itslag leiding
SV gevraagd
Sé
er èn milieu: hoopgevende nieuwe stroming
Coca Cola volgend jaar in China
"Geen boete,geen opzegtermijn!
Maar wel een premie van een De maand.
Zodat je dan
bijna 6°/o rente maakt?"
Bel
goenén' noemen boek 'Omstreden landbouw' verouderd
idf;
Licht herstel
voor de dollar
020-5204911
BANQUE DE PARIS ET DES PAYS-BAS NV
brief Industriebond CNV:
een puinhoop'
«rijs wordt
g»ter nageleefd
emen bij
ing van
ten tot EG
Hypotheekrente per 19 december
Voor mensen die beter weten.
9l
IAG 21 DECEMBER 1978
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET PS 15 - RH 17
onzer verslaggevers
gT De Industriebond CNV dringt er bij de leiding
»-Schelde-Verolme (RSV) op aan ontslag te nemen,
jrille van het behoud van zoveel mogelijk werkgele-
(bU het scheepsbouwconcem.
brief schrijft de CNV-
.ondanks de miljarden gul-
Ittende steun van de over-
i de steun en de inzet
[ntrale ondernemingsraad,
t voofrdeel van de twijfel,
teweging gunde" de RSV-
ien puinhoop" van heeft
i
lebond CNV vermoedt, dat
k RSV de scheepbouwacti-
iver kwijt dan rijk is. D.
tsbestuurder van de Indu-
CNV en schrijver van de
lit toe door te wijzen op de
van een beleid, dat is
ujo De Economische Con-
3Jt heeft zijn speciale contro-
Tprijs van het zakje patat
omdat de patatverkopers
iaan de prijsregels zijn gaan
De controle-actie was ge-
bOfat gebleken was dat vele
--ippers zich niet hielden aan
September door de minister
'nsimische zaken uitgevaardig-
lat voor 150 gram patat niet
80 cent in rekening mocht
tbracht.
il controlee, dat de ambte-
1|n j de Economische Controle-
de patatbranche ultvoer-
[aagt meer dan elfhonderd
|j zijn nogöil wat procegsen-
pgemaakt. In vele gevallen
ïstateerd, dat er te weinig
zakjes zat. t
van de patatbranche tegen
jgel is allengs zwakker ge-
lenslotte is een situatie be-
ferin op de patatverkopers
Spere controle meer nodig is
Ie overige sectoren van het
yen, die onder een prijsregel
gericht op produktvernieuwing (Inno
vatie), martkvergroting en investerin
gen. Verder verwijt de Industriebond
CNV het RSV-concern de afspraken,
gemaakt in Commissie n en in de
Beleidscommissie Scheepsbouw, niet
na te komen.
In de Commissie-n zijn RSV en Van
der Giessen-De Noord gekomen tot
afspraken over de marktverdeling.
RSV zou zich toeleggen op de bouw
van grote schepen en Van der Gies-
sen-de Noord op middelgrote sche
pen. In het kader van de marktverde
ling werd de RSV-werf Verolme-Al-
blasserdam overgedragen aan Van
der Giessen-De Noord in ruil voor een
RSV-aandeel in het aandelenkapi
taal. Ook werd overeengekomen, dat
RSV en Van der Giessen hetzelfde
arbeidsvoorwaardenbeleid zouden
voeren. Deze afspraak wordt door
RSV niet nagekomen, aldus Bijl in
een toelichting op zijn brief.
Hinderlijk
L (ANP, Reuter) De Euro-
neenschap is opnieuw met
id gaan praten over toetre-
dat land tot de EG. De
lelingen moeten vandaag
{zijn, maar er doen zich nog
oeilijkheden voor.
ind wil binnen vijf jaar bij
(horen, terwijl sommige EG-
limiet van acht jaar heb-
1 met betrekking tot inte-
de landbouw en het vrije
i Griekse werknemers.
(st dat bij toetreding van
fnd tot de EG, een golf van
1 ers uit dit land zich zal ver-
aover de rijkere EG-landen.
- u x
De jongste ontwikkelingen in China brengen typisch westerse consumptiegoederen binnen de grenxen van dit lange
tijd nogal afgesloten land. Coca Cola is een van de eerste Amerikaanse ondernemingen die zich weer op de Chinese
markt van spijzen en dranken zal begeven, al zal dat aanvankelijk vooral zijn ten bate van westerse toeristen. In
januari gaan de eerste Coca Cola bottelarijen in China open. Topman J. Paul Austin maakt hier het plan bekend.
