Helder Camara: Vorm een gemeenschap, dan ben je sterk Zuidafrikaanse kerken in conflict met minister Kerkelijke groepen zeggen nee tegen defensienota Granini geeft de hele vructx Trouw HetGoudenTeamt staat voor u klaar ranini met vruchtvlees, da's pure verwennerij! Kerstmis mag weer in Zaire VOORBUG AN*GB Conferentie WOENSDAG 13 DECEMBER 1978 TROUW/KWARTET door Aldert Schipper Volgens de Braziliaanse aartsbisschop Helder Camara (69) zou bisschop Gijsen van Roermond, die bedenkingen heelt tegen de adventsactie Solidarldad, zich eens moeten voorhouden dat hijzelf ook maar een deel van de waarheid ziet. Helder Camara: „Ieder ziet een deel van de waarheid. Als ik doe alsof Ik de waarheid bezit, loopt alles fout". De Braziliaanse geeste lijke roept de bisschop van Roermond op tot een dialoog. „Iedereen moet leren in een dialoog te treden, ook bis schoppen". Helder Camara toont zich tevreden over de actie Solidaridad. omdat zij idet alleen naar Latijns Amerika kijkt, maar ook de fouten in onze eigen maatschappij in het oog houdt. Hij vertelde hoezeer de wereld tegen woordig samenhangt, dat Je niet lan ger één enkel element uit het geheel kunt lichten. Hij noemde als voor beeld de ruim 600 000 Nederlandse werklozen en WAO-ers en zei dat de werkloosheid hier en in Latijns Ame rika met elkaar te maken hebben. De aartbisschop meent dat de multinati onale ondernemingen in zijn land voor een drama zorgen. ZIJ vinden hierbij nu de kerk op hun weg. vertelt Camara. „In Latijns Amerika heeft de kerk zich in het verleden, met de beste bedoelingen, om op deze ma nier middelen aan de armen te ver schaffen, verbonden met de rijken en machtigen. Wij zagen niet dat wij ons compromitteerden met wat achter de armoede schuilging, de onrechtvaar dige maatschappelijke orde Wij meenden dat we op deze manier iets voor de armen konden doen en we trachtten hen te troosten door te zeg gen dat het lijden niet eeuwig zou duren. We weten nu weliswaar dat geduld en aanvaarding van het lijden christelijke deugden zijn, maar door dat uitsluitend te prediken, speelden we de onderdrukkers van de armen In de kaart. De houding van de Latijns Amerikaanse bisschoppen is nu ver anderd". Helder Camara noemt drie oorzaken voor deze verandering. „De armoede in de Derde Wereld is zo groot geworden, dat er iets moet ge beuren. Zelfs de Verenigde Staten zien dat twee derden van de mens heid in onmenselijke omstandighe den leven. In de tweede plaats zijn er nu documenten beschikbaar, waarin aangetoond wordt, dat gerechtigheid een voorwaarde is voor vrede." Documenten De Braziliaanse aartsbisschop noemt als voorbeeld het Vaticaans Concilie, dat ervoor zorgde dat de bisschoppen de armoede in de wereld ontdekten. De Latijns Amerikaanse bisschoppen stelden met het oog op de situatie in hun werelddeel tien jaar geleden in Medillin een officieel document op, waarin gezegd werd dat de kerk niet langer de steunpilaar mag zijn van een verkeerde maatschappelijke orde. In Medillin spraken de bis schoppen uit dat in hun continent het slechtste soort kolonialisme bestaat: het interne kolonialisme, dat de rij ken in staat stelt de mensen in de grootste ellende te laten leven. In Medillin spraken de bisschoppen uit dat de ellende structureel van aard is. Helder Camara zet uiteen dat de rege ringen en de rijken met deze officiële kerkelijke uitspraken niet blij waren. ..ZIJ klaagden de kerk daarom aan dat deze subversief en communis tisch was en dat de bisschoppen en priesters de mensen ophitsten. Het interne kolonialisme is volgens Helder Camara verergerd door de ac tiviteiten van multinationale onder nemingen. Dat is punt drie. In