lowjet-defensie niet duurder
Staking zet Duitse harmonie onder druk
burgemeester Gaza
telt harde eisen
geef m een
Blacks. Decker
Mengistoe: Eritrea verslagen
Justitie Suriname:
ook ministers horen
Leden Peoples Temple
wilden Carter doden
Nixon debatteert in Oxford
staat voor u klaar 1
j'sjernenko neemt voorname plaats in
ilestinadag rustig verlopen
Acht vissers
Spaanse boot
doodgeschoten
Kerncentrales in
Tsjechoslowakije
en België lek
Val van stad Keren verlies laatste bolwerk
Onderzoek fraude gaat voort
DERDAG 30 NOVEMBER 1978
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
7
HINGTON (Reuter. UPI) De
rikaanse geheime dienst doet
irti onderzoek naar beweringen dat
1 fn van de Peoples Temple sekte
v plan waren om hoge Amerikaan-
it unctionarissen te doden. Zo zou-
leden van de sekte, waarvan 909
jstfen zelfmoord pleegden op 18 no-
iber. van plan geweest zijn om op
)e$ democratische partijconventie in
>b< nphis president Carter en vice-
I sident Mondale van de Verenigde
ten van het leven te beroven. De
eufcerikaanse geheime dienst heeft
rlfvernomen van de advocaat Mark
die de sekte wel heeft bijge-
Overlevenden van de sekte vertelden
aan verslaggevers dat leider Jones in
maart twee keer Sowjet-diplomaten
had ontmoet. Zij geloofden dat de
Sowjet Unie voor een nieuw onderko
men voor Jones en zijn volgelingen
zou zorgen.
Een woordvoerder van de Sowjet am
bassade verklaarde dat zijn land
„niets van doen had met de Peoples
Temple, een zuiver Amerikaanse or
ganisatie".
Het Russische partijblad, de Prawda,
noemde eergisteren de leden van de
sekte „dissidenten", die gevlucht wa
ren voor de Amerikaanse onderdruk
king. „Zelfs in de oerwouden van
Guyana leefden zij in angst dat de
straffende hand van de Amerikaanse
„autoriteiten ook daar naar hen zou
reiken", zo meent het Sowjet-blad.
Zij waren immers de „autoriteiten
onwelgevallig" door hun overtuiging
en hun acties.
Oudere leden van de sekte, die de
zelfmoordceremonie niet meege
maakt hebben zijn gisteravond in
New York aangekomen. Volgens
Amerikaanse bronnen zijn er nog
tachtig overlevenden.
)SKOU (Reuter, UPI) De Opperste Sowjet heeft gisteren
^begroting voor volgend jaar gepresenteerd. Het nieuwe lid
n het Politburo, Konstantin Tsjernenko nam een ereplaats
op de voorste rij.
r irnenko, die in het Politburo be-
md werd. radat Kiril Mazoerow
Jandag eruit gezet werd. zat op
elfde rij als president Brezjnew,
j mier Kosigin, partij-ideoloog
*-low en partijkaderdirecteur Kiri-
j. Tsjernenko wordt nu alge-
j^Jen gezien als opvolger van de 71-
n( ge Brezjnew.
defensiebegroting voor volgend
zal volgens de officiële cijfers
meer zijn dan de begroting van herstel
ijd jaar. De minister van financiën
gl mde gisteren het bedrag van 17,2
L» jard roebel (53 miljard gulden),
ajt bedrag is gelijk aan zeven procent
g. i de totale Russische begroting.
e( gens westerse deskundigen is de
defensiebegroting niet volledig weer
gegeven. omdat de kosten van de
inlichtingendienst, de ontwikkeling
van wapens en andere uitgaven niet
op de defensiebegroting staan. Ame
rikaanse schattingen wijzen er op dat
de Sowjet Unie per jaar meer dan 200
miljard gulden aan defensie uitgeeft.
De Verenigde Staten zeggen zelf aan
de defensie 220 miljard gulden uit te
geven.
