De val van een rechter Environment over de Franse schrijfster Colette Rademakers' versie op zaak Jespers Woordenbrij verzwakt dramatische lijn Nieuwslezers stoppen met politieberichten MIGRAINE Boulevardpers op de korrel TV COMMENTAAR Projecttheater speelt 'Fakir's bril' 2ATER0AG 2 DECEMBER 1978 KUNST/RADIO/TELEVISIE TROUW/KWARTET Een scene uit „Dressed like an err" van Mabou Mimes in Mickery ADVERTENTIE Van onze radio- en tv-redactle HILVERSUM be nieuwslezers van het NOS-journaal Zullen na 1 Januari niet langer de politieberichten, zoals over opsporing van vermisten 'of moordenaars, lezen. Deze berichten die na de laatste gongslag van l^et Journaal komen zijn afkomstig van justitie. Joop van Zijl. Fred Emmer. Harmen Si lezen en Rien Huizing hebben een bezwaar tegen het lezen van politie berichten: zij vinden dat er een ver keerde indruk ontstaat als eerst in het Journaal een bepaald onderwerp wordt behandeld en dat na het jour naal dezelfde man het politiebericht dat daarop slaat leest De nieuwsle zers vinden ook dat ze geen verleng stuk zijn van justitie. Andere NOS- medewerkers zullen de Justltieberich- ten nu brengen. een boek dat helpt John B. Bralnard uw DE BAAS Het ontstaan van migraine houdt verband met wat u eet. Dokter Brainard helpt u op te sporen welk voedsel niet goed voor u is. een boek van Bosch Keuning nv. Baarn 114,50 in de boekhandel In hun programma „De wereld van het nieuws" nemen Henk Mo- chel en Hans 81eeuwenhoek de boulevardpers op de korrel. Wan neer ledereen het vanavond volgt, haalt de NCRV een record-kijkcij fer. Voor de rest zal er niet veel gebeuren. Of het zou moeten zijn dat het gekleurde leesvoer voor de massa de eerstkomende weken een hogere oplage haalt. Omdat nog meer mensen willen weten wat er alzo in die roddelbladen staat En dat is dan het omgekeer de effect van een kritische door lichting. De bladen waarom het hier gaat. bestaan nog geen vijf Jaar Daar uit mag niet worden afgeleid dat de boulevardjournallstiek een Jong verschijnsel is. Ze floreerde al vóór de oorlog en bestond reeds honderd Jaar geleden. De oor sprong ligt in de zucht naar sensa tie en de nieuwsgierigheid van ve len naar het priveieven van men sen die om welke reden ook in de publieke belangstelling staan. Hun aantal is in Nederland klein, en daarin schuilt ten dele een verklaring voor het feit dat populaire figuren worden „uitgemolken". Er kan met recht van roddelpers worden gespro ken als daarin zogenaamde inter- door Ton Hydra views verschijnen zonder dat de be trokkene ook maar een woord met de schrijver of schrijfster heeft gewis seld. In het NCRV-programma dekt Henk van der Meljden dit binnendringen in de persoonlijke sfeer met het begrip „nieuws". Als iemand in het nieuws komt, hoort het privéleven erbij, vindt hij. Wie het weigert loopt de kans dat hij of zij toch wordt geci teerd. Soms ontleend aan knipsels van oudere datum en dus uit ver band gerukt en vaak uit de duim gezogen. Typerend voor Van der Meijdens opvattingen is zijn uit spraak: „Je moet weten hoe je te ver kunt gaan." Hoe zij daarover denken, wordt ongezouten verteld door 8onja Barend. Liselotte Gerritsen, oud minister drs. Jaap Boersma en Willy van Hemert De oud-minls- ter richt zich rechtstreeks tot de kijkers met het klemmende ver zoek „die troep alsjeblieft niet te geloven Aanvankelijk lachte de heer Boersma er om. maar dat verging hem toen naar aanleiding van gelogen berichten anonieme scheldbrieven binnen kwamen Ook van zogenaamde christenen Sonja Barend wordt in de boule vardpers vaak ten tonele gevoerd. Zij heeft daaraan echter nog geen enkele keer meegewerkt. „Ik word er fysiek misselijk van." Zij voegt eraan toe: „Hoe beter het gaat met Je programma, des