JN wil hulp voor teer vluchtelingen Oppositieleider Iran dreigt VS met boycot Zambia naar de stembus Vance boekt 'vooruitgang' russel wil eenheid j kerntransporten Sr H rherstel voor Chinese maarschalk lav 'Duitse geheime dienst handelde in wapens' Bewoners Eritrea vluchten massaal Pendel tussen Israël en Egypte Aanval Rhodesië op Mozambique eist 26 doden Complete oorlog Vietnam-Cambodja Geslaagd ongeluk met kernreactor ïnige presidentskandidaat Kaoenda geen econoom 5DAG 12 DECEMBER 1978 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 ÏEVE (Reuter, UPI) De hoge commissaris voor de vluchtelingen van de Verenigde 0p es, de voormalige Deense premier Poul Hartling, heeft gisteren in Genève een beroep w ian op de verschillenden regeringen in de wereld meer vluchtelingen op te nemen. Hartling 1 dit tijdens besprekingen tussen vertegenwoordigers van 41 landen over de opvang van de e ds groeiende stroom vluchtelingen uit Indo-China. »ns Hartling zijn er op het ogen- ^o,J130.000 vluchtelingen uit Cam- Laos en Vietnam in Thailand, 150.000 Cambodjanen in Viet- (de Vietnamese ambassadeur het op ruim 300.000) en 40.000 amese vluchtelingen in Maleisië de regering het weer op ruim houdt). 'P j el3 een vestigde vooral de aandacht zogenaamde bootmensen. Viet- vluchtelingen die veelal in ke niet-zeewaardige scheepjes eren een veilige kust te bereiken, leeste van deze schepen werden geerd door voorbijvarende itschepen. Vele scheepjes zijn al ion en anderen werden door de van de verschillende buur- van Vietnam de zee weer opge- ienwerking met de Verenigde heeft de Maleisische vertegen- iger voorgesteld een eiland in Vietnam 11e Oceaan in te richten als igkamp voor de vluchtelingen, inoeg landen daaraan willen irken is Maleisië wel bereid vluchtelingen tijdelijk op te ne- Maleisië denkt aan een oplos- waarin een aantal landen, zoals 'erenigde Staten, Canada, Au stralië. Nieuw-Zeeland en de Westeu- ropese landen, beloven vaste aantal len vluchtelingen op te nemen. Verschillenden landen hebben inder daad toegezegd meer vluchtelingen te zullen opnemen. De Amerikaanse afgevaardigde Newsom zei dat zijn land bereid is meer vluchtelingen toe te laten als andere landen ook hun bijdrage leveren. De VS hebben sinds april 1975 175.000 vluchtelingen van het Indochinese schiereiland opgeno men. zo zei Newsom, die eraan toe voegde dat de kwestie van de Indo chinese vluchtelingen geen op zich zelf staande zaak was. De VS zijn volgens hem ook al toevluchtsoord voor vluchtelingen uit Oost-Europa, de Sowjet-Unie. Cuba en Latijns- Amerika. Newsom zei verder dat de VS dit jaar vijf miljoen dollar extra zullen geven aan het hulpprogramma van het hoge commissariaat en dat ze volgend jaar 15 miljoen dollar meer zullen bijdragen. Frankrijk heeft aangekondigd dat het tijdelijk tien procent meer vluch telingen uit Indo-China zal opnemen en zijn bijdrage aan het hoge com missariaat met 28 procent zal verho gen. Sinds 1975 laat Frankrijk dui zend vluchtelingen per maand toe. Zes maanden lang zal het land er nu tien procent meer opnemen. Australië liet gistern weten het vol- dende jaar 10.500 vluchtelingen uit Indo-China te zullen opnemen in plaats van de eerder genomen 1500. Dit heeft minister van immigratie en etnische aangelegenheden, Michael MacKellar, gisteren bekendgemaakt. Het jaar daarop zal Australië nog eens eenzelfde aantal vluchtelingen toelaten. Ook Vietnam heeft een delegatie naar Genève gestuurd, die aan de besprekingen meedoet „in een geest van vriendschap en samenwerking". Ambassadeur Von Van Sung herhaal de nog eens dat de mensen die zijn land ontvluchtten dat om economi sche redenen deden. Hij dankte de Verenigde Naties voor de hulp die Vietnam ontvangt om de Cambod jaanse vluchtelingen op te nemen en hoopte dat die hulp nog vergroot zou worden. De Volksrepubliek China was even eens uitgenodigd in Genève, maar Peking heeft geen delegatie gestuurd. 