Bijzondere theatergroep dreigt te verdwijnen Hilbert Kuik: 'ingenomen met Van der Hoogtprijs' Scapino-Ballet brengt Navarro's Assepoester Choreografen debutere op matige manifestatie Spektakel' in moeilijkheden Voor kinderen valt er veel te beleven ,Wr/ N 1 h' /*p '1 1 X 1 Conflict bij Scapino- ballet Feestelijke uitreiking met muziek van Huygens Wie is de echte Muggeridge? TV COMMENTAAR Samenvatting 'Supercup' op Nederland 2 DINSDAG 19 DECEMBER 1978 KUNST/RADIO/TELEVISIE door Dirkje Houtman AMSTERDAM Het voortbestaan van de theaterwerkgroep Spektakel is ln gevaar. De subsidie aanvraag bij CRM voor seizoen 1978- 79 is nog vóór het uitbrengen van een advies door de Raad voor de Kunst afgewezen. Spektakel heeft voor het komende seizoen opnieuw spbsidie aangevraagd, zowel bij CRM als bij de Gedeputeerde Staten van Gelderland en de gemeente Arnhem. Om de noodzaak van het voortbestaan van deze groep kracht bij te zetten is het comité ..Spaar Spektakel" opgericht. Hierin zitten onder meer Krijn Boon. directeur van de Arnhemse Schouwburg en Anton van Geffen. directeur van de toneelschool in Arnhem. De theaterwerkgroep Spektakel be staat drie jaar en tcit vier leden. Hel zijn Anja Jansen Schuiling. Gerard Luike naar. Hans Flenieg en Konni Sjmits. Bij het maken van een voor stelling gaan ze uit van de groep vfaarvoor ze spelen. Dat zijn meestal groepen, die door omstandigheden xflet met toneel in aanraking komen Spektakel heeft tot nu toe vier pro- ^amma's gemaakt: twee voor kinde ren van zes tot twaalf jaar. één voor bejaarden en recent een voorstelling vfoor werknemers van de PTT. Eerst praten ^oordat men aan een programma gaat werken wordt er eerst een thema Vastgesteld Naar aanleiding hiervan faan de leden van de groep praten met de mensen waarvoor ze spelen. worden zo op Ideeën gebracht en mgellcht over situaties die ze niet uit $gen ervaring kennen. Het kinder- Eamma „Kleine Dieren" is bij- >eeld ontstaan vanuit het Idee :inderen door veelvuldig televi- te-kljken exotische dieren kennen, aar over de kleine dieren uit hun éfigen omgeving niets weten. De groep leeft met leerlingen van dertien scho- fcn gepraat. Uit die contacten zijn al pratend en spelend veel gegevenss gekomen, die als leidraad dienden bij Jet tot stand komen van de voorstel ling De grondgedachte bij het maken van de voorstellingen Is dat iedereen kan spelen, en dat beperkt zich niet alleen tot kinderen De géne die vol wassenen hierover hebben, moet weg genomen en dat probeert Spektakel te bereiken met haar voorstellingen. Bij het maken van de voorstelling neemt ieder groepslid zijn eigen ideeën en inbreng mee. die door mid del van improvisaties worden uitge speeld Aangevuld met intensieve fy sieke training komt er een stuk uit dat een heel oorspronkelijk karakter heeft en eigen is aan de mensen die het maakten. Eenvoudige middelen Spektakel werkt met zeer eenvoudige middelen. Dat gebeurt met opzet om de fantasie van de kinderen te prikke len. Kinderen spelen weinig meer. en daar wil de groep met haar voorstel lingen iets aan doen. In „Kleine Die ren'' dient bijvoorbeeld een tafel als hol voor de mol. een houten plateau is het nest waar de merel broedt en de vloer ls de zee waar de kwal zich heerlijk kwallerig kan gedragen. In dit stuk zijn de kleine dieren echt aan het woord. We zien hoe de merel, de rat. het zeepaardje, de spin de vier seizoenen ervaren. Dat gebeurt heel speels, met af en toe een ontroerend moment en veel verrassende vond sten. De toeschouwertjes worden meermalen ln de voorstelling betrok ken. Zc vormen een mierenkolonne, een rattenfamilie of komen uit het ei van de moeder merel onder wier lei ding ze vervolgens leren vliegen. Hoe wel één speler meer dieren uitbeeldt, werkt dat niet verwarrend