te slechter wil len ze je privéleven laten verlo pen." Dit blijkt dikwijls te klop pen met de werkwijze; ook in om gekeerde volgorde. Liselotte Gerritsen zegt: „Ze ver richten in feite huiszoekingen zon der toestemming." Willy van He mert was het niet van plan. maar windt zich toch op als hij over de boulevardpers praat „Licht ver teerbare. enge verhaaltjes. Meest geschreven door meisjes." Een zoeken naar goedkope sensatie die niets te maken heeft met de werkelijke denkwereld van de be trokkene. Er zitten aan het verschijnsel veel haken en ogen. In een half uur zijn ze niet allemaal te behandelen Bovendien zijn meer manleren te bedenken om het onderwerp hij de kop te nemen En ook andere vragen Bijvoorbeeld aan Henk van der Meijden hoe hij dat ver klaart dat hij als geïnterviewde GENT In feite komt het bezoek aan de opname van de lilm „Mijn vriend" de regisseur Fons Rademakers slecht uit. Rademakers, cameraman Theo van der Sande en de rest van de ploeg leggen juist die dag de laatste hand aan een speelfilm, gebaseerd op het verhaal over de Belgische rechter Jespers. die vorig Jaar precies om deze tijd, door een Jury tot twintig Jaar dwangarbeid werd veroordeeld. Jespers werd behalve oplichting ook poging tot doodslag op zijn vrouw ten laste gelegd. In Gent zijn velen ervan overtuigd dat hij de moord niet gepleegd heeft. Rademakers moet met zijn equipe donderdag nog zeventien korte scè nes vastleggen. De eerste ontmoeting heeft plaats om drie uur 's middags op het 8lnt Bavopieln te Gent. De laatste opnamen werden gisteren te gen de dageraad gemaakt Er zitten dan tien weken filmen in Vlaanderen op Het karwei moet af. anders wordt het budget overschreden („Mijn vriend" gaat overigens pas omstreeks Pasen in première), spanning alom dus. Lukt het. of lukt het niet? Tijdens het verloop van de dag en de nacht wordt er keihard, maar professioneel en ont spannen gewerkt. Rademakers toont zich bereidwillig om te praten, maar door gebrek aan tijd ontstaat er een bijzonder fragmentarisch gesprek. Als het draaiboek het toelaat gaan we zo nu en dan op zijn nieuwe film in. Twee agenten begeleiden de opna men doorlopend. De een is aanzien lijk consciëntieuzer dan de ander De corpulentste van de twee geniet zichtbaar van zijn „belangrijke" functie in het geheel. Hij organiseert en regisseert wanneer het gemotori seerde wegverkeer de opnamen on mogelijk dreigt te maken In zijn aan pak is hij echter niet altijd even ge lukkig. Ais er gefilmd wordt op een kruispunt ergens in een oude buiten wijk van Gent worden zijn stopte kens herhaaldelijk genegeerd. HIJ kijkt rond: op welk punt zal hij nu weer beginnen? Tegen een autobe stuurder zegt hij: „Blijven staan. hé. meneer! Blijven staan!" Hij snelt naar de overkant om woorden van gelijke strekking te uiten. Eerder ge noemde automobilist trekt Intussen op. en het verkeer is inmiddels weer op gang gekomen. De andere agent blijkt in een cafeetje om de hoek te zitten. Pons Rademakers (54) Is van origine acteur. Van 1958 af maakte hij negen speelfilms, waaronder het kassucces Max Havelaar. een film die het ook in de Verenigde Staten goed heeft gedaan. Binnenkort gaat de film „Dag dokter" van Ate de Jong in première, waarvan Rademakers de produktie deed. Vanavond zendt de TROS zijn tweede film uit, „Makkers staakt uw wild geraas". Hoewel het effect van een film uit 1960 niet te oversien is, lijkt het thema na bijna 20 Jaar ook nu nog van toepassing. Op sinterklaasavond wordt bij drie families extra duidelijk dat de gezin nen totaal ontwricht zijn. Rademakers films: 1958: Dorp aan de rivier 1960: Makkers staakt uw wild geraas 1961: Het mes 1903: Als twee druppels water 1966: De dans van de reiger 1971: Myra 1973: Because of