Namibië stemt: grap
met grimmige ondertoon
Op veler verzoeknog eenmaal:
Unieke prijs: f7,25
per set van twee.
DouweEgbertskoffie...lekkere koffie.
Times stopt persen e
in weemoedige sfeeri
Kamer akkoord mei!
EG-geldstelsel
Bestelbon
VRUDAG 1 DECEMBER 1978
TROUW/KWARTET P 14 - RHS
SOLA I ZAMBIA
ZUIDWEST-
r
door Hennie Serfontein
WINDHOEK - De vijfdaagse
verkiezingen die vanaf maan
dag in Namibië worden ge
houden. zijn in sommige op
zichten een grap. Het resul
taat is in ieder geval gemak
kelijk te voorspellen: een
overwinning voor de pro-Zui-
dafrikaanse Turnhalle Allian
tie (DTA). De enige onzekere
factor is nog hoeveel mensen
aan de verkiezingen zullen
deelnemen.
De verkiezingen worden geboycot
door drie belangrijke groeperingen,
de SWAPO, het Namlblsch NaUonaai
Front en de SWAPO Democraten
van 8hipanga. Ook de vijf belangrijk
ste kerken, die de overgrote meerder
heid van de bevolking vertegenwoor
digen. hebben zich tegen de verkie
zingen verklaard. En de vijf westelij
ke mogendheden die besprekingen
hebben gevoerd met Zuld-Afrika over
de toekomst van Namibië erkennen
de verkiezingen evenmin als rechts
geldig.
Een overwinning van de Democrati
sche Turnhalle Alliantie heeft dan
ook niets te betekenen Van de voor
namelijk uit blanken bestaande Ak-
tur partij en van de extremistische,
uitsluitend uit blanken bestaande
HNP en twee onbelangrijke splinter
partijen valt geen enkele opposiUe te
verwachten. Toch zijn alle mogelijk
heden aangewend om er voor te zor
gen dat de DTA een grote overwin
ning en een absolute meerderheid be
haalt en dat zo veel mogelijk mensen
naar de stembus komen, liefst meer
dan 75 procent van de kiesgerechUg-
den: druk van de regering in Pretoria,
van de strijdkrachten, van het plaat
selijke bestuur van de gouverneur
Steyn alsmede door middel van ra
dio-uitzendingen en enorme financië
le middelen die de regering van Zuld-
Afrika ter beschikking heeft gesteld.
Intern
Toch zou het heel gevaarlijk zijn om
te doen alsof deze verkiezingen van
nul en generlei waarde zijn, zoals men
geneigd is in het Westen te doen.
Want hoewel er tal van aanwijzingen
zijn dat de verkiezingen veel weg heb
ben van een farce, toch spelen ze een
belangrijke rol In de Zuidafrikaanse
politiek in het kader van de huidige
internationale onderhandelingen. De
verkiezingen vormen namelijk een
wezenlijke stap ter voorbereiding van
een uiteindelijke interne regeling,
waarvoor men toch een brede inter
nationale steun hoopt te verwerven,
misschien zelfs wel erkenning.
De Zuidafrikaanse minister van bui
tenlandse zaken Roelof Botha heeft
zich deze week Inderdaad verplicht
tot verkiezingen in Namibië onder
toezicht van de Verenigde Naties. Dat
is geheel in overeenstemming met
bepaalde ..verzekeringen" die de
Zuidafrikaanse premier Pieter Botha
in oktober aan het Westen gegeven
heeft. Zuld-Afrika heeft toegezegd te
zullen proberen de grondwetgevende
vergadering van Namibië, die de ko
mende week gekozen wordt, te over
tuigen van de betekenis van een tn-
ternaUonaal aanvaarde oplossing.
Voorwaarden
Een aantal westelijke landen en in
het bijzonder de Amerikanen
schijnt haast in een Jubelstemming te
zijn over deze verzekeringen Ze reali
seren zich echter niet dat Zuid-Afrika
een aantal subUele. maar zeer harde
en nieuwe voorwaarden gesteld heeft
voor dergelijke verkiezingen. Die
voorwaarden betreffen de samenstel
ling. omvang en de rol van de militai
re en politle-eenheden van de Vere
nigde Naties, de datum van de verkie
zingen, een afspraak voor een wapen
stilstand en de functies die de gouver
neur en de vertegenwoordiger van de
secretaris-generaal van de Verenigde
Naties In een overgangsperiode moe
ten krijgen. Deze voorwaarden wij
ken aanzienlijk af van het oorspron
kelijke westelijke plan. dat door
Zuid-Afrika aanvankelijk was geac
cepteerd.
