Prins vroeg in 1945
Menten vrij te laten
'Wiegel moet overleg heropenen'
Kïesuwkado
Acties universiteiten
tegen plannen Pais
Alternatief
deze krant
Getuige commissie-Schöffer:
Trouw
Droog en vrij zonnig
Kunstmest de
Ijrote
en)oosdoener
Max
jitgeschakeld
Kamer over bezuiniging op ambtenarensalarissen
o beslist snel
?r deelname aan
inetair stelsel
Bouw-CAO
mag niet
doorwerken
Bestuursgebouwen bezet
Joh.de Heer
rl'artbonte
e de beste
fi OOSTERSE
TAPIJTEN
Publikatie
rapport over
Velser affaire
Trouw
Ook tegendraads nieuws
Bezorg Trouw een nieuwe abonnee
Trouw
let Nieuwe Haagse/Nieuwe Leidse Courant
36STE JAARGANG NR 10626 - DONDERDAG 7 DECEMBER 1978
HET WEER
Droog en vrij zonnig weer en lichte vorst met maximum-temperaturen tot nul
graden. Matige, aan de kust nu en dan krachtige wind uit oost tot zuidoost.
Morgen en overmorgen: Meer bewolking, plaatsetijk neerslag en geleide
lijk minder koud.
zon op 8.33, maan op: 11.11 Zon onder 16.29. maan onder
ir deze zaterdagse rubriek moeien uitcrii||i donderdag
(te post) m ons bezil zi|n Inlichtingen tel 070-913456 1st 783
LOSSE VERKOOPPRIJS 60 CENT
JAGINA 2
'eer
tchtscheidingen
e hij
jooms-katholieken
jjJAGINA 3:
Icties van
ïal
mbtenaren
iaan door
'AGINA 4:
ichilderen gaf
ishington kleur
'AGINA 5:
BT
'AGINA 7:
)ostblok steunt
Chileense junta
'AGINA 9:
ieter overleg
iver kernwapens
'AGINA SPORT:
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De commissie-Schölfer, die een historisch onderzoek Instelt naar de
achtergronden van de zaak-Menten, blijkt In het bezit te zijn van vrijwel alle documenten
Inzake de Velser-affaire. Overigens zei prol. I Schöffer desgevraagd dat zijn onderzoek zich
uitstrekt tot de Velser-affaire in zover deze affaire ln verband staat met de zaak-Menten.
Een verklaring van mevrouw C. Ko-
ning-Stroink uit Haarlem, dat prins
Bernhard in 1945 in een brief heeft
verzocht Pleter Menten vrij te laten,
is in een proces-verbaal van de com
missie-Schöffer opgenomen. Me
vrouw Koning heeft van prof. Schöf
fer vernomen, dat prins Bernhard
eind 1945 of begin 1946 een tweede
brief pro-Menten, voorzien van bijla
gen, zou hebben verzonden die werd
gedeponeerd bij de politie van Bloe-
mendaal.
In Januari 1946 stelde mevrouw Ko
ning „tot haar schrik" vast dat de
brief van de prins, die zij had gezien
uit het dossler-Menten was verdwe-
ABVA-voorzitter Dutman tijdens het debat in de Tweede Kamer over het vastgelopen
ambtenarenoverleg.
(Reuter) Noorwegen zal al
de komende kerstdagen laten
of het meedoet aan het nieuwe
ese Monetaire Stelsel EMS. Dit
minister Per Kleppe van finan-
ren meegedeeld. Hii zei dat
ing met een definitief stand-
vil wachten tot na het algemene
li in het parlement.
Noorwegen tot deelneming aan
ieuwe vorm van monetaire sa-
werking in Europa besluit zal de
ing in Oslo de Noorse centrale
vragen de daarvoor benodigde
fenkomsten met de andere cen-
banken die bij het plan betrok-
zijn vóór 1 januari te sluiten,
s Kleppe. Hij zei te willen vermij-
dat er een periode komt waarin
niet meer mee kan doen
5 de „slang", de huidige vorm van
etaire samenwerking van een
al Europese landen, maar nog
kan deelnemen aan het EMS.
