ederzettingen bij [eruzalem ontruimd fran heeft zelf Ëe weinig olie tof dorde wereldleider ;Jan guerrillero Vluchtelingen mogen niet aan land Militaire rechters in Turkije idat optimistisch over vredesoverleg Minister Rhodesië stapt op SWAPO-leden vrijgelaten Verleden Algerijnse president Boumédienne: Noord-Zuid topgesprek op Jamaica BUITENLAND TROUW/KWARTET O 7 iterie |tUZALEM, CAIRO (Reuter, UPI, AP) Het Israëlische leger heeft gisteren twee illegale dse nederzettingen opgebroken, die gisternacht heimelijk door leden van de uiterst |onalistische beweging Goesj Emoeniem op Arabische grondgebied waren gevestigd. De van de nationalisten was een proef voor het gedrag van premier Mechachem Begin. den van de Goesj Emoeniem Jlmmen gisternacht in regen en jernis de heuvels, die uitzien over I falem en sloegen er tenten op. Ze i er kampeerbedden in en ver den zichzelf tot de stichters van I nieuwe Israëlische buitenpos- IVervolgens omspanden zij het e in met prikkeldraad. Nadat de jiteiten waren bekend geworden de commandant van het gebied faal Ben-Eliezer de 75 families /ie de meesten uit de Sowjet- I komen hun plek vrijwillig te aten. Toen zij dat weigerden kwa- ftwee bussen vol soldaten de fa- s weghalen. De actievoerders bo- j^een verzet maar enkelen gingen en moesten naar beneden wor- kedragen. ategisch """"Hider van de groep motiveerde de ering te vertrekken met de woor- „Dit gebied is van strategisch 'ebqig; hier vandaan willen we Jeru- maft vanuit het noorden verdedi- n al)zoals in het boek Jeremia wordt - Iihreven. Goesj Emoenien verwijt n uiegering dat ze geen echte steun amq voor het vestigen van nederzet- erdjn. valt t gebnalistische groeperingen heb- verlde regering met klem gevraagd at e|restigen van Joodse nederzettin- ïwoftp de westelijke Jordaanoever en alle^ Gazastrook toe te staan nu de in Ie to? David afgesproken drie maan- en m den zonder acties voorbij zijn. Begin heeft altijd verklaard dat men daarna weer aan de gang kon gaan maar tot nu toe hebben de ministers zich ont houden van steun voor kolonistenac ties. Minister Mosje Dajan van buiten landse zaken heeft gisteravond mee gedeeld dat de regering van plan is de komende vijf Jaar twintig nieuwe ne derzettingen op de westelijke Jor daanoever te stichten. Israël moet, aldus Dajan, nu de bedoelingen met de Jordaanoever bekend maken om niet later door Egypte en de rest van de wereld van bedrog te worden be schuldigd. De Egyptische president Anwar Sa- dat heeft gisteren de ontmoeting in Brussel tussen Egyptische, Israëli sche en Amerikaanse vertegenwoor digers „zeer nuttig" genoemd. De ont moeting kan de vastgelopen vredes onderhandelingen weer op gang bren gen, zo meent Sadat. Hij sprak met verslaggevers nadat hij het rapport van minister-president Moestafa Jha- lil over de besprekingen had bestu deerd. Wat het Brusselse overleg op levert zal de komende twee dagen moeten blijken. Sadat vertelde niet waarom hij zo optimistisch is maar het kan moge lijk te maken hebben met een nieuwe ontmoeting tussen Khalil en de Israë lische minister van buitenlandse za ken Mosje Dajan. Berichten daarover van het officiële persbureau voor het Midden-Oosten werden niet ontkend Sc 113 (AFP, AP, Reuter, UPI) Iran, de tweede olieleveran- s ml ter wereld, heeft nu zelf tekort aan olie. in I n dijationale oliemaatschappij van et üs gedwongen tot rantsoenering K^egaan door de staking in de affinaderijen. De olieproduktie is fet ogenblik nog geen tiende van 1 (bruikelijke 5,6 miljoen vaten per van Iran heeft dagelijks zo'n 600.000 ijk nodig voor eigen gebruik. De ier l»er van ruwe olie vooral naar /an 'erenigde Staten en Israël is sneiüdels geheel gestaakt. De olie- liëfdrt brengt jaarlijks 45 miljard gul- i g«bp. Ident-directeur