the cats 1976: Max Havelaar 1979: Mijn vriend. BIJ het palels van justitie moet nog een detailopname gemaakt worden. „Awel. he," zegt de kleine dikke agent, „hier hebben we heel wat op het steen gestaan, hé. Toen die zaak Jespers hier opging, moesten wij hier posten. Dag en nacht. Er waren angsten voor een aanslag, die werd verwacht in het palels. Het is waterkoud, maar terwille van het script moet Peter Faber In een klein leren Jasje op een grote motor rijden. De tranen staan in zijn ogen. hij bibbert over zijn hele lijf. Er gaat steeds iets fout. De scenes moeten telkens opnieuw. De rest van de film ploeg was zich blijkbaar van te voren bewust van de weersomstandighe den Ze lopen rond in kledij die niet zou misstaan bij een Noordpool-expe- dltie Er moeten vrij lange opnamen ge maakt worden onder een viaduct. Als de lampen en andere attributen in stelling worden gebracht heeft Fons Rademakers voor het eerst even tijd om fe praten. Het Is negen uur 's avonds Het gesprek komt op gang in een klein buurtcafé. Er heerst Bel gische gezelligheid In het café. Rademakers: „Het ls geweldig wer ken in België Je kunt er lokaties vinden, die je in Nederland nergens meer vindt. Voor het visueel aspect is dat natuurlijk meegenomen. Daarbij vind ik het persoonlijk erg prettig om met een team te werken dat voor de helft bestaat uit Nederlanders en de helft uit Belgen. Ik ben zelf ook een halve Belg. Ik ben opgegroeid in Roosendaal en ik heb heel wat tijd in België doorgebracht. De film Mira heb ik ook in Belgié gemaakt. „Mijn vriend" speelt zich ook af in België, dat is natuurlijk logisch omdat zich hier de zaak Jespers heeft afge speeld." „Het idee voor „Mijn vriend" is op een eigenaardige manier ontstaan. Mijn film Max Havelaar ging in Gent door Jan van Galen door Dirkje Houtman AMSTERDAM De problematiek van de morsige studenten wereld wordt met scheppen tegelijk op je bord gekwakt, gevolgd door het gebruikelijke portie persoonlijk leed en gebonden met bloodstollende dialogen. Een nauwelijks te verteren hap. die. serieus bedoeld, eerder als parodie over komt. Dat zou de verwarring kunnen zijn die schrijver Cees Cromwijck en re gisseur Frans 8trijaards voor ogen hadden met ..Fakir's bril" Deze pro duktie van het Projecttheater ging donderdag ln het 8haffy Theater in première en is hier tot en met 9 de cember te zien. De voorstelling, die ruim twee uur duurt, heeft een dramatische hande ling. die ten onder gaat aan de enor me woordenbrij, breed uitgesponnen dialogen, waarin leder probleem, elke mening tot in details ontrafeld wordL En ia dat misschien een exacte weer gave van het studentenmilieu van dit moment, het wordt daardoor als kijk spel niet erg Interessant. Je ziet niet wat er gebeurt, het wordt verteld en niet eens erg overtuigend. In een gekraakt pand wonen vijf stu denten. Ze dragen allemaal hun steentje bij aan de politieke strijd door het gezamenlijk optreden in een politiek cabaret Daarnaast worden de vijf stuk voor stuk geplaagd door de resten van een mislukte relatie. Een gelijksoortige persoonlijke en politieke achtergrond, die garant staat voor een grauwe eenheidsworst. Het la een matige voedingsbodem, voor het handelen van vijf verschil lende personen. Theo ls een serieuze neuroot. Aad verstopt zichzelf ln qua si-filosofische bla-bla. Matthias zet zijn teleurstelling om ln vrouwen en drank. Hilli loopt treurig rond met een tekendoos en Els tekent haar leven op In een klein boekje. Langza merhand mondt deze situatie uit in het zoeken naar een persoonlijke, meer individuele manier van opere ren. wat gepaard gaat met de nodige conflicten en emotionele uitbarstin gen Uiteindelijk verlaat Matthias het pand, stopt Theo met zijn studie, solliciteert