onfectie-industrie
iet lichtpuntjes
Gasbel oorzaak
van werkloosheid
Jitkomst prijsoverleg OPEC onzeker
Provincie moet economisch
beleid kunnen beïnvloeden
amrobanki
Wij traineren onze
niet'
ABN Bank
Toeslag Debetrente
Fellowships voor NLM
intierbestand dit jaar verbeterd
Nigeria bestelt
8 Fellowships
Opslag debetrente.
resident AMEV (verzekeringen):
Shellpompen in
VS op rantsoen
Brussel tegen
hogere prijzen
EG-landbouw
i Bank Mees Hope nv
Hoogleraar TH-Twente:
Verhoging opslag debetrente.
systeembouw
W Staal-2000 J
;OAG 2 DECEMBER 1978
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET
27
een onzer verslaggevers
n- STERDAM Hoewel de Nederlandse kledingproduktie in 1977 met 13 procent terugliep,
i het erop dat de confectie-industrie het in 1978 weer iets drukker krijgt. De orderporte-
t lies groeiden terwijl de gemiddelde winstmarges zioh enigszins stabiliseerden. Medio 1978
de verwachting gewettigd dat het najaar van dit jaar betere resultaten zou opleveren dan
voorjaar zodat heel 1978 wat betere marges zal vertonen dan 1977.
Qpeze conclusie komt de Neder-
Economische Vereniging voor
fonfectie-industrie (NEVEC) in
jaarverslag. De NEVEC signa-
trouwens meer positieve ontwik
gen. Hoewel het kledingverbruik
J jaar met 3.5 procent daalde,
de consumenten-uitgaven in
•O sector met 4 procent. Dat was
aan prijsstijgingen te dan-
ook aan het feit dat de consu-
1 meer interesse heeft voor het
|e confectieproduct met meer va-
eri combinatiemogelijkheden.
bls deze trend die de al gesigna-
e verbetering van de orderposi-
len gevolge heeft gehad.
naast hebben de regulering van
Sport via het internationale Mul-
en van de loonverede-
Ult lage-lonen-landen een gunsti-
pvloed op de situatie in de
Uit de statistieken blijkt
jhet eerst sinds jaren een daling
de invoer uit de goedkope pro-
zo schrijft de NEVEC.
ositievere instelling van de nati-
-t en EEO-overheid geeft de kle-
Industrie wat meer vertrouwen
f toekomst. Deze toont dat via
toenemende investeringen lang-
aan de draaikolk van de terug
kan worden ontkomen.
inkleding
truggang in het verbruik in 1977
lesteerde zich vooral bij de he-
"ing waarvan in hoeveelheden
nt minder werd verkocht. De
in de consumptie van dames-
en meisjeskleding was ongeveer 1.5
procent.
De afgenomen kledingaankopen
vormden een van de óorzaken dat de
produktie vorig jaar met 13 procent
terug liep. De verder gedaalde export
was een ander. De industriële afzet
ging weer met 5 procent terug tot
ƒ370 miljoen. Daar kwam dan ook
AMSTERDAM Met het oog op de
snelle toeneming van het binnenland
se luchtverkeer in Nigeria heeft de
nationale luchtvaartmaatschappij
Nigeria Airways opnieuw een bestel
ling geplaatst voor de levering van
Fokker F 28 verkeersvliegtuigen. Ter
uitbreiding van de vloot van 6 Fokker
F 28 Mark 2000 Fellowship-toestellen
is nu opdracht gegeven tot levering
van de nieuwste versie van de F28: de
Mark 4000 voor 85 passagiers, aldus
Fokker.
Twee vliegtuigen van dit type zullen
in mei en juni 1979 worden geleverd.
Naast een zeer modem en comforta
bel interieur en een modern uitgerus
te cockpit biedt de Mark 4000 lagere
gebruikskosten en lagere geluidsni
veaus.
Met deze order is het totale aantal
verkochte Fokker F28 vliegtuigen ge
stegen tot 139 aan 37 gebruikers in 25
landen.
nog bij dat de import van kleding in
1977 opnieuw steeg: ditmaal met 8
procent tot 2,41 miljard. Van de 100
kledingstukken die in Nederlandse
winkels worden verkocht zijn er nu 63
uit het buitenland afkomstig wat vol
gens de NEVEC uniek is in Europa
Uit de EG-landen steeg de import
met name uit Engeland maar de
invoer uit de Aziatische landen is
vorig jaar voor het eerst sinds jaren
weer eens gedaald.
