Centrale plaats voor 'gewoon' gemeentelid
Nog geen pastoraal
advies over homofilie
Kersttoerisme in Israël
Wat niet in Poolse kerkbladen mag
KOM
OP....
GEEF KINDEREN DE KANS VAN HUN LEVEN
GEEF GOEDGEEF CHRISTELIJK ONDERWIJS
Trouw
rf-
Gereformeerde deputaten oneens
VOORBIJGAN
Vormlngscentr
DE KLENCKE
WOENSDAG 20 DECEMBER 1978
KERK
TROUW/KWARTET
door dr. G. Dekker
Het is al weer jaren geleden
dat de krant ons op een maan
dag het nieuws bracht dat er
gens in Nederland een rooms-
katholiek geestelijke spon
taan. zonder voorbereiding in
een protestantse kerkdienst
was voorgegaan.
Wat was het geval? In een recreatie
gebied was een protestantse kerk
dienst georganiseerd. Die dreigde
echter niet door te kunnen gaan. om- Up Z06K
dat de dominee niet kwam opdagen
Maar gelukkig was er een priester in
de buurt en die heeft toen met in
stemming van de kerkgangers de
dienst geleld
Vrijutilligerskerkkerk van de
toekomst? Blijkens de achterflap van
het boek gaat de auteur er Immers
van uit dat we ons bevinden op de
weg van de domineesipriestenkerk
naar die van de gemeenschappelijke
verantwoordelijkheid. Hij wil met
zijn boek een bijdrage leveren tot de
bewustwording dat kerk-zijn een
zaak ls die door de hele gelovige ge
meenschap gedragen wordt.
Dat was een opvallend bericht: zo iets
kón dus kennelijk, ondanks de toen
nog bestaande hoge scheidingsmuren
tussen de kerken. Het bericht was
eigenlijk nog opvallender door wat er
niet gebeurd was men had niet voor
de tocht voor de hand liggende oplos
sing gekozen om dan maar met el
kaar de dienst te houden, zonder de
leiding van een buitenstaander/des
kundige
Maar die oplossing lag kennelijk niet
zo voor de hand als het lijkt; die was
nóg moeilijker geweest. Het bewijst
wel hoezeer onze kerken dominees-
kerken en priesterkerken zijn.
Wat beweging
Geldt dit ook nu nog? In grote lijnen
wel denk ik. maar hier en daar komt
er toch wel wat beweging, ook op dit
terrein van het kerkelijk leven. Ener
zijds kómt dat omdat op talloze
plaatsen de situatie ontstaat dat ker
kelijke gemeenten niet meer over vol
ledig vrijgestelde krachten kunnen
beschikken (vanwege gebrek aan per
sonen of aan geld).
Anderzijds ontstaan er. ook allerlei
denkbeelden over de kerk, waarin
aan eventueel vrijgestelde krachten
een veel minder centrale plaats wordt
toegekend. Vanzelfsprekend hebben
die nieuwe situatie en die denkbeel
den alles met elkaar te maken.
Binnen deze beweging die op gang
komt past het boek van Jac. Roos
Je zou kunnen zeggen dat de schrij
ver op zoek ls naar een kerk die past
bij de toekomst Welnu, dat kan on
mogelijk één beeld, één model, één
oplossing opleveren. Zelf zegt hij:
„Als we een aantal uiteenlopende
prognoses voor de kerk van de toe
komst met elkaar vergelijken, dan
springen er verschillende kernwoor
den uit. die steeds weer terugkomen.
Dat zijn onder meer: minderheids
kerk. kleine overzichtelijke geloofs
gemeenschappen. schaalverkleining,
werkgroepen, veelvormig, flexibel,
beweeglijk, vernieuwing, parttime
kerkelijke werker, betrokkenheid van
de gemeenteleden, geloofwaardig,
missionair, oecumenisch, dialoog,
kritische theologie (ook van leken),
nadruk op het actieve en dienende
element" (pag. 129).
Bont geheel
Geheel in overeenstemming hiermee
handelt het boek over allerlei aspec
ten van het kerkelijk leven, over de
relatie tussen het ambt en het ..gewo
ne" gemeentelid. over de bijdrage die
de „leek" kan geven naast of in plaats
van de volledig vrijgestelde, over de
deeltijds vrijgestelde, over de ge
meenschap en de basis-gemeente,
over de vormen van de kerkdienst,
over de toerusting enz.