Uit de toespraak van de Russische
minister van Financiën kan men op
maken dat de Sowjet-economie zich
voor een deel herstelt van de achter
uitgang in 1978. De inkomsten zou-
ADVERTENTIE
Konstantin Tsjernenko
den volgend jaar 810 miljard gulden
bedragen, terwijl de uitgaven ander
half miljard gulden minder zouden
zijn. Het nationale inkomen groeit
met 4,3 procent, de industriële groei
bedraagt 5,7 procent.
Volgens NAVO-woordvoerders in
Brussel blijft het westen er rekening
mee houden dat de Russische uitga
ven voor defensie leder Jaar met vier
vijf procent toenemen. Secretaris
generaal Luns zei al eerder dit Jaar
dat de Sowjet-Unie dertien procent
van de begroting bestemt voor defen
sieuitgaven.
In Roemenië rekent men op het ogen
blik op een confrontatie met de Sow
jet-Unie. Komende vrijdag zal, zo zeg
gen regeringswoordvoerders in Boe
karest, de Roemeense president
Ceausescoe zich mogelijk scherp op
stellen tegenover de Sowjet-Unie en
andere bondgenoten van het War-
schoupact. Ceausescoe is voorbereid
op een langdurige open polemiek met
de Warschaupact-landen, zonder dat
hij zal proberen uit het pact te stap
pen, aldus de woordvoeders.
Dinsdag werd het gerucht verspreid
dat de ambassadeurs van de War
schaupact-landen uit Boekarest te
ruggeroepen zouden zijn vanwege het
verschil van mening van de pactlan-
den met Roemenië. ZIJ verschenen
echter gewoon op een officiële recep
tie in Roemenië.
Richard Nixon schudt de hand van bewakingspersoneel in Parijs.
LONDEN (Reuter, UPI) De
voormalige Amerikaanse presi
dent Richard Nixon is gisteren in
Engeland aangekomen voor zijn
eerste openbare toespraak buiten
de VS sinds zijn smadelijke aftre
den in de zomer van 1974.
Nixons publiek is de Oxford
Union, de beroemde debatteer-
club van de gelijknamige universi
teit. De verwachting is dat zijn
gehoor hem het vuur na aan de
schenen zal leggen niet alleen als
het om Watergate gaat maar ook
om Nixons anticommunistische
uitspraken, bijvoorbeeld ten tijde
van de Vietnamoorlog. Ook buiten
het gebouw van de Oxford Union
zal het onrustig zijn. Er is al een
protestgroep gevormd.
Het optreden van de ex-president
in Oxford past in zijn verlangen
ook nu nog de rol van „wijze
staatsman" te vervullen in de
Amerikaanse politiek. Hij ziet
voor zichzelf vooral een rol in de
buitenlandse politiek van de VS.
Die pretentie bleek eergisteren
ook tijdens het vraaggesprek voor
de Franse televisie. Hij ging uitge
breid in op vragen van kijkers en
stelde onder meer dat. als hij pre
sident was gebleven, de Amerika
nen de communisten ip Vietnam
hadden verslagen.
Het is Nixons eerste bezoek aan
Europa sinds 1970. Enkele jaren
geleden deed hij van zich spreken
door op uitnodiging van de nu
overleden Chinese leider Mao Tse-
toeng een „privé-bezoek" aan Pe
king te brengen. Sindsdien heeft
Nixon nog geprobeerd Australië te
bezoeken, maar daartegen rees zo
veel verzet, riat hij maar niet is
gegaan.
!el JRO, TEL AVIV (Reuter, UPI, AP, AFP) De burgemees-
van Gaza Rasjad al Sjawa heeft gisteren verklaard dat hij
>ei it zal onderhandelen over zelfbeschikking als Israël niet van
hjjroren een serie eisen inwilligt, waaronder autonomie voor
Palestijnen.
