Tiel 'voortrekker' in Rivierenland
Heroïne in feite
sociaal probleem
m
Nieuwe
boeken
Selders gebied minder toegankelijk voor industrie uit Randstad Voorzichtig omgaan met
open ruimte
Soede zorg gevangenen
gerust op toevalligheid
B
TjjTERDAG 2 DECEMBER 1978
TROUW/KWARTET 23
woningen vindt het niet aanvaard
baar.
Enkele gebieden liggen ruimtelijk ge
voeliger dan andere, bijvoorbeeld het
Linge-gebied. In het ontwerp-streek-
plan verstaat men daaronder de Lin-
ge met aanliggende uiterwaarden en
dijken ten westen van het Amster
dam-Rijnkanaal. De Linge is met zijn
directe omgeving stroomafwaarts
van Tiel landschappelijk, natuurwe
tenschappelijk en recreatief zeer aan
trekkelijk
Toch kan iedereen zien dat recreatie
ve ontwikkelingen dit gebied aantas
ten. Om daaraan paal en perk te
stellen is een aantal maatregelen no
dig. Maatregelen op korte termijn
zullen gericht moeten zijn op beper
king van particuliere aanlegmogelijk
heden voor boten aan kwetsbare oe
vers en aan gezondmaking van onge
wenste verblijfsrecreatie. Verdere uit
breiding van de accomodatie bij
jachthavens is niet mogelijk.
Het provinciaal bestuur van Gelder
land meent dat de noodzaak van de
bouw van een brug over de Maas bij
Megen niet voldoende is aangetoond,
maar het stelt terzelfder tijd dat er
voldoende redenen zijn om niet aan
het Initiatief van Noord-Brabant in
dit opzicht mee te werken.
Gedeputeerde staten van Gelderland
reserveren in het ontwerp-streekplan
geen plaats voor een Maas-Waal-cen-
trale bij Heerewaarden, zoals die is
genoemd in het structuurschema
elektriciteitsvoorziening van het rijk.
Deze vestigingsplaats ligt in het hart
van de centrale open ruimte, die
Links: kaartje van het Gel
derse Rivierenland en rechts
het Gelderse Rivierenland,
zoals dat gelegen is tussen
Zuid-Holland, Utrecht,
Noord-Brabant en Veluwe.
ook door het rijk is aangegeven in
de tweede en derde nota over de
ruimtelijke ordening in Nederland.
Vestiging van een centrale op deze
plaats wordt strijdig geacht met de
doelstellingen voor dit gebied. Alleen
als het nationaal belang kan worden
aangetoond, wil de provincie aan de
totstandkoming van deze centrale
meewerken. Hierbij dienen dan wel
de nadelige effecten van een dergelij
ke vestiging zoveel mogelijk te wor
den .weggewerkt.
AO-boekje nr 1741: Sinter Claes be
schreven door B. S. P. van den Aard
weg Ultg Stichting IVIO. Lelystad.
20 blz ƒ1.75
Bij uitgeverij Elsevier te Amsterdam
zijn weer twee deeltjes verschenen in
de serie vlstips: 200 Hengelbouwtip
van Kees Ketting en Nico de Boer en
200 Vllefblndtips door Wim Alphe-
naar en Nico v. d. Ven Per deel 100
blz - 10.25. Van dezelfde uitgeverij:
Van hazen, herten en heiligen, jacht
verhalen van R. Vroom; 136 blz -
34.50. Vorm en kleur in de fotogra
fie van H. Mantc. 143 blz ƒ39.50.
Dwaragetuigd, herinneringen van
Kaap Hoorn-vaarders door. K. Suyk
jr. Uitg. Unieboek. Bussum. 204 blz -
35
BIJ uitgeverij Westfriesland te Hoorn
verschenen de volgende boeken: De
verdwenen kluizenaar, roman van A
Ham (148 blz 15 90). Het eiland
van de halfgoden, door Douglas
Reeman (286 blz - 19.90); Belle van
de heikant, streekroman van P. Bier
man (154 blz - 17.90).
>or.