'Gewoon lid'
Van het hele boek kan wel gezegd
worden wat de schrijver aan het eind
van een bepaald hoofdstuk zegt: ..Dit
hoofdstuk ls een bont geheel gewor
den van velerlei visies op het gemeen
te-zijn en gemeenschapsvorming.
Sommige overlappen elkaar ten dele.
ook aardig definitief waarin een
actief kerkelijk leven plaatsvindt,
zonder dat dat geleid wordt door een
predikant of priester.
Die situaties blijken er heel wat meer
te zijn dan we geneigd zijn te denken!
En de schrijver verbindt daar ik
denk terecht de bemoedigende
conclusie aan: „Nochtans lijkt het
ons dat de nieuwe ontdekking een
beweging veroorzaakt heeft die niet
meer te stuiten is: namelijk dat gewo
ne mensen bedoeld zijn in de bood
schap van het Rijk van God. dat het
er uiteindelijk om gaat aan de basis
samen te geloven en samen het kerk-
zijn gestalte te geven; dat de kerk
weer teruggegeven moet worden aan
de leken. '(77)
Begintijd
andere vullen elkaar aan. Het schilde
rij is even bont en veelkleurig gewor
den als de gemeente zelf" (pag. 57).
De kern van het boek wordt echter
gevormd door situaties en opvattin
gen waarbinnen het „gewone lid"
centraal staat in de kerk. Meningen
worden weergegeven van mensen die
vinden dat de gemeenteleden een be
langrijker rol behoren te spelen in het
kerkelijk leven.
En we krijgen door lezing van het
boek een overzicht over de situaties
soms experimenteel, maar soms
Dat „teruggegeven" mogen we laten
slaan op de begin-tijd van de kerk.
zoals die uit het Nieuwe Testament
tot ons komt. Want dat ls een andere
ontdekking en voor velen, die zich
zullen afvragen of je wel zulke ingrij
pende veranderingen in het traditio
nele beeld van de kerk mag aanbren
gen, een geruststelling:
„Deze vorm van gemeente-zijn, waar
in zoveel mogelijk verantwoordelijk
heid wordt gedragen en geprakti
seerd door niet-vrij gestelde gemeen
teleden en zo weinig als nodig is door
geheel of gedeeltelijk vrijgestelden,
sluit aan bij belangrijke trekken van
het gemeentebeeld dat uit het nieuwe
testament op ons toekomt.'(12)
Het boek geeft geen systematische
behandeling van dit onderwerp en
het geeft ons ook geen antwoord op
de vraag hóe we tot zo'n andere ge
meente moeten komen: aan de pro
cesmatige kant wordt nauwelijks
aandacht besteed.
Het boek geeft wél veel informatie en
veel discussiestof en ls daarom naar
mijn gevoel mits Je van te voren
een goede ordening aanbrengt wel
bruikbaar in gespreksgroepen. Daar
binnen zou dan een proces op gang
kunnen komen dat ons verder brengt
in de richting van dat nieuwe kerk
beeld.
Nog verder?
Als ik tot slot twee opmerkingen wil
maken dan cirkelen die toch om de
vraag of we niet nog verder moeten
dan de schrijver beoogt.
Ik erken met hem de mogelijkheid
(74) dat een kerk, waar meer leden
zich bij betrokken voelen, ook meer
open wordt naar de samenleving. En
toch is naar mijn gevoel het gevaar
van een binnenkerkelijke gerichtheid
minstens zo groot, zo niet groter.
Zolang we over „leken" blijven spre
ken (en de schrijver doet het veel, al is
het tegen zijn zin in) geven we daar
mee aan dat theologische deskundig
heid norm is in de kerk. En dan
blijven we binnenkerkelijk gericht.
Daarvan worden we pas verlost als
we die zogenaamde leken deskundi
gen gaan noemen; want zij staan op
de plaatsen waar het moet gebeuren,
waar het christen-zijn zich voltrekt.
De dominees en de priesters zullen
dan veelal de echte leken blijken te
zijn, omdat zij er vaak buiten staan.
Maar zó kim je alleen maar praten bij
een bepaalde kerkvisie: bij de opvat
ting dat de kerk er is terwille van de
christenen die in de samenleving
staan (om het nu maar op z'n kortst
te formuleren.