AMSTERDAM (ANP, Reuter) Op
de Amsterdamse wisselmarkt heeft
de dollar zich woensdag, na een aan
vankelijk lagere opening, licht kun
nen herstellen. Bij aanvang van de
handel noteerde de dollar 1,9750,
ruim een cent beneden het slot van
dinsdag 1,9890). In de ochtenduren
had de handel volgens valutakringen
een rumoerig karakter. Het laatste
punt van de dag werd bereikt op
1,9720.
Gedurende de middaguren werd de
handel kalm en begon de koers aan te
trekken tot 1,9880, hetgeen tevens
de slotnotering was. De omzetten wa
ren niet groot in Amsterdam en de
koersfluctuaties werden door de valu
tahandelaren toegeschreven aan de
geringe omvang van vraag en aan
bod. De notering voor bankpapier is
vandaag onveranderd 1,95-2,05.
Op de belangrijke valutamarkten
van Tokio ondervond de dollar een
zeer geringe teruggang nadat de da
ling in de ochtenduren aanvankelijk
iets groter was geweest. De goudprijs
zakte in Londen ca. vier dollar tot
216,60 per ounce (31,1 gram). In Am
sterdam was goud per kilo 110 goed
koper op 13,700/14,100.
Naam
bank
Rente vast
gedurende:
Afsluitprov.
(procenten)
Rentepercentage
met zonder
gemeentegarantie
ABN
5 jaar
1 jaar
1.5
1.5
9.25
9.0
9.25
9.0
AMRO-Bank
5 Jaar
variabel
1.5/2
1.5/2
9.25
9.0
9.25
9.0
Bouwfonds
30 Jaar
5 jaar
2 Jaar
1.5
1.5
1.5
9.8
9.25
9.0
9.8
9.25
9 0
Centraal Beheer
5 jaar
1-
9.0
9.0
Ennia
10 jaar
8.9
8.9
Nat. Nederl.
10 Jaar
8.9
8.9
NMB
5 Jaar
2 Jaar
1.5 v
1.5
9.4
9.2
9.4
9.2
Rabobank
(adviesrente
variabel
1.25
9.0
9.0
Rabo-Hyp. Bank
5 Jaar
1.5
,9.4
9.4
RPS
5 jaar
1.—
9.0
9.0
Spaarbank R'dam
5/3 jaar
1 jaar
1.—
2
90
8.0
'9.0
8.0
Stad A'dam
5 jaar
1.—
9.0
9.0
Westland/Utrecht
standaard
no risk
budget
5/10 jaar
5 jaar
variabel
2
2
2
9.0
9.4
9.0
9.2
9.6
9.0
Geldt voor alle levensverzekeringsmaatschappijen die lid zijn van de
NVBL
Zoals te verwachten was hebben thans alle banken hun percentages tot
9 9,25 procent opgetrokken. Voor de komende weken zijn er nauwelijks
voorspellingen te doen.
(Publikatie samengesteld door de Vereniging Eigen Huis Amersfoort)
In de Beleidscommissie Scheeps
bouw is overeengekomen, dat de acti
viteiten en personeelsleden van IHC-
Gusto (offshorewerf) verkleind zou
den worden geconcentreerd in de
RSV-werf VDSM in Rotterdam. Bij
deze herstructurering zijn 2.200 men
sen betrokken en in de qpen brief
vraagt de Industriebond CNV zich af
wat RSV aan de herplaatsing van die
2.200 man doet. „Slechts door uw
voortdurend voor de voeten te lopen
en uw directies hinderlijk te volgen
moet in samenwerking met de kader
leden groter onheil worden voorko
men". Bijl: „er vindt helemaal geen
concentratie plaats. De Gustoactivi-
teiten worden versnipperd voortgezet
op de diverse locaties van RSV. De
Ingenieursafdeling van Gusto bij
voorbeeld zit ergens apart in Schie
dam, maar wil je een goed beleid
voeren dan zet Je, dunkt me, de den
kers en doeners bij elkaar."
Verder verwijt de Industriebond CNV
het scheepsbouwconcem, dat het de
samenleving wil laten opdraaien voor
een gedeelte van de kosten doorvan
de bonusregeling een feestdagen uit
kering te maken. Bijl: „bij een bonus
regeling moeten ook belastingen en
sociale lasten worden betaald, terwijl
een feestdagenuitkering vrij van las
ten is. Als je het een in het ander
omzet dan onthoud je de gemeen
schap een flink bedrag."
