ndustriebonden bepleiten
jitstel Neptune-vervanging
iinderbijslag
Lekkere Muziek voor de Donkere Avonden
J
Castratie verricht op twee pupillen
Aantal slachtoffers van longkanker neemt toe
Centraal Bureau voor de Statistiek brengt 1978 in beeld
|VV en NKV doen dringend beroep op Tweede Kamer
Onderzoeknaar
ontploffing
LPG-tankauto
leegstaande huizen
Gastanker lekgestoten
Verwaarloosde
schaapskudde;
aangetroffen i
i jM
Op Minicassette
Onderzoek naar zwakzinnigeninstituut vordert
Rita
JSDAG 19 DECEMBER 1978
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
3
I HAAG (ANP) Het aantal
htoflers van kanker, vooral van
kanker, Is ln 1978 weer toegeno-
Dit jaar stierven 208 mensen op
000 inwoners aan kanker. Ruim
,j.' Nederlanders op 100.000 kwamen
978 te overlijden door hart- en
Blekten. Ongevallen, vergiftigin-
en geweld kostten 46 personen
leven terwijl verkeersongevallen
n levens, eveneens per 100.000
»rs eisten. Dit blijkt uit cijfers
ihet Centraal Bureau voor de Sta-
ifllek (CBS) die het jaar 1978 in
heeft gebracht,
ziekteverzuim onder werknemers
:te dit jaar een nieuw record. De
van het aantal geboorten be-
zljn uitwerking te krijgen op het
iter- en basisonderwijs. In het al
gemeen voortgezet onderwijs en het
lager middelbaar beroepsonderwijs
bleef het aantal leerlingen nog stij
gen. Cok bij het hoger beroepsonder
wijs nam het aantal studenten toe.
Nederland eindigt het Jaar 1978 met
nog net geen veertien miljoen inwo
ners. Volgens de voorlopige bereke
ningen van het CBS wonen er nu
13,99 miljoen mensen in Nederland.
Hoogstwaarschijnlijk binnen twee
maanden zal de veertienmiljoenste
bewoner worden ingeschreven.
Jeugdwerkloosheid
Er werden dit jaar ongeveer evenveel
kinderen geboren als in 1977, name-
lijk ruim twaalf op duizend inwoners.
De trouwlust is weer wat kleiner ge
worden.
Onder de Jeugd (jonger dan 25 Jaar) is
de werkloosheid dit Jaar toegenomen,
onder de ouderen afgenomen. Van de Alcohol
jongeren was 8,4 procent werkloos
tegen 7,9 procent in 1977. De jeugd
werkloosheid heeft hiermee een re
cord gevestigd. De werkloosheid on
der mannen loopt al jaren terug en
die onder vrouwen wordt met spron
gen groter. Het gemiddeld aantal
werklozen bedraagt dit Jaar 206.000.
Dat is tweeduizend meer dan in 1977.
De lonen in de industrie stegen dit
jaar met ongeveer vijf procent. Even
eens met vijf procent stegen de bruto
weekverdiensten.
vens is wat de tankvaart betreft met
23 miljoen ton verminderd tot 760
miljoen ton. De overige goederen
omslag nam toe. De Nederlaiföse
Spoorwegen legden ruim achtdui
zend miljoen reizigerskilometers, af.
bijna negentig miljoen meer dan in
1977
Nederlanders besteedden dit Jaar vier
procent meer aan voedings- en genot
middelen. Het koffiever-
bruik steeg eveneens. Toch wordt er
nog minder koffie gedronken dan in
de tijd voor de grote koffieprijsstij
ging, in 1976.
Criminaliteit
De goederenomslag in onze zeeha
De cijfers van het CBS tonen aan,dat
de toeneming van de criminaliteit
zich dit jaar niet heeft voortgezet.
Vooral omdat het aantal fietsdiefstal
len daalde, nam het aantal vermo-
gensmisdrijven af. Het aantal winkel
diefstallen bleef echter stijgen.