Aad naar een baan aan de universiteit en vinden de twee dames elkaar in de emancipatiestrijd. Het had allemaal super realistisch moeten zijn. Aan het decor lag het niet. dat overtrof welhaast de werke lijkheid. Maar de langgerekte stiltes, uitgespeelde emoties en confllctver- mljdende afleidingsmanoeuvres be gonnen op den duur behoorlijk te vervelen en daar konden komische acteurvondsten en zuiver emotionele details weinig aan goed maken. Speciaal vandaag Speciaal morgen Met Overval op klaarlichte dar opent de NCRV de Ameri kaanse pol it leer ie The streets of San Francisco. Ned. 1/20.40 Aktua Ned. 2/21.30 In De Wereld van het nieuws nemen Henk Mochel en Hans Sleeuwenhoek de boule vardbladen OD(„ Ned. i Jiia De TROS vertoont de Ne derlandse speelfilm van Fons Rademakers Makkers staakt uw wild geraas. Ned. 2/22.00 In de Rooie Haan o.a. minis ter Gardeniers van CRM over shlrtrclame en uitslag verkle- singsonderxoek na Aantjes-ef- ,ecL mi». 1/12.41 Jan van Herpen lanceert nieuws uit de wereld der we- teMriupp». HIlT. 4/1SJ4 Arthur Grumlaux en Clara Haskil (plano) spelen de teven- de vtoolsonatc van Beethoven. Hllv. 2/20.05 Hoe hanteert mrn de tele foon als communicatiemid del? lijkt een overbodige vraag na bijna honderd Jaar gebruik. Hllv. 2/22.45 Uit De open hof ln Soest komt de Goede Morgen-uitxen- ding van de NCRV. Ned. 1 11.00 De IKON portretteert een sleutelfiguur in de oecumeni sche beweging, de markante Indièr M. M. Thomas. Ned. 1 17.00 Panormmiek start een serie waarin ontwikkelingen in Eu ropa worden doorgelicht. Ned. 2 I 18.20 De AVRO draait Vincente Minelli's film The Sandpiper met Elisabeth Taylor en Ri chard Burton als het liefdes paar Laura Reynolds en ds. Hewitt Ned. 1 20.05 In het VPRO-drieluik De waarheid ligt op het slagveld staat de Vietnam-oorlog cen traal. Ned. t 21.55 Openbaar Knnstbesit be sluit 1978 met De vernietiging van bet valse vrouwbeeld. Ned. 1 22.30 In de dienst van do Evang. Lutherse Kerk te Groningen preekt ds. D. Th. Strasoer. Hllv. 2 10 00 Ds. A. de Vries gaat voor in de dienst van de Baptisten Ge meente te Leeuwarden. Hilv. 1 17.00 in maart 76 ln première. Tijdens een officieel feestje dat eraan verbonden werd was een van mijn gastheren Wllly de Clerq. minister van financiën en vice-premier van België. Rechter Jespers en bankdirecteur Bunder voet waren zojuist gearresteerd. Dat was ln Gent natuurlijk het gesprek van de dag ook op die avond. De Clerq en enige anderen hebben mij toen het een en ander verteld. Ik zag daar direct een filmverhaal in en ben aan het script begonnen, maar in november 1976 werd het een rechtszaak, dat wierp ook direct een ander licht op Jespers. In de tussen tijd heb lk mij alle artikelen die er over verschenen ln de kranten laten toesturen. Die rechtszaak heb lk van het begin tot het eind bijgewoond. Negen weken duurde die affaire, en dan moet Je bedenken dat de langste asslsen-zaak ln de Belgische geschie denis zes dagen heeft geduurd. Het bizarre aan de zaak was dat er vanaf het begin af aan is gelogen, door de verdachten en de getuigen. In negen weken zijn er geen twee verge lijkbare verklaringen afgelegd. De waarheid is nooit boven tafel geko men. Ik moest na die zitting een heel nieuw script maken. Later is daar weer aan gesleuteld, maar enfin, er was een fascinerende basis. „Mijn vriend" is een bewerking van het ware verhaal. De waarheid kent nie mand immers. Het is dus mijn Inter pretatie van de zaak Jespers. hoe lk denk dat die zich heeft afgespeeld." Die eigen bewerking heeft ertoe ge leld dat Rademakers niet Jespers zelf (gespeeld door André van den Heu vel). maar Decramen, zijn vriend, als hoofdpersoon heeft gekozen. Decra men (gespeeld door Peter Faber) vindt Rademakers