PANGKOK Opiumteelt,
iroïne, bestrijding en opspo-
hg, arrestatie, Thaise wetge-
9»Vig, gevangenissen en (be-
lek aan) gevangenen. Over
deze onderwerpen sprak ik
3jdens mijn verblijf in Thai-
grfid met mensen, die ieder
m^nuit hun eigen achtergrond
^ar nauw bij betrokken zijn.
pt is daarom zinnig, lijkt me,
i dit laatste verhaal nog wat
'Iken op een rijtje te zetten
l daaraan wat voorzichtige
inclusies vast te knopen.
froïne smokkel, handel en ge
lik is een internationaal pro
em, dat een wereldwijde aanpak
reist en waarbij moet worden te
lgegaan naar de wortels in dit
al de Gouden Driehoek. Ook de
laise regering maakt zich hierover
jstig zorgen, vooral nu in dit land
f. maar tevens in Birma, steeds
er verslaafden komen. Vandaar
t er naar vermogen niet alleen een
opsporingsbeleid wordt ge-
»rd. maar tevens wordt geprobeerd
papaverteelt te bestrijden.
t gebeurt via het oogstverande-
igsprogramma, opgezet met finan
ce steun van de Verenigde Naties,
erbij poogt men de opiumboeren in
t noorden ertoe te brengen iets
ders koffie, bonen of aardappe-
i te verbouwen, terwijl er daar-
ast voor wordt gezorgd dat er ook
setmogelijkheden zijn voor deze
l odukten. De boeren worden omge
schoold en de akkers voor het telen
van deze alternatieven bouwrijp
gemaakt.
Verder is er een stelsel van prijsga
ranties opgezet, zodat de boer tijdens
dit langzaam verlopende en moeiza
me proces toch verzekerd is van in
komsten. Uitgangspunt bij dit alles
is. dat de boeren pas zullen ophouden
met de opiumteelt, als ze de kans
krijgen met andere produkten meer
te verdienen.
Of een dergelijk programma succes
heeft, moet nog maar worden afge
wacht. De meningen hierover lopen
nogal uiteen. De Thaise autoriteiten
verwachten, dat er binnen vijf jaar
resultaten te zien zullen zijn. maar
anderen houden het voorlopig op tien
jaar. Wel is het zo. dat de welstand
van de boeren omhoog gaat en er dus
een alternatief voorhanden is.
Opium
De Gooyer is zelf vrij optimistisch ten
aanzien van het opsporingswerk dat
hij hier in het Verre Oosten doet, aJ
wil hij zich niet wagen aan getallen en
percentages. „Wel ben ik van mening,
dat het geen dweilen met de kraan
open is. zoals wel wordt beweerd. Ik
heb hier samen met mijn nieuwe
collega zeer zeker een zinnige
taak."
Je kan inderdaad erkennen, dat Ne
derland beter iemand in Bangkok
kan hebben zitten dan helemaal nie
mand. Men zit dichter bij de bron. er
wordt informatie uitgewisseld over
drugsmokkel en de Nederlandse in
stanties op dit gebied zijn beter en
eerder op de hoogte. Dit alles kan
leiden tot versnelde opsporing en
aanhouding en als je ervan uitgaat
dat elk beetje is meegenomen, is dat
toch wel zinvol. Ondanks moeilijke
zaken als corruptie en wat al niet
meer.
Politiecommissaris Gerrtt de Gooyer:
„Kijk, opium heeft altijd bestaan en
dat zal over vijf jaar nog wel het geval
Zijn, maar het wordt toch minder."
Het probleem is dat het gebruik van
opium in het hele cultuurprobleem
van de boer zit verweven. Hij rookt
thuis een paar pijpjes na afloop van
het werk en in strikte zin is er geen
sprake van echte verslaving. Vandaar
ook dat hij wat opium mag blijven
verbouwen voor eigen gebruik. Gaat
de man dood. dan wordt bekeken of
zijn kinderen het ook gebruiken en
hoe dezen kunnen worden opgevan
gen. Het is een heel scala van oogst-
verandering, opvoeding en verbete
ring van de infrastructuur.
Wetgeving
Als je in Thailand wordt gepakt voor
bezit en (poging tot) smokkel van
drugs, krijg je te maken met de Thai
se wetgeving en rechtspraak, die niet
altijd even logisch in elkaar zitten.