Van onze sociaal-economische redactie
DEN HAAG Alle grote partijen in de Tweede Kamer willen dat minister Wiegel (binnen
landse zaken) en de bonden van ambtenaren opnieuw gaan overleggen over de bezuinigingen
op salarissen. Maar een meerderheid de regeringspartijen en WD, alsmede D'66 stelt zich
achter het kabinetsplan voor blokkering van de doorwerking van de bouw-CAO. Dit plan is
echter het breekpunt voor het overleg geweest.
eventuele oorzaken ervan moeten
dus worden weggenomen", aldus
Lubbers. Hij betoogde dat het CDA al
in het oktoberdebat over „Bestek '81"
zich „klip en klaarzou hebben uitge
sproken tegen de honderd gulden ei
gen risico voor trt ziekenfonds.
„Deze wolk voor lonen mag nu niet
boven tafel blijven hangen. Wij willen
hierover in dit debat duidelijkheid."
Met deze CDA-wens is tegen de twee
honderd miljoen gulden rljksgeld ge
moeid in 1979. Evenzeer wil het CDA
dat de gemeenten worden aangepakt
die hun tarieven te veel verhogen.
„Lichtzinnige gemeenten mogen
geen alibi vormen" voor extra loons
verhoging, aldus de CDA-fractielel-
der.
De Tweede Kamer begon gisteren het
debat over het vastlopen van het
loonoverleg en van het overleg met de
ambtenaren. Het debat zou gister
avond worden afgemaakt, maar na de
rede van Lubbers, waarnemend frac
tievoorzitter van het CDA, liet het
kabinet weten pas vanochtend te wil
len antwoorden, omdat het zich gis
teravond wilde beraden.
Lubbers had met het oog op de ko
mende CAO-onderhandelingen enke
le verlangens op tafel gelegd, die sa
men een gat van tegen de driehon
derd miljoen gulden kunnen slaan in
de rijksbegroting voor volgend jaar.
De vakcentrales FNV en CNV hadden
begin deze week laten weten dat een
aanvullende looneis zal worden ge
steld wanneer het doel van handha
ving van koopkracht op de nullijn
zou worden ondermijnd door een ei-
gen risico voor verzekerden in het
ziekenfonds en door sterke stijging
van tarieven en belastingen (onroe
rend goed) van gemeenten.
'Geen ruimte'
Uit de rede van Lubbers bleek dat hij
FNV en CNV hun opstelling in deze
zaak niet kwalijk neemt. „Er is echt
geen ruimte voor zo'n looneis. De
Voor de WD sprak dr de Korte. Hij
hekelde eveneens de tarief stijgingen
bij een aantal gemeenten. „Terecht
wijzen FNV en CNV de regering hier
op haar verantwoordelijkheid. De
centralisatie van bestuur mag niet
tot scheefgroei leiden." De Korte
deed „een dringend beroep" op het
kabinet om gemeenten die de gren
zen niet respecteren, tot de orde te
roepen.
De Korte repte niet over het eigen
risico voor het ziekenfonds. Wel bena
drukte hij dat tien miljard gulden
bezuinigingen „eigenlijk een mini
mumpakket" Is. Als er gaten in het
pakket vallen, moeten die worden
opgevangen door mogelijk nog pijn
lijker, andere ombuigingen ln dezelf
de sector. „Verhoging van belastin
gen lijkt ons uitgesloten. Een nog
groter financieringstekort is in 1979
onverantwoord. Dit alles klemt te
meer vanwege de teruglopende beta
lingsbalans", aldus de VVD'er.
Ook Inzake de korting op sociale uit
keringen per 1 januari denken de
regeringspartners CDA en VVD niet
gelijk.
Vervolg op pagina 9
ADVERTENTIE
Van onze onderwijsredactie
AMSTERDAM In vrijwel alle universiteitssteden zijn stu
denten gisteren overgegaan tot bezetting van de bestuursge
bouwen. Zij doen dit uit protest tegen de herstructurerings
plannen van minister Pais. Deze wil het doctoraal examen tot
vier jaar terug brengen. De studenten krijgen veel bijval van
de stafleden van de universiteit bij hun acties.
gjbileumiaar
egelmatig
leestere
aanbiedingen
Oostplein 131-146 Rotterdam
Tel (010) 122682 - 127810 115255
Levering duur geheel NcJerljnd
Ongeveer tweeduizend mensen hebben gisteravond tijdens een door de
CPN georganiseerde protestbijeenkomst in Amsterdam uiting gegeven aan
hun verontwaardiging over de vrijlating van Pieter Menten. Zij luisterden
naar de journalist Hans Knoop en het CPN-Tweede-Kamerlid Joop Wolff,
die beiden de uitspraak van de Haagse rechtbank hekelden. Na de bijeen
komst trokken de betogers met fakkels door de stad.