De Industriebond CNV wijst erop,
dat vakbeweging en ondernemingsra
den de leiding van RSV hebben
trachten te overtuigen van het foute
beleid. „Er is behoefte aan een krach
tig beleid en visie op de toekomst."
„In dit licht gezien, aldus besluit de
open brief, zijn wij benieuwd wanneer
uw groot-aandeelhouder, de over
heid, datgene doet wat wij al eerder
hebben gevraagd: te zoeken naar een
andere raad van bestuur voor het
RSV-concem.
Bij RSV was gisteren de open brief
nog niet ontvangen. In verband daar
mee onthield men zich van commen
taar.
ADVERTENTIE
„Inderdaad, meneer van
Houwelingen, van zo'n
„resewegeld-rekening" kunt
u per maand* tot f5.000,-
vrij opnemen, daarboven
geldt een opzegtermijn van
één maand.
**De normale rente van
zo'n resewegeld-rekening is
op het ogenblik 5'A%,
zonder boete, retourrente of
opnamekosten-En als u
gemiddeld over een heel
jaar gezien, minder dan de
helft van uw gemiddelde
jaarsaldo opneemt, ontvangt
u in januari 1/12 van de
jaarrente extra (13e maand).
Dit is bijna 'A% meer! (de
werkelijke rente wordt dan
5,9583%)."
Spaar bij de Banque de
Paris et des Pays-Bas N.V.
via uw bank-, post- of
gemeentegirorekening.
Ook telefonisch kunt
u zo'n reservegeld
rekening openen.
Bel 020 - 5 20 4911 en vraag
naar afdeling Télébanque
(Wij bellen u terug).
afdeling; Télébanque
(Dat is snel en modem)
PARI BAS Amsterdam (Herengracht, van Baerlestraat, Willem van Weldammelaan, Stadionweg)-Amhem-Breda-Dordrecht-Eindhoven-Enschcde-Groningen-
Den Haag-Haarlem-Heerlen-Hengelo-Maastricht-Nijmegen-Roermond- Rotterdam (van Vollenhovenstraat, Oostplein)-Tilburg-Uttccht-Venlo-Weert.
ilebe Algra en Marijke M. A. Brunt
er' I voorwoord van het boek „Omstreden Landbouw" blijkt dat de
tie vooral is samengesteld om de kritiek van „de Groenen" te
Na een inleidend hoofdstuk worden negen hoofdstukken aan
etsing gewijd. In acht van deze negen hoofdstukken staan de
'acetten van de landbouw, zoals energiegebruik in de landbouw,
Ifulistrie en cultuurtechnische maatregelen, centraal. Het resteren-
Idstuk gaat over „De landbouw als ecologisch risico". Daarin
rtj, dat de landbouw een bedreiging vormt voor natuurlijke
1 emen. Daarom zijn speciale maatregelen nodig voor het behoud
ervaten, ecosystemen en landschappen.
ek?
e hoofdstuk had, gezien de ver
die het voorwoord schept, een
ilaats dienen te krijgen in het boek
cader moeten aangeven voor de
ing van de verschillende facetten.
B t gebeurd. Elk facet wordt zelfstan-
jn tïsoleerd behandeld, met het groot-
feg voor economische factoren en
{ische ontwikkelingen.
bouwontwikkelingan hoeven vol-
samensteller van het boek niet te
imgebogen, de enkele rimpels kun-
ïakkelijk worden gladgestreken,
et van het boek versterkt in feite
ium dat inmiddels door de werke-
s achterhaald. Dat adagium luidt:
in landschapsbehoud enerzijds en
anderzijds zijn altijd eikaars vij-
nis heeft van de gedachtenvoor-
nnen de kringen van ,,de G roe-
in binnen die van de landbouw*,
iter dat beide momenteel zoeken
samenlijke oplossingen voor de
ie het huidige landbou.wstructuur-
ide, boer èn milieu, berokkent. Van
n rept niet van deze hoopgevende
intwikkelingen.
Siebe Algra en Marijke M.A. Brunt zijn medewerkers van de Stichting Natuur en
Milieu in 's-Graveland. De stichting is een landelijke organisatie op het gebied
van natuurbehoud, landschapsbescherming en milieubeheer, waarin elf provin
ciale milieufederaties en een aantal landelijke organisaties samenwerken.
ten punt van discussie dat de weten-
ét
schappelijk en technologische vindingen op
het gebied van de voedselproduktie een
bijdrage leveren aan het oplossen van het
wereldvoedselvraagstuk.Dat is echter geen
vrijbrief om elke produktieverhoging en ra
tionalisering in de landbouw goed te praten.