11 betekent een nieuwe slag voor
pogingen om een tijdschema
te stellen, dat een vredesver-
e4g tussen Israël en Egypte ver-
°Tidt net verkiezingen in de Ga-
rïi' trook en op de westelijke Jor-
za in -oever. Algemeen werd aan
komen dat de Arabieren in de
ielpas:rook gretiger zouden in-
m op de formule voor zelfbe-
sfcikking van Camp David, dan
'sl1 op de Jordaan-oever.
idl
5Sl
is i voorwaarden voor onderhan-
t ingen gaf hij zes punten op. die
w na alle zeker op een vierkante
rij ijzing zullen stuiten. Hetzijr.
ie zekering van deelname van de
i® O aan de onderhandelingen:
d i voorafgaande aanwijzigng
tyrent de uiteindelijke status
de bezette Arabische gebie-
na de overgangsperiode van
Jaar; vooraf vastgestelde
^fenzen van onze toekomstige
at"; verwijdering van alle Jood-
nederzettingen uit de Gaza-
dSook; garantie, dat de Palestij-
in het buitenland naar de be
te gebieden kunnen terugke-
i; terugbrenging van oost-Jeru-
em onder Arabisch gezag. Ras-
ÜUI is tot dusver als een gematigde
J Ier van de Palestijnen be-
g^iouwd.
Palestinadag, de 31ste verjaardag
van de opdeling van Palestina door
de Verenigde Naties is gisteren op de
westelijke Jordaanoever zonder noe
menswaardige incidenten verlopen.
Hier en daar gooiden Arabische stu
denten met projectielen naar Israëli
sche legervoertuigen en op een aantal
plaatsen werden de colleges ver
zuimd.
Egypte streeft naar het bereiken van
een „logische en voor beide partijen
aanvaardbare formule" die de hervat
ting van de vredesonderhandelingen
met Israël mogelijk zou maken. Dit
heeft de Egyptische premier, Moesta-
fa Khalil, bij zijn vertrek uit Cairo
(via Parijs) naar de Verenigde Staten
meegedeeld.
Khalil zei dit in commentaar op de
nieuwe Egyptische voorstellen, maar
hij ging hier niet nader op in. Hij
vermeed vragen over het tijdschema
dat Egypte wenst voor het instellen
van autonomie op de westelijke Jor
daanoever en Gaza.
De Egyptische eerste-minister heeft
twee boodschappen bij zich: een voor
president Carter en de tweede is vol
gens welingelichte kringen bestemd
voor de Israëlische premier. Mena-
chem Begin. Hij zal voor zijn terug
keer over tien dagen in Cairo het
Egyptische standpunt uiteenzetten
aan de staatshoofden van enkele Eu
ropese landen.
LAS PALMAS (Reuter, UPI) Acht
Spaanse vissers zijn gisteren doodge
schoten bij een aanval op hun vissers
boot nabij de kust van de Spaanse
Sahara. De boot werd vermoedelijk
geënterd door strijders van Polisario,
de bevrijdingsbeweging in de weste
lijke Sahara.
Drie opvarenden van de Spaanse vis
sersboot wisten te ontkomen met een
reddingsbootje. Zij werden door een
andere vissersboot aan boord geno
men. Hun eigen vissersboot werd op
geblazen en tot zinken gebracht.
Polisario heeft afgelopen maand de
verantwoordelijkheid voor twee
soortgelijke aanvallen op vissersbo
ten voor de kust van de westelijke
Sahara opgeëist. Volgens Polisario
hadden de boten de territoriale wate
ren betreden.
In Madrid zijn in de nacht van dins
dag op woensdag negentien Spaanse
republikeinen gearresteerd in een ho
tel, waar zij een „internationaal hof"
bijeenriepen om de misdaden van het
voormalige Franco-regime te veroor
delen.
Volgens de politie zijn de gearresteer
den leden van een illegale republi
keinse partij. Het tribunaal wilde de
rehabilitatie van gevangenen van het
fascisme, de ontbinding van de vèilig-
heidsdienst en compensatie voor
slachtoffers van fascistische mis
daden.
BRUSSEL (ANP, Reuter) In
de Belgische kerncentrale Doel
2 bij Antwerpen is een lek ge
constateerd in de stoomgene
rator van de centrale. Dit ver
klaarde gisteren de voorzitter
van de cultuurraad in Vlaande
ren. Een vrouwelijke werkne
mer werd blootgesteld aan
straling. De directie van de
kerncentrale heeft het ongeval
ontkend.