10 een medewerker !n JSSEL Het vervoer van radioactief materiaal en splijt- stoffen verdubbelt elke twee jaar. Tegen 1980 zal zo'n 800 van dit goed per schip, trein of auto door Europa reizen, alle risico's voor ongelukken, diefstal en sabotage van Tegen het einde van de eeuw kan het vervoer oplopen tot ton >A ii luropese commissie heeft giste- Zi^en diepgaande studie aangekon- om dit probleem op EG-niveau atjioofd te gaan bieden. Het is bo- Kien van belang voor het vrije c ser van goederen binnen de kif. Veiligheidsvoorschriften bij dit vervoer verschillen van land tot Zo komt het wel voor dat een actief transport tot de grens van ne land geëscorteerd wordt door ie iweerauto's en politiewagens zwaailichten en al, terwijl het .ui de grens zonder enige begelei- en verder rijdt omdat het buurland la voorschriften kent of ecnvou- :reeg omdat de grenswachter hier- jiniet op de hoogte is. Anderzijds ia| een EG-land met eigen veilig- normen ongewenste importen on igaan ga Zorg voor de veiligheid op het grond gebied is in het Euratom-verdrag aan de gemeenschap als taak toebedeeld, hoewel de architecten van het ver drag destijds nauweliiks de huidige omvang ervan hebben kunnen ver moeden. Deze taak voor de gemeen schap werd onlangs nog weer onder streept door een uitspraak van het Europese hof van justitie te Luxem burg. Het verklaarde op 14 november dat EG-landen niet zomaar op eigen houtje een internationaal verdrag met het Internationaal Energie Agentschap in Wenen kunnen sluiten over veiligheid bij transport en kern centrales. Volgens de Europese rech ters moet de gemeenschap op gelijke voet aan deze conventie deelnemen, juist omdat de landen in het verdrag de bevoegdheid voor veiligheidsvoor schriften aan de gemeenschap heb ben overgedragen. »g ro< ING (AFP, Reuter) Opnieuw de Volksrepubliek China (pos- __i, m) een verguisde leider officieel y e hersteld. Ditmaal overkwam oo de vroegere maarschalk Peng tfhoeai, aan het eind van de jaren g een symbool van de oppositie te i partijleider Mao Tse-toeng. In werd deze voormalige minister defensie door Mao aan de kant t. na kritiek te hebben geleverd ie economische politiek die in a werd gevolgd. China was toen bezig met zijn Grote Sprong waarts, die achteraf, op econo- h gebied, eerder stilstand bete- Ook wees Peng op de oneerlij- aktljken die toen aan de orde de dag waren, zoals het vervalsen balansen en het uitbrengen van rapporten.1 ils f ht j half november dit jaar een nieu- we golf van muurkranten in Peking verscheen, voerden vele Chinezen al het woord ten gunste van Peng. Zij wezen erop dat hij de moed had ge had het economische beleid van Mao af te wijzen. Tot het eerherstel van Peng lijkt te zijn besloten op de bijeenkomst van het politbureau, dat al eerder de eco noom Po-Ipo en Yang Shang-koen, beschuldigd van spionage voor de Sowjet-Unie, gerehabiliteerd had. Peng heeft zijn eerherstel niet mee mogen maken. Volgens Chinese bron nen in Peking is hij in 1974 overleden. Peng had een indrukwekkende mili taire loopbaan achter de rug. Hij heeft aan bijna alle grote veldslagen van het rode leger meegedaan. BONN (AFP. Reuter) De Westdultse geheime dienst (BND) heeft in de jaren zestig wapens geleverd aan landen als Rhodesië en Biafra. Dit ge beurde clandestien, maar met medeweten van de huidige voorzitter van de Bondsdag Karl Carstens. Dit heeft het Duitse weekblad Der Spiegel gisteren onthuld. Der Spiegel zegt een lijst van wapenleveranties te hebben, waaruit blijkt dat de BND tij dens de burgeroorlog in Biafra beide partijen van wapens en munitie voorzag. Ook Rhode sië zou, ondanks