Ook Zwartkruis
wil convict
De NCSV en de
marxistische vaderen
Dogmatiek tussen Utrecht en Amsterdam
GEEF KINDEREN DE KANS VAN HUN LEVEN
GEEF GOEDGEEF CHRISTELIJK ONOERWUS
Trouw
VAN DA A
Goed gesprek tussen Leger
des Heils en wereldraad
Omzet hervormd diakonaat negen miljoen dit jaar
Conferenties
VOORBIJGANG!
Decentralisatie
van het CJV t,
DONDERDAG 21 DECEMBER 1978
KERK
a
TROUW/KWARTET
LONDEN Een delegatie van de wereldraad van kerken onder leiding van
aartsbisschop Edward T. 8cott. voorzitter van het centrale comité van de
wereldraad, heeft ln Londen een gesprek gehad met bestuurders van het
Leger des Hells. Het ging daarbij over het door het Leger opschorten van zijn
lidmaatschap van de raad naar aanleiding van de gift van 85.000 dollar aan
het patriottisch front van Zimbabwe (Rhodeslë).
In een offlciéle verklaring na dit overleg, zegt het Leger, dat ln een geest van
christelijke broederschap en wederzijds respect is gesproken over de zaken,
welke generaal Arnold Brown tot opschorting deden besluiten. Dit was het
gesprek, aldus de verklaring, waarnaar de generaal verlangd had en dat de
wereldraad graag was aangegaan. Het was niet alleen veel omvattend maar
pok constructief.
Het proces van verheldering zal ln de vergadering van het centrale comité ln
Kingston. Jamaica, a.s. Januari, worden voortgezet. Door het Leger des Hells
kan echter geen definitieve beslissing ter zake worden genomen vóór zijn
voorgenomen wereldwijde leidersconferentie in Toronto, oktober 1979.
HAARLEM Mgr. drs. Th. Zwartkruis, r.k. bisschop van
Haarlem, heelt aan pastor drs. V. Breed, verbonden aan het
wijkpastoraat in de Amsterdamse Jordaan, opdracht gegeven
de oprichting voor de bereiden van een diocesaan convict. Het
krijgt de vorm van een woongemeenschap, waarin een geëi
gende vorming wordt beoogd van theologiestudenten die
hebben gekozen voor het priesterschap of zich ernstig op die
keuze willen oriënteren. Aldus een mededeling in het informa
tiebulletin van het bisdom.
De bisschop heeft dit initiatief geno
men met het oog op de nabije toe
komst waarin ook het celibatalre
priesterschap een belangrijke en
noodzakelijke dienst aan de kerk zal
zijn, „ongeacht aldus de medede
ling mogelijke ontwikkelingen
haar andere vormen van priester
schap".
Pastor Breed gaat verder ln contact
treden met de bij de ambtsopleiding
betrokken instanatles. zoals de ka-
thoüeke theologische hogeschool
Amsterdam, en met mogelijke kandi
daten voor de op te richten woonge
meenschap. Daarnaast zal hij kennis
gaan nemen van elders, ook ln het
buitenland, opgedane ervaringen.
Bij de leiding van het convict, waar
van de startdaum en de plaats nog
niet zijn vastgesteld, zal drs. Breed
worden geassisteerd door pastor J.
Duin uit Schagen.
Binnen de gemeenschap zal men zich
gezamenlijk bezinnen op de eigen ge-
loofsmotlvatie en op de levensstijl
waarin vandaag het celibatalre pries
terschap kan worden beleefd als een
dienst aan de kerk.
..Er zal daarom aldus het Informa
tiebulletin veel openheid moeten
zijn naar contacten met de feitelijke
kerkgemeenschap, niet alleen met
het pastoraat, maar ook met de le
ken. opdat de kandidaten van meet
af aan erin gevormd worden hun ver
antwoordelijkheid en geloof met an
deren te delen."