Entezam van de ^^nale oliemaatschappij heeft een ep gedaan op de „nobele werkne- I" in de olie-industrie, en op de te religieuze leiders" in Iran, om taking te beëindigen. H of vuwstoet 1 mi at bise militairen hebben gisteren vofuur geopend tijdens de begrafe nis van een hoogleraar van een tech nische hogeschool, die dinsdag om het leven kwam. Verscheidene men sen werden gewond, terwijl er ook doden zouden zijn gevallen. Volgens waarnemers hadden de elitetroepen geen enkele reden te schieten tijdens de begrafenis, die een rustig verloop had. De hoogleraar werd gedood tij dens een „sit-in" in het ministerie van wetenschappen, waar hij werd neer geschoten toen hij uit het raam leun de. Aan deze betoging werd gister morgen bij het krieken van de dag een gewelddadig einde gemaakt door militairen. Door het wegvallen van de olieleve ringen uit Iran, dreigt voor Zuid-Afri- ka verdere rantsoenering. Er is een commissie uit het parlement be noemd, die gaat bekijken hoe in Zuid-. Afrika nog meer op energie kan wor den bezuinigd. Benzine en dieselolie waren al beperkt verkrijgbaar in Zuid-Afrika. maar alleen „voorbarig" genoemd. Berichten uit Washington melden dat Egypte en Israël hebben besloten de onderhandelingen te hervatten. Tijd en plaats moeten nog worden afge sproken. Sadat zei dat er geen afspra ken zijn gemaakt voor onderhande lingen met twee of met drie. Minister Dajan heeft gisteren gezegd dat Israël „het risico moet nemen" van een vredesverdrag met Egypte. Dajan zei dat er nog geen overeen stemming is over hervatting van de vredesonderhandelingen. Dajans uit latingen zijn in strijd met de berich ten uit Washington. Eerder op de dag had de minister verklaard dat de on derhandelingen tussen Israël en Egypte „kunnen en moeten door gaan". SALISBURY (AP, Reuter) De blanke minister van binnenlandse za ken uit de Rhodesische overgangsre gering, Rollo Hayman, heeft zijn ont slag ingediend omdat volgens hem de vredesinspanningen gedoemd zijn te mislukken en Groot-Brittannië het bestuur van Rhodesië over dient te nemen. Hayman verklaarde te twijfe len aan de „levensvatbaarheid" van de overeenkomst tussen de blanke premier Ian Smith en drie gematigde zwarte leiders. De overeenkomst werd afgelopen maart gesloten en voorziet in de vestiging van een zwart meerderheidsbewind voor 20 april 1979. Hayman was de vijfde minister uit de overgangsregering die zijn ont slag indiende sinds het negen zwar ten en negen blanken tellende kabi net werd geformeerd. Hij bedankte eveneens als lid van de frontpartij van Ian Smith „Ik verlaat de partij. Ik wil niet onder een marxistisch be wind leven," aldus Hayman nu de situatie in Rhodesië zich toespitst. Het akkoord waarop de huidige Rho desische overgangsregering berust, is door geen enkel land erkend en wordt afgewezen door het Patriottisch Front van Josjoea Nkomo en Robert Moegabe. WINDHOEK (AFP) Drie vooraan staande leden van de SWAPO (de Volksorganisatie voor Zuidwest-Afri- ka), die sinds 3 december gevangen zaten, zijn door de Zuidafrikaanse politie vrijgelaten. Het gaat om Mok- ganedi Thlabanello, Axel Johannes en Lucia Hamutenya. In totaal waren kort voor de eenzijdige verkiezingen in Namibië zes SWAPO-leiders opge pakt. De overige drie waren vrijdag al vrijgelaten. i jat*i ip d Een Britse helikopter Iaat voorraden neer op het dek van de „Hoeey Fong". HONGKONG, MANILA (Reuter, AFP, UPI) Het menselijke drama rond de duizenden vluchtelingen die Vietnam verlaten heeft een nieuw dieptepunt be reikt. Twee onder Paname se vlag varende vracht schepen liggen momenteel voor anker bij de Britse kroonkolonie Hongkong en de Filippijnse hoofdstad Manila met aan boord vijf duizend vluchtelingen. Die zijn de wanhoop nabij, maar zij krijgen geen toe