Zaak-Vermaning niet ten einde
'Exploitatie van
potvis gaat door' o
Dollarkoers blijft
licht omhoog gaan
'DOGtroep' speelt
dromen van een
verzopen bokser
'De stenen zijn nou eenmaal echt'
Staatsexamen
hoeft niet
in één jaar
Greenpeace wil totaal vangstverbod walvis
4
Pensioen voor
politici lager
'Bouwprogramma huurwoningen wordt gehaald'
'Staatssecretaris
wil schippers
tegemoetkomen'
VRIJDAG 22 DECEMBER 1978
TROUW/KWARTET
PS14-R
door Jan Sloothaak
LEEUWARDEN/ASSEN „Ik ben blij. Het heeft bijna vier jaar geduurd en er moest eindelijk
eens een eind aan komen." Dit was de eerste reactie van de van vervalsing beschuldigde
amateur-archeoloog Tjerk Vermaning op het feit, dat hij in hoger broep is vrijgesproken door
het gerechtshof in Leeuwarden.
Drs Dick Stapert van het Biologisch-
Archeologlsch Instituut (BAIi in Gro
ningen, de man die de vermeende
prehistorische vervalsingen aan de
kaak stelde, hoopt dat de betrekkin
gen weer genormaliseerd kunnen
worden. Overigens houdt hij staande,
dat de bewuste vondsten vervalsin
gen zijn. ..Daar blijf ik bij Het ge
rechtshof achtte de beschuldigingen
tegen Vermaning niet bewezen, maar
onthield zich van een oordeel over de
echtheid van de stenen. Vermaning
en zijn medestanders zijn van plan
daarvoor nu een plan-de-campagne
op te stellen.
Stapert meent dat de vervalsingen
vaststaan, en wat hem betreft komt
dit niet meer ter discussie. Des te
verrassender is zijn mening dat hij
wel reden ziet om toch weer om de
tafel te gaan zitten. Die reden is. dat
Vermaning en talloze andere ama
teur-archeologen zeggen, de laatste
tijd nieuwe vondsten te hebben ge
daan. Stapert geeft blijk, wel nieuws
gierig te zijn. ..Ik hoop dat de betrek
kingen weer zo worden genormali
seerd, dat we erover kunnen praten."
Tegelijk is hij er zich van bewust, hoe
moeizaam dat zal gaan. ..Ik ben zelf
wellicht niet de meest aangewezen
persoon om die vondsten te onderzoe
ken." Feit is nu eenmaal, zo geeft
8tapert toe. dat hij de vondsten met
een zekere achterdocht zou bekijken.
„Er is nu eenmaal een amateur-arche
oloog en er is iemand die stenen ver
valst Daar kan ik niet om heen, die
stenen komen niet zomaar uit de
lucht vallen.
Over de vraag wie die „iemand" dan
wel is in zijn ogen, laat hij zich niet
uit.
Stapert denkt trouwens dat het moei
lijk zal zijn om in Europa een insti
tuut te vinden, dat de opgravingen
zonder achterdocht zal verrichten na
de pubilkatles over de vervalsings
zaak. „Temeer omdat nog geen enke
le Europese collega mij heeft bestre
den." Overigens zegt Stapert het
spuugzat te zijn, dat hij overal de
schuld van krijgt, ook als het om de
Juridische verwikkelingen gaat. „Ik
heb niet anders gedaan dan te zeggen
dat volgens mij de stenen van Verma
ning vervalsingen zijn. Dat was mijn
plicht." Stapert zegt er ongelukkig
mee te zijn, dat de zaak voor de
rechter is gekomen. HIJ beschouwt
dat als een verantwoordelijkheid van
de provincie Drente, die als eigenaar
van de gewraakte stenen een aan
klacht tegen Vermaning heeft inge
diend. ook al gebeurde dat op basis
van het BAI-rapport. Over de omstre
den manier, waarop justitie, politie,
provincie en BAI de beschuldigingen
tijdens een persconferentie naar bui
ten brachten, zegt hij: „Dat vond ik
ook een Idiote vertoning. Ik hoop dat
het nu wat Justitie betreft, is afge
lopen."
