pers. Gedicht wordt er
wel. Dit stijlbloempje is er een voor
beeld van: „Och dat uw beider leven
spad/ steeds kalm en effen waar/ en
Godsvrucht als de grootse schat/ uw
staf en beukelaar/ Dan zegenden wij
steeds den dag/ o koning, koningin/
Die voor 't eerst vereenigd/ door reine
huwelijksmin"
Champagne
Op 10 januari begint de reis naar
Nederland na een afscheid dat voor
Emma „zeer smartelijk" ls. Gekleed
in een grijs reiskostuum, een roodflu
welen hoedje op het hoofd, stapt
Emma de volgende dag ln Oldenzaal
uit de speciale trein, die enige minu
ten eerder bijna stapvoets de Neder
landse grens ls gepasseerd. Op dat
moment ontkurkt Willem de Derde
een fles champagne, komt overeind
uit zijn gemakkelijke stoel, en zegt
alvorens een slok uit zijn geheel ge
vulde glas te nemen: „Ik heet u van
ganser harte welkom op Nederlandse
bodem, mevrouw".
Emma knikt, volgens bewaard ge
bleven aantekeningen van een van de
leden van de hofhouding, daarop
vriendelijk naar haar man. In de sta
tionswachtkamer van Oldenzaal
spreekt de koning zijn vrouw op
nieuw toe. Terwijl zijn stem herhaal
delijk stokt van emotie zegt hij: „Als
koning der Nederlanden treft mij dit
ogenblik diep. Uwe majesteit kan ver
zekerd zijn dat geen koningin der
aarde op dit uur rijker is dan zirrijk
in de liefde, verering en aanhankelijk
heid van een roemrijk, eerlijk, trouw
volk".
Bij het passeren van de IJsselbrug in
Zutphen wordt Bengaals vuur ontsto
ken en klinken kanonschoten. Emma
schrikt er hevig van, maar de koning
stelt haar gerust. Als de koninklijke
trein 's avonds laat in Apeldoorn arri
veert is de koning het huldebetoon
meer dan zat. „Hare majesteit laat
zich verontschuldigen. Zij is moe en
de ontvangsten ln Oldenzaal en Zut
phen hebben haar sterk aangegrepen.
Met uw welnemen zullen we onmid
dellijk naar het paleis rijden," roept
Willem tot de ln het gelid staande
Apeldoornse autoriteiten. Tien minu
ten later vallen de deuren van Het
Loo achter Willem en Emma ln het
slot. Het koningspaar is thuis.
DEN BOSCH (ANP) Het ins tand
houden van de Bossche binnenstad
kost de komende twintig jaar ruim
vierhonderd miljoen gulden. Dat zei
wethouder F. van den Eerenbeemt bij
de presentatie van een ontwerp-
structuurplan voor de binnenstad.
In het ontwerp wordt ervan uitge
gaan dat de historisch stedebouw-
kundige structuur, het veelzijdig
functioneren en de bereikbaarheid
van de binnenstad gewaarborgd moe
ten worden. Het Bossche gemeente
bestuur verwacht de komende twin
tig jaar ten minste driehonderd mil
joen gulden subsidie van rijk en pro
vincie. Hoewel de gemeente wel in
staat is om in dezelfde termijn de
resterende honderd miljoen op tafel
te leggen, dreigen er volgens Van den
Eerenbeemt toch problemen. Een be
langrijk deel van de noodzakelijk ge
achte maatregelen moet namelijk de
komende tien jaar al worden uitge
voerd. Dat lukt volgens hem alleen
maar als er jaarlijks een extra bijdra
ge komt van ongeveer anderhalf mil
joen gulden. Den Bosch spendeert
zelf de eerstkomende vijf jaar al on
geveer dertig miljoen aan de binnen
stad. Dat is ruim een kwart van alle
investeringen die de gemeente in die
periode doet.
De Bossche binnenstad is tweehon
derd hectare groot en telt zes- ze
venhonderd monumenten. Na een
uitvoerige inspraakprocedure zal de
raad het structuurplan eind dit jaar
behandelen.
ROTTERDAM (ANP) De gemeen
tebesturen van Amsterdam, Rotter
dam, Den Haag en Dilsseldorf heb
ben de steden in Zwitserland. Frank
rijk. Duitsland. Luxemburg en Neder
land opgeroepen om deel te nemen
aan een internationaal stedensympo-
sium „Schone Rijn waar gepraat
wordt over maatregelen ter bestrij
ding van de vervuiling van deze ri
vier. De bijeenkomst wordt op 7 en 8
februari in Düsseldorf gehouden.
Zoals bekend zullen de ministers van
de Rijnoeverstaten op 19 februari in
Luxemburg bijeenkomen om het pro
bleem van de verontreiniging van de
rivier te bespreken.
Vertegenwoordigers van 49 steden in
het stroomgebied van de Rijn zullen
op de tweedaagse conferentie de pro
blemen bespreken die de politieke
bestuurders van de gemeenten onder
vinden bij het treffen van maatrege
len om het rivierwater te beschermen
tegen de verontreiniging door huis
houdelijk en Industrieel afvalwater.