Een Tsjechoslowaakse kern
centrale is in februari 1977 bui
ten werking gesteld na een on
geval, zo meldt Charta '77, de
beweging voor de mensenrech
ten in Tsjechoslowakije. De
centrale heeft al twee dodelijke
ongevallen veroorzaakt en het
gebied waarin de centrale
staat, is besmet, aldus Charta
'77. Bovendien zijn volgens
Charta *77 enige malen radio
actieve elementen gestolen uit
de centrale, die in het zuid
westen van Slowakije staat.
Eveneens in februari 1977
kwam radio-actieve vloeistof
via de afvoer in een rivier te
recht en ontsnapte er radio
actief gas via de air-conditio
ning. De ongevallen werden
niet gemeld aan het Internatio
nale Bureau voor Kernenergie
van de Verenigde Naties in We
nen, aldus Charta 77.
NAIROBI (Reuter, UPI) De Ethiopische leider kolonel Mengistoe heeft gisteren de val van
de stad Keren, het laatste bolwerk van de afscheidingsbeweging in Eritrea, een 'belangrijk
succes, niet alleen voor het Ethiopische volk maar voor heel het proletarisch internationalis
me' genoemd. Zonder de hulp van de socialistische landen zou het niet zijn gelukt, aldus de
Ethiopische dictator.
Mengistoe zei dat na vier jaren strijd
Ethiopië zijn oude grenzen weer terug
heeft gekregen. Ook de Ethiopische
ambassadeur in Kenia deelde giste
ren op een persconferentie mee dat er
een einde is gemaakt aan 17 jaar
rebellie in het noorden van Eritrea.
Volgens de ambassadeur zijn de guer
rillastrijders 'definitief verslagen' al
ontkende hij niet dat er hier en daar
nog haarden van verzet zijn overge
bleven.
De correspondent van het persbu
reau Reuter, die getuige is geweest
van de herovering van Keren door de
Ethiopische legers zegt dat de leden
van het Erltrese afscheidingsfront ge
zworen hebben dat ze de strijd vanaf
het platteland verder zullen voeren.
De Eritreërs zijn ervan overtuigd dat
ze niet tegen het bewind in Addis
Abeba maar tegen de Sowjet-Unie
strijden.
Het front adviseerde vorige week de
40.000 bewoners van Keren de stad te
verlaten. In de stad is haastig het
luchtdoelgeschut onklaar gemaakt.
Bruikbare voorraaden en uitrustings
stukken zijn zoveel mogelijk verza
meld. In de omgeving van Keren heb
ben intussen andere vrijheidsstrij
ders vertragingsacties uitgevoerd te
gen de troepen van Ethiopië.
De vlucht van de Eritreërs naar de
bergen wordt nog bemoeilijkt door de
luchtaanvallen van de Ethiopische
straaljagers. Volgens woordvoerders
van het Volksbevrijdingsfront zou
den bij een beschieting van een kam
pement tien mensen zijn omgekomen
en 65 gewond. Overdag verbergen de
vluchtelingen, meest ouderen en kin
deren. zich op de met heesters be
groeide hellingen.
Van onze correspondent
PARAMARIBO De justitie in Suriname gaat onverdroten
verder met haar onderzoek naar een eventuele verkiezings
fraude in het district Commewijne en het misbruiken van
ambtelijke diensten aan particulieren en politieke partijen.
ADVERTENTIE
-
HetGoudenTeam C
De onderdirecteur (dat is: de loco-
secretaris-generaal) wan het ministe
rie van opbouw, mr A. M. Seedorf, is
inmiddels voor de rechter-commissa-
ris geleid en hij zag daar zijn voorar
rest voorlopig met dertig dagen ver
lengd. Het dossier-Seedorf is inmid
dels al zo'n honderd pagina's dik.
Verwacht kan worden, dat de justitie
straks ook de betrokken ministers zal
horen. Het gaat hierbij vooral om
premier Henck Arron en de minister
van opbouw, Michael Cambridge.
Voor een verhoor Inzake een ambts
misdrijf is weliswaar toestemming
van het parlement nodig, maar het
openbaar ministerie stelt zich nu op
het standpunt dat de ministers niet
als ambtsdragers, maar als politieke
leiders in deze zaak betrokken kun
nen zijn en daarom zonder meer ge
hoord kunnen worden.