Daarmee wordt namelijk voorbijgegaan
aan de vele maatschappelijke en politieke
implicaties van het weteldvoedselvraag-
stuk. De stelling dat iedere verhoging van
de landbouwproduktie in de rijke landen
het probleem van de derde wereld alleen
maar vergroot, is lang staande te houden,
hoe paradoxaal hij ook klinkt. Wat de Ne
derlandse situatie aangaat: we mogen niet
uit het oog verliezen dat de doelstelling van
het landbouwbeleid nog steeds is zoveel
mogelijk inkomen „uit de markt" te halen.
Hieritiee wordt in de eerste plaats de be
schermde EG-markt bedoeld. Door het
steeds verder verlagen van de produktie-
kosten in de rijke landen krijgen de arme
landen geen reële kans een plaats op de
wereldvoeselvmarkt te veroveren. Zij mis
sen hierdoor een potentiële grote deviezen-
bron en de politieke stimulans de eigen
voedselproduktie daadwerkelijk aan te
pakken. Daar komt nog bij dat vooral de
EG er niet vies van is grote landbouwover
schotten tegen dumpprijzen op de wereld
markt af te zetten, met alle marktbederven-
de gevolgen van dien voor de arme landen.
Afgezien van het lenigen van acute noodsi
tuaties als gevolg van natuurrampen, is er
voor de produktieve sector van de Neder
landse landbouw in het kader van het daad
werkelijk oplossen van het wereldvoedsel-
vraagstuk geen taak weggelegd. Landbouw-
voormannen doen er dan ook verstandig
aan dit valse argument maar achterwege te
laten; zij weten heel goed dat de oplossing
van d&t probleem weinig of niets heeft te
maken met de OMVANG van de produktie.
maar alles met de (politieke bereidheid tot)
rechtvaardige verdeling.
Ziekten
Volgens Van der Molen „is het een sprookje
dat de ziekten en plagen pas een probleem
zijn geworden na de invoering van de mo
derne landbouwmethoden". Daarmee sug
gereert hij dat ,de Groenen' dit beweren.
Een halve waarheid. Natuurlijk kwamen er
vroeger ook ziekten en plagen voor in land
en tuinbouwgewassen en natuurlijk vorm
den deze soms een ernstig probleem.
Dat zal niemand ontkennen ook „de
Groenen" niet. Wat Van der Molen niet
vertelt is dat door de grootschalige cultures,
die overigens ook maar al te vaak in de
derde wereld worden bevorderd, de schade
die planteziekten veroorzaken, veel groter
is dan vroeger. Het toetsingsbeleid in Ne
derland van bestrijdingsmiddelen is tame
lijk streng. Groente en fruit worden gecon
troleerd op residuen. Toch zijn er proble
men. Bestrijdingsmiddelen worden ge
bruikt om een zo groot mogelijke produktie
in de land- en tuinbouw te bewerkstelligen,
terwijl de volksgezondheid streeft naar zo
weinig mogelijk residuen van die bestrij
dingsmiddelen in het voedsel. Dit leidt in de
praktijk tot compromissen.
Bio-industrie
Als paradepaard van de moderne technolo
gische landbouw wordt vaak de piet grond
gebonden bio-industrie opgevoerd. Gebruik
makend van meestal elders verbouwde voe
dergewassen worden hier op industriële wij
ze kippen, mestkalveren en varkens gehou-
dep. Vleesproduktie is een uitzonderlijk
dure en omslachtige methode van voedsel
produceren. Een groot deel van het voedsel
dat het dier eet, wordt weer uitgescheiden,
slechts een gering deel wordt omgezet in
vlees. Een koe moet ruim 21 kilo eiwit
verorberen, wil zij één kilo eiwit voor men
selijke consumptie produceren. Eiwitrijke
produkten, zoals granen en sojabonen, wor
den (uit de derde wereld en uit de westerse
landen aangevoerd) als veevoer gebruikt.
Het is duidelijk dat het veel effectiever en
goedkoper is om zulke produkten direct
voor menselijke consumptie te gebruiken
zonder het dier als verspillende tussen
schakel.
Door de geweldige concentratie van de bio-
industrie in Noord-Brabant, Noord-Lim
burg en Gelderland en door de slechte mi
lieuhygiënische bedrijfsvoering kampen
grote gebieden nu met een vrijwel perma
nente stankoverlast. Doordat de mest (zgn.
drijfmest) op anaërobe wijze wordt be
waard, heeft deze stank niets gemeen met
de zo vaak aangehaalde landelijke geuren.
