Ontluisterende ervaringen in een mannenmaatschappij mlere!? 'iMjuugr Zr Veertigjarige Jasperina zit nog vol met plannen f 'Roosje' en 'Het Prijsdier' bij Centrum 'Edith' wil stoppen En dan nog... Verandering is geboorteproces TV COMMENTAAR schilderijen 19e en 20e eeuw J ANTIEKBEURS BUNNIK VRIJDAG 22 DECEMBER 1978 KUNST/RADIO/TELEVISIE TROUW/KWARTET Het bonkje energie raast door door Willem Schrima AMSTERDAM De «tel „Thuis Best" noemt ze zeil een kapstokje. Niets meer en niets minder. Het nieuwe theaterprogramma van Jasperina de Jong heelt dan ook weinig met dit thema van doen. Het steunt voornamelijk op een nieuwe voorraad overwegend uitstekende liedjes over uiteenlopende onderwerpen als de taalverwarring, de herolnespult, de discorage en zelfs de thuislanden van Zuid-Afrika. Na zes weken „het land" te hebben doorkruist gaat „Thuis Best" in Januari naar Rotterdam (Luxor theater) en hall februari naar het Amsterdam se Carré De tekstleveranciers van Jasperina s nieuwe theaterproduktie zijn haar echtgenoot Erie Herfst. Jan Boer stoel. Lennaert Nljgh, Kees van Koo- ten en zeer produktief Ivo de Wijs. die het merendeel van de liedjes voor zijn rekening nam. De constante kwaliteit ervan duidt erop dat nu definitief het verlies van baar vroege re vaste tekstschrijver Ouus Vleugel Is opgevangen. Na „Jasperina* O rote Egotrip" kwam het tussen hem en de familie Herfst tot een breuk die defi nitief is. naar het nu blijkt Voorbij de plek als Ouus hij heeft tenslotte zijn eigen programma maar ik hoop wel dat ie veel voor me blijft schrijven. Ik vind hem goed". Veertig Jasperina lijkt althans teer beslist als je zegt: „Die Jongen heeft prachtige dingen geschreven, maar het is voor- ;bU hoor. daar moeten we niet meer .aan beginnen. We voelden ons des Oijds in geen enkel opzicht schuldig "aan welke Inzinking ook van hem. want so wilde hij het toch een beetje 'verkopen. Ik vond het in het begin natuurlijk verschrikkelijk, omdat het „bovendien een heel goeie vriend was die Ineens zo vreemd deed. Maar ik heb toen wèl gedacht en dat ts dan altijd weer mijn optimisme het is vast wel ergens goed voor. Vergeet niet dat hij nooit zoveel geprodu ceerd had als Erie niet nachten bij hem had gezeten. HIJ schrift nu een maal moeizaam en hij zegt nu ook. 'geloof ik. dat hij het niet meer kan. Maar wat mij heeft getroffen was die achterlijke breuk. Ala Je wilt stoppen kun Je toch gewoon goeie vrienden blijven? Ik vond dat een onderschat ting van de gevoelens die wij voor hem hadden. Maar het ls nu eenmaal zo gelopen, en Ik moet zeggen dat de mentaliteit van Ivo de Wijs mij zeer aanspreekt. Het ia een enige Jongen. Ik wil hem niet vastprikken op dezelf Ze werd dit Jaar veertig, maar ze gunt zich niet de tijd om daar lang bij stil te staan: „Ik vind het ook zo'n rare mode om alsmaar over Je leeftijd te zeuren Het gaat ook allemaal zo snel dat lk me nauwelijks realiseer dat ik ouder word. Toen ik vijfendertig werd dacht Uc ineens: hé. da's waar ook. ik ben volwassen" Waarmee ze maar wil ontkennen dat haar shows in de nabije toekomst een wat bezadigder karakter zouden kunnen krijgen. Tot slopende rock Sc rollnummers als „De wegwerpcultuur" is ze nog steeds moeiteloos In staat, al waa het in de toegift, zegt ze. Maar dat de reis naar Abraham haar fysiek toch niet geheel onberoerd laat, wil ze wel toegeven: „Ik kan dus niet meer tot vijf uur 's nachts bij vrienden zitten en de volgende dag doen alsof er niets aan de