Zie ook pag. 15
Bezettingen vinden plaats op de
Erasmus-Universiteit te Rotterdam,
de Technische Hogeschool in Delft,
de Landbouw Hogeschool ln Wage-
nlngen, de Katholieke Hogeschool in
Tilburg, de Vrije Universiteit ln Am
sterdam, de Rijksuniversiteiten in
Groningen en Utrecht en de Katho
lieke Universiteit van Nijmegen.
De duur van de acties is verschillend.
In Rotterdam is de bezetting om
twaalf uur vannacht geëindigd. Deze
ADVERTENTIE
O C O GD O C j O CD) O c O c J O
1 Onze ie elage is geheel ingericht mei invesienngii»pi|ten zoals iSPHAHAN.
GlDJAR GEHEEL ZIJDEN GHUM'S EN NAIN'S MET ZIJDE
dat staat zwart op wit
door de grootste
transaktie van
PERZISCHE TAPIJTEN
ooit afgesloten, verkopen wij vanaf donderdag
direkt aan particulieren, zolang de voorraad strekt
VOOR ABSOLUTE WEGGEEF PRIJZEN
vindt u de pnjs nog te hoog. doe rustig een bod
U SLAAGT
E3U ONS ALTIJD*]
•ru« HM bortrrckl
Achterhakkers 13-14 Dordrecht tel. 078-30022
Maagdenhuis
nen. Prof. Schöffer kon ons hangende
zijn onderzoek geen commentaar
hierop geven, maar zei dat ln zijn
eindrapport hierop zal worden inge
gaan.
Mevrouw Koning-Strolnk werkte in
1945 en 1946 bij het Haarlemse Mili
taire Commissariaat voor Inbewa
ringstelling en Vrijlating en is on
langs gehoord door de commissie-
Schöffer. Ook ex-commissaris W. J.
Gorter van de Haarlemse recherche is
gehoord.
Gorter leidde destijds het laatste en
grootste politionele onderzoek in de
Velser-affaire. Dit onderzoek moest
ln 1950 indirect in opdracht van mi
nister van Justitie mr. A. A. M.
Struycken worden gestaakt. Het was
de Haagse procureur-generaal mr. J.
Versteeg (dezelfde die samen met het
toenmalige Tweede-Kamerlid J. H.
Scheps en mr H. J. Woltjer, ambte
naar van het ministerie van justitie
het rapport-Versteeg samenstelde)
die het besluit meedeelde. „U moet
ermee ophouden, omdat het belang
van het land dat vordert" zei mr
Versteeg tegen commissaris Gorter.
Per abuis
Mevrouw Koning kreeg in de zomer
van 1945 de brief van prins Bernhard
onder ogen en moest deze ook beant
woorden. Zij benadrukt in haar ver
klaring tegenover de commissie-
Schöffer zich niet te herinneren waar
om prins Bernhard Menten op vrije
voeten wilde zien. „Er zal zoiets in
hebben gestaan, dat Menten per
abuis in bewaring was gesteld; dat
was in die tijd een veel gebruikte
motivering." aldus mevrouw Koning.
In die periode waren de beschuldigin
gen tegen Menten van diens betrok
kenheid bij massamoorden ln Polen
in 1941 nog niet bekend. Er was alleen
sprake van hulp en dienstverlening
aan de vijand.
Volgens mevrouw Koning was mr.
Pot (waarschijnlijk H. J.) militair
commissaris, terwijl mr. L. Erades.
optrad als diens assistent. Mr. Erades
behandelde ln Haarlem de „politieke
delinquenten" en mr. Pot bemoeide
zich na enige tijd vrijwel alleen met
collaboratie. Het militaire commissa
riaat maakte voor zijn documentatie
gebruik van de dossiers van de Poli
tieke Opsporingsdienst (POD).
Vervolg op pagina 15
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De gerucht
vorming en het uitblijven van
het eindrapport van de com
missie-Schöffer hebben mi
nister De Ruiter van Justitie
doen besluiten het rapport
over de Velser affaire te publi
ceren. Dit blijkt uit de brief
die de bewindsman gisteren
ter begeleiding van het rap
port aan de Tweede Kamer
heeft gestuurd.