Deskundigheid
De tweede opmerking lijkt hiermee in
tegenspraak, maar ligt juist in het
verlengde er van. Als de kerk zich
weer echt wil richten op de samenle
vingssituaties waarin de leden zich
bevinden, dan zal er véél deskundig
heid nodig zijn en daaronder óók the
ologische deskundigheid.
Het boek van Roos kan de indruk
wekken dat het hoogste ideaal be
reikt is als de kerk alleen uit vrijwilli
gers bestaat. Maar de samenleving is
nog niet zó ideaal dat dit mogelijk
zou zijn. We zullen dus hard theolo
gen, en voor een groot deel ook vrij
gestelde theologen, nodig hebben.
Maar zij zullen niet de centrale plaat
sen mogen innemen. Die zijn voor
zover we in een kerk al over centrale
plaatsen kunnen spreken gereser
veerd voor de andere deskundigen,
dat wil zeggen voor de „gewone" ge
meenteleden.
Dr. G. Dekker, docent godsdienstso
ciologie aan de Vrije Universiteit
prijs 13,90 bespreekt het boek van
Jac. Roos: Vrljwilligerskerk-
kerk van de toekomst? versche
nen in de Oekumene-reeks, uitg. Ten
Have, Baarn, prijs 13,90.
LUNTEREN Er Is op korte
termijn geen pastoraal advies
te verwachten over de vraag,
hoe de houding van de gere
formeerde kerken (kerkera
den) zou moeten zijn als de
pas toraal-ethische hulp aan
homofielen aan de orde komt.
waarin opgenomen: De Rotter
dammer. met Dordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur- Jenze Tammmga
Directeur mg O. Postma
HOOFDKANTOOR
PostOus 859
1000 AW 4
ld 020-913456
13006
Postgro 66 00 00
Pehermgnt 23 0012.574
Gemeentegiro Amslentem
REGIO ROTTERDAM/OORORECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
lel 010-115588 (abonnementen
tel 010-115588 (redact*)
M 115700 (urts»urt»nd voor
REOIO OEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
tel 070-469445
Parkstraat 22
Den Haag
REGIO NOORO/OOST-NEDERLAND.
(uitsluitend admmrslratie)
Postbus 3
8000 AA Zwolle
let 05200-17030
Melkmarkt 56
ZwdW
Abonnementsprijzen:
f 15.47
t 4440
143 40
I
Opgave >am.tiebe«<Men 9-19 30 van
■naandag I'm vnalag Op zondag van 18
20 uur tewl 020-913456
Opgave m-n. advertem.es ie"
320-936868 o» scf» n#»W aan Uw*-Adv
aidei-ng postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswvtgmgen u'HHend schnrtekpi
aan onze Amsterdamse adressen
De oorzaak hiervan ligt in het feit
dat het deputaatachap, ingesteld om
zulk een advies voor te bereiden, niet
tot eenstemmingheid is gekomen.
Een groep homofiele gereformeerden,
die deze ontwikkeling verwachtte,
had in de november-zltting van de
gereformeerde synode al uiting gege
ven aan zijn vrees voor uitstel.
In de daarop volgende vergadering
van het bree«d moderamen (een deel
van de synode dat tussentijds bijeen
komt om een aantal lopende zaken af
te handelen) heeft de onmacht van
het deputaatschap geconstateerd.
Verschil van mening over wat in elk
geval wel en niet In het advies zou
moeten komen bracht het betrokken
deputaatschap tot het verzoek om
van zijn opdracht te worden onthe
ven. Maar daar kon het breed mode-
ramen zich moeilijk bij neerleggen.
maar mogelijk is een eindrapport
voor te leggen.
Dat zal dan op zijn vroegst in het
najaar van 1979 zijn. want de volgen
de synode (Delft) zal in mei worden
geconstitueerd, waarna weer enkele
maanden voorbijgaan voordat de eer
ste werkzittingen kunnen worden ge
houden.
Deputaten zullen trachten in samen
werking met het deputaatschap pas
toraat tot het beoogde resultaat te
komen. Ze werden bovendien ge
machtigd, in overleg met het modera
men van de synode, de nodige advi
seurs aan te trekken.