Voor de woongemeenschap worden
uitgenodigd diegenen die reeds enke
le Jaren theologie studeren en hun
keuze hebben gemaakt voor het
priesterschap of deze keuze althans
ernstig overwegen. Op deze kandida
ten zal een beroep worden gedaan om
mee te werken aan de vormgeving
van de gemeenschap.
Daarnaast wordt voor Jongere stu
denten. die overwegen priester té
worden daarvoor naast nun opleiding
een eigen vorm van leefgemeenschap
en geestelijke vorming zoeken, ge
streefd naar het stichten van een ei
gen leefgemeenschap in een pastorie,
te begeleiden door pastor L. Neder-
stlgt van de parochie van Gerardus
Majella te Amsterdam.
Verder zal uitdrukkelijk aandacht
worden gegeven aan de op verschil
lende plaatsen in Amsterdam reeds
spontaan gegroeide initiatieven van
leefgemeenschappen van theologie
studenten. Meer dan tot nog toe zal
ook vanuit de leiding van het bisdom
Haarlem getracht worden om met
deze leefgemeenschappen contacten
te onderhouden en tevens vanuit de
nieuw op te richten gemeenschappen
een grote openheid naar de bestaan
de te bevorderen.
door A. J. Klei
Een bejaarde en bekommerde
hervormde heer hoorde ik ln een
gezelschap verklaren, dat hij ln de
Jaren twintig als Jongmens van de
ethische richting veelvuldig gespot
had met de gereformeerden, die het
lidmaatschap van de Nederlandse
Christen Studenten Vereniging
ontrieden. Maar achteraf, zo ging
deze spreker voort, moet ik de
gereformeerden gelijk geven, want
de NCSV ls tot mijn misnoegen een
broedplaats van marxistische
theologen geworden.
Nu valt met de beste wil van de
wereld niet te ontkennen dat ze bij
de NCSV drukker in de weer zijn
met de marxistische dan met de
Dordtse vaderen. Het aardige is
echter dat zij er blijk van geven, die
marxlstischevaderenooktelézen,
en ik durf hen er geen verwijt van
maken dat zij ln het huldig
tijdsgewricht de neiging niet
kunnen onderdrukken, eerder naar
Das Kapltal dan naar de Vijf
Artikelen Tegén De Remonstranten
te grijpen.
De opmerking van die hervormde
heer plus mijn overweging daarbij
zet ik op papier naar aanleiding van
een 151 pagina's tellend boekje dat
de NCSV ons toestuurde: een
speciale uitgave van Eltheto
(tijdschrift over godsdienst en
politiek). Het gaat hier om de eerste
van een reeks uitgaven met
klassieke teksten over
godsdienstkritiek van marxisten en
linkse theologen. Het is de
bedoeling, deze teksten
toegankelijk te maken voor een
breder publiek. In de inleiding van
Eltheto-redacteur Theo Salemink
wordt dit „breder publiek" als volgt
omschreven:
mensen die, voortkomend uit de
christelijke traditie, zich politiek
tot het socialisme willen bekennen,
maar tegelijk de christelijke
traditie willen begrijpen vanuit het
socialisme. Overigens zonder op te
houden christen te zijn. Mensen uit
christelijke basisgroepen, uit
kritische gemeenten; progressieve
christenen ln het onderwijs en
welzijnswerk; ln vakbeweging en
politiek."
In de nu voor ons liggen „Teksten
godsdienstkritiek I" (ondertitel:
Marxisten over godsdienst
1844-1914) zijn de volgende
(vertaalde) teksten opgenomen:
1. L. Feuerbach, „Het wezen van het
Christendom";
2. K. Marx en Fr. Engels, „Opium
tekst"; „de fetisjtekst"; „Over het
oerchristendom";
3. W. I. Lenin, K. Kautsky, Fr. Meh-
rlng, geschiedenis van het oer-chris-
tendom; marxistische kritiek op de
liberale exegese; strategische ver
handeling over de verhouding van
de socialistische partij en het chris
tendom onder imperialistische ver
houdingen;
4. Hollandse marxisten: H. Oorter
en A. Pannekoek over christendom
en socialisme.