Brazi lië begonnen deze in de beginjaren zeventig al enorme stukken grond aan te kopen om daar grootschalige landbouw op te beginnen. De aarts bisschop vertelt dat de Brazilianen vroeger niet gewend waren, eigen domspapieren van hun stukje grond aan te houden. Wanneer de multinati onals echter een stuk grond kopen, betekent dat niet dat die leeg zijn. In de huidige toestand worden de men sen die erop wonen beschouwd als illegale bezetters en eraf gejaagd. Veel van deze mensen worden vervol gens aangelokt door de rooskleurige verhalen die zij horen over de moge lijkheid om in de grote steden aan het werk te komen. Als zij daar echter aankomen, blijkt dat er alleen werk is voor hooggeschoolden en dat er geen huizen zijn. Zij zoeken dan een onder komen in een van de favella's, die als gezwellen rondom de grote steden groeien. Sao Paulo heeft binnenkort tien miljoen inwoners, vertelt Helder Camara, merendeels hevig gedesillu sioneerde mensen in krottenbuurten. een beroep op de landen die deze wantoestand handhaven, want dat zijn van afkomst christelijke landen. De regeringen en rijke mensen die tegen mijn boodschap zijn, zijn niet tegen Christus, maar tegen het com munisme. En als de kerk iets doet tegen de ellende, beschuldigen ze de kerk van een communistisch com plot. Dat is net als in Rusland. Als de kerk daar iets doet voor de mensen, wordt ze van kapitalisme beschul digd. Maar ik voel me met Christus verbonden als ik het onrecht aan de kaak stel. De Heer luistert als je hon ger hebt, als je arm bent. Christus zegt ook: Ik heb geen werk of ik heb geen grond. Martelingen Dom Helder Camara, aartsbisschop van Olinda en Recife. Paradijs De multinationale ondernemingen komen af op een paradijs. Er zijn voldoende grondstoffen en de ar beidslonen zijn aanzienlijk lager dan in hun moederland. „Deze bedrijven staan bloot aan een hevige verleiding, te zorgen voor een autoritaire rege ring, zonder vakbonden en zonder democratie, om hun paradijs in stand te houden." Helder Camara herinnert er aan hoe Japan, de VS en West- Europa hebben vastgesteld dat de mocratie een mooi ding is, maar dat de onderontwikkelde landen het moeten doen met een beperkt soort democratie. Ze stellen ook de grond- stoffenprijzen vast en bepalen wat elk land moet produceren. Zo moet Brazilië voedsel voortbrengen. Vol gens Helder Camara is dat eten niet voor de Brazilianen bestemd, maar „voor de supermarkten in de wereld". De bisschoppen trachten de mensen te helpen, die door de multinationals worden verdrongen. De kerk wordt dan echter van ondermijning be schuldigd. Helder Camara consta teert dat niet alleen Latijnsameri- kaansegroepen zich tegen de margi nalisering van de mensen verzetten. „Ik bewonder dat Nederlandse groe pen zich bezighouden met het uitoe fenen van morele bevrijdende druk." De aartsbisschop vertelt over Jonge ren die aandeelhoudersacties zijn be gonnen in Zwitserland, West-Duits- land en Frankrijk. „Dit soort druk is nodig. Ik geloof niet in gewapend geweld, maar in morele druk. Ont roerd vervolgt Helder Camara: „Toen een Braziliaanse vrouw mij haar nood klaagde, zei ik: Je hebt van de Here God toch een verstand en een mond gekregen, wel gebruik die dan. De vrouw zei: Als ik dat doe, word ik verpletterd. En zij had gelijk. Als je alleen bent of met een paar mensen, dan boud je het niet vol, maar een gemeenschap kan niet verslagen wor den. Daarom hebben wij in de kerk begrepen dat we niet langer vóór het volk moeten werken, maar mèt het volk. Wij maken duidelijk dat de ar men geen ondermensen zijn, maar dat zij leven moeten in onmenselijke omstandigheden." Helder Camara draagt deze