Strafzaak
Van verschillende kanten, onder
meer door Vermanlngs verdediger
mr. R. van der Molen, Is vaak kritiek
geuit op het feit, dat een wetenschap
pelijk strijdpunt voor de rechter werd
gebracht. Dit gebeurde nog wel op
grond van een summier rapport van
in feite één man. Dit was drs. Stapert.
zij het dat ook zijn baas, BAI-dlrec-
teur. prof. H. T. Waterbolk, mede
ondertekenaar was. Bovendien kreeg
Vermaning niet de kans om de be
schuldigingen te weerleggen. Het
werd meteen een strafzaak.
Volgens de CDA-gedeputeerde J. Hol
lenbeek Brouwer van de provincie
Drente, is h?t initiatief voor de aan
klacht echter niet van de provincie
uitgegaan, maar van Justitie. „De
hoofdofficier van Justitie in Assen,
mr. J. Muntendam, heeft ons min of
meer het pistool op de borst gezet,"
aldus de heer Hollenbeek. In een bij
eenkomst heeft mr. Muntendam de
Drentse gedeputeerden, volgens hem
„letterlijk de wet gelezen" door erop
te wijzen, dat de provincie wettelijk
verplicht was om bij een vermoeden
van fraude een aanklacht in te die
nen. Het was ook justitie die de om
streden persconferentie uitschreef.
Bekend is dat Indertijd de heer Hol
lenbeek Brouwer en ook gedeputeer
de Huizinga (PvdA) grote moeite had
den met de aanklacht en volgens de
heer Hollenbeek gold dit „voor brede
provinciale kring". In een eerste reac
tie zei de Drentse gedeputeerde, de
vrijspraak te zien als een eerherstel
voor Vermaning. Hij verwachtte ook
dat het provinciaal bestuur zich op
zeer korte termijn verder zal beraden
over wat er verder moet gebeuren ten
opzichte van Vermaning (houder van
de Culturele Prijs van Drente).
is wat we er maximaal uit konden
halen."
Overigens wil dat ook nog niet zeg
gen, dat er een eind aan de zaak is
gekomen. Ook Juridisch kan er nog
een staartje aan vast zitten. Al vanaf
de beginperiode dat de beschuldigin
gen liepen, heeft Vermaning een aan
klacht lopen tegen de provincie zowel
als tegen het BAI, wegens aantasting
van zijn eer en goede naam. In Janua
ri zullen hij en zijn verdeidger na
gaan, of er reden is, hieraan meer
Juridische body" te geven, zoals mr.
Van der Molen het uitdrukte. Deze
voegde eraan toe: „Op zich kan het
een reden zijn, om schadevergoeding
te vragen. Bovendien loopt er ook
nog altijd een aanklacht van Verma
ning tegen de officier van justitie in
Assen, mr. E. C. van Epenhuysen.
Deze achtte Vermaning indertijd
mede schuldig op basis van de veron
derstelling, dat hij de mentaliteit had
om vervalsingen te plegen. Dit ba
seerde hij op zaken die buiten de
vervalsingszaak als zodanig stonden.
Hij sprak onder meer van de .leuge
nachtige tong' van Vermaning."
Ongegrond
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De Amerikaanse dollar heeft donderdag het
lichte herstel dat woensdag op de valutamarkten inzette,
voortgezet. In Amsterdam werd In het begin van de ochtend
gehandeld op ƒ1,9960, tegen een slot van woensdag van
1,9880.
Maximum
Hoewel Vermaning op aanraden van
zijn dokter de uitspraak van het ge
rechtshof niet zelf heeft bijgewoond,
en gistermorgen niemand te woord
wilde staan, had hij gistermiddag een
ontmoeting met zijn vrienden in As
sen. „Ik heb er altijd het diepste
vertrouwen in gehad, dat het zo zou
aflopen, want die stenen zijn nu een
maal echt. Ik vind het erg onweten
schappelijk, dat de heren van het
BAI hun fouten niet willen toege
ven." aldus de amateur-archeoloog.
Ook zijn verdediger, mr. R. van der
Molen, toonde zich ingenomen. „Dit
De hoofd-officier van justitie in As
sen. mr. J. Muntendam, vond deze
aanklacht ongegrond, maar Verma
ning heeft de zaak inmiddels doorge
speeld naar de procureur-generaal
van het gerechtshof te Leeuwarden.