Over wat er verder volgt deelt een
persbericht van de NCSV het
volgende mee:
Het geheel wordt vooraf gegaan
door een Inkelding, waarin
enerzijds de afzonderlijke teksten
in hun historische context
geplaatst worden en anderzijds de
vraag gesteld wordt of
godsdiens tkritiek anno 1978 een
anachronisme of een actueel belang
ls. Oeen antwoord kan er natuurlijk
gegeven worden ln dit eerste
tekstboek. De volgende
tekstboeken, die de geschiedenis
vanaf 1918 tot nu toe
documenteren; die nieuwere
generaties marxisten aan het woord
zullen laten (Gramscl, Korsch.
Bloch, Althusser e.a.) en bovendien
christenen die voor het socialisme
gekozen hebben (Kutter, Ragaz,
Enka, Barth e.a.) zullen nader
materiaal aandragen voor een meer
gedegen antwoord.
Ik haast me om deze aankondiging
nog vóór kerst de deur uit te krijgen
en heb me nog maar alleen over
Pannekoek kunnen bulgen. De vind
het Jammer dat Theo Salemink
hem zo beknopt introduceert (zéker
vergeleken bij het verhaal dat Dtck
Boer aan Herman Oorter besteedt),
want er zijn nu eenmaal mensen die
niet weten dat de astronoom
Pannekoek dezelfde is als de
marxistische theoreticus. Te loven
valt dat de redactie niet aan de
spelling van de teksten van Oorter
en Pannekoek heeft geknoeid, op
gevaar af dat zo'n tekst vertederend
wordt
De geef tot slot (minder om deze
uitgaven te typeren, meer om
belangstelling ervoor te wekken)
twee citaten uit het stuk van
Pannekoek:
„Mogen wij nu soms ook het
optreden van de
godsdienstloosheid als
massaverschijnsel onder het
proletariaat voor een teeken
houden, dat in de toekomst, ln de
socialistische maatschappij, de
godsdienst geheel zal verdwijnen?
De godsdienst ls een van de
eerwaardigste verschijnselen lalt de
menschelijke geschiedenis, een
verschijnsel dat niet zooals het
kapitalisme, slechts een paar
honderdtallen, maar vele
duizendtallen van Jaren oud ls.
Reeds bij de wildste en ruwste
volkeren vinden wij een
godsdienstige behoefte, die bij de
ontwikkeling van de beschaafde
m aatschappijsteeds sterker en
dieper geworden ls. Is het dan niet
vermetel het verdwijnen te
voorspellen van zulk een
verschijnsel als de godsdienst, die
oogenschljnlljk zoo vast en diep ln
de menschelijke natuur wortelt?"
„Ofschoon het Juist de
arbeidersklasse met zwaar lijden en
groote ellende treft, wordt deze
daardoor toch niet gedreven tot het
geloof aan een bovenaardsche
macht. ZIJ begrijpt, vanwaar al haar
lijden komt: uit de natuurlijke
omstandigheden van een
produduktlewljze, die als schakel
van een lange keten van
ontwikkeling onvermijdelijk en
A. PMmekoek
noodzakelijk ls, ZIJ het ook slechts
tijdelijk noodzakelijk, en die door
het uit haar zelf opgroeiend verzet
en door de organisatie van de
arbeidersklasse door een volgende
trap van ontwikkeling zal worden
verrangen. De arbeidersklasse ziet
derhalve den weg, hoe zij zich zelf
kan verlossen en behoeft geen
ver lowing van een hoogere macht
af te smeeken. ZIJ weet, dat deze
verlossing een zeer moeilijk werk
zal rij tl, maar rij kent ook haar
krachten en weet, dat zij het zal
volbrengen. Zoo groeit en leeft ln
het strijdende proletariaat een
geestea- en gemoedstoestand,
waarbij voor godsdienst geen plaats
meer blijft. Wanneer wij derhalve
de oorzaken van de
godadlenstioosheld onder het
proletariaat samenvatten, dan zien
wij. dat rij voortkomt uit de geheele
proletarische wereldbeschouwing,
die volkomen het tegendeel ls van
die der burgerlijke klassen. Terwijl
deze de ellende en de misstanden
van de tegenwoordige
maatschappij als onvermijdelijk en
natuurlijk beschouwen, omdat zij
er de oorzaak niet van kennen,
hebben wij de wetenschappelijke
zekerheid, dat rij slechts een
voorbijgaand en toestand vormen
en la afrienbaren tijd door de
organisatie van de
maaier happctljke produktle uit
den weg geruimd kunnen worden".