gedachte uit over de hele wereld. Hij vertelt dat hij gemiddeld tachtig uitnodigingen per jaar krijgt om ergens op te treden. Maar daar kan hij niet aan voldoen, vertelt hij. „Mijn diocees is mijn be langrijkste werkterrein!" Paus Pau- lus beperkte zijn reismogelijkheden tot vier of vijf reizen en niet langer dan één maand per Jaar. Verder be sloot de paus dat Helder alleen mocht optreden met toestemming van de lokale bisschop en dat de reis alleen vrede, gerechtigheid en liefde ten doen mocht hebben. Helder Camara hield de paus steeds op de hoogte van zijn reizen en zond hem de teksten van zijn toespraken toe. „Ik ben met de vroegere paus steeds op goede voet geweest", verzekert de Brazili aanse geestelijke. „Ik heb meer last van mensen die niet begrijpen dat de kerk zich bemoeit met maatschappe lijke en economische problemen. Die vroegen mij: waarom praat u over de vrede in plaats van over zonde en vergeving. Maar ik vergeet dat laat ste niet", zegt hij, terwijl hij zijn kruis laat zien. „Kijk, de verticale balk alleen is geen kruis en ook de horizon tale balk is geen kruis. Je moet ze samen hebben, dan is Christus in het midden. Maar vergeet niet dat Chris tus heeft gezegd: Zie ik geef leven, leven in overvloed. Christus kwam zeggen dat God er is voor ons alleen. Dat betekent dat de mensen eikaars tbroeders zijn. Dat komt niet tot uit drukking in de manier van leven, waarbij het mogelijk is dat sommige mensen in overvloed, anderen in de misere verkeren. Ik doe daarom ook Dom Helder Camara vertelt dat hij begin dit jaar een officieel regerings- breakfast in Califomië meemaakte. „Ik zei: bij ons heerst een dictatuur. Mensen worden gemarteld wegens de ideologie van de nationale veiligheid. Ik vind dat een afgodendienst. De meest, verfijnde martelmethoden worden toegepast en degenen die ze toepassen hebben hun kennis uit de VS. Voordat er bij ons van recht spra ke kan zijn, moet eerst de leer van de nationale veiligheid weg. Dat is de bijna unanieme mening van alle Bra ziliaanse bisschoppen. Op onze laat ste vergadering waren 244 bisschop pen aanwezig en er waren er maar vier, die tegen ons slotdocument stemden, waarin geëist werd dat de leer van de nationale veiligheid werd opgeheven. Nu wordt de kerk gemin acht. maar ik geef aan deze situatie duizendmaal de voorkeur boven vroe ger, toen de kerk handjeklap deed met de politieke leiders." „Al onze actie is geweldloos. Wij geloven in de kracht van de argumenten. Wie kiest voor de wapens moet dat zelf weten, onze keus is het niet, Want hoe stel je je dat voor. Moet je een bank overval len en van het geld wapens kopen? Dan riskeer Je onschuldigen te doden. En wat moet Je dan nog? Moet je wapens kopen van je eigen onder drukkers? Die blijven toch beter be wapend dan je zelf bent. Ik heb alle respect voor wie zich met wapens verzet, zoals in Nicaragua, maar ons wapen is de eenheid van de zwakken. Dom Helder Camara was oprichter van de Celam, de conferentie van Latijns Amerikaanse bisschoppen en bereidde de conferentie in Medillin in 1968 voor. Gevraagd naar zijn voor uitzichten voor de aanstaande bis schoppenconferentie in het Mexi caanse Puebla, herinnert hij aan het Vaticaans concilie. „Als daar docu menten op tafel kwamen, die ons niet aanstonden, verscheurden we ze ge woon en schreven nieuwe." Hij is vol vertrouwen in de nieuwe paus. „Zijn nieuwe rol is hem op het lijf geschre ven, na eerst het nazisme en daarna de Russische overheersing te hebben meegemaakt." (ADVERTENTIE) waarin opgenomen: De Rotter dammer. met Dordts Dagblad, Nieuwe Haagse Courant met Nieuwe Leldse Courant Uitgave: Trouw/Kwartet BV Hoofdredacteur