het wapenem bargo, oorlogsmaterieel heb ben ontvangen. Verder noemt Der Spiegel nog Zuid-Afrlka, Jordanië en het kolonelsbe wind in Griekeland als afne mers va de Duitse wapenhan del. Aan China zou de BND een monster uranium gestuurd hebben, met het aanbod van een levering van twintig ton radioactieve stof. Of deze leve ring ook heeft plaats gevonden wist het weekblad niet te melden. Deze gegevens zouden al in 1973 in een zeer geheim rapport aan de Bondskanselier zijn me degedeeld. Het rapport is toen ver weg geborgen, wat Der Spiegel doet vermoeden dat alle politieke partijen bij de dubieuze handel betrokken wa ren. Een woordvoerder beves tigde gisteren dat bestaan van het document, maar weigerde verder ieder commentaar over de inhoud. KHARTOEM (Reuter) Een stroom van ongeveer honderdduizend bewo ners van Eritrea vlucht momenteel onder zwaar artillerievuur van de Ethiopische regering naar de bergen. De uittocht volgt op de val van Ke ren, het laatste bolwerk van de af scheidingsbeweging in Eritrea. Een woordvoerder van het Volksfront voor de Bevrijding van Eritrea (EPLF) schatte dat door de beschie tingen en bombardementen tot dus ver vijfduizend doden en zwaarge wonden zijn gevallen. De hoge commissaris voor de vluchtelingen van de Verenigde Naties, Poul Hartling (rechts) maakt een praatje met de Maleisische minister van binnenlandse zaken Tan Sri Ghazali Schalie. TEHERAN (Reuter, UPI, AP) De verbannen Iraanse leider Khomeini heeft gisteren gewaarschuwd dat zijn politieke vrienden de olietoevoer vanuit Iran naar de Verenigde Staten zullen stoppen als president Carter de steun aan het bewind van de sjah niet stopzet. Tijdens betogingen tegen het bewind van de sjah, in de stad Isfahan, zijn gisteren zeker vijf mensen om het leven gekomen en raakten tientallen anderen gewond. Khomeini dreigde dat alle contrac ten. die vanaf nu met de regering van de sjah worden afgesloten, later zul len worden geannuleerd. De opposi tieleider riep tevens de jonge officie ren van het Iraanse leger op mee te werken aan de omverwerping van de sjah en beloofde hun een plaats in de toekomstige regering. In de oudere officieren had hij geen enkel vertrou wen meer. omdat zij zouden zijn om gekocht en zouden werken voor bui tenlandse belangen. In Parijs deden gisteren geruchten de ronde dat ko ning Hoessein van Jordanië, die in Frankrijk is voor een officieel bezoek, zal gaan bemiddelen tussen de sjah en Khomeini. Hoessein was vorige maand voor een officieel bezoek in Teheran. In Iran eisten gisteren opnieuw mil joenen mensen in demonstraties het heengaan van de sjah. In tegenstelling tot zondag, toen de militairen zich afzijdig hielden, vielen er Isfahan gisteren vijf doden, toen militairen het vuur openden op beto gers. De demonstranten in deze stad, die 450 kilometer ten zuiden van Te heran ligt, bestormden openbare ge bouwen en banken, waaronder het hoofdkwartier van de geheime politie Savak. In Teheran zelf kwam het gisteren niet tot een treffen. Het eni ge bloed dat daar vloeide was van een lam. geslacht tijdens rituele hande- lineen in de straten. De span doeken en spreekkoren hadden ech ter een veel militanter karakter dan zondag. „Dóód aan de sjah" en „weg met Carter" waren de meest gehoor de leuzen. Aan de demonstratie de den ook tweehonderd jonge soldaten mee, die waren gedeserteerd uit het leger. In Dezful schoot een politie man zijn commandant dood, nadat deze opdracht had gegeven op de betogers te schieten. In de meeste andere steden verliepen de demonstraties minder vreedzaam. Standbeelden van de sjah werden van hun sokkels getrokken en in Mas- had bestormde een groep van 250 mensen het Amerikaanse Hyatt-hotel en stak het in brand. Volgens het hotelpersoneel weigerde het leger