Tal etver alt deoe Eltheto-oltgave,
die besteld kan worden bij de
NCSV. Wosdeabergseweg 54, 2707
MX Zeist. De priji la twaalf-en-
UTRECHT (ANP) - Uit de cijfers
van de generale diakonale raad van
de hervormde kerk blijkt dat daar dit
Jaar bijna negen miljoen gulden
omging.
De ODR kreeg ruim 8,7 miljoen bin
nen, waarbij 6,5 miljoen uit collecten
en giften van kerkleden en voorts o.a.
een half miljoen rijkssubsidie. Deze
wordt door het ministerie van CRM,
en aan o.a. de ODR verleend uit hoof
de van de subsidieregeling voor sa
menwerkingsorganen op levensbe
schouwelijk terrein voor het leveren
van bijdragen aan de opbouw van de
samenleving en de maatschappelijke
ontwikkeling. De verdere inkomsten
en baten kwamen van vergoeding
voor diensten, uit Interest en uit de
hervormde algemene kas.
De uitgaven waren hoger, tegen de 8,9
miljoen. Het verschil kwam ten laste
van een reserve-post. Onder meer
werd wat minder ontvangen voor de
post „rampen" van het hervormd we-
relddlakonaat.
Via het werelddlakonaat werd voor
drie miljoen hulp verstrekt en verder
steun voor jeugdwelzijn. Individuele
hulp, het hervormde diakonale F.D.
Roosevelthuls ln Doorn en onder
meer ook een en drie-kwart-müjoen
via andere kanalen, zoals de medi
sche zending, de Interkerkelijke actie
voor Latijns Amerika Solidaridad en
ontwikkelingssamenwerking.
Samensmeden '78. Jaarlijkse toe-
rustlngaconf eren tie van Youth for
Christ, van 27 tot 30 december ln de
O rote Kerk te Apeldoorn. Voor verde
re inlichtingen: Youth for Christ, Ne
derland, postbus 73, Driebergen, tel.
K4M-9I44.
ADVERTENTIE
voor kinderen en
christelijk onderwijs
eeuwfeest
uniecollecte
giro 515 voorburg
Doe mee met de aktie voor wereldwijd christelijk onderwijs.
Honderden scholen in tientallen landen rekenen op ons.
Giro 515 te Voorburg t.n.v. de 100-jarige Unie „School en Evangelie".
waarin opgenomen: De Rotter
dammer. met Dordta Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leldse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tammmga
Directeur: mg. O. Postma
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
tel 020-913456
iele» 13006
Postgiro 66 00 00
Bant, Ned Credmlbanh
Rtkemngnr 23 00 12 574
Gemeentegiro Amsterdam
*11000
REGIO ROTTER0AM/DORDRECHT
Postbus 946
3000 AX Rotterdam
M. 010-115666 (abonnementen
tel 010-115568 (redectte)
tel 115700 (UK
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
2501 CC Oen Haag
tel 070-469445
Pa* straat 22
Den Haag
REGIO NOORO/OOST-NEDERLANO
(uitstortend admmstratie)
Postbus 3
8000 AA Zwoee
tel 05200-17030
Melkmarkt 56
Abonnementsprijzen:
t U.47
«6 40
t 143 «0
9-19 30 ven
maandag t/m vrijdag Op zondag van 19-
20 uur letef 020-913456
Opgave m»r* advertentie s tel.