Ook bulten de Juridische sfeer krijgt
de zaak ongetwijfeld een vervolg. Vol
gens de heer A. M. Wouters, één van
de getuigen van Vermaning, zijn er de
laatste tijd door systematisch speu
ren drie oudheidkundige vondsten
gedaan in ongestoorde grond. (Onge
stoorde grond wil zeggen, dat zulke
vondsten in grond zitten die door de
eeuwen aantoonbaar onberoerd is ge
bleven, en als zodanig het beste be
wijs van echtheid vormen.) Deze
vondsten, alsmede de bewijzen die al
tijdens de rechtszitting zijn aange
voerd, en nog een serie andere bewij
zen zullen in een rapport worden ge
bundeld. De drie onberoerde vond
sten worden voorlopig geheim gehou
den, totdat ze door onbevooroordeel
de instanties kunnen worden opge
graven, aldus Wouters. „In ieder ge
val mag het BAI het niet doen." Ver
maning zegt. dat de amateurs zelf de
bewijzen zullen leveren. In plaats van
toenadering voorspelde hij een nog
grotere verwijdering van het BAI.
„Wij zullen ons met hand en tand
verzetten tegen elke samenwerking
met mensen met een goed salaris, die
daar nog nooit een prestatie voor
hebben geleverd."
Daarna kwam in een markt waarop
weinig omging lichte vraag opzetten,
wat ertoe leidde dat de koers vrij
sterk aantrok. Omstreeks het
middaguur werd gehandeld op
ƒ2.0150, wat ten opzichte van woens
dagmiddag een winst van 2'/j cent
betekende. Het slot kwam op
ƒ2,0115
Ook elders zette de dollar de op
waartse beweging voort. Over het al
gemeen was de handel daarbij bijzon
der kalm nu de feestdagen en de
jaarwisseling voor de deur staan. Op
de valutamarkt in Tokio sloot de dol
lar donderdag op 104.10 yen. vergele
ken met 193.80 yen bij de opening en
met 193,20 yen bij het slot van woens
dag In Frankfort werd in de ochtend
uren gehandeld op ongeveer 1,86
mark voor een dollar, tegen woens
dag bij het slot op ruim 1,83 mark.
Hogere rente
De stijging van de dollarkoers werd
in verband gebracht met steunopera
ties van de kant van de centrale ban
ken Deze namen op vrij grote schaal
dollars uit de markt Een andere fac
tor die tot de verbeterde stemming
voor de dollar bijdroeg, is de verho
ging van de rente die de Amerikaanse
banken aan hun meest kredietwaar
dige cliénten berekenen, de zoge
naamde „prime rate" Deze is meteen
kwart procent gestegen tot 11,75
procent.
De verhoging houdt verband met de
verwachting, dat de inflatie in de VS
zal toenemen door de verhoging van
de olieprijs. Aan de andere kant
maakt deze verhoging van de rente
het aanhouden van dollartegoeden
door buitenlanders in de VS aantrek
kelijker Daardoor worden dollars
naar de VS „weggelokt" uit het Inter
nationale circuit, wat tot gevolg heeft
dat de verkoopdruk op de dollar wat
afneemt. Van de kant van de Ameri
kaanse centrale bank wordt de verho
ging van de rentevoet in de V8 ge
steund door het aanbod van geld in
Amerika aan banden te leggen.
ADVERTENTIE
DEN HAAG (ANPi Leerlin
gen bij het vwo. havo of mavo.
zijn in het vervolg niet meer
verplicht om in alle vakken in
hetzelfde kalenderjaar staats
examen te doen. Ze kunnen nu
kiezen tussen een volledig
staatsexamen of een examen
tn een of meer vakken, het
„deel-staatsexamen".
In tegenstelling tot de kandi
daten die in alle vakken tege
lijk examen afleggen, mogen
degenen die voor een deelexa-
men kiezen geen onvoldoende
in een bepaald vak meer heb
ben. Alle vakken moeten bij
deze keuze een voldoende
halen.
BIJ de oude staatsexamenrege
ling kon een kandidaat op
grond van verkregen vrijstel
lingen in minder vakken exa
men doen dan het volledige
staatsexamen omvatte.
In de nieuwe regeling wordt het
voor avondscholen mogelijk
naast examen per vak ook van
studie en examen te worden
vrijgesteld.