Taktiek
Zuid-Afrika kan een of meer van deze
voorwaarden uiteindelijk als excuus
gebruiken om een internationale re
geling te verwerpen. Dit werd al dui
delijk uit een interview van de Zuid
afrikaanse minister van buitenlandse
zaken onlangs voor de Britse televi
sie. toen hij verklaarde dat „er een
punt zal worden bereikt, waarop we
ons niet verder laten drijven."
Wie de werkelijke bedoelingen van
Zuid-Afrika wil weten, moet kijken
naar wat de leiders van de DTA in
Namibië zelf in privé en in het open
baar zeggen. Daarbij moet vooral ge
let worden op de woorden van de
sleutelfiguur In het plan van de Zuid
afrikaanse regering, rechter Steyn, de
gouverneur van Namibië.
In een Interview met de regeringsge
zinde krant Die Transvaler op 25 no
vember, dat merkwaardigerwijs bij
zonder weinig aandacht heeft gekre
gen, zet Steyn de betekenis van de
verkiezingen van volgende week uit
een en geeft hij aan hoe deze verkie
zingen passen in de Zuidafrikaanse
tactiek. Hij onderstreepte dat de te
kiezen grondwetgevende vergadering
niet slechts het recht heeft om een
nieuwe grondwet vast te stellen,
maar ook om te beslissen over het
plan-Waldhelm. Dus ook over nieuwe
verkiezingen onder toezicht van de
Verenigde Naties in de loop van het
volgend Jaar. Het feit dat de grond
wetgevende vergadering deze be
voegdheid heeft gekregen is. aldus
Steyn. „geheel in overeenstemming
met het beleid van de regering van
Zuid-Afrika. dat erop gericht is de
bevolking van Namibië zelf over haar
toekomst te laten beslissen."
Steyn betoogde dat de partij die een
absolute meerderheid krijgt in de
grondwetgevende vergadering kan
uitmaken of er een tweede ronde van
verkiezingen komt, of dat er onmid
dellijk om onafhankelijkheid zal wor
den gevraagd. De Zuidafrikaanse re
gering zal zich laten leiden door de
besluiten van de grondwetgevende
vergadering en de verkiezingen van
december zijn een beslissende factor
voor de toekomst van Namibië, zo
voegde Steyn daar veelbetekenend
aan toe.
gel van de SWAPO onder leiding van
Andreas Shipanga en het Namibi-
sche Nationale Front ertoe te bewe
gen mee te doen aan een tweede
ronde, ook als deze niet onder toe
zicht van de VN wordt gehouden.
Zuid-Afrika schijnt te hopen dat een
aanzienlijk deel van de SWAPO zal
overlopen naar Shipanga, ondanks
het feit dat de SWAPO-Democraten
nu nog maar weinig invloed hebben
in het gebied.
Geheim
Tien dagen geleden vond er een ge
heime ontmoeting plaats in Pretoria
tussen de Zuidafrikaanse minister
van buitenlandse zaken Pik Botha,
Shipanga en dr. en mevrouw Abra
hams. ook twee voormalige leden van
SWAPO. Tijdens die bijeenkomst
hebben Shipanga en het echtpaar
Abrahams toegezegd, dat ze zeker
mee zullen doen aan een tweede ver
kiezingsronde. ook als deze niet on
der toezicht van de Verenigde Naties
wordt gehouden. Ook zij beschouwen
T=rTTTNAMIBIË
LY j
W-yrrrÏA
de VN als een organisatie die de SWA-
PO steunt. Er zijn zelfs aanwijzingen
dat de Zuidafrikaanse regering finan
ciële steun geeft aan deze dissidente
SWAPO-leden.
De SWAPO heeft haar leden ge
vraagd niet te stemmen. Toch geeft
SWAPO-leider Daniel TJongarero
toe dat een effectieve boycot onmo
gelijk is vanwege de intimidatie van
Zuidafrikaanse kant. In 1973 slaagde
een dergelijke boycot nog wel toen
slechts drie procent van de kiezers
opkwam bij verkiezingen in Ovambo-
land. Tjongarero: „De regering kan
elk opkomstpercentage halen dat ze
wil. Als dat tachtig procent is. dan
haalt ze dat."