J j onze Haagse redactie daag over het kabinetsbesluit
N HAAG De industrie- om de Amerikaanse Orion te
iden NVV en NKV hebben
lj teren een dringend beroep
,ijiaan op de Tweede Kamer
definitieve beslissing over
Neptune-vervanging nog
ge maanden uit te stellen.
Kamer debatteert van
kopen als opvolger van de
verouderde Neptune. De vak
bonden hebben altijd gepleit
voor een Franse opvolger, om
dat daar meer werkgelegen
heid voor ons land aan
vastzit.
De bonden hebben gisteren hun voor
keur nog eens onder woorden ge
bracht in een gesprek met staatsse
cretaris Van Eekelen (defensie) en de
directeur generaal voor de industrie,
de heer Molkenboer. Volgens Henk
Vos van de industriebond NW blij
ven beiden erbij, dat het standpunt
van de Fransen over medewerking
aan nieuw Fokker-project (de F 28-
super) onwrikbaar is.
Dit standpunt was voor het kabinet
Van Agt zeer teleurstellend. De Fran
se toezeggingen waren voor het kabi
net in elk geval niet voldoende om
het grote prijsverschil tussen de Ori
on en de Franse concurrent, de Atlan
tic. te aanvaarden.
ervolg van pagina 1
iou
Ü1
Zo ir de wijzigingsvoorstellen van
WD zal dit compensatiébe-
f waarschijnlijk met zo'n tachtig
vra oen gulden worden verruimd,
N<Ier dat de uiteindelijke bezuini-
wordt geschaad. De compensa-
zullen aflopen met het inkomen
s de ouders van de scholier. Bij
boven 34.000 gulden is de
ipensatie al tpt nul gezakt. WD
enpDA willen hier een hogere inko-
ïsgrens. De WD heeft 40.000 gul-
genoemd.
.nd
ed
r grotere gezinnen loopt de com-
satie minder snel af. Per „ander
in het gezin schuift bij het
Inet de grens van 34.000 gulden
loog met 830 gulden. Ook dit be-
per „ander kind" willen CDA en
i verhoogd hebben. Tenslotte wil
name het CDA de compensatie
voor de laagste inkomens wat
loogd zien. Een gezin met mini-
mloon zal, in het kabinetsplan,
„gstens driekwart van het verlies
kinderbijslag vergoed krijgen via
egeling „tegemoetkoming studie-
Het CDA vindt dat te
lig-
d(
euw stelsel
oral de WD wil toe naar een stel-
waarbij de hoogte van de klnder-
niet zozeer afhangt van de
trJ°tte van het gezin, maar ook van
leeftijd. Thans is de regel: hoe
iter het gezin, des te hoger de bij-
g per kind. De WD wil nu boven-
n de bijslag laten oplopen met de
ftijd. omdat ook de kosten zo
vr open
>arl
1 CDA heeft nog niet zo nadrukke-
paj voor dit gemengde uitgangspunt
gte ozen. Toch wil ook het CDA hal-
u-is voor Jonge eerstgeborenen, om
die manier de „pijn" van de bezui-
nb< ^8 °P kinderbijslagen beter te
jde eiden. en meer compensatie te
z men geven voor zestien en zeven-
j74fUarlge scholieren,
it
msen (CDA) en De Korte (WD)
en hun wijzigingsvoorstellen om-
zij zich nog zorgen maakten over
mindering van onderwijskansen
zestien en zeventienjarigen. De
rte dacht daarbij vooral aan kin-
v en uit de midden-inkomens, reden
int from hij de compensatie via de
ilekostenregellng wil laten aflo-
|Tl! 1 bij een hoger inkomen.
ek«
Van Kemenade (PvdA) vreest vooral
onaanvaardbare gevolgen voor kin
deren uit arbeidsgezinnen. Het vorige
kabinet wilde ruim een miljard gul
den besparen op de kinderbijslag via
sterke nivellering, waarbij inkomens
rond modaal er noch op vooruit noch
op achteruit zouden gaan. Het totale
bijslagplan van het huidige kabinet
betekent een inkomensderving voor
gezinnen met minimumloon of lage
sociale uitkering van 229 gulden net
to per jaar bij twee, of zelfs 478 gul
den bij drie kinderen. „Dat is negen
tien dan wel bijna veertig gulden per
maand," aldus Van Kemenade.