Ten slotte blijft ook in het
nieuwe besluit bij kandidaten
die een volledig examen doen
de mogelijkheid gehandhaafd
in een vak een herexamen af te
leggen. Dat geldt niet voor leer
lingen die een deelstaatsexa
men hebben gekozen.
fmlie en
die spmxtefeKfe hmmk
In deze bewoordingen nodigt een van
de leden van „DOGtroep" het pu
bliek uit een ronde te maken door de
Shaffy-zaal van het Shaffy-Theater.
waar het verzeild raakt in een soort
middeleeuwse jaarmarkt met de
meest uiteenlopende bizarre figuren.
Vanavond (vrijdag) en morgenavond
heeft DOGtroep twee voorstellingen:
om 20 30 en 24.00. „Dromen van een
bokser" komt vanaf 2 Januari weer
terug in het Shaffy.
Of het dezelide voorstelling wordt die
ik gezien heb. blijft de vraag. Dezelf-
Onwennig
Ronincin Juliana hwft gisteren op paleis Soestdijk de geloofsbrieven van de nieuwe
ambassadeurs van Irak. de Philippijnen en Birma in ontvangst genomen. Hier de ambassa
deur van Birma, denbeer Zeya Ryaw Htln Maung Byunt die met lijn gevolg het paleis
verlaat.
Mevrouw Vermaning kon tijdens de rechtszitting haar emoties niet bedwingen. Re<[}{
verdediger mr. H. van der Molen.
De spanning van het onvoorspelbare
door Dirkje Houtman
AMSTERDAM „Dromen van een verzopen bokser" is de
titel van de voorstelling. „Het is een lang verhaal. Ik zal het u
niet onthouden. Ik ben doof. Komt u mee?"
Van een onzer verslaggevers
ei
AMSTERDAM Het komende jaar zullen in het noordelijk deel van de Stille Oce£_
maximaal 3.800 potvissen mogen worden gevangen. Dat is ruim veertig procent mir,_
dan dit jaar, toen in hetzelfde gebied 6.444 van deze walvissen mochten woi
gevangen.
Het nieuwe quotum is gisteren in
Tokio vastgesteld door de Inter
nationale walviscommissie (IWC)
na twee rfagen van heftige discus
sies, waarbij zowel voor- als tegen
standers van de walvisjacht bui
ten het gebouw demonstreerden.
De extra bijeenkomst van de IWC,
waarin zeventien landen zijn ver
tegenwoordigd, was noodzakelijk
omdat de afgelopen zomer geen
overeenstemming kon worden be
reikt over het quotum voor potvis
sen. Voor de andere walvissoorten
werd toen wel de maximale vangst
vastgesteld.
Potvisolie
De niet-walvisjagende landen in
de IWC, waaronder Nederland, be
pleitten een vermindering van de
vangst van potvissen, maar de
twee belangrijkste walvisjagende
landen, Japan en de Sovjet Unie.
wilden de quota's van dit jaar
handhaven. De Verenigde Staten
wenste een totaal verbod van de
vangst van vrouwelijke potvissen,
maar de IWC is er mee akkoord
gegaan dat maximaal 11,5 procent
van de te vangen potvissen vrouw
tjes mogen zijn. De vrouwtjes zijn
veel kleiner dan de volwassen
mannetjes, maar ze zijn niet te
onderscheiden van de onvolwas
sen mannetjes. De jagers hebben
verzekerd dat bij de huidige Jacht
techniek niet meer dan 11,5 pro
cent van de gevangen potvissen
vrouwtjes zullen zijn.
De potvis is in verhouding tot de
omvang van de populatie de
sterkst bejaagde walvis. Behalve
voor het vlees, dat in Japan veel
gegeten wordt, wordt de potvis
onder meer gevangen vanwege de
potvisolie. Ook in de cosmetische
industrie worden delen van de
potvis gebruikt. Eén van de door
voerhavens van potvisolie is Rot
terdam. Tegen het plan de handel
in alle walvisprodukten in Neder
land te verbieden (een nog niet in
werking getreden onderdeel van
de wet op de bedreigde uitheemse
diersoorten) is onlangs dan ook
protest, gerezen van de zijde van
het Produktschap voor margari
ne, oliën en vetten.