320-936666 of acfv-neNk aan Mav-Adv
efdehng postbus 433
1000 AK AMSTEROAM
Adres«ni*>pngen ut$krte«d echnftek|k
een orue Amsterdamse edressen
door prof, dr. A. Geense
Het woord en het vak dogma
tiek roepen bij veel mensen
een afweerhouding op: het
komt over als iets abstracts,
autoritairs, wereldvreemds,
dat niet meer ln deze tijd
past. En iemand, die een boek
over dogmatiek schrijft, wekt
kennelijk de indruk, dat hij
een man is die het weet en zal
zeggen, hoe het is.
Van de dogmatiek, die nu op onze
tafel is gelegd, kan men dat laatste in
ieder geval niet meer zeggen. Het ls in
zoverre een novum, dat het is ge
schreven door twee mannen en dan
niet zo, dat elk van deze twee een
aantal hoofdstukken voor zijn reke
ning nam, die duidelijk van elkaar
onderschelden zijn: nee, er is één
doorlopende tekst ontstaan, waarvan
alleen insiders kunnen vermoeden,
welke hand op welke bladzijden
vormgevend Ls geweest.
Het dubbele vaderschap van dit boek
wordt trouwens nog overtroffen door
een hele reeks voorvaders: het boek
leunt aan. zo zegt het voorwoord,
tegen de Reformierte Dogma tik van
H. Heppe (uit de 19e eeuw), die op zijn
beurt weer een samenvatting gaf van
de gereformeerd-orthodoxe theolo
gen uit de 17e en 18e eeuw. Via Karl
Barth. die bekende destijds veel aan
het boek van Heppe te hebben gehad
bij de voorbereiding van zijn colleges,
werd het boek van Heppe opnieuw
bekend en ten grondslag gelegd aan
de studie van de dogmatiek in
Utrecht, indertijd onder prof. van Ru
ler. Deze droeg het onderwijs ln Hep
pe over aan zijn toenamlige weten
schappelijke hoofdmedewerker dr.
Hasselaar, die op zijn beurt de klas
sieke scholastieke tekst van Heppe ln
zijn colleges weer tot leven wist te
brengen door een hoogst creatieve
Interpretatie, waarbij het boek van
Heppe en zijn dogmatische beslissin
gen vooral werd gemeten aan de in
zichten uit de theologie van Barth,
Noordmans en Mlskotte.
Deze colleges circuleerden ln Utrecht
ln gestencilde vorm onder de titel:
„Wegen en kruispunten op een oude
atlas", een didactische commentaar
op de „Reformierte Dogma tik" van
H. Heppe. Toen dr. Hasselaar de over
leden prof. van Ruler opvolgde, volg
de dr Beker, thans hoogleraar ln Am
sterdam. hem weer op en zo ontstond
er een vruchtbare vriendschap, die
ons nu dit boek heeft opgeleverd en
dat nog maar het eerste ls van een
serie van vijf delen die zij samen
plannen en gedeeltelijk reeds ge
schreven hebben.
Wat is nu het bijzondere van dit
boek? De titel helpt ons al op weg:
het gaat niet om dé weg van de dog
matiek, één enkel doorlopend en ho
mogeen betoog naar de orde van het
vak. maar om tcegen en om kruispun
ten op die wegen. Er wordt niet zo
zeer de lange weg van de dogmatiek
afgelopen, maar er wordt op gewezen,
waar op die weg de knooppunten
liggen, waar geestelijke, theologische
beslissingen moeten vallen en waar
de vaderen soms verkeerde wegen
zijn ingeslagen. Omdat niet iedereen
deze knooppunten duidelijk onder
kent en alle zijwegen dus telkens op
nieuw worden uitgeprobeerd, be
schouwen de schrijvers het als hun
plicht, om op die punten waarschu
wingsborden op te richten.