Van een onzer redacteuren
De Times heeft tot in de (voorlopig?)
laatste oplage zijn waardigheid ge
toond. „Sir, het is een zeer teleurstel
lende gedachte dat de minder kienen
onder ons nooit de volledige oplos
sing zullen weten van kruiswoord
raadsel nummer 15070," zo schreef
vorige week al lezer M. H. Legge uit
Esher in Surrey. Zelfs hierin was de
Times niets te veel: Gistermorgen
konden de puzzelaars de oplossing
elders in dezelfde krant vinden.
Dit historisch nummer van de Times
biedt weemoed en werkelijkheid
zelfs in de befaamde ingezonden
stukkenrubriek. „Uw meest toege
wijde dienaar" H. M. Saiewitz uit
Londen deelt mee dat hij een rode
roos zal dragen op de dag dat de
Times weer verschijnt en Anthony
en Inga Nicoll getuigden van hun
aanhankelijkheid met de woorden
„wat we ook lezen tijdens uw afwe
zigheid, als u terug komt, komen wij
dat ook dus maak u geen zorgen."
En Brian Court-Mappin uit Londen:
„Ik zeg geen goodbye, alleen auf Wie-
dersehen." Maar daarnaast protes
teert de „vader" van één van de
grafici-chapels bij de Times groep te
gen de uitleg van de uitgevers over
het waarom van de opschorting.
Percentage
Het Is duidelijk dat het opkomstper
centage en het percentage van de
DTA van grote betekenis zijn. Als
minder dan de helft van de kiezers
naar de stembus komt, is het vrijwel
zeker dat Zuid-Afrika niet zal toe
stemmen in een tweede ronde, omdat
in een open strijd de DTA een neder
laag tegemoet zou gaan Maar als er
veel kiezers opkomen, dan kan dat
Zuid-Afrika ook sterken om zich
„neer te leggen" bij afwijzing van een
tweede ronde door de grondwetge
vende vergadering.
Ain de andere kant kan een hoog
opkomstpercentage Pretoria er ook
toe bewegen wèl een tweede stemron
de te houden, desnoods tegen de zin
van de DTA. Dat hoeven geen verkie
zingen onder toezicht van de Verenig
de Naties te zijn; Zuid-Afrika kon
tegen die tijd voldoende redenen heb
ben om dat af te wijzen, bij voorbeeld
een beweerde voorkeur van de Vere
nigde Naties voor de SWAPO.
Zuid-Afrika realiseert zich echter ter
dege dat het vanwege de internatio
nale sympathie van belang is om een
tweede verkiezingsronde te houden.
Daarom hoopt Pretoria de SWAPO-
Democraten een afgesplitste vleu-
Zonder veel pathos gaf de TimesJ
dactie gisteren de laatste ontwikk
lingen en een laatste comments
over de opschorting weer. Die la^
ste ontwikkeling was het zeer zeldC
toegestane spoeddebat in het Lagfl
huis over de Times-zaak. Een laata
vergeefse poging de partijen nog P
elkaar te brengen, want iedereen
het er wel over eens dat de boel eei
maar eens wat moet afkoelen. J),
uitgever, Lord Thomson, meent <ftg
daar twee tot drie maanden vo.,
nodig zijn.
0
Woensdagmorgen had hoofdredafe
teur William Rees-Mogg al voor
laatste keer getoond, waaraan de
mes haar gezag ontleent. „Sinds Ba^
nes in 1817 werd benoemd heeft e
Times tien hoofdredacteuren geha
in diezelfde periode zijn er veerti ,r
pausen geweest. Het enige dat i e
met de pausen gemeen hebben is n
onuitgesproken verantwoordeli, e
heid om de integriteit en de voortd c|
ring van ons instituut te beschi n
men. Het is de allereerste plicht vi e|
een hoofdredacteur van de Times o ir
te zorgen dat hij niet de laatste is e
01
Vannacht om middernacht is h
doek gevallen. De leiding van r6
Times verwacht na de pauze te ku j,
nen doorgaan.
pi
ij
Kiezers laten zich in Windhoek registreren voor de verkiezingen van volgende week.