De internationale milieu-organi
satie Greenpeace, die zich inzet
voor een totaal vangstverbod van
alle walvissen gedurende tien jaar.
heeft zijn afkeuring uitgesproken
over het gisteren in Tokio bereikte
compromis. Volgens Greenpeace
biedt de regeling ruimte tot mis
bruik, terwijl de exploitatie van de
ernstig bedreigde potvis doorgaat.
Volgens Greenpeace onderstreept
het genomen besluit de totale
machteloosheid van de IWC om
ingrijpend op te treden. Green
peace heeft gisteren ook een be
roep gedaan op de Japanse pre
mier Ohira om een dinsdag gear
resteerde Amerikaan. Joe Healy,
in vrijheid te stellen. Healy werd
aangehouden toen hij. uit protest
Dl
tegen de walvisjacht, de Jaa.
Eiffeltoren in Tokio probeert
beklimmen.
Van de zeventien landen ij
IWC jagen er tien niet (meek
walvissen. Zij proberen in de L
missie zoveel mogelijk het be
van de walvissen veilig te stc j
maar zij hebben geen mog c
held een vangstverbod af te
gen. Naleving van de afspif
geschiedt op vrijwillige fc
Daarom ook is Nederland 1
een algemeen vangstverbod (T
rende tien jaar, omdat daji,
kans bestaat dat één of mee<„
den zich niet meer gebonden
ten en ongecontroleerd Qj
jagen.
Hervatten 11
De kans bestaat dat Austrah
jacht op walvissen zal stop
Een onafhankelijke door de
ring ingestelde commissie f_
deze week de Australische T
ring aanbevolen de jacht opj
vissen in de Australische wal
te verbieden. Ook moet volger
commissie 'vanaf 1981 alle if
van walvisprodukten worden*
boden. Volgens vertegenw<£
gers van Greenpeace, die d
eenkomst van de IWC in
bijwoonden, zal Canada (dij
1972 de Jacht op walvissen F
zette) in de toekomst de jachl
vatten. Greenpeace zegt dï
betrouwbare bron te hebbeifj
nomen. L
1
de elementen zullen gehandhaafd
blijven, maar de voorstelling breidt
zich steeds uit. DOGtroep levert geen
kant en klare produkten. Zij gaat bij
het maken van haar produkties uit
van de ruimte waarin gespeeld wordt.
En in dit opzicht vertoont de werkwij
ze overeenkomsten met die van het
bewegingstheater Bewth. De voor
stellingen van DOGtroep zijn echter
veel minder gestileerd dan die van
Bewth; ze zijn volkser vermengd met
bijna surrealistische taferelen die aan
de fantasie van de spelers zijn ont
sproten. Het publiek mag meefanta-
seren.
Van onze sociaal-economische
redactie
DEN NHAAG De Tweede Kamer
heeft gisteravond met algemene
stemmen een nieuwe pensioenwet
voor politieke ambtsdragers aange
nomen. De zeer royale bestaande
voorziening wordt nu aanzienlijk
minder royaal. Het gaat om de pensi
oenvoorziening voor ministers,
staatssecretarissen, leden van de
Tweede Kamer.gedeputeerden en
provincies, en wethouders van grote
re gemeenten.
Deze ambtsdragers zullen voortaan
de eerste vier jaren van hun ambt 3,5
procent per jaar van hun pensioen
opbouwen, en daarna nog 36 Jaar 1,75
procent, evenveel als voor ambtena
ren geldt. De oude voorziening was
voor bewindslieden een opbouw van 5
procent per jaar gedurende maxi
maal 8 jaren, en oor de overigen een
opbouw van 3.5 procent per jaar ge
durende maximaal de normale perio
de van 40 jaren.
De wet zal in werking treden op 1
Januari aanstaande. Deze inwerking
treding is de enige belangrijke wijzi
ging die de Kamer in het
werp heeft aangebracht, in
op voorstel van de PvdA en n
van ondermeer het CDA.
Wiegel (binnenlandse zaken
nieuwe wet ln werking will
treden zodra ze in het st
staat, dus nadat ook de EerstfF
de wet heeft aanvaard
ij
L
Alle overige wijzigingsvo
werden door de Kamer ve
Dit betreft ondermeer vo
van D '66, DS '70 en PvdA
ingangsdatum van 8 juni
voorstellen om ook de
ambtsdragers steeds slechts
cent per jaar van hun penij
laten opbouwen.