De daling van de produktie kwam
vooral in de dames- en herenboven-
kleding hard aan. De lingerie- en
foundationsector vervaardigde 7 pro
cent minder maar de bedrijfskleding
produceerde 15 procent meer dan in
1976. Ook de export van bedrijfskle
ding groeide terwijl er aan de andere
kant minder werd geïmporteerd. Op
merkelijk is het overigens, zo stelt de
NEVEC vast dat de produktie van
heren- en dameskleding in 1978 rede
lijk op het (sterk gezakte) peil blijft
hangen.
Het aantal werknemers in de confec-
Drie van de vier F28 Fellowships die Fokker op het ogenblik bouwt voor de Nederlandse
Luchtvaartmaatschapij een dochter van de KLM. De NLM zal de Fellowships gebruiken op
niet veraf gelegen Europese bestemmingen.
tie daalde vorig jaar met 11 procent Kole (FNV) en De Wit (NCW) bepleiten:
van 24.900 tot 22.200. v *r
Bltj
ADVERTENTIE
In verband met de ontwikkeling van de
rentetarieven op de geldmarkt zal. met
ingang van 2 december 1978, de op
slagrente voor debetstanden in reke
ning-courant worden verhoogd van 1%
naar 2%.
De NEVEC zal per 1 januari haar
activiteiten zoveel mogelijk gaan
combineren met de Vereniging van
Tricot- en kousenfabrikanten (VER-
TRIKO). De ledenvergaderingen zijn
het eens geworden over een vergaan
de integratie van de secretariaten, die
ondergebracht worden bij de NEVEC
in Amsterdam. De heer L. C. W. M.
Kusters, algemeen secretaris van de
NEVEC. zal per 1 januari in dezelfde
functie gaan fungeren voor de NE-
VEC-VERTRIKO-combinatie. De
heer M. M. Broers, directeur van het
bureau VERTRIKO, wordt secreta
ris. De nieuwe combinatie bundelt
werkgevers die leiding geven van
29.000 werknemers. De bedrijven heb
ben een gezamenlijke omzet van 2,5
miljard. De lopende herstructure
ringsprocessen in beide bedrijfstak
ken worden gebundeld in de Strucon
die tot nu toe alleen de herstructure
ring in de confectie begeleidde.
PARIJS De Algerijnse staatsolie
maatschappij Sonatrach heeft een le
ning gesloten van 210 miljoen dollar
voor de gedeeltelijke financiering van
de exploitatie van gasbronnen en een
pijpleiding voor het vervoer van aard
gas naar de Algerijns-Tunesische
grens en uiteindelijk naar Italië. Met
het gehele project is 900 miljoen dol
lar gemoeid. Dit heeft een woordvoer
der van de Franse bank Crédit Lyon-
nais donderdag meegedeeld.
Van een onzer verslaggevers
ROERMOND De voorzitters van de Federatie Nederlandse Vakverenigingen. Kok. en van
het Nederlands Christelijk Werkgeversverbond (NCW), de Wit. hebben in Roermond gepleit
voor invloed van provinciale overheden in het sociaal-economisch beleid.
een onzer verslaggevers
ISTERDAM „Het is echt niet zo. dat wij onze uitbetalin-
l zouden traineren om zo rentewinst te maken. Als we dat
(kelijk zouden doen, zouden we niet lang meer leven. Het
i trouwens ook niet eerlijk zijn."
"as de reactie van mr C. C. Nenger-
i, voorzitter van de raad van be-
ir van het AMEV-verzekerings-
fcern. Hij zei dit in een reactie op
ings gedane uitlatingen van de
jident van de Arnhemse recht-
k. mr J. Schaafsma, als zouden de
liekeringsmaatschappijen met op
draag zijn met uitbetalingen.
de mening van mr Schaafsma
reft, dat Nederland een „achter-
land op het gebied van smarte-
luitkeringen zou zijn, was de heer
(german van mening dat er in het
ienland op dit gebied toch wel erg
zlmde gewoontes bestaan. „Ge-
jntes, die hier gelukkig nog niet
dijpen toegepast. Maar wie weet,
in de toekomst nog zal ge-
ten."