De minister zegt dat hij aanvankelijk
niet tot openbaarmaking van het rap
port wilde overgaan, omdat verschil
lende personen die ln de Velser affai
re en rol speelden nog leven en hun
belangen door publikatie zouden
kunnen worden geschaad. Een ander
argument tegen publikatie was dat
de commissie-Schöffer in haar ein
drapport ook aandacht zou schenken
aan de affaire en vermoedelijk een
afgeronder en vollediger beeld zou
geven van het complex van gebeurte
nissen dan bij incidentele publikatie
van het rapport-Versteeg mogelijk
zou zijn.
Volgens de minister zijn deze overwe
gingen nog steeds van belang, maar
wilde hij de publicaties van het rap
port niet langer uitstellen
Een samenvatting van het rap
port staat op pagina 15.
In verband met de sta
kingsacties bij de PTT
bestaat de mogelijkheid
dat abonnees die de
krant per post ontvan
gen met een onregelma
tige toezending reke
ning moeten houden,
waarvoor bij voorbaat
onze excuses.
Directie Trouw
actie was bedoeld als prikactie. Ook
de bezetting in Wagenlngen is ge
pland als een 24-uurs actie. Op de
Vrije Universiteit zal de bezetting tot
twaalf uur vrijdagmiddag duren. De
bezetting zal worden besloten met
een grote protestbijeenkomst.
Druk op Kamer
Doel van de acties is druk uit te
oefenen op de Tweede Kamer. Vol
gende week zal er namelijk gestemd
worden over een aantal moties, die
zijn ingediend bij de behandeling van
de nota Hoger Onderwijs voor Velen,
de nota die Pais in mei heeft uitge
bracht. Minister Pais wil het weten
schappelijk onderwijs in twee fases
splitsen. De eerste fase zal vier jaar
gaan duren. De tweede fase nog eens
twee Jaar. Tot de laatste fase wordt
slechts veertig procent van de stu
denten toegelaten. De studenten vre
zen dat met studieduurverkorting de
kwaliteit van het wetenschappelijk
onderwijs zal teruglopen.
De bezetting van het Maagdenhuis
gaat nog steeds door. Gistermiddag
heeft het college van bestuur een
drietal vertegenwoordigers van de be
zetters ontvangen De bezetters heb
ben geëist dat het college van bestuur
zich positiever tegenover de experi-
menteeraanvragen zal opstellen. Bo
vendien moet het College van Be
stuur. zolang de Raad van State geen
uitspraak heeft gedaan, de bestaande
situatie in de vakgroepen gedogen.
Het college van bestuur zal vanmid
dag antwoord geven op de eisen van
de bezetters.
En dan is er ook nog een ambtenaar die vindt dat hij
best genoeg verdient en dus gewoon tégen zijn hele
loonsverhoging is. Dat heeft meer met Bestek 2000
te maken dan met Bestek '81 En de man moet zijn
visie in alle ernst voor de rechter ultknokken.
6 sprookjes op I LP (A) Lederen halstasjc (C)
Vwickl tltHir Ton van Duinhinrn. Ko Sierlijke ccmoud en priKuhIi hmenüicn
v.im Dijkllcliylikikcn Inn\;in Kwsvn Ethl naturel leder mei piAluchten kinmlie
Lekluurhanger(B) Ketting mei armband (D)
Noon moer zoeken nn»r tie kr.nu ol
K-gids Dekoratie! jolclekloorhange
IX' nieuwe modcliend: kelliog eo arm
handje van keramiek
Maak iemand abonnee op Trouw, hel ochtendblad mei een over
tuiging. Uit erkentelijkheid ontvangt u een van deze kadoos naar keuze
Naam nieuwe abonnee
Adres nieuwe abonnee
Plaats en postcode
Giro:
Uw naam:
Uw adres:_
Plaatsen postcode:Tel:
De nieuwe abonnee ontvangt de eerste twee weken alle nummers
van Trouw gratis Daarna gaat het kwartaalabonnement automatisch
in. me', als welkomst-voordeel f 7.- koning.
Kudo naar keuze: DA. B. C. D. (aankruisen a u b.)
Bon in open envelop zonder postzegel zenden aan Trouw Antwoord
nummer 27911000 PA Amsterdam
Of bel 020-659388 (uitsluitend voor opgaven). Voor bezorg-
informatle 020-913456