hand is. Ik moet opz'n minst zeven of acht uur slapen. Eigenlijk tien uur, dan voel ik me helemaal fantastisch. Aan die dingen merk ik het ja, al ben ik ook rustiger geworden. Op een zekere manier ben je natuurlijk ge slaagd In je vak, en dat geeft ook rust. Maar het lijkt me zelfs heerlijk om straks een jaar of zestig te zijn. Heer lijk rustig. Nee. niet tachtig of negen tig, tenzij ik een paar mensen om me heen hou die Ik ken. Maar alleen overblijven lijkt me vreselijk". Stom bezig Het gesprek belandt bij haar veer tienjarige zoon Pelle, die ze met een zekere genoegdoening eigenlijk nog maar heel kinderlijk vindt, vergele ken bij de meisjes van zij leeftijd. „Die emancipatie begint Inderdaad behoorlijk door te werken, die mei den zijn veel verder. Ze weten tegen woordig al precies waar ze heen wil len. wat ze willen studeren. De Jon gens zijn daar nog niet aan toe. Die zijn nog bezig met skateboarden, ter wijl de meiden zwaar opgemaakt en met de borsten vooruit naar school lopen". Het begrip emancipatie wekt bij haar overigens grote onverschilligheid. „Wat moet lk ervan zeggen. Ik ben een werkende vrouw. Altijd geweest. En ik heb er nooit moeite mee gehad om geëmancipeerd te zijn. Ik geloof ook dat het meer aan de mannen ligt. Mijn man is erg geëmancipeerd. Die heeft er nooit een probleem van ge maakt om een kind een luier aan te doen". De roemruchte VPRO-avond over emancipatie van enkele maanden ge leden doet haar wild gebaren: „Oh, lendewater kreeg lk ervan. Helemaal verkeerd, zonde hoor. Maar ik maak me er verder ook niet meer druk om. Ik heb in de VARA-gids wel eens een paar regels gezegd over vrouwenhui zen, en dat is toen door de dames feministen helemaal uit de context gelicht. Wat ik daar allemaal niet over heb moeten horen. Dan denk ik op een gegeven ogenblik ook: nou Ja. het interesseert me verder niet. Maar ik vind wel dat ze stom bezig zijn, en dat is Jammer". Gemazzeld Ze is nu achttien jaar getrouwd en kan daar nog steeds enthousiast over uitpakken: „Ik heb zo gemazzeld. En „Het is zo'n rare mode om alsmaar over je leeftijd te zeu ren". (foto Dirk Ketting) Erik heeft ook gemazzeld. Ik bracht Terwijl we elkaar heel veel zien. Maar hem zojuist nog naar de garage en we raken nooit uitgepraat en da's dan zijn we zo in gesprek dat ik zeg: natuurlijk verrukkelijk. Het is een ga er nou uit want ik kom te laat. zegen als je dat hebt. Ik voel me er ook heel nappy en heel rustig bij. Ik wou dat iedereen die gemoedsrust had". Het bewust doseren van haar artistie ke talenten, of het nu in het theater, op de televisie of op de grammofoon plaat ls, ze doet alles in overleg met Erik. Zegt: „Ik ben een van de weini ge mensen in Nederland en mis schien wel de enige die iemand achter zich heeft staan die volkomen Je carrière helpt plannen en daar ook voortudrend mee bezig is. Daar heb ik enorm veel steun aan". Toch is er nooit echt een carrière in het buitenland gepland. „Ik speel nog steeds met de gedachte, maar eigen lijk ben lk er nauwelijks mee bezig. Ik wil het ook eigenlijk helemaal niet. Wat is er fout aan een Nederlandse carrière? Bovendien, als lk me verge lijk met al die Amerikaanse sterren die hier komen, dan hoef ik me echt niet te schamen voor wat lk sta te doen hoor. Integendeel, zij moeten zich schamen voor het repertoire dat ze brengen". Theater En zo ls de familie Herfst alweer bezig met de voorbereidingen voor een „tussenshowtje" dat vooraf moet gaan aan een groots