omdat het karakter van de dieren heel precies ln houding, stem en ritme van bewegen wordt uitgedrukt. Ze zijn zo direct herkenbaar. In dit programma zijn heel organisch sprookjes en legendes verweven die de willekeur van de mens tegenover de dieren laten zien. Naast „Kleine Dieren" speelt Spekta kel ook nog „Ra. ra. wie is oud?", het Tek0rt6D programma voor bejaarden met de optimistische strekking: na 65 ls het nog lang niet afgelopen. Sinds kort staat het programma op het repertoi re. dat ln opdracht van de P.T.T. is gemaakt. In deze voorstelling geeft men een beeld van het wel of niet functioneren van de maatschappelijk werker ln een P.T.T.-bedrijf. Spektakel speelt meestal voor groe pen. die financieel niet erg ruim zit ten, zodat men de uitkoopsom laag wil houden. Dit seizoen heeft het ge zelschap een begrotingstekort van 145.000 gulden. Voorheen kon dat te kort worden opgevangen door de wel willendheid van de gemeenten Arn hem en Rheden (de woonplaatsen van de spelers). De ambtenaar die de sociale uitkering van de spelers regel de liet oogluikend toe dat Spektakel doorwerkte. Deze „regeling" zou gel den totdat het gezelschap op eigen benen zou kunnen staan of gesubsi dieerd zou worden. Spektakel heeft de afgelopen drie jaar wel degelijk bewezen op eigen benen te kunnen staan, maar dat houdt niet noodzake lijk een financiële zelfstandigheid in. Welke professioneel werkende thea tergroep kan dat wel? De twee ge meenten hielden echter van de ene op de andere dag de sociale uitkering in. Het argument luidde: jullie zijn niet beschikbaar voor de arbeidsmarkt. Maar dat waren de leden van Spekta kel al drie Jaar niet meer. Naast deze programma's, waarvan er jaarlijks meer dan 150 gespeeld wor den. begeleiden de leden van het ge zelschap ook nog de amateurgroep Spektakel. Met deze groep, die vari eert van vijftien tot twintig Spekta kel tot twee maal toe voorstellleellin- gen in het buitenland gegeven. door Ineke Sluiter ROTTERDAM Zondagmiddag was in de Rotterdamse Schouwburg de première van het ballet Assepoester, uitge bracht door het Scapino Ballet, in de choreografie van Arman do Navarro, op muziek van Sergej Prokofieff, en met kos tuums en decors van Wim Bijmoer. Jlct ballet is opgedragen aan me vrouw Hans Snoek, oprichtster en Artistiek leidster gedurende 25 jaar van dit gezelschap Het betekent een Voortzetting van een traditie om met kerstmis een „grote produktie" uit te Prangen, en dus ook daarmee hande len ln haar geest Een grote produktie het inderdaad het ballet duurt 95 minuten, onderbroken door één pau- Ze. een lange zit dus voor kinderen. Jij vormen het belangrijkste publiek voor het Scapino Ballet. Nu ls er veel te zien: het sprookje tyordt in detail voor ons neergezet, behalve dan. dat aan het eind de boze Stiefmoeder met haar dochters niet in ijzeren schoenen moesten boeten foor hun gruweldaden Assepoester aangedaan. Want gruwelijk was haar !bt en dc choreograaf laat dat over duidelijk zien. Het verschil tussen goed en kwaad wordt ln felle contras ten uitgebeeld, het goed uiteindelijk beloond, het kwaad met grote tole rantie vergeven, zodat de vermoeide schoenmakers, die alsmaar muiltjes moeten passen, niet nog meer over uren hoeven te maken. Ik vraag me wel af. of het lichamelijke geweld in Jen ballet voor kinderen, hoe goed bedoeld ook. In de strijd tussen goed <n kwaad zo duidelijk vorm gegeven Speciaal vandaag moet worden. Ook de onverwachte, felle ontploffing was een beetje ge welddadig. althans er was een schrik reactie bij de kinderen (en hun ou ders?) die gelukkig wel door de ver schijning van de beeldschone fee weer wat teniet werd gedaan. Er werd goed gedanst, de titelrol werd ver tolkt door Janet Popeleski. Ze was goed op dreef, de opbouw van haar rol was