Voor een modaal inkomen is het rond
duizend gulden per jaar minder kin
derbijslag. De kosten voor een zes
tienjarige scholier werden door de
oud-minister becijferd op tweedui
zend tot 2500 gulden per jaar (school
geld, vrijwillige schoolbijdrage, leer
middelen, reiskosten, extra kleding,
zakgeld). Dat zijn dan meerkosten
voor een zestienjarige die na afloop
van de leerplicht wil doorleren in het
middelbaar beroepsonderwijs, nadat
de LTS, huishoudschool of MAVO is
doorlopen. Ouders en kind staan dan
voor de keuze: doorleren of werk pro-
bereii te vinden.
Breekpunt
(tie
A en WD hebben voorts samen
motie Ingediend om ook ouders
thuiswonende gehandicapte kin-
ax van zestien en zeventien Jaar
rcompensatie te geven. Deze kin-
i» krijgen recht op een eigen
'-uitkering (arbeidsongeschikt-
Iswet) zodra ze achttien worden.
;edjmotie vraagt eenzelfde compensa-
als voor gezinnen met scholieren
rtvloeit uit de verruiming van de
lerieling „tegemoetkoming studie-
ten". Daartoe zou een regeling in-
de AAW opgezet moeten
terden.
.oppositiepartijen PvdA, D'6C c..
qb iR wijzen het wetsontwerp van het
°n inet zonder meer af. De PvdA wil
-benodigde besparing op kinder-
Ü1 Iflgen voornamelijk verkrijgen vla
fke beperking van de bijslagen
r inkomens boven modaal (rond
100 gulden per jaar). D'66 heeft
in voorstellen ingediend om twee
lang de bijslagen niet te verho-
j („bevriezen"), en voorts de bijsla-
te halveren voor jonge kinderen
vier jaar, te beginnen met de
d,eren die na 1 januari aanstaande
len geboren. Deze alternatieven
D'66 zouden in 1981 ongeveer
zelfde opbrengen als de regering
ogt (700 miljoen gulden), en uit-
5." lelijk zelfs meer. Ze maken in de
j, mer echter vrijwel geen kans.
Het kabinet stelde dat in de school
loopbaan wel de leeftijden van twaalf
en achttien jaar een breekpunt aan
geven, maar niet die van zestien Jaar.
Van Kemenadè bestreed dat krachtig
aan de hand van cijfers. De bewering
van het kabinet gaat alleen op voor
de kinderen die HAVO, atheneum of
gymnasium doen. Maar, aldus Van
Kemenade, in 1976 deed liefst zeven
tig procent van de vijftienjarigen
MAVO of LBO (LTS, huishoud
school). En dan blijkt uit andere cij
fers dat deze groep voor bijna de helft
bestaat uit kinderen uit. arbeidersge
zinnen. Diezelfde milieus blijken in
de schoolbevolking van HAVO, athe
neum en gymnasium nog steeds sterk
ondervertegenwoordigd.
Het bijslagplan van het kabinet le
vert dus juist voor de arbeidersgezin
nen het risico van een verkeerde keus
op zestienjarige leeftijd. Dat geldt
dan bovendien voor meisjes nog veel
meer dan voor jongens. De zestien- en
zeventienjarigen die geen onderwijs
meer volgen (werkende jongeren) blij
ken voor liefst driekwart te komen uit
gezinnen van ongeschoolde of ge
schoolde arbeiders en lagere employ
ees, en zelfs voor een kwart uit gezin
nen met een socialeuitkering (meest
al WW of WAO). De groep werkende
jongeren bestaat voorts voor zestig
procent uit meisjes. De regering mag
niet het risico nemen dat de onder
wijskansen voor deze groep verder
worden geschaad, aldus van Keme
nade. Hij vindt dat gezinnen tot aan
het modale inkomen volledig gecom
penseerd moeten worden voor het
verlies aan kinderbijslag voor zestien
en zeventienjarige scholieren. PvdA,
D'66 en PPR hebben daartoe een
motie ingediend.