Het gevaarlijkste kruispunt is dat.
waar de openbaringstheologie kruist
met de zogenaamde natuurlijke theo
logie en op die plaats wordt dan ook
direct het eerste hoofdstuk als waar
schuwingsbord opgericht. De natuur
lijke theologie stelt zich in de dogma
tiek. zoals bij Heppe. wel bescheiden
op, maar ln het christelijke gemene
best is ze de gekroonde koningin van
het westerse denken en de westerse
politiek. Ze is het raffinement van de
zondaar, die bezig ls. voor zich een
carrière op te bouwen. De kerk, die de
natuurlijke theologie ln haar vaandel
blijft schrijven, ls de kerk die niet
gestoord eh niet geschokt wil worden.
Ethisch conservatisme ls de conse
quentie van de natuurlijke theologie.
Rijk hoofdstuk
Na een kort hoofdstuk: „God ln zijn
wezen en eigenschappen", dat eigen
lijk nog bij het eerste hoofdstuk
hoort en nog niet tot een positieve
ontvouwing van de leer van God wil
overgaan, volgt het derde en verre
weg het grootste gedeelte van het
boek. over de heilige Schrift. Het ls
een rijk hoofdstuk, dat naar alle kan
ten het programma van de dogma
tiek als berustend op de exegese van
de Schrift ontwikkelt en in voortdu
rend gesprek gaat met de vragen van
de eigentijdse methoden van bijbel
uitleg.
Het stuk sluit af met een indringende
discussie over de relatie van Oud en
Nieuw Testament als beslissend voor
de weg van de dogmatiek. „Tot nu toe
achten de meeste kerken hun eigen
lange of korte traditie een veel Inte
ressanter object van discussie in de
geloofsdialoog dan de verhouding
tussen kerk en Israël". Van zulke
kernachtige uitspraken wemelt het
boek en dat maakt dat de lezer, die
misschien zelf wel eens wat meer zou
willen opschieten en zich laten mee
nemen door een vloeiend betoog, zich
telkens gaarne op die kruispunten
door de daar opgerichte waarschu
wingsborden laat ophouden, voor zijn
eigen bestwil.
Functie
Dit brengt ons tenslotte lot de vraag
naar de mogelijke functie van deze
dogmatiek, naast de verschillende
ontwerpen, die al op de markt zijn.
De auteurs denken primair aan hun
eigen studenten: ze hebben het ge
schreven met het oog op de komende
opleiding van de theologiestudent na
de herstructurering van de theologi
sche studie. De ligging van een groot
deel van de studenten ln Utrecht ver
schilt nogal van die ln Amsterdam:
vanuit de gereformeerde bond ver
trouwd met de klassieke dogmati
sche begrippen, worden zij door Has
selaar en Beker meegenomen op de
weg van de dogmatiek als een pro
gressieve wetenschap. En mochten
de Amsterdammers alleen voor de
laatste term oren hebben, dan krijgen
ze hier te horen dat het aansluiten bij
de traditie onmisbare voorwaarde is
voor het gaan op eigen wegen.
Slechts zij kunnen vruchtbaar kritiek
leveren, die zich bereid toonden, eerst
de verschuldigde eerbied op te
brengen.