in te grijpen. Iraanse militaire autoritei ten gaven de schuld van de onlusten aan communistische agitators, die de religieuze processies zouden hebben geïnfiltreerd. Het militaire apparaat van Iran mar telt nog steeds politieke gevangen, aldus Amnesty International in een gisteren uitgegeven verklaring. De sjah heeft de laatste tijd steeds volge houden dat er een einde was gemaakt aan de folteringen CAIRO, OSLO (Reuter, UPI, AP) De Amerikaanse mi nister van buitenlandse za ken, Cyrus Vance, zei gisteren dat hij met president Anwar Sadat van Egypte „goede vooruitgang" heeft geboekt bij het vinden van een oplos sing voor de laatste moeilijk heden die een vredesverdrag met Israël nog in de weg staan. Maar Vance was er niet zeker van of het verdrag nog voor eind van deze week, dus voor de bewuste 17 decem ber, rond zou zijn en ondertekend zou kunnen worden. Hij waarschuwde dat er nog verdere besprekingen met Sadat nodig zijn en dat er nog „geen uiteindelijk besluit is bereikt". Bij de persconferentie stond Sadat er wat mistroostig bij en zei dat „er van hem vandaag geen commentaar" te ver wachten was. Vance zei naar Israël te zullen vertrekken om de begrafenis van oud-premier Golda Meir bij te wonen en om de Israëlische regering een „aantal nieuwe ideeën" voor te houden. Vance, die gisteravond in Jeruzalem aankwam, vertelde niets over de inhoud van die nieuwe ideeën. Na de begrafenis, die vandaag plaats heeft, vertrekt hij weer naar Cairo. President Jimmy Carter stuurde Van ce op rondreis door het Midden-Oos ten om de vastgelopen onderhande lingen tussen Israël en Egypte uit het slop te halen. Israëls premier Menachem Begin is gistermiddag ook naar Jeruzalem te ruggevlogen met op zak zijn deel van de Nobelprijs voor de vrede. Bij zijn vertrek liet Begin nog eens weten er vast van overtuigd te zijn dat er een vredesverdrag tussen Israël en Egyp te zou komen. Over wanneer dan wel zei hij alleen dat „geduld een schone zaak is en geen tijd kent". Hoessein Koning Hoessein van Jordanië is gis teren in Parijs aangekomen voor be sprekingen met president Giscard d'Estaing over het Midden-Oosten en de Frans-Jordaanse economische en technologische samenwerking. De koning bezoekt ook nog België, Enge land, Italië en het Vaticaan. Verder heeft gisteren de Iraakse vice- president Saddam Hoessein in het Moskouse Kremlin zijn opwachting gemaakt. Ook hij praat over de pro blemen in het Midden-Oosten in het algemeen en over de resultaten van de top-conferentie in Bagdad van Arabische tegenstanders van de ak koorden van Camp David in het bij zonder. De Syrische minister van buitenland se zaken, Abdel Halim Khaddam. heelt gisteren zijn voldoening uitge sproken over de ontwikkeling van de Nederlandse politiek inzake het Mid den-Oosten. „Van een houding van volkomen partijdigheid ten gunste van Israël is de Nederlandse regering nu in het stadium gekomen van het zoeken naar de waarheid. Dat is op zich al een positieve ontwikkeling." aldus de minister. Hij zei dat na be sprekingen met minister van buiten landse zaken Van der Klaauw. tijdens welke overigens „de standpunten ble ven verschillen." SALISBURY (Reuter. UPI) Tijdens Rhodesische lucht aanvallen op Mozambique zijn de afgelopen dagen 26 doden en 73 gewonden geval len. Volgens Rhodesische mi litaire autoriteiten ging het om aanvallen op kampen van zwarte nationalistische guer rillastrijders. In een persbericht zegt de Rhodesi sche legerleiding dat de inlichtingen dienst gegevens had, die op een omvangrijke concentratie van zwarte „terroristen" en oorlogsmaterieel in het aangrenzende Mozambique we zen. Het zou hier gaan om een basis van het leger van Robert Moegabe. De aanval was een actie van zelfver dediging, aldus het leger. Alle vlieg tuigen