'den haag (anp) De Tweet1»'
Kamer gaat in grote lijnen akkoo.'?
met de plannen tot invoering van ed»1
Europees Monetair Stelsel (EMfiS
Dat is een systeem dat bedoelt erf";
zone van rust op geldgebied in Eurf11
pa te scheppen. Het EMS is grot
dan de huidige „muntslang" die i h
leen de Bondsrepubliek, de Benelipu
en enkele Scandinavische land! c
omvat. ge
10
Minister Andriesse (financiën) noeipa
de het stelsel een belangrijke stap «e
weg naar een Europese monetai io
unie. Of er sprake zal kunnen zijn vi je
een sprong op die weg zal, zo zei h n
moeten blijken. oi
ni
Bij het Kamerdebat werd teleurst<>ig
ling uitgesproken over de afwijzen!
houding van Engeland ten aanzii ni
van dit stelsel. In een motie vroeg el
PvdA-woordvoerder Patijn de mini m
ter van financiën zodanige regels
te stellen dat het voor alle lid-stat<
van de EG mogelijk zal worden of\
het EMS redelijkerwijs te aa
vaarden.
Van de zijde van de fracties van CDa
WD en D"66 werd een motie-Notej
boom ingediend om te bewerkstel^
gen dat in de meer definitieve fa?
van het stelsel een werkelijk Europj
se munteenheid wordt tot stand
bracht.
Beide moties komen later in stenf
ming.
Zwaar verzilverde koffielep eitje
bij Douwe Egberts koffie.
A"Hanckam**: dit sierlijke model "met de
Hanckam" dateen uit de vroege 19de eeuw, de
Laar-Biedermcier-penode. Lengte 10.8 cm.
B. "Parelrand": in de tijd van Lodewijk de
Zestiende (1754-1793) was de voorname, ingetogen
parelrand een van de meest geliefde motieven. Lengte 10,9 cm.
C. "Stijlappel": de gedraaide steel stelt de
windingen van een klimplant voor. het bolletje een
kleine appel; twee typische natuurmotieven uit de Art
Nouveau-periode. Lengte 11.5 cm.
Kent u ze nog? De zwaar verzilverde koffielepeltjes waar
mee Douwe Egberts deze zomer al zovelen een plezier
deed (onze excuses als uw aanvraag toen door de grote
belangstelling niet gehonoreerd kon worden).
Welnu, op veler verzoek en omdat dit de geschenkentijd
bij uitstek is, heeft Douwe Egberts nog een beperkte hoe
veelheid lepeltjes laten vervaardigen. U kunt ze nog geduren
de enkele weken verkrijgen. Elk van de drie afgebeelde lepel
tjes is verkrijgbaar in een serie van 2 stuks voor slechts f 7.25
plus 2 uitgeknipte D.E.-vrouwtjes
uit de voorkant van elk pak D.E.-
koffie. Deze klassieke lepeltjes uit
de zilverstad Schoonhoven dragen
het keur van de zware verzilvering
(basis 100). U kunt ze meteen af
halen bij één van de D.E.-
geschenkencentra. Of u gebruikt
de bon hiernaast.
Geschenkencentra: Amsterdam -
Stadionweg 168 Rotterdam - Meent 85/
Den Haag - Theresiastraat 32 Utrecht
<- Vleutensevaart 3 (bij D.E Keulsekade)
Arnhem - Stationsplein 28 Enschede -
Langesrraat 54 Eindhoven - Hooghuis-
stra.it 31 Heerlen - Het Loon (naast
ANWB) Joure - D.E.-plein 3.
A..
B..
C
Stuurt u mij s.v.p. de volgende sets a 2 lepeltjes:
-f.
-f.
-f.
f.
set(s) "Hanckam" a f7,25 p. set
set(s) "Parelrand" a f7,25 p. set
set(s) "Stijlappel" a f7,25 p. set
Totaalbedrag
rpstcode:-
Ingesloten stuur ik t.n.v. Douwe Egberts "koffielepeltjes"
gironummer 79900, Utrecht, mijn girobetaalkaart
bank- of Eurocheque giro-overschrijvingskaart ten
bedrage van f(Op deze laatste gaarne ook invullen
aantal sets en type lepeltje.jTevens stuur ik hierbij
D.E.-vrouwtjes (aantal bestelde sets x 2).
Plaats:
Stuur deze bon, samen met het betaalmiddel en
de D.E.-vrouwtjes, in één envelop naar: Douwe
Egberts "koffielepeltjes", postbus 2076, 3500 GB
Utrecht. U krijgt uw lepeltjes dan na enkele weken
thuisgestuurd.
(je weet dat f goed is)