Maatschappelijk werker Emmy de
Goede: „Dat merkte ik bij de zaak
Piet van B. en ik had er nogal veel
moeite mee om het hele gebeuren
rond hem te accepteren. Ik vor.d dat
hij minder toerekeningsvatbaar was
en dat bij het vonnis daarmee reke
ning moest worden gehouden. Dat
was echter niet het geval, omdat men
deze begrippen hier niet hanteert:
alleen zwakzinnig of gek. tVandaar
w,
Indries M. en Hans C. (respectievelijk 33 jaar gevangenisstraf en levenslang) bij hun in
eslaggenomen smokkelwaar: 138 kilo zuivere heroïne.
i ARNHEM Verhuizen van-
t de Randstad Holland naar
!relet Gelderse Rivierenland
.ordt in de toekomst moeilij-
jer. De forse vestigingsover
schotten uit het verleden in
3it gebied zijn voorbij. Alleen
tiel, Zaltbommen en Culem-
|org, die een centrumpositie
nnemen. mogen de deur voor
lieuwkomers nog op een kier
;tten. De stad van het vrien-
elijke fruitbaasje Flipje, het
ude Tiel aan de Waal, wordt
et minst ontoegankelijk: zij
rijgt de voortrekkersrol.
it blijkt uit een gisteren op het
!ra ovinciehuis in Arnhem gepresen-
iraferd ontwerpstreekplan Rlvieren-
nd. waarin de ontwikkelingen van
t gebied tot het jaar 2000 zijn uitge-
ippeld
et ontwerp-streekplan Rivierenland
lfo het laatste van de vier streekplan
nen. die de laatste jaren na veel stu-
le en inspraak in Gelderland worden
produceerd. Enkele zaken, die de
ovinciale bestuurders nastreven,
jn: handhaving van de open ruimte,
ïeer werkgelegenheid, opvoering
an de leefkwaliteit in de dorpen,
Dncentratie van de vestigingsover-
•hotten in drie grotere kernen. De
bornaamste rol is toebedeeld aan
iel. Andere belangrijke centra zul-
n Culemborg en Zaltbommel zijn.
d ivierenland heeft een viertal regio's:
^est-Betuwe, Midden-Betuwe. Land
in Maas en Waal en Bommeler-
aard. Aansluitend op de nieuwste
rognoses. namelijk dat Nederland in
et jaar 2000 ongeveer 14.75 miljoen
iwoners zal hebben, gaan de provin-
ale bestuurders ervan uit dat Rivie-
•nland omstreeks het jaar 2000 zo'n
tweehonderdduizend inwoners zal
fllen (nu ongeveer 170.000). De wo-
ingvoorraad bedraagt thans 53.000.
laar moet in de komende twintig
)ar met 23.500 stijgen.
e oppervlakte bedrijfsterrein moet
terwille van de werkgelegenheid wor
den uitgebreid. In bepaalde delen van
het gebied floreren met name de
champignoncultuur, de bloementeelt
en de boomkwekerijen en ook de
fruitteelt lijkt enigszins op te bloeien.
Dat zijn gunstige ontwikkelingen,
maar zij zijn niet genoeg om de terug
loop in andere delen van de agrari
sche sector ook maar enigszins te
compenseren.
Hierbij komt dat het aantal indu
striële arbeidsplaatsen in Rivieren
land sinds enige tijd achteruitgaat.
Dit kan door de dienstensector niet
worden opgevangen. Er is dan ook
duidelijk sprake van een werkgele
genheidsprobleem.
Mochten zich te weinig nieuwe bedrij
ven aanbieden met hoogwaardige
werkgelegenheid, dan zal de pendel
toenemen, wat erop neerkomt dat de
afhankelijkheid groter wordt. Ook de
toename van werkgelegenheid is in
de eerste plaats in Tiel gedacht, ver
volgens in Culemborg en Zalt
bommel.
Ook Geldermalsen. Kesteren, Bene
den-Leeuwen en Kerkdriel hebben in
dit opzicht een functie. In de andere
gemeenten is er in het algemeen
slechts ruimte voor uitbreiding van
bestaande bedrijven.