Afspraak
Afgesproken is nu en deputaten
waren hier ook toe bereid dat er
verder zal worden gewerkt om de
volgende synode zo spoedig als dat
Al geruime tijd geleden is de gerefor
meerde synode zich met de homofilie
gaan bezighouden. In 1972 versche
nen reeds de publikatie „Over men
sen die homofiel zijn", bedoeld als
een eerste bijdrage tot de bezinning
op dit vraagstuk.
Omdat bleek dat het daarin aan de
orde gestelde om een pastoraal ver
volg vroeg, werd opdracht tot het
bovenbedoelde pastoraal-ethlsche
advies gegeven.
Ongeveer 42.000
toeristen komen
kerstmis vieren
in Jeruzalem en
Bethlehem. Vol
gens berekenin
gen van het Is
raëlische minis
terie van indu
strie, handel en
toerisme komen
33.500 bezoekers
per vliegtuig.
De meeste bui
tenlanders ma
ken ook de jaar
wisseling in Is
raël mee. Bo
venstaande
spotprent ls van
de Joodse car
toonist Shmuel
Katz en overge
nomen uit zijn
boek „Holy bu
siness as usual**.
LONDEN „Alle kritiek op het
marxisme moet uit godsdienstige
publikaties verwijderd worden."
Dit ls de basisregel, die geldt voor
de censuur, welke de Poolse rege
ring uitoefent op godsdienstige
tijdschriften en andere publika
ties
De Poolse controleurs van gods
dienstige publikaties hebben zich
bij hun werk aan een reeks voor
schriften te houden. Welke dat
zijn, blijkt uit het decembemum
mer van „De godsdienst in dt
communistische landen", eer
driemaandelijkse uitgave van het
Keston-college, het centrum vooi
bestudering van godsdienst er
communisme te Londen.
Het Keston-college kreeg de be
schikking over de Poolse tekst
van de voorschriften. Het heeft ze
thans in Engelse vertaling gepu
bliceerd. Uit de voorschriften
blijkt evenwel, dat een zekere
mate van kritiek mogelijk is.
Dit geldt voor „theoretische ver
handelingen met polemische com
mentaren over de marxistische
opvatting van godsdienst, com
munisme, de Individu en de maat
schappij." Maar die soepelheid
geldt alleen voor specialistische
boeken op filosofisch en theolo
gisch gebied en voor enkele gespe
cialiseerde tijdschriften.
Geen letter
De censuur verbiedt ook ln pu
blikaties verband te leggen tus
sen het Poolse nationalisme en
het katholicisme. Ook mag niet
geschreven worden over de bij
drage der kerk aan het nationale
leven van het Poolse volk.
Verbod rust ook op kritiek op de
godsdienstige situatie in andere
communistische landen. Het
zelfde geldt voor alle informatie
over het verzet der bisschoppen
tegen de zogenoemde patriotti
sche priesters, de maatschappe
lijke organisaties Caritas en
Pax
In godsdienstige publikaties
mag geen letter verschijnen
over hulpverlening door Poolse
katholieken of katholieke groe
peringen aan ontwikkelingsge
bieden. Heel erg moeilijk doet
de censuur ook ten aanzien van
mededelingen over de bouw of
restauratie van kerkgebouwen,
de oprichting van nieuwe paro
chies of de opening van kloos
ters.
Drankmisbruik
Zelfs de strijd van de kerk tegen
het nationale euvel van Polen,
het hoge drankmisbruik, mag
nauwelijks in de godsdienstige
bladen worden vermeld. Elke
suggestie van kritiek op de
maatschappij van vandaag in
Polen moet er namelijk uit ver
wijderd worden.
Verwacht wordt, dat de Poolse
censuur wel enige moeite zal
hebben met andere voorschrif
ten, nu een Poolse aartsbis
schop paus ls geworden. Er mag
namelijk niet geschreven wor
den over bisschoppensynodes,
pelgrimages naar Rome enz.
De censuur ligt de Poolse bis
schoppen zwaar op de maag.
Verschillende malen hebben zij
daar krachtig tegen geprotes
teerd. Enkele weken geleden
hebben zij nog vrije toegang
geëist tot de pers, de radio en de
televisie.
ADVERTENTIE
voor kinderen en
christelijk onderwijs
eeuwfeest
Doe mee met de aktie voor wereldwijd christelijk onderwijs.
Honderden scholen in tientallen landen rekenen op ons.