gaaf. zij het pril. maar zeker wist ze haar emoties over het voet licht te brengen. Ik hoop voor haar, dat het ballet vaak zal gaan. zodat zij in deze rol groeien kan. Voor de ande re dansers een wat stroef verlopende choreografie, conventioneel, voor de mannen beter hanteerbaar dan voor Janet Popeleski als Assepoester de vrouwen. Ik heb balletten van Ar mando Navarro gezien waar het klas siek ballet-idioom speelser en Inven tiever gebruikt werd. Alwaar we gera ken ln een vakmatige beoordeling van dit ballet en voorbij dreigen te gaan aan het feit, dat er voor kinde ren veel te beleven valt. en daar gaat kinderen dit ballet moeten gaan zien en dat zij moeten bepalen, of ze het leuk vinden of niet. In ieder geval dragen de Inventieve, zeer suggestie ve decors van Wim Bijmoer veel bij aan het kijkplezier. Assepoester is nog te zien vanavond 19 december in Scheveningen in het het om. Dit mag niet ten koste gaan Circustheater, aanvang 19.00 en op van kwaliteit, want daar hebben kin- 24 december in Amsterdam, Stads- deren ook recht op. Ik vind dat veel schouwburg, aanvang 14.00 uur. Tijdsein van de EO is ge wijd aan de 75-jarige Engelse journalist en schrijver Mal colm Muggeridge. Ned. 1/20.40 Terug naar de werkelijk heid is de Nederlandse titel van het tweede, dramatische deel van de BBC-film The- price of coal. Ned. 2/20.52 Onderwerpen in VARA-Vi- sie: een uitgebreide reportage over China en de zwakzinni genzorg in ons land naar aan leiding van de onthullingen uit een tehuis in l'denhout. Ned. £22.05 Jane Russell, Frank Sinatra en Groucho (één van de Marx Brothers) spelen in Dubbel dy namiet uit 1951. Duitsl. 219.30 In Belcantorium zijn delen van The Messiah te beluisteren zoals ze klonken op 20 decem ber vorig jaar in het Concert gebouw. Hilv. 415.00 Minister Peijnenburg van wetenschapsbeleid is te gast bij Fons Diseh. Hilv. 2/16.03 In Spektakel het leven van iemand dir aan het beruchte conccnlratiekampsyndroon lijdt. Hilv. £21.20 AMSTERDAM (ANP) Btf het Sca- pinoballet in Amsterdam is tussen directie en medewerkers enerzijds en het dagelijks bestuur anderzijds een vertrouwenscrisis ontstaan. Dit staat ln een telegram, dat directie en perso neel gisteren hebben gestuurd aan het ministerie van CRM. Daarin wordt verzocht om bemiddeling door het ministerie, omdat anders de werkgelegenheid van ongeveer tach tig medewerkers op het spel komt te staan, aldus de opstellers van het telegram. Het conflict draait om de beknotting van de bevoegdheden van de directie, aldus adjunct-directeur J. Schets- meier. Het dagelijks bestuur wil een vertrouwensman benoemen, die on der meer namens het bestuur zijn fiat moet geven bij de aanstelling van dansers, aldus Schetsmeier. Dit zou het functioneren van de artistieke directie ernstig belemmeren, meent hij- Volgens de adjunct-directeur is al ruim een Jaar sprake van een „stij gend wantrouwen" van het bestuur in het beleid van de directie. Schets meier kon niet zeggen, waarop dit wantrouwen is gebaseerd. Bestuursvoorzitter C. van der Veen zei in een commentaar, dat er bij Scapino al geruime tijd wordt ge praat over de opvolging van zakelijk en educatief directeur Uittien. die per 1 maart met pensioen gaat. Het be stuur denkt daarbij aan twee opvol gers voor de zakelijke respectievelij ke educatieve besognes Een van de bestuursleden is gevraagd met direc tie en staf een herziening van de taakverdeling tc bespreken, maar over die besprekingen moet nog rap port worden uitgebracht, aldus Van der Veen Wat de aanstelling van dan sers betreft zei hl), dat de directie daarbij op het ogenblik nog grote zelfstandigheid heeft. Maar het be stuur vindt dat daarin verandering moet komen Kunstenaars contra auteursrechtenbureau AMSTERDAM (ANP) Zeventien Nederlandse