Harde opstelling
Vos van de industriebond NW vindt,
dat er nog verder gepraat moet wor
den met de Fransen, „de Franse vak
beweging meent, dat de Franse rege
ring nog niet het achterste van haar
tong heeft laten zien," aldus Vos.
De harde opstelling van de Franse
regering zou ook bij de oppositiepar
tijen in Parijs niet in goede aarde
gevallen zijn. Het PvdA-Kamerlid
Van der Hek liet gisteren weten, dat
de Franse socialisten begin volgend
jaar met de PvdA een gesprek willen
over Frans-Nederlandse samenwer
king in de vliegtuigindustrie.
Van een onzer verslaggevers
NIJMEGEN De arbeidsinspectie is
begonnen met een onderzoek naar de
ooizaak van de explosie, die gisteren
in Nijmegen een LPG-tankauto en
een tankstation verwoestte. De in
spectie is vooral geïnteresseerd in de
meterkast van de LPG-auto, waarin
de kortsluiting misschien is ontstaan.
Het ongeluk gebeurde gistermorgen
om half negen, toen de chauffeur be
zig was zijn lading over te hevelen in
de boven de grond staande opslag
tank. Op dat moment merkte een
automobilist een steekvlam op. De
pompbediende probeerde aanvanke
lijk nog het vuur te blussen, maar
Naar de mening van Vos is uitstel met hield daar zeer snel mee op. De aan
een maand of zes ook nodig om „Fok
ker nog een hoop huiswerk te laten
doen." Het nieuwe project F 28 super
zou verder uitgewerkt moeten wor
den, om de Fransen meer houvast te
wezigen maakten zich uit'de voeten
in de auto van de pompbediende en
na twintig minuten ontplofte de
tankwagen.
Omstreeks elf uur had de Nijmeegse
brandweer het vuur gedoofd, hoewel
er toen nog wel gas uit de LPG-
opslagtank stroomde, maar dat lever
de geen gevaar op. De opsl
was gistermorgen nog half vol.
tankauto zelf had 25 ton LPG alm
boord.
De ouders van de 130 leerlingen vfcn
de openbare kleuter- en lagere schóól
in Huissen bij Arnhem hebben na de
ontploffing ln Nijmegen besloten hun
kinderen de rest van de week niet
naar school te sturen. De ouders vèr-
zetten zich al enige tijd tegen de
ingebruikneming van een LPG-tarik-
installatie ln Huissen een maand ge
leden, op vijftien meter afstand van
de school. Toen hielden de ouders
hun kinderen uit protest ook al een
dag thuis. Nu zijn de ouders van plan
met de kinderen naar het gemeente
huls te trekken om daar kerstfeest'te
vieren.
zooverder"lü^werkt moeten wcfr EindhOVen bekijkt
den, om de Fransen meer houvast te
geven. „Hoe concreter de plannen, VOr(10ÏTn2r V3T1
hoe moeilijker het voor de Fransen -i i
wordt om .nee' te zeggen," meent Vos.
Frankrijk verwacht van Nederland
aanzienlijke financiële steun voor een
ander project, de airbus, dat voorna
melijk in Franse handen is. Vos zou
het een zeer slechte zaak vinden als
ook de besprekingen daarover vastlo-
peh door de aanschaf van de Ameri
kaanse Orion.
In de ogen van Vos bieden de Ameri
kaanse Lockheed-fabrieken bij aan
koop van de Orion een zeer mager
pakket werkgelegenheid aan de Ne
derlandse industrie. Uit antwoorden,
van de regering op vragen van Ka
merleden bleek gisteren, dat Lock
heed slechts bemiddeld heeft bij de
plaatsing van opdrachten in ons land.
Lockheed heeft nog een eigen com
pensatie-verplichting ter grootte van
zestig miljoen dollar, maar over de
invulling daarvan is* niets bekend.