Voor het landelijk gebied wil het Pro
vinciaal Bestuur een zodanige koers
dat het Rivierenland „herkenbaar"
blijft. Het patroon hangt nauw samen
met de grote rivieren, de uiterwaar
den. de dijken enz. De „komgebie-
den" worden landschappelijk geken
merkt door eenvoud. Nieuwe ontwik
kelingen moeten daarin passen. De
landbouw, als „drager van de open
ruimte", moet zich kunnen ontplooi
en. maar zeer grote intensieve vee
houderijbedrijven zijn ongewenst
Verblijfsrecreatie en watersport in
Rivierenland vragen ook ruimte. In
dit opzicht gaat de taak uit boven de
behoefte van de eigen bevolking. In
grote projecten langs de Rijn en de
Maas zal capaciteit voor watersport
komen. De grond, die voor verblijfsre
creatie is gereserveerd, voorziet in
enige uitbreiding. Het provinciaal be
stuur streeft naar sanering van slecht
gesitueerde of overbelaste kampeer
terreinen Nieuwbouw van tweede
landse gevangenen, die vaak niet of
nauwelijks op de hoogte zijn van wat
er daar in Thailand gebeurt. Dat
geldt overigens niet alleen voor Thai
land, maar ook voor andere landen,
waar gevangen landgenoten zitten, zo
is mij verzekerd. Van een goede op
vang is geen sprake en de reclasse-
ringsverenigingen zouden meer een
vuist moeten maken.
Combinatie
Merkwaardig is natuurlijk ook de
combinatie van zowel opsporing (De
Gooyer) als hulpverlening, geconcen
treerd in één gebouw (ambassade).
Dit kan leiden tot ongezonde toestan
den, zoals op het gebied van de priva
cy van een gevangene. Het kan
begrijpelijk wantrouwen in de
hand werken *n een goed contact met
een bepaalde gevangene in de weg
staan, bevreesd als deze Is dat alles
wat hij of zij in vertrouwen meedeelt,
wordt doorgebriefd. Het zijn twee ta
ken, die haaks op elkaar staan.
Verder zou Je kunnen zeggen dat nu
er met gemeenschapsgeld twee poli
tiefunctionarissen in Bangkok zijn
gestationeerd, er toch ook geld zou
moeten zijn voor een goede profes
sionele hulpverlening. Het verho
gen van de ene activiteit (opsporen)
moet uiteindelijk lelden tot meer
werk voor de andere taak (hulpverle
nen aan gevangenen).
Tot slot: dé drugsmokkelaar of koe
rier bestaat niet, ook al zijn er wel wat
gemeenschappelijke kenmerken te
noemen. Meestal zijn het mensen die
financieel en sociaal in de knel zijn
geraakt en ln die situatie een gemak
kelijke prooi zijn voor heroïnehande
laren. Met name als ze zeil verslaafd
zijn aan dit spul.
Er zijn er bij, die het zo weer zouden
doen als ze uit de gevangenis komen.
Gedeelte van de Klong Phrem-gevangenis, waar zo'n vier
duizend gedetineerden, onder wie tweehonderd buitenlan
ders hun straf uitzitten.
dat ik de neiging kreeg om de Thaise oud-papier en daar is op zich niets op
wetgeving in mijn eentje te gaan ver- tegen, maar het maakt dit werk wel
anderen." enorm kwetsbaar."
Nu heeft ze met meer zaken te maken
gekregen en beseft dat d&t waanzin
is. „Die wetgeving heb je te respecte
ren. Ook al gaat het anders dan je in
Nederland gewend bent. Ik weet nu,
dat ik alleen maar het maximale kan
doen voor de gevangenen hier. En
met het groepje vrijwilligers gaat dat
erg goed, in samenwerking met de
ambassade."
Dat is ook inderdaad het geval. Ieder
een zet zich vol enthousiasme in. Al
leen en dat valt niet te ontkennen
is het werk voor de gevangenen
(bezoek, boodschappen doen, opvang
familie) gebaseerd op toevalligheid.
Het loopt nu goed. maar er zit geen
enkele structuur achter.