project dat voor 1981 geboekt staat: een musical over het leven van de legendarische film ster en cabaretière Pien de la Mar, waarvoor nu alweer een Jaar grondig researchwerkzaamheden zijn ver richt. Jasperien: „Het wordt een mu sical met onze visie op het leven van Pien, gevat in een repertoire van ei gentijdse liedjes. We kregen een brief van Wim Kan die het eigenlijk hele maal niet zo zag zitten, omdat ze natuurlijk een tragisch bestaan heeft geleden. Maar dat mag geen pro bleem zijn: een musical kan best tra gisch zijn terwijl je er vreselijk om kunt lachen". Dit project zou eigenlijk de openings première moeten worden van het nieuwe theater dat Jasperien en Eric in eigen beheer in Amsterdam van de grond willen krijgen. Maar of dat lukt is nog maar zeer de vraag, omdat de zaak op dit moment hopeloos vastzit. Even een geheugensteuntje: nanciële rugdekking van de Baf Aannemings Maatschappij wil f millebedrijf Lurelei b.v. in eig( heer een theater met een ma* capaciteit van 1200 zitplaat* behoeve van vrije produktiesi hoofdstad neerpoten. Onder hef1' ge stadsbestuur leek dat een spg haalbare kaart op de plaats vfci, oude Huls van Bewaring aa»^ Kleine Oartmanplantsoen. Ziek s,< Jasperien: „Het enige wat wij *it is een stuk grond. Dat zou de gei te zeven ton per jaar kosten, sinds de nieuwe gemeenteraad*' nieuwe wethouders er zitten, lijla les voor niets geweest. Ik wo|ic gewoon niet goed van. Zo'n B.^ die gewoon geen antwoord g dan hoor je van een i uw plannen maar i Niks in de ijskast! Dat theater, v moet er komen. Maar het ij teleurstellend dat niemand v|ts gemeente een briefje terugsfe Van: familie Herfst, waar wij aft sterdam niet toe in staat zijn, dat voor ons wilt doen, wat eet plan, en wat leuk dat u dat wil# 8 en u vraagt niet eens subsidif bestaat het toch maar. gf| Maar niets, niets, niets. Niet éérlei die zegt: daar ga ik achter st^P begrijp daar de ballen van hooi teleurstellend, schandalig, t>^n« dan lees lk in Het Parool da„. Leonard Frank van toneelgroep met een hooghartig gezicht zef1' Baal er zeven ton subsidie per Jlti moet hebben, anders stoppen ztv denk ik: dan stoppen jullie toe i ven ton voor vier extra acteurs dramaturg, daar wil ik ook baantje bij hebben. Het syi ziek. En je zult zien dat ze h(t krijgen ook." D( Geen theater in 1981 dus. „Nee,*t; de gemeente nü zegt: bouwen 'di rr En we künnen zo bouwen, het f in anderhalf jaar staan. Alles isjst het is zo zonde. Nou ja, inspraak- missies hè." De blonde ster briest weer. 01 door Andró Rutten HAARLEM Woensdag avond gaf de toneelgroep Centrum in de Toneelschuur de première van twee eenac- ters. Een Duitse, „Roosje" van Harald Müller, en een En gelse. „Het Prijsdier" van Gll- ly Eraser. .Roosje" is een monoloog van een vrouw van in de dertig, die haar hele hebben en houden vertelt san een jeugdvriendin. Wat gaandeweg dui delijk wordt. is. dat zij afstamt uit een (Duits) intellectueel milieu met een autoritaire vader en een lijdzame moeder. Haar broer kon. als man. zijn eigen weg kiezen, ztj mocht, als vrouw, niet naar het conservatorium, maar naar de hotelvakschool een uitstekende opleiding voor een toe komstige hulsvrouw in de betere kringen Zij heeft zich daar wel tegen verzet, maar was niet tegen haar va der opgewassen Na haar opleiding ln de horeca-sector terecht gekomen er vaart zij opnieuw dat zij als vrouw minder mag dan een man. De zelf standigheid. die zij voor zichzelf wil de. werd steeds dienstbaarheid