EINDHOVEN (ANP) In Eindhoven
wordt momenteel onderzocht of het
zinvol ls een leegstandsverordening
in het leven te roepen. Met zo'n veror
dening kan worden voorkomen dat
panden te lang leeg staan. Dat heeft
een woordvoerder van de gemeente
gisteren meegedeeld na afloop van
een overleg tussen b en w en het
woningcomité Eindhoven.
Dit comité heeft grote kritiek op het
woningbouwbeleid van de gemeente.
Een uitspraak van de kantonrechter
heeft het de gemeente onlangs onmo
gelijk gemaakt op te treden tegen
kraakacties. Een artikel in de plaat
selijke politieverordening dat derge
lijk optreden mogelijk maakte is dooi
hen onverbindend verklaard.
Van een onzer verslaggevers
GRONINGEN In de sluis bij Gaar
keuken in het Van Starkenborgka-
naal is gisteravond een gastanker lek-
gestoten. De politie heeft het gebied
tot in verre omgeving afgezet. Het
verkeer raakte volledig in de knoop
en werd omgeleid.
Volgens Rijkswaterstaat was het ont
ploffingsgevaar niet groot, maar wel
aanwezig. De tanker bevatte een gas-
condensaat waarvan de temperatuur
zo laag was dat alleen vlak boven het
water enige gasvormirrg reden tot
zorg gaf, zo zei men.
Gisteravond is begonnen met het
leegpompen van de tanker. Hoe lang
dit kan duren is niet bekend, temeer
omdat bij het leegpompen het gevaar
bestaat dat de tanker zal breken.
Daarom moet met grote omzichtig
heid worden gewerkt.
De oorzaak van de lekkage was gis
teravond nog niet bekend. Wellicht is
de tanker te diep geladen geweest,
waardoor de onderkant stuk liep op
de sluisdrempel. Een andere moge
lijkheid is dat er een obstakel otf de
bodem heeft gelegen.
HAREN (ANP) Een verwaarloosde
schaapskudde die door de gemeente
politie van het Groningse Harenjblj
noordlaren is aangeroffen, is gister
avond overgebracht naar een zogehe
ten „schutstal", waar de ongeveer
vijftig dieren van gemeentewege gul
len worden veizorgd en ontsmet.
ADVERTENTIE
-AU
Vi
LOU RAWLS UVI-I
ii
,i
NEIL DIAMOND BARBRA STREISAND L0URAWLS TOOTS THIELEMANS L'SELORE GERRITSEN MUSICA PER
You don't bring me flowers GreatestHits Live Slow Motion Ik heb het tegen joo LA N0TTE Dl NATALE
551 CBS 86077 CBS 86079 «188316» CBS 82692 CBS 62684 CBS 69239
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM/DEN HAAQ In het zwakzinnigeninstituut Huize Assisië in
Udenhout is in 1971 en 1972 op tenminste twee pupillen castratie verricht,
terwijl op zeker één pupil een maagoperatie is uitgevoerd. Daarnaast zouden
in een aantal gevallen insuline-shocks zijn toegepast.
Dit blijkt uit het onderzoek,
dat de regionaal inspecteur
Voor de geestelijke volksge
zondheid in Noord-Brabant,
dr. E. C. de Graaf, instelt naar
het medisch handelen binnen
deze inrichting, die tien dagen
geleden in opspraak kwam.
Hoewel het onderzoek nog
niet is afgerond, is inmiddels
wel een tussentijds rapport
uitgebracht.
Over dat rapport komt in feite
weinig naar buiten, omdat het
ministerie van volksgezond
heid er npg geen mededelin
gen over kan doen. „Het pro
bleem is dat niet ineens alle
gegevens op tafel liggen, want
er komt elke dag weer wat
bij", aldus een woordvoerder.
Aan de hand van het eindrap
port zal hoofdinspecteur me
vrouw dr. H. J. A. Verhagen
voor de geestelijke volksge
zondheid moeten beslissen of
er eventueel maatregelen ge
troffen moeten worden in het
kader van het medisch tucht
recht dan wel in de strafrech
telijke sfeer.