Jenre Tamminga Directeur ing O Postma HOOFDKANTOOR Postbus 859 1000 AW Amsterdam M 020-913456 teiei 13006 Postgro 66 00 00 Sank Nad CrwJWfbank Rekeningrr 23 00 12.574 Gemaentogto Amsterdam XI1000 REGIO ROTTERDAM/DORORECHT Postbus 948 3000 AX Rotterdam W 010-115568 frbonnemenlen en bezorging) tel 010-115588 (redactie) tel. 115700 (uitsluitend voor REGIO DEN HAAGAEIOEN Postbus 101 2501 CC Den Haag lel 070-469445 PaAstraat 22 Oen Haag REGIO NOORO/ÖOST-NEDERLANO (u.isiu.tend adnumsvate) Postbus 3 v Zwoee lei 05200-17030 Me*martrt 56 Zwoae Abonnementsprijzen: I 1147 46 40 163«0 Opgave familieberichten 9-19 30 van maandag l/m vr.|dag Op zondag van 18- 20 uur tetef. 020-913456 Opgave mmi-advertaneo» lel 920-936868 of sch'heM aan MM-Adv afdeling, postbus 433 1000 AK AMSTERDAM Adreswijzigingen uiislurtend SChrtfteSft aan onze Amsterdamse adressen Van een onzer redacteuren AMSTERDAM In Zuid-Afrika neemt het conflict tussen de landelijke raad van kerken, de SACC, en minister James Kruger van Justitie steeds heftiger vorm aan. In een televisie- Interview over terroristische activiteiten maakte de minister vorige maand een opmerking over de zeven miljoen rand, die de SACC ln 1976 en 1977 uit het buitenland heeft ontvangen. 4. 0 M 9m 0 J Kruger wekte daarbij de suggestie dat dit geld voor terroristische doel einden werd gebruikt „Het zou eer lijk tegen over het publiek zijn. In dien de SACC opening van zaken zou geven over wat hij met dit geld heeft gedaan." us Kruger. De secretaris-generaal van de SACC. de anglicaanse bisschop Desmond Tutu heeft hierop de minister ervan beschuldigd dat hij de SACC ver dacht maakte Hij daagde hem uit tot een open debat over de 8ACC en zijn activiteiten. De anglicaanse primaat van Zuid- Afrika. aartsbisschop Bill Burnett van Kaapstad, noemde de gevolgen van Krugers opmerkingen verontrus tend. „niet om de twijfels, die er zijn over de manier waarop de raad zijn fondsen heeft gebruikt, maar om de eventuele bedoelingen, die de rege ring in de toekomst tegenover ons zou kunnen uitvoeren." Burnett doelde hiermede ongetwij feld op de kans dat de regering het in de toekomst moeilijker voor de raad van kerken zal maken, geld uit het buitenland te aanvaarden voor zijn werk ln Zuid-Afrika. De voorzitter van de raad van de methodistenkerk, da D. C. Veysle noemde Krugers opmerkingen on waardig voor een mlniater, die zich zelf wendt tot de kerk van God. Bisschop Tutu heeft beklemtoond dat de jaarstukken van de raad van kerken voor ieder open zijn, die er belangstelling voor heeft. De voorzitter van Christian League of South Africa, een de reactionaire reli gieuze organisatie, ds F. R. E. Shaw, sloot zich echter bij minister Kruger aan en riep ook om opening van za ken van de SACC. „De raad heeft, sprekend namens de 16,5 miljoen le den van zijn leden-kerken, verzet aangetekend tegen investeringen in Zuid-Afrika en heeft de VS gevraagd de Zuidafrikaanse regering onder druk te zetten, terwijl de raad zelf het grootste deel van zijn Inkomsten uit het buitenland ontvangt," aldus Shaw. De Engelstalige krant Rand Daily Mail zei in een commentaar: „Waar om tracht minister Kruger de naam van de SACC te schaden, terwijl ieder redelijk mens moet zien dat hij enor me hoeveelheden humanitair werk verzet dat eigenlijk door de regering gedaan behoort te worden?" Eerder dit Jaar merkte de regerings gezinde krant Beeld op: „De aanzien lijke sommen geld. die uit verborgen bronnen naar een lichaam als de SACC toestromen wekken verden king op". KINSHASA (ANP) Het politburo van de revolutionaire volksbeweging van Zaire heeft Kerstmis weer erkend als feestdag voor het hele