auteurs en componis ten, onder wie Jaap van der Merwe, Louis Andriessen, Willem Breuker, Peter Schat. Kees van Kooten, Freek dc Jonge en Herman Pieter de Boer. hebben deze week het initiatiefcomi té ..Sanering Stemra" opgericht. Zij zijn ontevreden over de manier waar op dit auteursrechtenbureau huh be langen behartigt. Het comité wil, vla nog nader te bepalen acties, trachten „het beheer van auteursrechten in fatsoenlijke banen te leiden". De schrijvers vinden dat de Stemra zich schuldig maakt aan broodroof door een groot deel van de geïnde revenuen uit te keren aan de „zich noemende muziekuitgevers", die bin nen het bureau een machtsgroepe ring vormen. Deze verzamelnaam dekt volgens het comité „een ondoor zichtig web van plaatopnemers, plug gers en andere commerciële uitbaters van de populaire muziek, die zich slechts zijdelings met de uitgave van (blad-)muziek bezighouden. lil „Kleine Dieren" van Spektakel voedt moeder merel haar kinderen. Een merkwaardige trant van redene ren. die kwalijke gevolgen kan heb ben. Met het overschot, verworven uit de inkomsten van gespeelde voorstel lingen, kan de groep tot en met febru ari blijven draalen. Het is geld dat oorspronkelijk bestemd was voor nieuwe produkties, zodat de artistie ke ontplooiing van de groep ook nog eens in het gedrang komt. Een licht puntje in deze affaire is het feit dat Gedeputeerde Staten van Gelder land deze week een subsidie van 40.000 gulden voor het jaar 1979 heeft toegezegd. Lang niet genoeg, maar een mooie stimulans voor CRM om ook eens over de brug te komen. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM Zaterdagmiddag werd in De Brakke Grond aan Hilbert Kuik de Van Hoogtprijs 1978 uitgereikt voor zijn roman ..Het Schot". De feestelijke gelegenheid georganiseerd door de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. De dichter Rutger Kopland hield een toespraak over de kritieken die in dag- en weekbladen verschenen wa ren op Kuiks roman. Hij vond ze zonder uitzondering onzinnig en lichtte dat oordeel op amusante en nogal afdoende wijze toe met citaten. Zijns inziens hadden de critici Het Schot niet passend beoordeeld en wa ren de veelal negatieve reacties onge fundeerd. Hierop kon de Commissie voor Schone Letteren van de Maat schappij die de Van der Hoogtprijs toekent gemakkelijk inspringen met haar juryrapport, waarin de ver diensten van de roman, ook volgens Kuik zelf, verhelderend beschreven worden. Zo kon er op deze middag recht geschieden. Kuik liet er in zijn dankwoord geen twijfel over bestaan dat hij zeer inge- Noorder Compagnie ontslaat zijn artistiek leider DRACHTEN (ANP) Zdenek Kraus krijgt geen nieuw contract als artis tiek directeur van de noordelijke to neelgroep „De Noordercompagnie te Frieschepalen" in Drachten. Met dit besluit gaat het bestuur in tegen de wens van de 37 leden van het gezelschap. Het bestuur vindt, dat voor de nieuwe koers van de groep, die reeds in praktijk wordt gebracht, ook een nieuw artistiek leider dient te worden aangetrokken. Drie jaar geleden werd Kraus aange steld speciaal met het oog op meer traditioneel repertoire-toneel in con currentie met het aanbod van andere gezelschappen. Deze slag heeft Noor der Compagnie grandioos verloren, aldus voorzitter H. H. Kuipers van het bestuur. Het bestuur en het gezel schap schakelden over naar toneel, dat meer gericht ls op zaken die in de regio aan de orde zijn. Tegen het inslaan van de nieuwe koers heeft Kraus zich verzet tot het nieuwe beleidsplan was vastgesteld. nomen was met de prijs. Die kwam, zo zei hij, op een voor hem belangrijk moment: de toekenning deed hem zekerder staan tegenover zijn schrij versschap, zo zelfs dat hij het besluit nam ej- tijd voor vrij te maken. Kuik ging uitvoerig in op de grondtoon