Verklaringen
Inmiddels hebben wel mede
werkers en vooral oud-mede
werkers van Huize Assisië bij
de Inspectie ln Den Bosch ver
klaringen afgegeven en die
ook herhaald tegenover jour
nalisten. Daaruit blijkt, dat er
zwakzinnigen zijn gecastreerd
en dat er op hen ook andere
operaties zijn uitgevoerd door
niet-speclalisten. In dit ver
band zijn de namen genoemd
van de aan het instituut ver
bonden huisarts dr. J. C.
Huijsmans en de verpleger
broeder Dionysius Verhoeven.
Het ls echter niet uitgesloten,
dat ook andere medewerkers
aan het Instituut bij deze ope
raties betrokken zijn geweest.
Wel is duidelijk, dat de ouders
en het oudercomité van deze
verrichtingen, waarvan het
nog meer de vraag is in hoe
verre deze op medische indi
catie zijn uitgevoerd, van dit
alles niet op de hoogte zijn
geweest. Er is de ouders van
deze pupillen niet om toe
stemming gevraagd. In het
onderzoek wordt ook nage
gaan of er op zwakzinnigen in
Huize Assisië hersenoperaties
zijn verricht. Er zijn hierom
trent nogal wat geruchten in
omloop, maar of deze op waar
heid berusten moet nog wor
den onderzocht.
Eerder werd bekend, dat de
arts Huijsmans en de verple
ger broeder Dionysius de afge
lopen Jaren een groot aantal
schedelmetingen hebben ver
richt. Daarmee hoopte met
name de broeder een bewijs te
vinden voor zijn theorie, dat
er een verband bestaat tussen
de schedelomvang en het
menselijk gedrag ln zijn alge
meenheid en de oorzaken voor
zwakzinnigheid ln het bij
zonder.
Bi} het maken van de schedel
foto's zouden ook zogeheten
lumbaalpuncties of rugge-
prikken zijn verricht zonder
dat de ouders van de pupillen
hiervan wisten. De rol van ge
neesheer-directeur dr. E. van
Dongen is binnen dit geheel
niet duidelijk. Zelf heeft hij
tegenover de inspecteur ver
klaard niet op de hoogte te
zijn van dit alles, maar dr.
Huijsmans daarentegen zegt
dat de directie daarmee wel
bekend was.
De orthopedagoog drs. A van
Bemmel, die van 1971 tot 1975
onder meer hoofd van de we
tenschappelijke staf was van
deze inrichting, heeft ver
klaard het ongeloofwaardig te
vinden dat dr. Van Dongen
niets zou hebben afgeweten
van de praktijken die met pu
pillen zijn ondernomen.
Van Bemmel die ln 1975 ge
dwongen ontslag moest ne
men zegt verder, dat de we
tenschappelijke staf Indertijd
heeft aangedrongen op een
onafhankelijk onderzoek,
maar dat hier niets van is ge
komen wegens het gebrek aan
medewerking van directie en
bestuur.
Het zwakzinnigeninstituut
Huize Assisië met ruim zes
honderd pupillen maakt deel
uit van de Daniël de Brouwer
stichting. Voorzitter daarvan
is dr. A. Bartels, de oud
staatssecretaris voor volksge
zondheid (KVP). De Kamerle
den Castricum (PvdA) en Fa-
ber en Lansink (belden CDA)
hebben inmiddels aangedron
gen op een „diepgaand" on
derzoek en het openbaar ma
ken van de resultaten daar
van. Verwacht wordt dat het
onderzoek van de inspectie
voor het eind van het Jaar zal
worden afgerond.
ROTTERDAM De Rotterdanyje
politie is blijvend op zoek naar over
treders van de vuurwerk-wet, De Af
gelopen dagen legde de politie beslag
op partijen vuurwerk die gevaar opje-
verden voor de bezitters ervan. Zeven
kilo trof de politie aan ln een schuur,
staande achter een woning aan de
Max Havelaarweg. Een 15-jarige
scholier dreef daar zijn handeltje.;
Tijdens een controle bij een winkelier
aan de Nieuwe Binnenweg werd )39
kilo vuurwerk aangetroffen De ex
plosieven lagen ln de winkelruimte
„Zou ik een voorschot op mijn sak-
geld kunnen krijgen?"