F. Roos. lid van de raad van
tuur van AMEV. vond dat de Am-
ise rechter de zaken omkeert.
teindelijk," zo zei hij, „is het de
macht, die in de ptoces-
ide smartegeldbedragen vaststelt
pet de verzekeringsmaatschappij-
Die hebben trouwens geen lijstje,
irop staat hoe hoog de bedragen
aan smartegeld moeten zijn voor een
bepaalde gebeurtenis."
Smartegeld
Overigens, zo meende mr Roos, zou
den de verzekeringspremies ook wel
eens kunnen stijgen als het smarte
geld omhoog zou gaan. En dan wordt
het ieders smartegeld
AMEV, aldus mr Nengerman, zou wel
graag bepaalde mensen voor bepaal
de posten willen hebben, maar kan ze
niet krijgen. Hij noemde in dit ver
band met name de buitendienst-in
specteurs. Omdat hun inkomen deels
op provisiebasis is, zullen zij wanneer
zij hard werken meer verdienen dan
wanneer zij minder hard werken.
Eigenlijk, zo zei de heer Nengerman.
zijn zij dus een beetje ondernemer.
En ik heb wel eens de indruk, dat
voor die positie in ons land wat min
der belangstelling is. Maar ook dat
gebrek aan zekerheid door de wis
selende inkomsten zal wel een rol
spelen, alsmede het feit dat velen er
niet voor voelen om 's avonds op stap
te gaan en voor een dichte deur te
Mr C. C. Nengerman.
komen bij een familie, die juist naar
een tv-programma zit te kijken.
Negen maanden
AMEV behaalde over de eerste negen
maanden van dit Jaar een winst van
64,7 (v.j. 49) miljoen. De omzet steeg
met 30 procent tot 1557 (1202) mil
joen. Voor 15 procent was deze stij
ging het gevolg van de overname van
het verzekeringsconcern Time Hol
dings ln de Ver. Staten. Voor geheel
1978 wordt een stijging van de winst
van AMEV verwacht met zo'n 25 pro
cent. Het concern blijft streven naar
verdere internationalisatie en diversi
ficatie (meer verscheidenheid). Wat
het laatste aangaat zal men overigens
uiterst voorzichtig te werk gaan.
In een toespraak tot de Kamer van
Koophandel voor Midden-Limburg,
die het 150-jarige bestaan gisteren
vierde, bepleitte Wim Kok. dat de
centrale overheid op sociaal-econo
misch terrein meer taken en bevoegd
heden aan de provinciale overheden
moet delegeren. Aldus kan er een
beleid worden gevoerd, dat meer op
de situatie in de provincie is toege
spitst.
Omdat van de Wet op de Investe
ringsrekening, ooit bedoeld als in
strument voor een selectief groeibe-
leid, in de huidige vorm weinig hel) te
verwachten is, zullen de provincies
zelf met beleidsplannen moeten ko
men die door de overheid worden
getoetst, aldus Kok. Analoog aan de
regionale investeringspremieregelln-
gen zouden er regionale maatregelen
kunnen worden getroffen op het ge
bied van de arbeidsvoorziening. Den
Haag zou een pakket maatregelen ter
beschikking kunnen stellen, waar
over de provincies onder bepaalde
omstandigheden en tot een bepaald
bedrag kunnen beschikken.
Kok herhaalde nog eens de wens van
de FNV, dat er drastisch het mes
moet ln de doolhof van regionale ad
viserende organen, die het provinci
aal bestuur adviseren over de proble
men in de regio. De kamers van koop
handel, regionale raden voor de ar
beidsmarkt, economisch-technologi-
sche instituten, etc. werken vaak
langs elkaar heen. verrichten dubbel
HOUSTON Het bedrijf van SheU in
de Verenigde Staten heeft vrijdag
voor opschudding gezorgd door het
afkondigen van een landelijke rant-,
soenering op benzine. De redenen
voor deze stap zijn de ongeëvenaard
grote vraag naar benzine, de te lage
maximumprijzen die oliemaatschap
pijen mogen vragen en het voor repa
ratie tijdelijk bulten gebruik zijn van
raffinaderijen van Shell, zo heeft de
maatschappij meegedeeld.