De vraag of het boek ook voor ande
ren dan theologische studenten zal
kunnen dienen de schrijvers hopen
van wel waag ik nog niet te beant
woorden. Ondanks de consequente
doorvoering van één grondthema ls
het boek toch niet gemakkelijk; dat
slaat niet zozeer op de van Heppe
geërfde latijnse termen (ze versterken
wel de indruk van de dogmatiek als
een wetenschap voor Ingewijden,
maar worden aan het eind la een
uitvoerige woordenlijst verklaard),
maar wel op een ander punt: om de
op de kruispunten genomen beslis
singen en keuzes voor een bepaalde
weg in hun draagwijdte te verstaan,
veronderstelt het boek vrij veel In
zicht in de wegen, die lang niet altijd
uitvoerig worden beschreven. Men
moet er als het ware andere dogma-
tieken eerst naastleggen, om te besef
fen, hoe relevant dit werk eigenlijk la.
Gouddelvers
Het is net als met het vak encyclopae
dic van de theologische wetenschap,
de eerstejaars leert erdoor vermoe
den. wat er zoals op het gebied van de
theologie te koop is. maar pas de
student op het eind van zijn studie
kan het vak genieten als een door
ziekt ln de eenheid van zijn weten
schap. De dogmatiek van Hasselaar
en Beker kan gelezen worden aan het
begin (ongeveer zoals een piloot bij
het begin van zijn vlucht de checklist
doorneemt van de punten, die hij
moet controleren), maar het open
baart zijn eigenlijke vruchtbaarheid
pas aan het eind. Pas daar zal het
gezag, waarmee het boek spreekt,
niet meer misverstaan kunnen wor
den als autoritair of dogmatisch in de
ongunstige zin van het woord, maar
recht worden verstaan als geboren uit
een diepe bewogenheid om de vertol
king van de boodschap van de God
Israëls tn deze tijd.
Dat de schrijvers daarbij voortdu
rend van zichzelf wégwij zen op de
schatten, die er ln de Nederlandse
theologie verborgen liggen in de wer
ken van Noordmans, Koopmans. Mls
kotte en Van Ruler en ze geen vrede
kunnen hebben met het ongebruikt
wegzinken daarvan in onze dagen
van theologische journalistiek, zal
hen naar lk hoop ook verder dragen
tn de lange weg die nog voor hen ligt
btj de voltooiing van dit werk. Moge
bet werk van deze doudelverse aan-
stekefijk gaan werken op andere
schatzoekers en mogen zij zelf de
voldoening smaken, dat hun atlas de
onontbeerlijke gids van al deze zoe
kers zal blijken.
Prof. dr. A. Geense, hoogleraar
vanwege de hervormde kerk aan de
rijksuniversiteit te Groningen, be
spreekt: „Wegen en kruispunten in
de dogmatiek I" door prof. dr. E. I.
Beker ca prof. dr. J. M Hasselaar;
!M paf. prijs /27.5a
VOORLOPIGE CONCLtJSl
Toen zei lk:
Wijsheid ls beter dan kracht,
maar de wijsheid van de arme
wordt veracht
en ze luisteren niet
naar zijn woorden.
(Prediker 9,13-18)
Met deze woorden trekt Koheli
voorlopige conclusie uit het kl( 1
verhaal. Wijsheid is beter dan 1
Dat ls duidelijk. De stad had d<
wijsheid kunnen gered worden
blijkbaar niet door kracht getx
Maar Ja, wat schiet Je er eigenlj
op? „Had" ls een lelijk woord, i
toch niemand naar de wijsheid
luistert en de wijsheid die aani
niet aangeboord wordt, dan hel
allemaal niets, dan ls ook dat
IJdelheid, lucht, wasem. De wijl
van de arme wordt veracht. In J
Bergrede spreekt Jezus de arm w
zalig. Hij roept ze tot zich, HIJ i m
een arme, iemand die niet heeft
niets heeft om z'n hoofd op neey^
leggen. De vogelen des hemels i
dieren des velds hebben het ber"'
Hij. Men kan niet zeggen dat er
naar Hem geluisterd is. Hele
drommen volgden Hem. Soms fl
Hij tegen die drommen menseifl
bescherming genomen wordenfl
leiders van het volk klagen ergd
Heel de wereld loopt achter Hepi
Maar dat ls niet hetzelfde als ng
Hem horen. In zijn woorden de
wijsheid horen roepen. Dat doer!