waren onbeschadigd terugge keerd. Mozambique ontkent dit en zegt twee vliegtuigen te hebben neergeschoten Het ministerie van defensie beschul digt Rhodesië van het gebruik van napalm. Onder de slachtoffers zou den ook burgers zijn. De luchtaanval len zouden al sinds 29 november plaats vinden en vooral gericht zijn op de provincie Tete De militaire operaties vallen samen met het bezoek van Britse en Ameri kaanse afgezanten, die een pogim/ doen de regering in Salisbury en het Patriottisch Front samen om de tafel te krijgen voor vredesbesprekingen Eerste minister Ian Smith voorspelde gisteren dat zij de regeringen in Brit- tannlë en de Verenigde Staten zullen afraden een vredesconferentie te hou den. Smith hield het voorlopig op verkiezingen in april, waarna de machtsoverdracht zou kunnen plaats vinden. BANGKOK (Reuter. UPI) De Cambodjaanse radio in de hoofdstad Phnom Penh heeft gisteren bevestigd dat in het land op drie fronten strijd wordt geleverd tegen Vietnamese troepen, zo is in de Thaise hoofdstad Bangkok opgevangen De Cambodjaanse troepen op voor uitgeschoven fronten in het zuidwes ten en het oosten, en in de noordoos telijke provincies Kratie en Mondol- kiri „verdedigen hun land moedig en actief", aldus de radio. Phnom Penh meldde tevens dat de Rode Khmers de Vietnamezen op verschillende plaatsen op de vlucht hadden ge jaagd. Diplomatieke kringen in Bangkok meenden gisteren echter dat de Vietnamezen, samen met Cambodjaanse verzetstroepen, voor al in het noordoosten gestadig opruk ken. Uit het feit dat radio Phom Penh spreekt over drie fronten en er ook uit Hanoi berichten over felle gevechten komen, leiden waarnemers af dat er een complete oorlog op het Indochi nese schiereiland wordt uitge vochten. Vietnam heeft gisteren Chinese sche pen ervan beschuldigd binnen de Vietnamese wateren op Vietnamese vissers te hebben geschoten. On danks waarschuwingen van Vietna mese zijde kwamen de Chinezen steeds dichterbij en openden het vuur. waarop de Vietnamese vissers (die blijkbaar gewapend zijn) uit zelf verdediging moesten terugschieten, aldus Hanoi. Zondag kwam het pers bureau „Nieuw-China" met hetzelfde verHaal. maar dan andersom. WASHINGTON (AFP. Reuter) - Een kernreactor in de Amerikaanse staat Idaho beleefde zaterdag opzette^ lijk de ernstigste storing waarmee de ontwerpers rekening houden. De speciaal voor d|ëze proef gebouwde reactor verloor via een grote opening al het koelwater, waardoor de brand stofstaven droog kwamen te staan tie Nor Hans Masselink door een economische crisis geteisterde Zambia gaat vandaag naar stembus. Kaoenda „ja" of Kaoenda „nee" zijn de mogelijkheden voor Zambiaanse volk. Een vraag die de laatste keer zonder problemen voordele van de goedlachse president uitviel, maar die velen dit jaar eens met nee kunnen beantwoorden. M enige kandidaat voor het president- ev p, de 55-jarige Kenneth kaoenda, heeft 'el rt 1964 de leiding in het vroegere ,el fd-Rhodesië en doet nu voor de vierde "V een gooi. De reclamemakers van zijn de UNIP (Verenigde Nationale Onaf- telijke Partij) zijn de afgelopen maan- 3a (verwoed bezig geweest de populariteit t 1 Kaoenda enigszins op te vijzelen. Iede- lh fond wordt de president weer verkocht het Zambiaanse televisiepubliek. ..We ten je lief Kenneth Kaoenda" gonst het 'het hele land. Affiches, stickers, boek- portretten van de grote leider moeten «•ee miljoen Zambiaanse kiezers over- verleden was het voor Kaoenda niet illijk om de kiezers op zijn hand te In 1964 ging 94 procent van de naar de stembus, in 1968 was dat minder (82.4 procent», maar in 1973 ?tr 1 slechts 39,8 procent, het nodig om te toen Slechts een zesde van hen zei nee, de stoel van de nationale leider kon gaan zitten. „U bent veilig, en Zambia is