Natuurlijk is het in eerste instantie
de taak van de ambassade zorg te
dragen voor het welzijn van gevangen
zittende landgenoten, maar dit werk
is te veel voor één man. Tweede am
bassadesecretaris Robert Serry heeft
nog meer taken (bevorderen van han
delscontacten. aflopen van recep
ties). terwijl hij haast al een dagtaak
zou hebben aan de zorg voor de ge
vangenen alleen. Vandaar dat elke
hulp welkom Is.
Emmy de Goede pleit er dan ook
voor, dat er wat dit werk betreft een
structuur komt. die de voortgang van
het werk waarborgt. „Die structuur
begint al ln Den Haag met zijn richt
lijnen. Al zou de post die ik nu vervul
maar voor een kwartje op de begro
ting staan, dan kan je al ergens staat
op maken. Nu blijft het liefdewerk-
Recht
De enige vaste lijn die erin zit is dat
ambassades zich in het algemeen op
de hoogte dienen te houden van wat
Nederlanders ln hun gebied over
komt. En hoe dat wordt ingevuld
hangt heel duidelijk af van degene
die deze taak krijgt toebedeeld. Bo
vendien is ambassadepersoneel
vluchtig volk, dat vaak na twee Jaar
een andere standplaats krijgt. En het
is dan maar afwachten wie ervoor in
de plaats komt.
Een werkelijk recht op hulpverlening
bestaat er in feite niet en het goede
werk dat er in Bangkok voor de ge
vangenen wordt gedaan, steunt op
kwaliteiten van toevallig aanwezige
personen. En niet op instructies,
richtlijnen of ambtelijke structuren.
Dat is niet alleen mijn Indruk, maar
ook die van mensen die beroepshalve
te maken hebben gehad met de ge
vangenen en hun situatie daar.
Het bureau buitenland van de geza
menlijke reclasseringsinstellingen,
dat speciaal is opgericht voor Neder
landers die ln het buitenland gevan
gen zitten (laatste cijfers: 297, van wie
175 wegens verdovende middelen)
zou hierin best een actievere rol kun
nen spelen. Er wordt weliswaar nauw
samengewerkt met het ministerie
van buitenlandse zaken, maar het
sturen van een kerstpakketje één
keer per jaar is niet voldoende.
Bovendien schort het ook aan de op
vang van de familie van de Neder-
Dat zijn ln zekere zin de harde Jon
gens, die van het standpunt uitgaan:
helemel of hel. Koop heroïne ln Bang
kok en je maakt duizend procent
winst. Je kunt op deze manier veel
geld maken en als het lukt. dan ben je
binnen. Slaag je niet, pech gehad.
Dan ben ^e ook binnen, maar in de
gevangenis.
Maar dit gaat niet op voor alle gevan-
genen, want veel van hen zijn onder
hevige pressie of misleiding bezwe
ken en te beschouwen als slachtoffer
van deze maatschappij. Heroïne is in
feite een sociaal probleem, de een
raakt erdoor verslaafd en de ander
verdient er veel geld aan. Een afdoen*
de oplossing is niet voorhanden,
maar zoals één van mijn gesprek
spartners het formuleerde, over tien,
vijftien Jaar is er weer een ander
probleem, waar dan weer handel mee
wordt gemaakt.
Het Is een schrale troost voor de zes
Nederlanders die momenteel in Thai
land gevangen zitten en van wie vier
nog heel wat Jaren voor de boeg heb
ben. Geen rooskleurig vooruitzicht,
ondanks de goede zorgen van de vrij
willigers uit de Nederlandse kolonie.
Het enige wat hoop biedt is amnestie
die af en toe wordt gegeven.
Het bureau buitenland geeft samen
met het ministerie van buitenlandse
zaken elk jaar de volgende waarschu
wing uit: Drugs mee naar het buiten
land? Vergeet het maar. Het omge
keerde geldt waarschijnlijk nog ln
veel sterkere mate: Drugs mee uit het
buitenland? Vergeet dat helemddl
maar. Er wordt inderdaad met harde
hand gestraft.
Dit is het laatste verhaal van een
serie van vijf over Bangkok, heroïne
en gevangenen. De overige artikelen
stonden in Trouw van 25, 28 en 30
november en 1 december.
ZUIO-HOUAND
veluwe
midden -
NOORD-BRABANT
OOST-
GEIDERLAND
OOfTIMCHIM^
(NSCHIDI
^•odMOir