stemming aan land te gaan. Sinds zaterdag ligt bi] Hongkong de „Hoeey Fong" met bijna 2700 vluchtelingen uit Vietnam. Op grote spandoeken op het schip staat te lezen: „liever sterven dan naar elders gaan". Volgens woord voerders zijn de vluchtelingen in derdaad in staat massaal zelf moord te plegen als de autoritei ten nog langer weigeren hen toe te laten. Het schip wordt voortdurend in het oog gehouden door een Brits fregat en kanonneerboten van de Hongkongse politie. De autoritei ten hebben de vrachtboot de toe gang tot de haven geweigerd en de kapitein aangeraden de reis voort te zetten naar Kaohsioeng, een havenplaats in het zuiden van Tai wan. Daarheen was de Hoeey Fong op weg voordat in de Zuid- chinese Zee de vluchtelingen van negen wrakke scheepjes werden opgepikt. Het merendeel der vluchtelingen zijn Vletnamezen van Chinese oorsprong, de zoge naamde Hoa's, die sinds de Viet namese maatregelen tegen „kapi talistische uitwassen" in steeds grotere moeilijkheden kwamen. De kapitein van de Hoeey Fong, SJoe Wen-sjin, is samen met zijn bemanning min of meer door de vluchtelingen in gijzeling geno men. Ze hebben hem verboden de ankers te lichten en hij durft zelfs de motoren niet te starten uit angst aangevallen te worden. Wel heeft hij de Taiwanese autoritei ten per radio om toegang tot een der havens gevraagd, maar Taipei heeft dat afgewezen. .Levende hel' Een woordvoerder van de vluchte lingen zei gisteren dat de mensen met het uur wanhopiger worden en in staat zijn massaal over boord te springen om te proberen zwemmend Hongkong te berei ken. De man beschreef de omstan digheden aan boord als „een le vende hel". „Baby's en kinderen huilen de hele dag en er is veel te weinig voedsel en medicamenten aan boord. Verscheidene kinderen zijn al gestorven en een oude man heeft zelfmoord gepleegd door overboord te springen." Een Brit se marinehelikopter heeft gisteren wel voedsel en mldicijnen op het schip neergelaten, maar de vluch telingen vonden het veel te weinig. Volgens de woordvoerder willen de vluchtelingen maar twee of drie maanden in Hongkong blijven om daarna met behulp van de Vere nigde Naties door te reizen. „Veel van ons hebben familie in de Ver enigde Staten, Canada en Au stralië." De „Hongkong Standard" deed gisteren een beroep op de regering de vluchtelingen toch maar tijde lijk onderdak te verlenen en voeg de eraan toe dat het tijd wordt dat de VN de landen bij name noemen die te weinig doen om het vluchte lingenprobleem op te lossen. De regering in Hongkong is bang een precedent te scheppen en meent dat er nog veel meer sche pen met vluchtelingen koers zul len zetten naar Hongkong als de Hoeey Fong wordt binnengelaten. Sinds het begin van dit Jaar heeft Hongkong meer dan vijfduizend vluchtelingen opgenomen, van wie er slechts 1600 konden door stromen naar andere landen. Verdronken Sinds gisteren ligt in de Baai van Manila de „Toeng An", met aan boord ongeveer 2300 vluchtelin gen. Het schip verliet vorige week de Thaise hoofdstad Bangkok en was op weg naar Hongkong, toen het voor de Vietnamese kust een boot met vluchtelingen ontdekte. Toen de Toeng An bijdraaide om de mensen te hulp te komen, ver schenen er steeds meer bootjes met vluchtelingen die allemaal te gelijk aan boord wilden gaan. In de verwarring die daar op volgde kwamen volgens kapitein Sheu Dah Shing meer dan tweehonderd mensen door verdrinking om het leven. De Toeng An zette koers naar Brunei, aan de westkust van Borneo, om zijn menselijke lading kwijt te raken. Op last van de autoriteiten werd het schip echter de haven uitgesleept. Daarna werd koers gezet naar Manila, waar het schip gisteren aankwam. ANKARA (UPI) De Turkse regering heeft gisteren de oprichting aangekondigd van speciale militaire