Aan het symposium nemen tevens
vertegenwoordigers van 51 nationale
en internationale overheidsorganen
en instellingen deel.
VITORIA, Spanje (AP> Een Ud van
de Guardia Civil is gisteren met ern
stige verwondingen opgenomen in
het ziekenhuis nadat hij vanuit een
voortsnellende auto was neergescho
ten ln Llldio, in de noordelijke Baskl-
sche provincie, zo heeft de politie
bekend gemaakt.
De politie zei dat het gevolgde pa-
iroon van de aanslag overeenkwam
met de gebruikelijke methodes van
de ETA, de Baskische onafhankelijk
heidsbeweging. De politie heeft giste
ren acht arrestanten vrijgelaten, die
donderdag waren opgepakt ln ver
band met de moordaanslag van
jongstleden woensdag op generaal
Constantino Ortin.
voor alle diensten.
Het verpleeghuis Zwedenburg is één van de 10 verpleeg- en verzorgings
huizen van de Hoofdafdeling Verpleging en Verzorging, die ressorteert
onder de Gemeentelijke Sociale Dienst van 's-Gravenhage.
De patiënt wordt benaderd door een team, bestaande uit artsen, verpleeg
kundigen, ziekenverzorgenden, bejaardenverzorgenden en bejaardenhelpen
den, verzorgenden, bezigheidstherapeuten, diëtist, fysiotherapeut en de
civiele dienst. Een goede samenwerking tussen alle medewerkers - o.a.
door regelmatig werkoverleg, stafoverleg, multidisciplinaire patiënten
bespreking, enz. - is een voorwaarde voor een optimale zorg aan de patiënten.
Wij besteden ook veel aandacht aan hun sociale begeleiding.
Vereisten:
- ervaring/belangstelling in het werk met psycho-geriatrische patiënten
strekt tot aanbeveling;
- maximale leeftijd 45 jaar.
Emma
let vorstelijk paar liet de koning
reten dat zij hem graag in Bad Pyr-
nont zouden ontvangen. Het was
laar dat koning Willem de twee hu
welijkskandidaten voor het eerst ln
evende lijve zag toen ze een wande-
Lng maakten in het stadspark. De
;eus van de koning viel op prinses
'auline. Die was twee jaar ouder dan
!mma.
Toen Willem kort erop zijn aangekon-
ligde visite bij het vorstenpaar van
Valdeck-Pyrmont aflegde liet hij wei-
lig te raden over wat zijn wensen
waren. Als eerste reactie liet prinses
lelena, een kordate vrouw, de koning
ia zijn adjudant, graaf Dumonceau,
weten dat zij, alvorens er in de fami-
iekring over te praten, er op stond
lat „die Franse juffrouw" haar ble
ien pakte. En zo gebeurde het ook.
Willem wachtte in Bad Wildungen vol
mgeduld het familleberaad af.
)at pakte een beetje anders uit dan
lij had gedacht. Pauline zei onom
wonden er niet over te denken met
.die oude man" ln het huwelijk te
ireden. Zij had een ander op het oogv
In Arolsen poseert koning Willem met zijn 42
jaar jongere verloofde voor een fotograaf.
Emma, die met veel nad gezegd tij
dens de bespreking, zorgde toen de
stemming enigszins pijnlijk was ge
worden voor een verrassing. Ze stond
op en zei: „Maar ik wil wel koningin
van Nederland worden." Daarmee
was de zaak geregeld.
uibode
Het zou geen huwelijk uit liefde wor
den, maar dat was in vorstelijke krin
gen in die tijd ook niet gebruikelijk.
Willem werd per ijlbode op de hoogte
gesteld en kwam meteen kennis ma
ken met zijn toekomstige bruid. Toen
hij begin september naar Nederland
terugging, was hij dan ook vrij zeker
van zijn zaak. Een paar weken later
vertrekt de koning opnieuw naar Wal-
deck-Pyrmont om de laatste beletse
len voor een huwelijk uit de weg te
ruimen. Zondag 30 september wordt
de verloving officieel. Het Dagblad
voor Zuid-Holland en 's Gravenhage
meldt het nieuws de eerste oktober
onder het „Residentie Nieuws":
„Uit Arolsen ontvingen wij gister
avond het volgend telegrafisch be
richt: Heden (Zondag) heeft in het
vorstelijk paleis de plegtige verloving
plaats gehad van Z. M. de Koning der
Nederlanden met Prinses Adelaide
Emma, Wilhelmina Thérèse. Ten
Hove was gala-diner en werden de
gelukwenschen ontvangen. Prinses
Emma heeft den 2 den Augustus jl.
den leeftijd van twintig jaren bereikt.
De Prinses wordt, naar men ons ver
zekert. algemeen bemind om haar
eenvoudig, lieftallig karakter en
paart daaraan een krachtig ontwik
keld uiterlijk schoon, dat zich vooral
door een echt Vorstelijke gestalte on
derscheidt".