drommen juist niet HIJ klaagt:
lang zal ik nog bij jullie zijn? Hg
vaak heb Ik Jullie werkelijk met
wijsheid mee willen nemen naajy
waarachtig leven met God en nr
elkaar, maar jullie hebben niet
gewild. De arme wordt veracht
heeft geen invloed. HIJ ls een te) f
dat weersproken wordt Gistere
hadden we 't erover dat zoiets o f
aan ons kan liggen en werkelijk^
Wij hebben zijn naam nog steet
goed leren uitspreken. Daardoor*
komt het niet tot een werkelijk 3
verstaan. Maar er ls ook een and
kant. Hij ls de arme die zelf om tn
armoede veracht wordt HIJ kwte:
ons op die uitermate bescheidein
manier van een kind. Maar dat
velen de gedachte dat Hij niets lit
zijn. En nog verkijken mensen g
Hem. Wijsheid is beter dan kra<fcP
Maar we houden het voorlopig
kracht, geweld. En we pakken zL.
geboorte in, in commercie en tof,
verplichtende vriendelijkheid. je.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te streekgemeente11
lands-End: H. D. Hendriks te |d
Beroepbaar: G. C. Marchand.K
weg 2, Dorkwerd (per 7 jan. 19
J. Blommendaal, laatstelijk
dingspred. te Irian Jaya, H. J. P*1
meistraat 61, Utrecht.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Harkema:
L- O. J!"
Linde te Oude Pekela. u<
lei
CHR. GEREF. KERKEN
Bedankt voor Aalten: B. Bljleta
Bus sum. ta
kr
GEREF. GEMEENTE
Beroepen te Terwolde-de Veèk
Koster te Barneveld; te Krubfcc
J. Karens te Opheusden; teWgrr
gen: A. Vergunst te Veen. pt
Romero
118 Leden van het Britse j
en het hogerhuls hebben de s
schop van San Salvador,
mero kandidaat gesteld voor i
belprijs voor de vrede. De fe
stelling is een nasleep van e
regeringsbeslissing van Janu
zien van het voornemen voor t
pond aan tweede hands panC
geus aan de regering van El E
te leveren. Kardinaal Basil Hu
Westminster had er voor gepit
de regering van de voorgenoi
koop afzag.
LAGE VUUftSCHE - Het Chr
Jongerenverbond, dat dit Ja n
jaar bestaat, heeft op zijn jaa%^
dering een statutenwijzlginf g
vaard die een verdergaande deis
lisering mogelijk maakt. Tot
ger van de afgetreden pennln
ter E. J. Brommet werd de te
Voskamp gekozen, een reglB
countant te Zeist.
De statutenwijziging van
heeft tot gevolg dat op prov^
niveau organen ontstaan met -
rechtspersoonlijkheid, een col
aan Den Haag, dat het welzij! f
wil decentraliseren. In de nieu
tuten is voorzien dat in de 1
plaats komt voor vertegenwoi
uit steden met veel CJV-werk i
regionale samenwerkingsverb
Tot dusver bestond de ledenn
provinciale vertegenwoordiger t
DRIEBERGEN (ANP) De
groep organisatie en financiën
hervormd-gereformeerde raai
de puta ten „Samen op Weg" h«
„nota betreffende de collecten
voor de landelijke arbeid"
bracht
De toelichtende nota plus
gen zijn bestemd voor pi
nauw samenwerkende hervo
meenten en gereformeerde
voor welke de landelijke col
nen van belde kerk (vei'
voor 1979 'in elkaar gesc
Bijlage a geeft voor 'Samen
gemeenten een jaarschema]
diensten met een collecte per
en bijlage b een schema vc
sten met twee collecten per