stabiel, omdat we een erg goede stuurman aan het roer hebben", vertelt een van de plakkaten in de hoofdstad van Zambia, Loesaka. „Alleen KK (Kenneth Kaoenda dus) kan ons be schermen tegen de slechte krachten van buitenaf". Economie Kaoenda heeft deze propaganda hard no dig. Onder zijn vijftienjarig bewind ging het met het eens zo rijke Zambia bergafwaars De Zambiaanse leider heeft de eenheid in zijn land goed kunnen bewaren, al had hij met 73 verschillende stammen te maken, en ook in het buitenland geniet hij een behoor lijk aanzien. Maar van economie heeft Ka oenda weinig verstand, zo menen vele ken ners van de Zambiaanse politiek 9? ft Kaoenda met ruime meerderheid op De naar een socialisme neigende politiek President Kaoenda van Kaoenda heeft het land weinig wel vaart gebracht. Inflatie, prijsstijgingen, schulden, tekorten, werkloosheid, een steeds grotere kloof tussen rijk en arm en een groot tekort aan eerste levensbehoeften zijn enkele van de problemen waarmee Zambia te kampen heeft. Velen wijten deze grootste economische crisis sedert Zambia in 1964 onafhankelijk van Engeland werd aan Kaoenda's onevenwichtige politiek. Zambia was sterk afhankelijk van de grote hoeveelheden koper die in de bodem aanwe zig zijn en heeft de landbouw al die jaren verwaarloosd, omdat het land 't toch wel kon redden met die koperrijkdommen Toen in 1974-1975 de koperprijs op de we reldmarkt kelderde, had Zambia noch een sterke landbouw, noch andere industrieën om op terug te vallen. De gehele economie werd meegesleurd in de afgang van hel koper, goed voor 95 procent voor de buiten landse valuta. Het ziet er voorlopig niet naar uit dat Zam bla deze economische problemen te boven zal komen, al is het Internationaal Monetair Fonds (IMF) bijgesprongen met een lening van 800 miljoen gulden en komen in januari 1979 twintig westerse landen weer bijeen om onder leiding van de Wereldbank ondei meer te praten over het probleemgeval Zambia Door de prijsdaling van het koper zijn ae mijnen onrendabel geworden. Bovendien bracht het gebrek aan buitenlandse devie zen met zich mee dat belangrijke onderde len van de mijnen schaars werden, zodat ze in een minder goede staat verkeren. Vervoer Een zeker even groot probleem is het ver voer naar het buitenland. De door de Chine zen aangelegde spoorlijn van Zambia naar de Tanzaniaanse havenstad Dar-es-Salaam verkeert in slechte staat. Het onderhoud is gebrekkig en er is te weinig geschoold per soneel om de treinen frequent over de 1860 kilometer lange spoorlijn te loodsen. De spoorweg door Angola, de Benguelalijn is voor de uitvoer van Zambiaanse produkten evenmin te gebruiken vanwege de aanhou dende guerrilla in het land Kaoenda onderkent de economische pro blemen in zijn land, maar voelt zich mach teloos getuige de woorden: ..We werden in Zambia geboren met een koperen lepel in onze mond" Op aandrang van politiek recnts in zijn land en in een poging meer kiezers op zijn hand te krijgen heeft Kaoen da in oktober een uiterst gevoelige beslis sing genomen. De grenzen met aartsvijand Rhodesië werden opengesteld en met Zuid- Afrika werd overeengekomen dat het Zam biaanse koper weer per trein vervoerd zou worden naar de Zuidafrikaanse havens Af gesproken werd dat de treinen naar Zambia met kunstmest uit Zuid-Afrika zouden te rugkeren met koper Een noodgreep van een vertwijfelde presi dent. die hem niet in dank werd afgenomen door de andere Frontlijnstaten. (Naast Zambia zijn dat Tanzania Mozambique. Botswana en Angola» President Nyerere van Tanzania en president Machel van Mo zambique vlogen naar Loesaka om Kaoen da te smeken af te zien van deze „ongeluk klge" beslissing Voor Kaoenda was het echter pompen of verzuipen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 7