land. Hier mee is de partij onder voorzitter schap van president Mobutu tege moet gekomen aan de wens van de rooms-katholleke, protestantse en kimbanguistische kerken in de voor malige Belgische kolonie in Centraal Afrika. In 1974 werd Kerstmis afgeschaft. Politiek directeur van de volksbewe- gin. Ngunza Karl 1 Bond, verklaarde bij die gelegenheid, dat 25 december voortaan een gewone werkdag zou zijn, omdat Zaire een minder wit le kenstaat is en dus boven de godsdien sten staat. Wettelijke feestdag werd 24 juni. de dag waarop de Zairese munt werd ingevoerd en de grondwet van kracht werd. Het politburo houdt vast aan zijn verbod op christelijke namen. In 1972 werd bepaald dat elk Zaïrees kind bij zijn geboorte een authentieke Zairese naam moest krijgen. Een priester of dominee, die een kind een christelijke en dus vreemde naam gaf. werd ge rechtelijk vervolgd. Van een onzer redacteuren AMSTERDAM Verscheidene ker kelijke organisaties en kerken maken zich bezorgd over het Nederlandse defensiebeleid, waarvoor de plannen zijn neergelegd in de zogenaamde No ta-Scholten. De organisaties vrezen dat de voornemens van de Neder landse minister van defensie de kans op een kernoorlog vergroten. De rooms-katholieke vredesbeweging Pax Christi vindt het huidige defen siebeleid ethisch onverantwoord. Het Nederlands Instituut voor Vredes vraagstukken (directeur: H. J. Neu- man), het Interkerkelijk Vredesbe raad en de Quakers hebben* bezwaren tegen het defensiebeleid en deze in stanties zijn verontrust dat mlnistei Schoiten van defensie weliswaar zegl religieuze en ethische bezwaren teger kernwapens te kunnen eerbiedigen maar dat hij van dit respect in zljr nota geen blijk geeft. Het Interkerkelijk Vredesberaad waarin de meeste protestantse ker ken en de r.k. kerk samenwerken verwijt de regering, dat zij evenals alle andere regeringen zich met het grootste gemak beroept op de veilig heid van de staat om zonder verant woording al te leggen de kernbewape ning letterlijk aan het oog te onttrek ken. Het IKV verwijt het parlement, dat het dit argument in de regel slikt. Volgens het IKV heeft de kernbewa pening het democratische gehalte van het Nederlandse defensiebeleid effectief gesloopt. Het IKV verwijt de regering, dat zij heeft nagelaten het publiek „nauw keurig, betrouwbaar en zo volledig mogelijk te informeren", ofschoon deze verplichting duidelijk is neerge legd in artikel 2 van het verdrag tot wederzijdse hulpverlening inzake de verdediging tussen Nederland en de Verenigde Staten. Wat de kernwa- penprobiematiek betreft is deze ver plichting noch naar de letter noch naar de geest uitgevoerd. Volgens het IKV wordt de Nederlandse bevolking niet of niet betrouwbaar voorgelicht over: plaatsen waar kenwapens zijn opgeslagen op Nederlands grondge bied; het transport van deze wapens; de effecten van gebruik van deze kernwapens, de scenario's van kem- wapenoorlogen. waarmee thans in de Navo gerekend wordt; de gevolgen van deze oorlogen voor de Nederland se samenleving en de militaire oefe ningen, die met deze wapens gehou den worden. Het IKV verwijt de mi nister van Defensie voorts, dat hij in zijn beleid uitgaat van een abstract beeld van „de vijand". Zolang de re gering niet bereid is dit beeld Je ver menselijken. zal zij volgens het IKV niet ln staat zijn een beleid te formu leren, dat van de nucleaire bewape ning kan bevrijden. De r.k. vredesbe weging Pax Christi tenslotte consta teert nog, dat wil de mensheid fysiek en moreel overleven, een fundamen tele herziening van het veiligheidsbe leid noodzakelijk is. Om weg te bre ken uit dit immorele systeem zullen de beleidsvoerders reële risico's