rechtbanken in de belangrijkste steden. Dit is een nieuwe krachtige maatregel ter voorkoming van nieuwe ongeregeldheden. Tot nu toe zijn bij rellen meer dan honderd mensen op het leven gekomen. De mededeling van de Turkse rege ring kwam korte tijd nadat bekend was gemaakt er nog enkele mensen waren vermoord tijdens politiek ge tinte schermutselingen. De militaire rechtbanken komen in Istanboel, An kara, Ankara en vier andere steden. In totaal zijn 54 militaire rechters en aanklagers benoemd. De noodtoe stand geldt voor 13 van de 67 provin cies in Turkije. Tot de vorming van de speciale rechtbanken is besloten na een onderhoud van de Turkse pre mier Boelent Ecevit en de stafchef van het leger generaal Kenan Evren. De nieuwe rechters mogen zich bezig houden met alle maatregelen, die on der de noodtoestand vallen. Dat bete kent dat pers en post onder controle staan, dat verdachten het land uitge stuurd mogen worden en dat huiszoe kingen mogen worden verricht zon der hulszoekingsbeveL De commandanten in de oostelijke provincies Erzoeroem en Kars heb ben gisteren alle politieke vergade ringen, stakingen en uitsluitingen zonder toestemming verboden. In een communiqué staat dat alleen nlet- politieke organisaties zoals de Rode Maan (het Arabische Rode Kruis) zijn toegestaan. Alle politieke vergaderin gen en openluchtbijeenkomsten zijn verboden evenals het dragen van vuurwapens en het uitdelen van pam fletten, die als uitdagend of in strijd met het algemeen belang kunnen worden omschreven. Een gelijkluidend communiqué werd door een andere commandant uitge geven. Alle commandanten verklaar den aan het begin van hun communi qué dat de noodmaatregelen waren getroffen om „het wijdverspreide ter rorisme dat de eenheid van het land en het bestaaan van de constitutione le democratie in gevaar heeft ge bracht, te bestrijden." Boumedienne ontvangt zijn vriend Castro in Algiers ter gelegenheid van een „solidariteitsconferentie tegen het imperialisme". In zijn bagage had Castro bij dergelijke bezoeken altijd een kistje originele havanna's voor de Algerijnse president. de ook handhaving van de tegenstel lingen. Vanwege zijn verdiensten voor het vadarland zit Ben Bella niet in de gevangenis, maar heeft hij al jarenlang huisarrest, vermoedelijk in een villa in het plaatsje Blida. Hem zou al enkele malen meer vrijheid van beweging zijn aangeboden op voor waarde, dat hij zich onthoudt van politieke activiteiten. De oud-presi dent zou dit echter stelselmatig ge weigerd hebben. Landbouw De voornaamste verdiensten bin nenslands van Boumédienne liggen op het terrein van de landbouwher vorming en de opbouw van de indu strie. Hij nationaliseerde de bezittin gen van de afwezige grootgrondbezit ters; deze werden overgedragen aan nieuwe coöperaties. Een onverdeeld succes is deze politiek overigens niet geworden, w.ant Algerije heeft zich de afgelopen Jaren ontwikkeld van een voedsel-eXporterend tot een voedsel- importerend land. Het oprukken van de Sahara is daar mede debet aan geweest Algerije heeft de afgelopen jaren een heel stelsel van sociale voorzieningen opgezet. Onderwijs en medische zorg zijn er gratis. Het streven naar een socialistische samenleving heeft ech ter wel geleid tot een enorme bureau cratisering, met alle gevolgen vandicn. Boumédieane heeft het socialisme nooit in mindering gebracht op de islam, de voornaamste godsdienst van de Algerijnen. Hij legde in zijn toespraken steeds de nadruk op de veranderingsgezinde gedeelten uit de leer van Mahommed. Door de nauwe band tussen religie en staatsideologie en door de gemeenschappelijke strijd tegen de Fransen hebben de Algerij nen onder zijn regering een hecht nationaal gevoel ontwikkeld Vertrouwen Tien jaar na de machtsovername door