De wederverkopers van Shell in de
Verenigde Staten krijgen tenminste
tot 13 december 25 procent minder
olieprodukten dan zij besteld heb
ben. De vraag naar olieprodukten is
nog steeds niet verminderd, zo deelde
een Shell-woordvoerder mee. maar
integendeel toegenomen tot een re-
cordomvang. „Shell is vastbesloten
om de gevolgen van deze situatie tot
een minimum te beperken en hoopt
de zaak eind december of begin janu
ari weer geheel in de hand te
hebben."
werk, terwijl andere zaken blijven
liggen, aldus Kok.
NCR-voorzitter De Wit hield ln zijn
rede een pleidooi voor de oprichting
van provinciale overlegorganen,
waarvan het provinciaal bestuur en
het regionale georganiseerde be
drijfsleven deel uitmaken. De Wit
koppelde hieraan de suggestie voor
de totstandkoming van provinciale
sociaal-economische beleidspro
gramma's. Dit overlegorgaan zou
sommige bestaande regionale orga
nen kunnen vervangen.
In zijn toespraak wees De Wit op
grote verschillen tussen regio's met
name op het punt van de werkgele
genheid. Elke regio behoeft daarom
een eigen aanpak. Ook constateerde
de NCW-voorzitter een onvoldoende
samenhang tussen het economische
en het ruimtelijke ordenings- en mi
lieubeleid, waarbij hij Groningen als
voorbeeld aanhaalde. „Aan de ene
kant wil men optimale stimulering
van de industrie en aan de andere
kant stelt men zulke hoge eisen aan
het milieu, dat de vestiging van indu
strie wordt belemmerd."
In Zutphen hield de NCW-Mldden Ne
derland zijn jaarvergadering. Voorzit
ter P. Mol ging in zijn Jaarrede uitge
breid in op de problemen van de
huidige arbeidsmarkt (toename be
volking. dalende werkgelegenheid,
immobiliteit naar woonplaats en be
roep. de discrepanties tussen vraag
en aanbod op de arbeidsmarkt en de
verminderde economische groei. Met
betrekking tot de vakbondseis dat
werk moet worden geschapen door
arbeidstijdverkorting, verwees hij
naar het WRR-rapport „Maken wij er
werk van?"
Daarin is berekend, dat de vrije zater
dagmorgen, die een verkorting van de
arbeidstijd met 6 procent met zich
mee bracht, gepaard ging met een
produktieverlies van drie procent en
een werkgelegenheidsverruiming van
één procent. „Bovendien lijkt het mij
naïef te denken, dat een loonkosten
stijging met 11 procent (het effect
van vier uur korter werken bij gelijk
loon) niet gevolgd zou worden door
nieuwe bedrijfssluitingen.
Van onze correspondente
BRUSSEL De Europese
Commissie stelt voor de land
bouwprijzen voor het komen
de oogstjaar niet te verhogeq.
Dit staat in een geheime me
dedeling ivan vier en een hal
ve bladzijde) aan de Europese
regeringsleiders die aanstaan
de maandag en dinsdag in
Brussel bijeen zijn. Aan de
beginselen van het Europese
landbouwbeleid wil de Com
missie niet tornen. Wei moe
ten enkele problemen drin
gend worden opgelost: de mo-
notalr compenserende bedra
gen, de grote inkomensonge
lijkheid van de boeren ln de
diverse Ud-staten en de over
schotten.
De monetair compenserende bedra
gen (subsidies aan landbouwers in
landen met sterke munt om concurre
rend te blijven met hun collega's ln
de overige landen) kosten de Ge
meenschap Inderdaad heel veel geld.
De Commissie wil dit dure systeem
geleidelijk afschaffen op voorwaarde
dat het nieuwe Europese muntstelsel
EMS op een succes uitdraait. Het is
dus nog een proces van lange adem.