Als je de zaal vanachter het toneel
binnenkomt, wordt je begroet door
een verdwaasd kijkende figuur, die
als een pop met stokken aan han
den en benen wordt geleld. Rechts
speelt een orkest van vier man een
aanstekelijke deun. Ze hebben zwar
te kartonnen maskers op. Je voelt je
nog wat onwennigwat nu? Het
licht gaat aan op een miniatuurto
neel. Hier verrichten drie figuren op
een vlak van een bij anderhalve me
ter onvoorspelbare handelingen, die
volgens Jou niet kunnen, maar toch
gebeuren. En dat levert een aantal
surrealistische prenten op. die met
eentonig orgelspel worden begeleid.
Vervolgens wordt het publiek geleid
naar de „Jaarmarkt", waar bizar op
geschilderde en uitgedoste onwerke
lijke figuren van toen allerlei attrac
ties verzorgen Je loopt ertussendoor
en laat het je welgevallen. En dat
varieert van een stuk rookworst en
een met sneeuw bespoten kerstbal
tot een heus koningsdrama over Mau-
rits de Pauper. Het is allemaal heel
inventief. De voorstelling krijgt een
vreemde spanning door de ongebrui
kelijke dingen die je ziet. maar die
spanning wordt ook weer doorbroken
door de ironische ondertoon van het
geheel. Een prima voorstelling, goed
voor een avondje verwennerij.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Het bouwprogramma
voor woningwethuurwoningen zal in
1978 ruimschoots worden gehaald.
Dat blijkt uit de antwoorden van
minister Beelaerts van Blokland en
staatssecretaris Brokx op 699 schrif
telijke vragen van leden van de Twee
de Kamer ter voorbereiding van de
eind januari te houden begrotingsbe
handeling.
Het aantal machtigingen tot bouw
van woningwetwoningen zal om
streeks 26.000 liggen, tweeduizend
meer dan was geraamd. Wel moet
daarbij in overweging worden geno
men, dat dit najaar het bouwpro
gramma al drastisch is herzien, nadat
in de eerste helft van dit jaar de
woningproduktie achterbleef bij de
ramingen
Het aantal beschutte sfeerwoningen
blijft achter bij de prognoses. Daar
voor werden drieduizend beschikkin
gen afgegeven, terwijl er vijfduizend
waren gepland.
Met de woningbouwcorporaties is
overleg gepleegd over vraagstukken
rond de woningen in de beschutte
sfeer. Dit zijn koopwoningen, die be
stemd zijn voor mensen met een ge
ringe draagkracht. De bewindslieden
delen een aantal van de naar voren
gebrachte bezwaren, zo schrijven zij.
Gesproken is onder meer over te lan
ge ambtelijke procedures, he
ken van aansluitende regeli
de tekortschietende jaarlijks 1
ge voor de allerlaagste in K
groepen. Bij de herzienlngei
subsidieregeling voor eigen
zal daarmee rekening wordei 0
den, aldus de bewindslieden e
Ook de bijgestelde prognose
premiekoopwoningen zal niet u
gehaald, de bouw blijft st<
34.000 woningen, zesduizendf
dan was gepland.
De vrije sectorbouw daal
overstijgt met zesduizend
het voorziene aantal en
34.000 woningen.
ROTTERDAM (ANP) - Zes grote
verladersorganisaties, die gisteren
overlegd hebben met staatssecretaris
Smit-Kroes van verkeer en water
staat over het dreigend conflict in de
binnenvaart, hebben de indruk dat
de staatssecretaris de schippers tege
moet wil komen. In een communiqué
dat na afloop werd uitgegeven staat
dat mevrouw SmitrKroes nu minder
zwaar tilt aan de Juridische belem
meringen" voor invoering van een
verplichte vrachtaanmelding op de
schippers beurzen
Dat is een eis van de meeste
schippersorganisaties in de binnen
vaart op België en Frankrij
bonden, de ONS en de AS^
vandaag de schippers oproep
januari alle vracht te boycot
dat de staatssecretaris tegen
ke affichage is. Dit is het
waarbij alle aangeboden vrac
beurzen genoteerd.
De verladers hebben de sta}
taris gisteren officieel laten w j
er met hen wel te praten valt