aan de man. Daar raakt zij ook langer hoe Speciaal „De famlllreünie" speelt in de kersttijd. Na te hebben ge hoord dat hij niet lang meer te leven heeft, probeert Adam Thorton xljn van hem ver vreemde kinderen bijeen te brengen. Ned. I - 20 00 In een door haar te presen teren ijsshow staat Joan Haan appel weer eens op de schaats. Nad. II - 20.27 In Brandpunt een reportage over bet opnieuw door bom aanslagen opgeschrikte Lon den. een bijdrage over het fu- siebesluit lussen NVV en NKV en een reportage over alcohol en verkeer. Ned. 2 - 22.10 LU de Hllversumsc St. VI- tuakerk komt een internatio naal liederenprogramma in kerstsfeer. Ned. I - 22.35 Jacques van Kollenburg praat met Rob Louis, coördi nator \an de Federatie Telefo nische Hulpdiensten. Hilv. I 16.00 Ds G. Nanurau gaat voor in een Molukse kerstviering. Hilv. II 16.30 verder in verstrikt. In die monoloog van een uur wordt een reeks vernede rende ervaringen samengebald, alsof zij door een telelens zijn waargeno men. Dat verkorte perspectief verhe vigt de reeks ontluisteringen en zet ze tegelijk op een afstand. Zo speelt Ingeborg Elzevier onder regie van Pe ter Oosthoek die monoloog ook. Zij kijkt als Roosje met afschuw op dat leven terug, beschrijft het eigenlijk van bulten af en beseft als zij werke lijk alles verteld heeft, pas goed hoe afschuwelijk het allemaal ls. en hoe uitzichtloos. In „Het Prijsdier" gaat het om een jonge vrouw, die in een vroeger stadi um op dezelfde weg lijkt als Roosje. Ook zij ls van betere komaf dan haar vriend, een spontane volksjongen, die zich in haar kringen een „prijsdier" voelt. In het spel gebeurt dit. ZIJ ls op haar eentje naar een feestje geweest in haar eigen vriendenkring. Daar heeft haar ex-man van wie zij niet officieel gescheiden ls. haar tegen haar wil „genomen", omdat hij vond dat hij daar recht op had. Voor haar ls dat een ontzettende ervaring geweest. De reacties van haar vriend-van-nu daar op komen nog harder aan. Eerst heeft z{l hem alleen verteld, dat zij op dat feestje verkracht is. Hij neemt dan zonder meer aan, dat zij het zeil wel uitgelokt zal hebben. Als hij daarna verneemt, dat het haar ex-man was, vindt hij, dat die daar eigeiijk wel recht op had. Henriêtte Tol en Luk van Mello spe len dit onder regie van Peter Oost hoek zo, dat de afstand tussen beide maatschappelijke werelden en die tussen de bewust-vrouwelijke en on- bewust-mannelijke mentaliteit een zeer duidelijk perspectief krijgen. In beide stukken kijk je door een ont hutsend onthullend vergrootglas naar een paar fragmenten scheef groei uit de materialistische samenle ving van vandaag. NEW YORK (AP) Jean Stapleton die de rol van .Edith" in de succes volle televisieserie „All In the family" speelt, wü ermee ophouden. Dit heeft een woordvoerder van de televisie maatschappij CBS gisteren bekend gemaakt. Hij zei dat de contractuele verplich tingen met Jean Stapleton en haar tegenspeler Carroll O'Connor.Archie Bunker", aan het einde van dit televi sieseizoen, volgend jaar april, aflo pen. Toen de woordvoerder werd ge vraagd of de serie in april gestaakt zal worden, verklaarde hij dat dit nu onmogelijk te voorspellen was. Kunst- en veilingzaal^ Ingeborg Elzevier als Roosje in de gelijknamige eenacter bij Centrum Het Limburgs Symfonie Orkest heeft Samuel Friedman aangesteld als vaste gastdirigent voor de duur van drie seizoenen met ingang van het seizoen 1979-1980. Met deze Rua- sisch-Israëlische dirigent heeft het LSO