Boumédienne een gebeurte-, nis die steeds wordt aangeduid als de „hernieuwing van de revolutie" voelde de president zich voldoende zeker om het volk openlijk om een vertrouwensvotum te vragen. Op 19 Premier Manley KINGSTON (DPA, Reuter) Rege ringsleiders van zes landen komen vandaag op Jamaica bijeen om te proberen de vastgelopen besprekin gen over vernieuwing van de econo mische samenwerking tussen rijke en arme landen weer op gang te krijgen. De Westduitse bondskanse lier Helmut Schmidt, president Pe rez van Venezuela, het Nigeriaanse staatshoofd Olesegun Obasanjo en de premiers van Australië, Canada en Noorwegen, Malcolm Fraser, Pierre Trudeau en Odvar Nordli, zul len samen met premier Michael Man ley van Jamaica twee dagen infor mele besprekingen voeren over de toekomst van de zogenaamde Noord- Zuid dialoog. Er zullen naar verluidt geen officiële voorstellen worden behandeld en er zal zelfs geen slotverklaring worden verstrekt. De deelnemers aan het in formele overleg zullen nieuwe bena deringen van de Noord-Zuid dialoog onder de loep nemen. In de afgelopen drie jaar is in het kader van de dialoog bijvoorbeeld nauwelijks vooruitgang geboekt bij het streven om de prijzen van grondstoffen op de wereldmarkt te stabiliseren. Het staat zo goed als vast dat de beslissing van de OPEC om de olie prijzen in 1979 met in totaal 14,5 procent te verhogen een belangrijk agendapunt zal zijn. Dat is ook de reden dat Manley drie olie-exprote- rende landen (Nigeria, Noorwegen en Venezuela) voor het overleg heeft uitgenodigd. De weigering van presi dent Carter en de Britse premier Callaghan om het overleg bij te wo nen is bij Manley niet in goede aarde gevallen, vooral niet omdat deze re geringsleiders over enkele dagen wel op uitnodiging van de Franse presi dent Giscard d'Estaing aan het top- overleg in Guadeloupe zullen deel nemen. Schmidt treedt in Jamaica dan ook op als vertegenwoordiger van de ze ven grote westerse iudustielanden die op de economische topconferen tie van Bonn in juli van dit jaar ook gesproken hebben over de proble men van de derde wereld. Manley is een bijzonder actieve politicus in de derde wereld. Hij leidt momenteel de Groep van 77 ontwikkelingslan den die in het kader van het overleg over de wereldhandel van zich laat horen. november 1976 werd een referendum gehouden, waarbij de bevolking mas saal de nieuwe grondwet goedkeurde die grote macht toekende aan de on beperkt herkiesbare president. Daar mee werd een reeds bestaande situa tie gehandhaafd. In januari vorig jaar werd Boumé- diennne met meer dan 99 procent van de stemmen gekozen tot president voor een periode van zes jaar. In hetzelfde jaar kreeg Algerije ook een parlement, waarin alleen leden zitten van de FLN, de enige partij van het land. Gevolg van deze vernieuwingen was wel, dat er in het land, binnen de door de president gegeven kaders welis waar, een tamelijk uitgebreide dis cussie kon ontstaan over het functio neren van de staat. De resultaten van deze discussie zijn vastgelegd in het 60.000 woorden tellende Algerijnse Handvest, dat een soort politiek pro gramma is. Maar met westelijke de mocratie heeft dit allemaal niet zo veel te maken. Niet-gebonden Een belangrijke rol heeft Boumédien ne ook gespeeld in de beweging van niet-gebonden landen. HIJ trad vooral op de voorgrond in 1972 op de vierde top van deze landen in Algiers. Tij dens deze conferentie zou hij de eer ste aanzet hebben gegeven tot het in stelling brengen van het oliewapen in de geschillen in het Midden-Oosten om zo het Westen tot inschikkelijk heid te dwingen. Boumédienne was een van de initia tiefnemers van de zesde speciale zit ting van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, die uitein delijk het actieprogramma