een veel interes santere figuur. Allereerst stond Jes pers onder Invloed van Decramen. Daarbij, vindt Rademakers, groeide Decramen tijdens het proces uit tot Amerikaanse groep in Mickery door André Rutten AMSTERDAM Het Amerikaanse theatercollectief Mabo Mines heeft donderdagavond in Mickery zijn „Dressed like a egg" (aangekleed als een el) laten zien, een „performance achtige vertoning, geïnspireerd op de persoon en de werke van de Franse schrijfster Colette (1873-1954). Colette (haar voornamen ware Sido- nie-Gabriëlle. maar zij werd en wordt altijd kortweg Colette genoemd), was dochter van een officier. Haar eerste man bracht haar tot schrijven, maar hij publiceerde haar werk onder zijn naam. Na haar schelding van hem in 1906 bl-ef zij schrijven onder eigen naam. maar ging ook in music halls optreden als cabaretière, chansoniè- re. danseres. In 1912 trouwde zij op nieuw en ging toneelkritieken schrij ven tot haar scheiding in 1924. In 1935 trouwde zij opnieuw. Zij schreef zo n veertig werken onder de naam Colette, deels auto-biografisch. Kenners loven haar knappe, heldere stijl, vol esprit, haar intuïtieve psy chologie van de erotiek, haar zinnelij ke beschrijvingen van de natuur, de dierenwereld, de menselijke Instinc ten, de kleine genietingen van het leven. Het grond-thema van haar werk is: ontmoeting, vervreemding, afscheid. Verweven beelden Alles wat die kenners zeggen is in de voorstelling van Mabou Mines terug te vinden. Met herhaaldelijk dat ba sis-thema: man en vrouw ontmoeten elkaar, worden verliefd, dat slijt, ze niets vertoonde van de doordram- mende zelfverzekerdheid waar mee hij zijn slachtoffers uitboort In het programma had ik ook na mens de andere bladen een om schrijving van taakopvatting en werkwijze willen horen. Mogelijk zijn er verschillen. Over één, ding moeten wij het, hoe men het keert of wendt, eens zijn. De boulevardbladen voorzien in een enorme behoefte. Week aan week worden bij elkaar anderhalf miljoen exemplaren verkocht. Overwegend aan vrouwen. U krijgt een aantal motleven te ho ren. Feministen zullen er waar schijnlijk mismoedig van worden, want er spreekt een onverbeter lijkheid uit. Als je toegeeft dat die blaadjes „flauwekul" zijn. als Je de geloofwaardigheid heel laag taxeert en toch daarin spanning en bevrediging van nieuwsgierig heid blijft zoeken, zal er ook iets aan de lezeressen moeten veran deren. Voor wat het laatste betreft, kun nen wij zonder meer pessimistisch zijn. De samenstellers van deze bladen doen namelijk precies het zelfde wat sommige omroepen doen: geven wat de meerderheid van de klanten verlangt Sneu voor de makers van „De wereld van het nieuws." maar op het an dere net draait vanavond gelijktij dig de Nederlandse speelfilm „Makkers staakt uw wild geraas." gaan uit elkaar. Maar zij is gemaal door acteurs, beeldhouwers, schi ders. en de muziek is van Phili Glass. En die laatste heeft met Bo Wilson „Einstein on the beach' maakt. Waardoor je ook aan Wilson „Deafman Glance" kunt denker Ook hier is er niet zo zeer een vooi stelling als wel een „performance' een vertoning van met elkaar verwe ven vloeiende theaterbeelden. Er ook eigenlijk geen decor. Het ton« is eerder een „environment", wel g( vat in een zwarte lijst, afgesloten aa de voorkant door een rood gordiji dat aan de onderkant open is. zoda er damesvoeten en benen tot aan kuit te zien zijn. Dat schuift geruii loos open. Daarachter kan de ruimt op verschillende manleren ingeperk en vergroot worden door allerlei ge» dijnen in kleuren en dessins, die doe denken aan onze befaamde Rie Crs mer, tijdgenote van Colette. De dr. actrices en twee acteurs, gekleed zo als de uitgaande burgerij rond negen tienhonderd, vormen daar fraai bewe gende, de teksten fraai zeggendi groepen en groepjes in. Met velerle verrassende, dijkwijls ironiserend details. Waarin herhaaldelijk Coletl zelf, soms in meervoud. Het ls wat zachtaardig, en daardoo ook wel eens melig, maar het gee! toch een beeld van een merkwaardi vrouwenleven. Een vrouw, die gee feministe was natuurlijk, maar zie wel door de mannenwereld heensloe en een eigen ik is geworden. De voorstelling wordt op 3, 5. 