uitstekende ervaringen opge daan sinds hij in het seizoen 1977- 1978 voor het eerst voor het orkest stond Friedman studeerde aan de conservatoria van Kharkov en Lenin grad. In 1971 werd hij prijswinnaar van het dirigentenconcours in Mos kou. In 1973 emigreerde hij naar Is raël. waar hij onder meer het Israë lisch Kamerorkest leidde. Daarna maakte hij tournees door Europa en de USA. Vóór de oorlog hadden protestan ten aan een priester geen bood schap en een rooms-katholleke ker ken betraden zij bij voorkeur niet Uitzonderingen waren een huwe lijksplechtigheid of een begrafenis waar zij niet onderuit konden en pater Borromeus de Oreeve. Deze Franciscaan was de populairste volksredenaar van de Jaren dertig en niet alleen voor zijn eigen ge loofsgenoten. Ook protestanten en ongelovigen werden naar een tjok volle kerk getrokken als Borromeus door de weeks ergens een tijdrede kwam houden. Ik heb hem en zijn neef Henri de Oreeve «veertig Jaar de man van KRO's Lichtbaken) eens horen pre ken. Daaraan bewaar lk even monu mentale herinneringen als aan ds. Van den Bosch, prof Schilder en de later eveneens in Delft staande ds. Fokkema Waarschijnlijk hebben mede zij mijn belangstelling voor de woordkunst gestimuleerd Woordkunst uit een andere tijd. toen ook de kerk anders was. Daar aan moest ik denken bij het vooraf beluisteren van Han Peekei* ge sprek met de Katwijkse pastoor Toon Raadschelders. Hij begon zijn door Ton Hydra atudles in een tijd en onder een regiem die zo totaal van het heden verschillen dat het soms lijkt alsof zijn leven zich ln twee werelden afspeelt. Pastoor Raadschelders vergelijkt dat verleden met het he den van de rooms-katholieke kerk en plaatst daarnaast zijn beleving toen en nu. als priester en als mens. Hij doet dit diepgaand en openhar tig. waardevol ook voor andersden kenden. Iedereen zal in deze bespie geling overeenkomsten met eigen ervaringen kunnen ontdekken. Het is ai direct interessant wanneer hij vertelt over zijn indrukken en hou ding in zijn eerste parochie. Leven in een hechte dorpsgemeen schap en raadsman zijn van velen. Het werd de jonge kapelaan aan het verstand gebracht dat ln die ver trouwenspositie het gevaar zit, dat Je gaat denken het alleen te kunnen of beter te weten. Daar zullen ook jonge dominees wel eens last van hebben. Voor Toon Raadschelders was het een enorme overgang toen hij naar de grote stad werd gediri geerd. In de na-oorlogse Haagse Bpoorwljk maakte hij kennis met ontkerkelijking. Hij dacht met twaalf adressen voor huisbezoek wel een groot deel van de dag bezig te zullen zijn. maar al na drie kwar tier was het lijstje afgewerkt. Toen schoot het pijnlijk door hem heen: „Moet ik langs de deuren gaan met een boodschap die niet te verkopen is?" Na Jaren er op terugziende, laat pastoor Raadschelders het niet bij de constatering van destijds dat velen vervreemd raakten van de kerk. Nu voegt hij er aan toe: „De kerk heeft zich evenzeer vervreemd van de mensen". En hij bekent te vens spijt te hebben van het star zich houden aan wat toen regel en plicht beschouwd werd. Door zich blind te staren op een wet, liet hij mensen geestelijk in de kou staan. Wijzer geworden zegt hij niet meer zo vlug als vroeger: „Dit is Gods wil en dót wil God niet. Het gaat eerst om medemenselijkheid en dan pas de leer. Dat heeft de Lieve Heer ook gedaan", zegt pastoor Raadschel ders. Als vroeger een geestelijke wil de trouwen, gold hij meteen als af vallige. Nu denkt