van zijn eigen werk en wees erop dat hij behoorde tot een generatie die als kind is opgevoed met oorlogsbeelden. Hij creëerde daarom een schrijvers generatie van Veertigers, die in hun boeken de oorlogservaringen uit werken. De middag werd muzikaal opgfo terd door de band van Frits M en door Joost Mathijsen, die droeg voor de uitvoering van u liederen van Constantijn Huy i Hij verkeerde namelijk in de v n derstelling dat het de uitreikin) de Constantijn Huygensprijs b r' De VARA had bovendien goed g( den het stemmige televisi Ie „Nooit meer terug", geschreven Hilbert Kuik en geregistreerd Niek van den Boezem, als filf" vertonen. Louisa van Leest en Josette Baron opmerkelijk door Eefje van Schaik Sinds 1965 worden door de Stichting Danscontact jaarl manifestaties georganiseerd om jonge, debuterende choro !l fen te stimuleren en een entrée te bieden in de Nederla^. danswereld. Hierdoor waren vorige week in Rot terdam. Arnhem en Amsterdam elf nieuwe composities te zien van negen nieuwkomers. Direct opmerkelijk hierbij was de hoeveelheid solo's (maar liefst zeven), die meestal in nauwe samenwerking met musici tot stand waren gekomen, evenals de tendens tot improvisatie. Hiertoe hadden onder meer Caroline Dokter en Ton Lutgerink uit Rotterdam en Beppie Blankert uit Groningen, ieder op zeer eigen wijze, hun toevlucht genomen. Het origineelst vond Ik Caroline Dok ter, die samen met de uitstekend spe lende en aangevende contrabassist Ed de Vos een „Bas de Deux" impro viseerde, vol verrassende en onver wachte houdingen en expressieve ge baren. Ook Beppie Blankert van de groep Mezzing wist samen met Harry Iter I konC De EO geeft vanavond ruimte aan een markante Brit: Malcolm Mug geridge. Misschien is hij wel even eigenzinnig als opmerkelijk. Die in druk maakt hij tenminste wanneer hij dwalend door Engeland en in het Bijbelse Qalilea filosofeert over het menselijk bestaan en zijn eigen vijf enzeventig levensjaren. Muggeridge heeft onvoorstelbaar veel meegemaakt. Als zeer levens lustige student met belangstelling voor het socialisme, als leraar in Egypte en India, als journalist bij toonaangevende bladen, als officier bij de Engelse inlichtingen ln ver scheidene landen, als bekende ver schijning op de Britse televisie en als een sinds kort tot het christen dom bekeerd schrijver. Wie Muggeridge probeert te type- 'ren, heeft aan een paar woorden niet genoeg, want de denkrichtin gen van deze belezen man zijn nog veel wijder vertakt dan zijn bezig heden. In de lange monoloog die de film in feite is geeft hij weinig biografische bijzonderheden prijs. Onuitgesproken zijn er toch ken merken van zijn persoonlijkheid te bespeuren. Deze man moet een sterk gevoel voor theater hebben. Met woorden schildert hij het decor van zijn ver beelding en daarbij ziet hij zichzelf bepaald niet over het boofd. Soms door Ton Hydra krijgt de schildering zelfs een thea traal effect. Hier volgt een voorbeeld. „Als je zoals ik het einde van het leven nadert, de toebedeelde spanne tijds van zeventig Jaar al ruim overschre den, met grijs en uitvallend haar, kortademig, met doffe ogen, knor rend. hoestend en kreunend, met vele andere tekenen van sterfelijk heid ln lichaam, geest en verstand, ga Je natuurlijk over de dood na denken. In het bijzonder gebeurt dit, als ik het kerkhof bezoek waar mijn vader begraven ligt, met een plaatsje naast hem dat ik nu vrij spoedig verwacht te zullen gaan in nemen". En even later: „Dood is een begin, niet een einde. De duisternis valt en er staat een verrre gloed aan de einder, de lichten van de stad Gods van Augustinus." Is dit beleving of literatuur? Mugge ridge typeert zichzelf als „woord kramer". „Ik heb een Niagara-wa- terval van woorden losgemaakt, die schuimend en kolkend hun