Om de grote Inkomensverschillen die
er binnen de Europese landbouwge-
meenschap nog steeds bestaan te ver
kleinen, wil de Commissie de huidige
structuurmaatregelen versterken. Er
zou nog meer steun moeten gaan
naar het Mlddellandse-Zeegebied als
ook naar West-Ierland. Boeren ln die
streek verdienen een vijfde of een
zesde van onze agrariërs.
De overschotten in zuivel en rund
vlees tenslotte zijn wel degelijk toe te
schrijven aan het Europese land
bouwbeleid, zo erkent de Commissie
ruiterlijk. Daarom stelt zij een alge
mene bevriezing voor van de prijzen
voor volgend jaar. Bij toeneming van
de melkproduktie zou de EG-inter-
ventieprijs omlaag moeten en de me
deverantwoordelijkheidsheffing voor
de melkveehouder omhoog.
ADVERTENTIE
Met ingang van 4 december 1978 zal de extra toeslag
voor debetstanden in rekening courant, waarvoor de
rente op het promessedisconto is gebaseerd, als gevolg
van de ontwikkeling van de rentetarieven
op de geldmarkt, met 1% verhoogd worden tot 2%.
Van onze soc.-economische redactie
ENSCHEDE „De inkomsten van de aardgasbel hebben niet
alleen gediend als financieringsbron voor de overheid om de
inflatie terug te dringen. De export van aardgas steunde de
gulden en verzwakte daarmee de internationale concurrentie
positie van ons bedrijfsleven. Een deel van de gasbel is dus
omgezet in werkloosheid."
ADVERTENTIE
In verband met de stijging voor kredieten in rekening
van de tarieven op dc courant met ingang van
geldmarkt zal de tijdelijke 4 december 1978 met 1%
toeslag op de debetrente worden verhoogd tot 2%.
fSTERDAM (ANP) Over veertien dagen op 16 december komen in Aboe Dhabi aan
Perzische Golf de ministers van olie van de Organisatie van Olie Exporterende Landen
PEC) bijeen om over de prijzen van ruwe olie in het komende jaar te praten, maar tot welk
jluit ze zullen komen is nog altijd onzeker. Duidelijk is alleen dat de dertien leden van de
rinisatie het er zelf niet over eens zijn hoe groot de prijsverhoging moet worden. De kans
de ministers zullen besluiten tot handhaving van de prijzen moet echter heel klein worden
Icht.
radicale OPEC-leden waartoe
oorbeeld Libië, Irak en Algerije
den gerekend willen dat de
anden zich volledig schadeloos
en voor de inflatie in de indu-
ilanden en de koersdaling van de
ar. Ze dringen daarom aan op een
«verhoging van twintig tot 25 pro-
Saoedi-Arabië en de Verenigde
bische Emiraten (VAE). waartoe
Dhabi behoort, waren in het
eden sterk voor handhaving van
>rijzen en zullen nu vermoedelijk
proberen de prijsverhoging be
et te houden, zo kan worden opge
maakt uit uitlatingen van regerings
functionarissen van de twee landen.
In december van het afgelopen jaar
konden de ministers van olie het er
tijdens hun vorige prijsberaad in Ca
racas niet over eens worden met hoe
veel de prijzen van ruwe olie voor dit
jaar zouden moéten worden ver
hoogd. Ze besloten in arren moede
maar tot handhaving van de officiële
prijs van 12.70 dollar per vat (159
liter) voor olie van standaardkwali
teit (Arabian Light Crude). Dat bete
kent dat er de afgelopen twee jaar
geen verandering ln de officiële prijs
is gekomen. In de werkelijke prijzen
op de wereldmarkt zitten nogal wat
schommelingen onder invloed van
vraag en aanbod. De laatste tijd ston
den de prijzen onder druk doordat
het aanbod te groot was. maar daarin
is nu verandering gekomen door de
stakingen in Iran
Ander prijsbeleid
Saoedi-Arabië is het land met de
grootste olie-export ter wereld Het
heeft dan ook veel invloed ln de
OPEC. Uit opmerkingen van zijn lei
ders kan worden afgeleid dat de Sa-
oediërs bereid zijn in te stemmen met
een prijsverhoging van vijf tot tien
procent als het absoluut onmogelijk
blijkt tot overeenstemming te komen
over handhaving van de prijzen. Sa-
oedie-Arabië zal er echter met
steun van de VAE voor pleiten het
prijsbeleid te veranderen en over te
gaan tot regelmatige prijsverhogin
gen, bijvoorbeeld twee drie procent
per kwartaal.