een gerijpte pas toor: „Moeten ze eigenlijk wel uit de club?" Want hij weet dat vele ge huwden dolgraag priester zouden willen blijven. „Wij weten als kerk niet goed hoe we met mensen moe ten omgaan", laat hij er zelfverwij tend op volgen. Menige protestant zal het kunnen beamen. Evenzo wanneer deze priester de kerk vergelijkt met het gezin. „Als ouders moet Je niet al te bang zijn voor het verliezen van Je gezag. De kerk moet duidelijker een liefdesgemeenschap worden. Dan gaat het gezag op een andere ma nier functioneren." Pastoor Raad schelders signaleert naast ontker kelijking veel nieuwe geloofsbele ving. mede door veranderingen. Echter, een verandering mag zich niet te snel voltrekken. „Het is een geboorteproces en daarom wel eens pijnlijk." In zijn leerzaam betoog, waarin hij eveneens reformatorische christe nen betrekt, wijst hij op de grote betekenis van momenten van bezin ning. „Ze zijn noodzakelijk om het geestelijk leven te voeden „Meer waarde dan goedkoop halleluja-ge roep heeft echt een diep geloven. Ook in elkaar" Deze uitzending van met recht Heel de mens is een prelude op Kerstmis door pastoor Raadschelders ge noemd de menswording waarin God Zijn naam en bedoelingen heeft geschreven. makelaars-veilinghouders in roerende goederen regelmatig veilingen van kunst antiek en inboe dels voor onze clientele zoeken wij obiecten voor goed gehalte verkoopcondities op aanvraag ook voor a' uw taxaties inzake verzekeringen suc cessie etc tel. 070.244271 Nassau Dillenburgstraat 3 Den Haag spui 235a, den haag. tel. 070 - 463242. In het Volkenkundig museum „Nusantara" te Delft wordt tot en met 1 april de tentoonstelling „Kle ding in Tempo Doeloe (1860-1920) ge houden. Deze expositie behandelt de kledlnggewoonten van de Hollanders in Indië tijdens de periode 1860-1920. In hetzelfde museum worden tot en met 3 januari ook nog Balische schil derijen en tekeningen van Willem Ge rard Hofker tentoongesteld. De Belgische troubadour Miel Cools komt van 1 t/m 6 en 9 t/m 13 januari met zijn solo-programma in Centrum Bellevue te Amsterdam. Cools zingt liedjes van onder meer Ed Leeflang, Ernst van Altena, Willem Wilmink en Pieter Goemans, waarin de kritische ondertoon en het sociaal engagement niet ontbreken. THEATERMUSEUM (NEDERLANDS THEATER INSTITUUT) Herengracht 168, Amsterdam (bij de Raadhuisstraat) Tel. 020-235104 DE WERELD VAN DRIETJE KOTS poppen, maskers, marionetten, teke ningen vanaf 1920 EDUARD VERKADE 1878-1981 acteur-reglsseur-toneelvemieu' t/m 31 jan. '79 Het museum is open van ma. t/m za. van 10.00-17.00 uur. Zon- en feestdagen van 13.00-17.00 uur. nieuwjaarsdag gesloten. ,DE Beurs in hel hart van Nederland" Verkoopexpositie met tentoonstellng Postiljonmotel. 1e en 2e Kerstdag v. 10.30-17 u. vS'rif uciën cJJntieke INKOOP-VER KOotf1 SBK Amsterdam Amstel 31» (bij de Munt) 020 - 23 92 15 kunst Bonnefantenmuseui MAASTRICHTS ZILVER! 1500-1800 3 nov-31 d«c. 1,79 open 10- za. zo. en feestd. 14-17 niet op dec. Catalogus (208 pag.. ca. S00 foto s) i knigbaar door overmaking van 25 bankrekening 57.61.26.381 b*|de Maastricht lenen sparen kopen 7*" 1 p Turfmarkt 24. Leeuwarden Op 29 december OPEN DAG van 10 00 tot 17 00 uur. Gratis toegang. Tot 31 december IDS WIERSMA Schilderijen, tekeningen, aquarelten JAN VAN TUINEN Friesche Vlag Project Dagelijks 10-17 uur. 's zondags 13-17 uur. beide k« gen van 13-17 uur (Op 31 december en 1 gesloten)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 4