voor een nieuwe economische orde aanvaard de in 1975. Lange tijd heeft de Algerijnse oplos sing van de onderontwikkeling model gestaan in de derde wereld Maar daaraan hebben de tegenslagen van de afgelopen Jaren wel afbreuk gedaan Met de dood van Boumédienne breekt voor Algerije een periode van onzekerheid aan Een duidelijke op volger heeft hij niet. De strijd van de nabestaanden moet nog beginnen. Mr Herman Amelink )ndedood van de Algerijnse president Houari Boumédienne ■o «kent niet alleen een tegenslag voor Algerije maar is ook joehyerlies voor de hele derde wereld. Mohammed Ben Brahim """tkharouba, zoals zijn officiële naam luidde, ontwikkelde I van een guerrillastrijder tegen de Franse overheersing tot van de toonaangevende leiders van de ontwikkelings- len. Cubaanse president Fidël Castro re gelmatig voor hem meebracht. Vijf jaar nadat hij zich had aange meld bij de FLN, had Boumédienne het al gebracht tot staf-chef. Bij de onafhankelijkheid in 1962 kwam hij in conflict met de toenmalige voorlo pige regering van Algerije die onder leiding stond van Ben Khedda, om dat deze met Parijs de zogeheten akkoorden van Evian gesloten had. Toen Ben Khedda hem uit de strijd krachten probeerde te zetten, stootte dit op zoveel verzet bij de militairen, dat Boumédienne er gemakkelijk in slaagde Ben Bella als opvolger van Ben Khedda naar voren te schuiven. In de regering die Ben Bella vormde bleef Boumédienne opperbevelheb ber van de strijdkrachten en fungeer de er als minister van defensie. Ben Bella In Juni 1965 nam Boumédienne niet langer genoegen met de tweede plaats in de Algerijnse hiërarchie. Met behulp van de hem zeer loyale militairen en met steun van een aan tal ministers slaagde hij erin Ben Bella aan de kant te zetten. Boumé dienne gaf als reden voor het aan de dijk zetten van Ben Bella die voor al tijdens het verzet tegen de Fransen onder de jonge opstandelingen grote populariteit genoot diens persoon lijkheidscultus. Verder verweet hij hem een overmaat aan verbaal socia lisme. terwijl er te weinig politieke daden gesteld werden die deze pre tentie konden waar maken. Boumédienne zei later ook van me ning te zijn dat er geen plaats meer was voor de leiders van de bevrij dingsbeweging. Tussen die eiders be stonden grote tegenstellingen, en handhaving van die leiders, beteken- pédienne werd geboren in 1927 i arm boerengezin in Klauzeh, iorpje in het oosten van Algerije, kenstelling tot de meeste andere frs van de Algerijnse opstand te- hde Franse overheersing, kreeg pédienne een belangrijk deel Zijn opleiding aan de Al Ahzar ersiteit in Cairo. Het was in die gebruikelijk dat Algerijnen die jftn studeren naar Parijs gingen. Jédienne is daardoor steeds wat fcscher gebleven dan de andere fijnse leiders. (55, drie maanden na het begin ■e Algerijnse opstand sloot de nu leden president zich aan bij het inale Bevrijdingsfront (FLN). In ljd nam hij de naam Boumédien- ]an. Volgens sommigen is die i ontleend aan een gebergte in |iurt van Oran, waar hij streed i de Fransen, volgens anderen fce patroon van de moskee van leen. Heit dat er twee verschillende Jen bestaan over het ontstaan naam Boumédienne is een ijzing voor de wat mysterieuze die de Algerijnse president om iheen creëerde. Over zijn privé I is bijzonder weinig bekend. Hij wars van publiciteit, droeg nooit pilitair uniform en maakte vaak rat verlegen indruk. In tegenstel- tot zijn voorganger Ben Bella is f 1 eens omschreven als een Spar- revolutionair. Dat lijkt wat [gezegd, gezien het feit dat hij miljoenen uitgaf voor de bouw )en eigen paleis in Algiers, ont- kn door een Spaanse architect, fcd was trouwens ook dat hij zeer krijs stelde op de sigaren die de

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 7