De boer zelf is uiteindelijk de dupe van de
bio-industrie geworden. Het houden van
enkele honderden kippen of een tiental var
kens was zo'n jaar of tien terug nog een
goede (bij)verdienste op het kleine gemeng
de landbouwbedrijf op onze zandgronden.
Grote en zéér grote bedrijven nemen echter
in aantal toe. Hiertegen is een kleine boer
niet opgewassen. Hij heeft geen geld, kre
diet of gespecialiseerde ondememerskennis
genoeg en wordt vrijwel volledig buiten spel
gezet.
De Toekomst
Ondanks de grote technologische vooruit
gang en de vergroting van de afzetmarkt is
de Nederlandse boer er de laatste 20 jaar in
vergelijking met zijn medeburgers financi
eel op achteruitgegaan. Door het ministerie
van landbouw is enkele jaren geleden uitge
rekend dat momenteel 70 procent van de
boeren een inkomen op het zgn. referentie
niveau niet haalt. Van de hele „groenopera-
tie" waarover Van der Molen zo enthousiast
doet, is in feite alleen de consument beter
geworden. Die betaalt namelijk in verhou
ding tot twintig jaar geleden aanzienlijk
minder voor zijn voedselpakket.
De gevolgen v£?i dit beleid voor de boeren
stand liegen er niet om. Tussen 1950 en nu
verdween meer dan de helft van het aantal
boeren. De schaalvergroting eiste haar tol;
de middelgrote bedrijven van toen zijn de
kleintjes van nu of, met andere woorden, er
komen steeds weer nieuwe wijkers bij. Een
race zonder finish, waarbij velen alleen met
steeds meer (vreemd) kapitaal, ondeme
merskennis en energie een pover bestaan
kunnen opbouwen.
De toekomst ziet er niet veel beter uit. Tot
1990 zal nog eens de helft van de boeren (ca.
65.000) moeten afvloeien. Veel zal dit overi
gens niet oplossen, want de verwachting
van de beleidsmensen van het ministerie
van landbouw is, dat dan (in 1990) nog
steeds 65 procent van de boeren het referen
tie-inkomen niet zal halen. Wel zal de melk-
produktie met 35 procent stijgen er is al
10 procent structureel te veel en zullen
nogmaals 500.000 ha land via ruilverkave
lingen op de schop gaan.
Landschap
Het door Van der Molen zo geprezen land
bouwsysteem heeft niet alleen boeren pro
blemen gegeven, ook natuur en landschap
zijn het kind van de rekening. Door het
wegwerken van verschillen ln bodem
vruchtbaarheid, vochtvooreiening en reliëf
liep de natuurlijke verscheidenheid en rijk
dom van de cultuurlandschappen sterk te
rug. Onze graslanden voorheen samen
gesteld uit vele gras- en kruidensoorten
zijn veranderd in monocultures van maar
enkele hoogproduktieve soorten.
Door de intensivering van de produktie
komen onze weidevogels in de knoei. Door
het vroege maaien worden de broedsels van
deze vogels verstoord. Van een aantal wei
devogelsoorten tureluur, kemphaan, wa
tersnip zijn buiten de kleine reservaten
nog maar enkele procenten over van wat
eens is geweest.
Omstreden
Het landbouwbeleid zal als men op deze
weg voortgaat steeds meer te maken krij
gen met spanningen en kritiek. Het EG-
zuivelbeleid staat immers op springen, de
alternatieve werkgelegenheid voor uitgesa-
neerde boeren wordt steeds minder en de
druk op milieu, natuur en landschap steeds
groter. Het totale landbouwbeleid zal vroeg
of laat wel „om" moeten; maar als de wal
van werkloosheid, energieschaarste en mi
lieuschade het schip keert, is het voor de
natuur te laat. Niet het handhaven van onze
concurrentiepositie zal hoofddoel van het
landbouwbeleid moeten zijn; ook zaken als
maatschappelijk verantwoorde produktie,
werkgelegenheid, energie en natuur en
landschap zullen een wezenlijk onderdeel
van het beleid moeten worden. Aan zo een
wérkelijk modern beleid levert „Omstreden
landbouw" helaas geen bijdrage.
*Men leze o.m. „Het dilemma van de natio
nale landschapsparken", uitgave van de
Stichting Natuur en Milieu, 1977.
Men leze o.m. „Boer blijven", uitgave van
het Nederlands Agrarisch Jongeren Kon-
Ukt, 1978.