Het blad voegt eraan toe:
„Bij de medeedeling van dit voor
Nederland hoogst belangrijk berigt
voegen wij den wensch, dat de ge
wichtige stap, waartoe Z.M. de Ko
ning is overgegaan, het huisselijk ge
luk ook ln het Vorstelijk paleis moge
bevorderen. Als hieruit voor Z.M. een
kalm. tevreden leven mogt voort
spruiten. zal dit ongetwijfeld voor ge
heel de Nederlandsche natie tevens
een reden tot groote vreugde ople
veren."
Verwijdering
Dat huiselijk geluk is echter ver te
zoeken De twee zonen van de koning,
kroonprins Willem en prins Alexan
der. nemen het hun vader hoogst
kwalijk dat hij zo snel na de dood van
hun moeder hertrouwt en dat nog wel
met een meisje, waarvan hij wat leef
tijd betreft de grootvader had kun
nen zijn. De verwijdering tussen va
der en zoons wordt er belangrijk gro
ter door. In de meeste Nederlandse
kranten wordt Emma. naarmate de
huwelijksdatum nadert, afgeschil
derd als een vrouw met zulke grote
kwaliteiten, dat je, als Je het nu leest,
de Indruk krijgt dat Willem de Derde
een engel in huis haalde. „Zij is een
liefelijke en indrukwekkende per
soon, die bevalligheid, koninklijke
waardigheid en majesteit in zich ver
enigd Zij is geestig, met haar ant
woord steeds gereed zonder ooit
scherp te zijn en verliest nooit haar
vrouwelijke tact." Ergens anders
wordt „de blozende bezonde gelaats
kleur" van de aanstaande koningin
genoemd.
Emmaa krijgt intussen een spoedcur
sus Nederlands. Daartoe is dr R. L.
Beynen, de oud-rector van het Haags
Nadere informatie:
De heerC. Vallenduuk,
directeur van verpleeg
huis Zwedenburg,
Zwedenburg 99 te
's-Gravenhage (telefoon
070-83.87.07). Schrif
telijke sollicitaties
- onder vermelding van
GSD 263 - richten aan
de Directeur van de
Gemeentelijke Sociale
Dienst, Neherkade
110 te 's-Gravenhage.
ttw
Vraag proefabonnement
Tel. 020-913456.
afd. Service
dat de koning er geen been
meteen na de uitvaart van
lophie de contacten met een van zijn
neest intieme vriendinnen, de op een
>uiten in Rijswijk wonende Franse
>pera-zangeres Eleonore d'Ambre, te
ntensiveren. Willem maakte er zelfs,
een geheim van, dat hij er ernstig
ver dacht met haar te trouwen. Dat
ieuws sloeg in als een bom. Een
eputatie vooraanstaande Nederlan-
lers, onder leiding van de hoogbe-
aarde staatsman Elout van Soeter-
/oude, ging op audiëntie bij de ko-
óng om over deze pijnlijke zaak te
iraten en hem met klem deze huwe-
ijksplannen te ontraden. Dat had
ucces. De koning luisterde aandach
tig naar de uiteenzetting van Elout
van Soeterwoude, pakte ineens een
[Ootbare vaas, die in het vertrek
itond, en duwde die de staatsman in
de handen, terwijl hij uitriep: „Ik ben
;eer getroffen door uw trouw aan mij
en door uw toewijding aan land en
dynastie. Ik zal dit huwelijk niet aan
gaan, hoe zwaar het mij ook valt.
Hier, deze vaas is voor u als blijk van
dankbaarheid, omdat gij mij op mijn
dure plicht gewezen hebt"
toistoei
11 sprak de koning niet meer over
rouwen, Eleonore verdween niet van
et toneel. Toen de koning in de
omer van 1878 voor de zoveelste keer
n Duitsland ging kuren reisde zij
nee. Het was op die tocht dat Willem
n Stuttgart zijn neef, de kroonprins
an Wurtemberg, ontmoette, die en-
;ele maanden tevoren was getrouwd
net prinses Marie van Waldeck-Pyr-
nont. De koning was nogal gechar-
neerd van haar en liet dat duidelijk
nerken, al begreep hij ook wel dat
ijn kansen wat dit betreft waren
erkeken. Maar Marie had nog twee
ingetrouwde zusters: Pauline en
Imma! Dat bracht Willem op het idee
Ie ouders van de prinsessen, vorst
Jeorge Victor en prinses Helena (een
er familielid) eens een beleeidheids-
tezoekje te gaan brengen.
'rinses Marie zorgde er inmiddels
'oor, dat haar familie ln Arolsen op
le hoogte was van de bedoelingen
an de Nederlandse koning. Vooral
iririses Helena, een door reuma ge
welde vrouw, die haar dagen groten-
leels doorbracht in een rolstoel,
wam dat nieuws niet oneeleeen. Zij
lad zich immers voorgenomen haar
ijf dochters goed aan de man te
irengen.
Voor de functie geldt:
- gemeentelijke salaris
regeling;
- welvaartsvaste pensioen
voorziening (A.B.P.);
-vakantietoelage 8 pet.
van het jaarsalaris;
- gunstige regelingen
met betrekking tot
verlof, studiefacilitei
ten, studie-, ziekte- en
verplaatsingskosten,
alsmede kosten van
woon- en werkverkeer.