moe ten durven nemen. Hierbij staat de morele positie van het westen in de wereld op het spel. nota met betrekking tot het Neder landse veiligheidsbeleid en een serie deelnota's ten behoeve van een zo breed mogelijk opgezette discussie onder de bevolking. Daarbij moet volgens de Quakers het menselijk as pect zeer zwaar wegen; „zowel het aspect van het lijden van de slachtof fers van een nucleaire oorlogsvoering, als het aspect van het zien van de tegenstander als mens en niet als macht." GEBED IN ADVENT Heer, gedenk hem die hier geboren werd hoe kon hij weten wat wachtte toen niet langer de veldi door engelen verlicht we en hij alleen in 't donker achterbleef Heer, gedenk hem die hier volhardde in ongekende aanwezig!» waarmee hij ons allen doodverlegen maakte want wat moeten wij iemand die niet meedoet met angst en die onbekend is met h gedenk ons, o Heer, die geboren werden nadat hij hier was gewei en die nog steeds niet beseffen hoe daardoor alles anders is. NED. HERV. KERK Beroepen te Scheveningen: Liefde te Vlissingen; te Leerd: Poot te Nieuw Loosdrecht; te hoorn-Ridderveld (buitengew. gem.; toez J. Ouwendijk te I en; te Rotterdam Zuid-Pendrec C. M. Roodenburg te Middelbu Aangenomen naar Drumpt (toe J. Rutgers te Serooskerken. Benoemd tot pastor aan het An ziekenhuis te Amsterdam W. J Waal te Gorinchem. GEREF. KERKEN Beroepen te Utrecht Oost: G. J Pol te Naaldwijk. Aangenomen npar Barendrech G. Grashoff te Rijswijk (ZH) ber). Bollen Mr. W. J. Bollen (65), advoca procureur te Rijswijk, heeft de i lijke onderscheiding van ridder orde van St.-Gregorius de Grot vangen vanwege zijn verdienst maatschappelijk en charitatli bied, in het bijzonder als dat bestuurslid en penningsmeeste de Vincentius Vereniging Nede Mr. Bollen is ongeveer 40 Jaar in deze r.k. charitatieve organii lllustrissimi Uitgeverij J. H. Gottmer in Ha heeft de Nederlandse vertalin lllustrissimi uitgegeven. De b brieven die de schielijk ovei paus Johannes Paulus I, toen h bisschop was, heeft geschreve een groot aantal illustere per uit heden en verleden. Onder he zulke verscheiden persoonlijk als Charles Dickens, koning I Pinocchio en Jezus. Het boek te pagina's en kost 24,90. Cursus gemeenteopbouw predikanten, 8-11 januari, Std burg bij Leusden. Inf. en aanm. rustingscentrum (tel. 033-43244) Menselijke verhoudingen in pen, voor pastores en pastorale (st)ers, 22-27 januari, Denekam] en aanm. tel. 05712-2778. Parousia Informatiedag met delingen uit Afrika en West-Iria van Barneveld en J. Schultz), dag 6 januari vanaf 10.30 uur, evangelische kerk, Ivoordret Utrecht-Noord. Inl. tel. 030-8845 De relativiteit van de taal onze geloofsbelijdenis, Transps dag met dr. Jac. Mulder SJ. zat< 20 januari 10-16.30 uur, Emmaus rij, Maarssen (tel. 03465-61678). tADVERTENTIE Ethisch Het religieus genootschap der Qua kers zegt naar aanleiding van de dis cussie over de neutronenbom dat de kernbewapening ons dwingt tot het doen van een ethische beslissing. „Wij zijn van mening," schrijft het genootschap, „dat het vraagstuk van de kernbewapening voor ons volk een kernvraagstuk is. dat een bredere dis cussie dan alleen ln het parlement behoort te hebben." De Quakers ma ken een vergelijking met de brede maatschappelijke discussie rondom de Planologische Kernbeslissingen. De Quakers doen daarom een beroep op de regering, de nota Scholten in te trekken. In plaats daarvoor willen de Quakers een nieuwe fundamentele Granini geeft u niet alleen het sap, Granini geeft de hele vnicht. Dat is nu nektar! Dat is puur genieten. - mimi- Granini. In 7 r~~ t 4 onweerstaanbare smaken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 2