6. december om half negen, op 1.2. 8, december om zeven en om tien uu gespeeld. Kondrasjin vast bij Concertgebouworkest AMSTERDAM De Russische dir gent Kirill Kondrasjin. sinds 191 vaste gastdlrigent bij het Concertgi bouworkest, is met ingang van h< seizoen 1979-1980 benoemd tot v dirigent bij dit ensemble. De posiü en de werkzaamheden van chef-d:n gent Bernard Haitink blijven ong« wijzigd. Naast hem zal Kondrasjin 1 zijn nieuwe functie meer dan vod heen. namelijk zes weken per seizoei bij het Concertgebouworkest dirip ren. Voorts zal hij ti.t. met het orke! in het buitenland optreden, terwi het in het voornemen ligt dat Concertgebouworkest onder zijn It ding grammofoonopnamen maken. Kondrasjin. die een grote beweginl vrijheid geniet (hij dirigeert ook val andere niet-Russische orkesten in H buitenland) blijft in Moskou wone Bij zijn reizen ln het buitenlai wordt hij meestal vergezeld door vrouw. Fons Rademakers geeft aanwijzingen tijdens opnamen in de rechtzaal. Links (staand) Petei Faber en André van den Heuvel die de hoofdrollen spelen in 'Mijn Vriend'. „populaire" jongen en was Jespers gedoemd om onderuitgehaald te wor den door de publieke opinie. In de film heet Jespers overigens Jensens en Decramen heet Jules Depraeter. Rademakers: „Kijk Jensens. Jespers dus was een rechter, een magistraat. Bovendien was die man erg rijk. De mensen, zo zijn ze nu eenmaal, von den het prachtig om zijn hoofd te zien vallen. Mensen zullen zich er niets aan gelegen laten een autoriteit uit te laten glijden. Daarbij is die. Jespers ook niet zo'n interessante figuur. Een enorme naïeve. IJdele en ook verder onbenullige man. Maar goed. hij had macht, was eens de jongste rechter in België. Redenen genoeg om van hem een zondebok te maken. Maar bewe zen is in feite niets tegen hem. Bij gebrek aan bewijs zou hij in Neder land vrijgesproken zijn. In België velt een jury het vonnis. Zo'n jury bestaat uit doodgewone burgers. De zaak was dus duidelijk: hij moest hangen. Decramen. in de film Depraeter. heb ben ze geloofd. Of beter, ze wilden het geloven. Als de „doogewone volksjon gen" was hij razend populair. Dat heb ik gezien tijdens het proces. Hij had een nachtclub, een garage en nog allerlei duistere zaakjes. Hij was schatrijk, toen hem tijdens het pro ces bijvoorbeeld gevraagd werd of hij van zijn financiële transacties boe ken kon overleggen, riep hij: „Wat vraagt u me nu? Ik ga die zaken toch niet en plein publiek doorspelen aan de belastingen?" Geklap ln de zaal. Dat vinden de mensen prachtig. Ze ker hier in België. In Nederland zou den ze misschien nog schande roe pen. De gewone Jongen, die maa even miljonair wordt. Dat dwingt res peet af. Of het nu leuk is of niet. heti zo. Als hier aan de overkant Shakes peare voorbij komt. zeggen de men sen: „Nou aardig, maar wat moet ik e mee." Komt Paul Getty nu voorbi, dan roept iedereen ineens: „Zie j dat? Dat is die kerel die zo rijk is. Di heeft het toch maar eventjes gs maakt". Depraeter heeft Jespers verraden, na dat hij hem eerst heeft uitgebuit. Hi maakte misbruik van Jespers' naam Hun vriendschap werd Jespers nood lottig. Depreater was in die zin eei bijzonder mens, dat hij zeer intelli gent was. Veel slimmer dan Jespen Die was een sul."

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 4