woelige loop gaan." Bij tijden zwelgt hij in woordkunst en dat gaat gepaard met ijdelheid. Dit blijkt ook wan neer hij, na een lyrische beschrij ving van eigen kleinheid tegenover de grootheid van Gods schepping, de kijkers meevoert naar het was senbeelden-kabinet van Madame Tussaud in Londen, waar hij zelf vereeuwigd staat! Hij zegt te houden van Pascals idee dat mensen met gezag zich bijzon der moeten kleden om hun hoge positie te rechtvaardigen. Rechters ln hun toga, admiraals in goudga lon, vorsten met kronen, de chef kok met extra hoge muts. Maar. kort tevoren noemt hij als groot voordeel van het journalistiek be roep dat men „een duidelijke besef krijgt van de loutere dwaasheid van macht en van de piassen die het zoeken en uitoefenen". Wie en wat is de ware Malcolm Muggeridge? Ik ben er voorlopig nog niet achter. Hij ls buiten kijf en interessant mens en tussen zijn woordrijke overpeinzingen zitten soms regels die aandacht trekkend zijn als de uitgekiende kop boven een artikel dat aandacht verdient. Daarvan blijft vermoed ik, na lezing veel meer hangen dan wanneer het wordt voorgedragen op de buis. Want dit gejaagde medium gunt je hoegenaamd geen tijd om iets te laten bezinken. En dat is voor het verstaan van Muggeridge wel nodig. Kijkers die de voorkeur geven aan de gedurende drie kwartier parallel lopende BBC-film Steenkool wordt Malcolm Muggeridge? duur betaald, zullen al gauw de in druk krijgen naar een reportage te kijken. Na het vorige week door de Vara uitgezonden komische eerste deel, is het bovendien verbazing wekkend dat comedianten een dra matisch gebeuren als het beleven van een mijnramp zo levensecht konden uitbeelden. De titel Terug naar de werkelijk heid dekt de Inhoud volkomen. Niet met zwaar aangezette accenten be reiken de spelers dit realisme, maar bijna ingetogen. Indrukwekkend is onder andere de scene waarin vrou wen van opgesloten mijnwerkers bijeen zijn. de Wit (basklarinet) en Wolter bos (trombone) tot enkele koi momenten te komen. Maar in dans. die voornamelijk op het houdelijk trillen van voeten en den was gebaseerd, zat minder1 1 tie, waardoor het uiteindelijk te en te leeg werd. Een probleem A gens, waarmee bijna alle debut r te kampen hadden. e n Ton Lutgerink, die door zijn well i het Rotterdams Danscentrun I Penta geen onbekende meer is, t ditmaal zijn samenwerking mi t' saxofoniste Mariette Rouppe va i( Voort. Volgens het principe vi b minimale dans bouwde hij naa jc getalsmatig systeem een grol troon van simpele, korte combüi s op, dat vooral fascineerde do< directe relatie tot de muziek. 1 Toch waren het niet voomoenv I lo s, maar vooral de compositie Louisa van Leest en Josette B tl die de meeste indruk achterli i Louisa ,van Leest maakte „Ont ting", een kort vrijblijvend ba zonder muziek, waarin allerlei i van beweging in exacte timlnf den gecombineerd om een spel vluchtig contact van twee jonge sen aan te geven. Josette Baron is momenteel do aan de Rotterdamse Dansacai en voor haar leerlingen maak een pas de deux zonder muzi een groepswerk voor twaalf dl op het 2e deel van het vierde kwartet van Schönberg. Ondar expressieloze gezichten van de nog onervaren dansers kwamen laatste en vaak in verstilde bei gen gevatte werk de aspectei angst, dreiging en pogingen tot tact heel overtuigend over. Een boeiende afsluiting van eei rigens matige manifestatie. HILVERSUM (ANP) De V televisie zendt vanavond na i van het avondprogramma van H land-2 een samenvatting uit v voetbalwedstrijd Liverpool-^ lecht om de ..Supercup". Deze strijd is de return van veertien d geleden, toen Anderlecht ln Bi met 3-1 won. De samenvattin van commentaar wordt voorzien Theo Reitsma. zal ongeveer minuten lang zijn.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 4