Giro 515 te Voorburg t.n.v. de 100-jarige Unie „School en Evangelie
maar niemand dacht
aan die arme man.
(Prediker 9.13-18) 0
Gisteren hadden we 't even i
vraag wie die arme, wijze
eigenlijk is. 't Is een soort gt
en Koheleth laat in dit verh J]
man anoniem. 'tDoeternie n
het was. Toch heeft men ziel
afgevraagd of er niet soortg
verhalen de ronde dedeh. M it
dan aan het verhaal van Ju< j
Koning Nebukadnezar heef H
Bethula belegerd en de noo(
hoog gestegen dat de hoof da.
Bethula op het punt staan o 1
over te geven. Dan treedt Ju
voren en redt door haar wijs
stad. Over dit thema is meq
novelle geschreven. Een bot
gegeven. Wij schreven gistei p
ons ls het Jezus. De Predike l
Jezus niet gekend en zal dui
hem gedacht kunnen hebbe
ook geen aanwijzing dat hij
messias dacht bij dit verhaa
denk dat je het dan later bei
lezen. Het verhaal spreekt v
wijsheid die hier op aarde ai f.
is. Een wijsheid die kan bevi
redden. Maar niemand denl
Ongetwijfeld kende men in
verhaal de arme, wijze man,
werd niet tot zoiets in staat
Men ging aan hem voorbij, f
dacht aan hem. Niemand kvi11
gedachte om zijn naam te n<
het erom ging de stad te hul|1
komen. Wie weet hoeveel m< e
om raad gevraagd zijn en ho^:
mensen niet met de meest
uitzonderlijke plannen zijn 11
aandragen. Maar dat kon je
onopvallende niets betekent U
niet verwachten. En zo bleef J
donker. Voor mij is dat een b t
Jezus. De sluier van het Oud
Testament ligt erover. Het k
geweten worden. Ik denkt v<
het dan vandaag Jezus is, hofr
het dat Hij vandaag ook nietb
geraadpleegd wordt? Nog is
veel opzichten anoniem ondfr
midden onder u staat Hij die
kent. Maar er zijn mensen di
kennen. Die Zijn naam heel
hun lippen nemen. Te veel s<
Prijzen wij Hem niet goed at
Mensen vertrouwen ons in ie
niet. We hebben misschien w1
naam zo verbonden aan allei K
onduidelijke en onrechtvaai g
toestanden dat niemand die
meer kan vertrouwen. Wij st
of meer voor Zijn naam. En i
kan je dat nog invullen: maa
niemand dacht aan die naar
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te H. I. Ambacht
ter te Kampen.
Aangenomen naar Klarenb
van Duyne te Rheden; na
sum: H. Kalkman te Amer
GEREF. KERKEN
Beroepen te Winschoten: G.
Emmen.
GEREF. KERKEN VRIJG.
te Sneek in combinatie
dum: J. G. v.d. Hoeven kan
ningen.
Aangenomen naar Kort
rum: E. J. Oosterhuis te L
melerveld.
CHR. GEREF. KERKEN
Aangenomen naar An
Noord: Th. Rutters te Dev
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Enschede: A.
land te Krabbendijke.
Pater Eduard Dh
Pater Eduard Dhanis S.J,
de Nederlandse redemp
Visser een belangrijke rol
speeld in de verwikkelln
de Nederlandse nieuwe
mus in de jaren zestig, is
overleden.
Pater Dhanis, die 76 jaar
den, was gepensioneerd h
in de theologie aan de O
.Universiteit in Rome. De t
afkomstige Jezuiet was 11
internationale commissie
logen. Pater Dhanis en
Visser waren door Rome
zen om met Nederlandse I
de wijzigingen te bespn
een commissie van kard
de katechismus wenste.
De gewenste wijzigingen w
overleg in februari 1968 t
sen tussen beide theologet
•Rome en prof. dr H. Fortm
de Nederlandse bisschop
eindelijk in een apart
aan de katechismus toege
ADVERTENTIE
orgacvseert 2 weekenden
rond de Kerkeocooferena
2 'ebr (19 00 u.) 3 lebr (24
Rekenschap van de I
die In ons is"
2 maart (19 00 u 3 maan (2
Nieuwe Levensstl
Voor inlichtingen.
Witte Zand 18. Oosterhessi
05248 - 651