Iran was tot dusver ook geen voor
stander van drastische prijsverhogin
gen Hoe er nu in Teheran over wordt
gedacht is niet duidelijk. Het land
kampt met ernstige politieke moei
lijkheden. die al hebben geleid tot
stakingen op grote schaal, vooral bij
de olie-industrie De stagnatie van de
olie-export heeft tot een inkomsten
verlies van honderden miljoenen dol
lars geleid. Welke invloed dit op het
prijsbeleid zal hebben moet worden
afgewacht. Volgens sommige zegslie
den in Teheran is de Iraanse regering
tevreden over het koersherstel van de
dollar op de internationale wissel
markt en zou zij er daarom niet veel
voor voelen met een prijsverhoging
van meer dan vijf procent ln te
stemmen.
De grootste olieleverancier van La
tijns-Amerika, Venezuela, heeft laten
weten voorstander te zijn van een
prijsverhoging van tien procent. Als
daarvoor in Aboe Dhabi geen meer
derheid te vinden is zal de regering ln
Caracas voorstellen de prijzen vanaf
1979 met drie procent per kwartaal te
verhogen. Koeweit, dat binnen de
OPEC eveneens een belangrijke posi
tie inneemt, heeft laten weten dat het
zich bij voorbaat bij de opvatting van
de meerderheid in de raad van minis
ters van olie neerlegt. Over het stand
punt van de minder invloedrijke le
den van de OPEC Indonesië, Nige
ria. Qatar. Ecuador en Gabon is
niets bekend.
Meerderheid?
Tot afschaffing van de dollar als
rekeneenheid voor de prijzen of als
betaalmiddel voor ruwe olie zal het in
de ministerraadsvergadering van 16
en 17 december ln Adoe Dhabi naar
alle waarschijnlijkheid niet komen.
Er zijn wel OPEC-leden die daarvoor
pleiten, maar of er een meerderheid
voor kan worden gevonden moet
sterk worden betwijfeld De Verenig
de Arabische Emiraten hebben een
soort tussenoplossing voorgesteld:
handhaving van de dollar maar afwe
ging van het koersverloop van het
Amerikaanse geld tegen het gewogen
gemiddelde van een aantal valuta's
die voor de buitenlandse handel van
de olielanden van belang zijn.
Deze conclusie trok prof. dr. W
Hessel, hoogleraar in de algemene
economie binnen de afdeling be
stuurskunde van de Technische
Hogeschool Twente ln een rede ter
gelegenheid van de zeventiende ge
boortedag van de hogeschool. De
Twentse hoogleraar wees er op dat
de overheid tijdig genoeg is ge
waarschuwd: „Beginnend bij het
kabinet Biesheuvel sloeg men alle
waarschuwingen in de wind. Drees
jr. had de moed de consequenties
te trekken en groef daarmee zelf
zijn eigen politieke graf. De vakbe
weging had beter moeten weten.
De teruglopende winsten waren
een duidelijk teken aan de wand.
De vermogensaanwasdeling
eerst als volkskapitallsme afgewe
zen wordt nu te laat ingezet.
Tenslotte treft de werkgevers de
blaam dat zij de ondernemingsraad
niet actief en opbouwend tegemoet
zijn getreden", aldus prof. Hessel.
Het lijkt hem gewenst en mogelijk
om de financiering van het be
drijfsleven te verschuiven van het
bankkrediet naar het eigen vermo
gen. waarbij een deel van het eigen
vermogen voortkomt uit de VAD
en dus als deelneming van de werk
nemers in het bedrijf zal gelden.
Om de inflatie tegen te gaan zou
het volgens prof. Hessel goed zijn
om een deel van de VAD-gelden
in de vorm van loonsuppletie aan
de bedrijven te gebruiken voor
het aflossen van bankkredieten.
ADVERTENTIE
lelden - tel. 071 -31 12 31