Het onderzoek wordt verricht door
het hoofd van de recherche, hoofdin
specteur R. Brewster die voor deze
gelegenheid een team van Juist van
de politie academie in Apeldoorn te
ruggekeerde Jonge officieren om zich
heen verzameld heeft. De leiding
heeft de officier van Justitie, mr F.
Kruisland.
Inmiddels heeft het persbureau Infor-
ma kans gezien in zijn dagelijks bul
letin een verslag te publiceren van
het verhoor, dat mr Seedorf is afgeno
men. Daardoor hebben alle Suri
naamse kranten en radiostations van
de feiten uit dit verslag kennis kun
nen nemen.
Voor de hoofdredacteur van Informa,
Jozef Slagveer. had deze publicatie
het onaangename gevolg dat ook hij
op het politiebureau werd ontboden
voor een verhoor. Hij heeft zich ech
ter als Journalist op zijn verscho
ningsrecht beroepen en geweigerd
zijn bron te noemen.
^or Henk Thomas
an de vreedzame industriële verhoudingen in de Bondsrepubliek is met
derde grote stakingsactie van dit jaar een einde gekomen. Na
akingsacties in metaalindustrie (Baden Wiirttemberg) en in de grafi-
Jhe industrie at voorjaar, is dinsdag in ondernemingen van acht
taaiconcerns in het Ruhr- en Rijngebied door 37.000 georganiseerde
ërknemers het werk neegelegd.
tegenmaatregelei van werkgeverskant
i^amen niet onverwacht, maar wel snel:
pt andere staalbidrijven worden met in-
g van morgen utgesloten, waardoor nog
29.000 werknimers een beroep zullen
•eten doen op d? (welgevulde) stakings
van de InduJtriegewerkschaft Metall
1 Metall i In he arbeidsconflict, het eer-
in de staaliidustrie sinds een halve
zijn inclusef de niet-georganiseer-
ruim 85.000 nensen betrokken.
verwachting s. dat dit aantal spoedig
nzienlijk zal benemen, want de door de
J-Metall uitveitoren stakingsdoelen zijn
staalconcern, die leveren aan de auto-
bbieiindustrie.Als de staking langer gaat
|ren, en daamee wordt door iedereen
pening gehouien, dan zullen de autofa-
eken binnen twee weken zonder grond
stoffen zitten en dus niet meer kunnen
produceren. Duurt de actie nog langer, dan
zal ook de machine-industrie niet onge
moeid blijven.
De drie botsingen tussen werkgevers en
werknemers hadden dit jaar niet alleen
betrekking op de loonshoogte. maar vooral
op het behoud en liefst de vermeerdering
van het aantal arbeidsplaatsen. De grafi
sche industrie stond voor omvangrijke in
vesteringen (fotografisch zetten), die verlies
van arbeidsplaatsen zouden betekenen, ter
wijl de metaal- er. staalindustrie kampen
met een teruglopende vraag, produktie-
overcapaciteit en massa-ontslagen.
Laatste bod
De IG-Metall. geconfronteerd met een ver
mindering van 70.000 arbeidsplaatsen sinds
1970. waarvan 41.500 in de afgelopen drieën
eenhalf jaar. eiste in de onderhandelingen
met de werkgevers een vijf procent hoger
loon en een geleidelijke (over 5 Jaar uit te
smeren) verkorting van de werkweek van 40
tot 35 uur. Het laatste bod van de staal-
werkgevers vorige week vrijdag behelsde
een loonsverhoging met drie procent en een
uitbreiding van het aantal vakantiedagen
tot zes weken.
Volgens de werkgevers zal inwilliging van
de 35-urige werkweek neerkomen op een
loonsverhoging met minstens vijftien pro
cent. Bovendien, zo menen zij, zal het door
de vakbonden beoogde effect op het aantal
arbeidsplaatsen niet worden bereikt, omdat
door de hogere loonkosten de concurrentie
positie verder zal verslechteren. En dat zal
arbeidsplaatsen kosten.
Eugen Loderer, voorzitter van de IG Metall,
gaf onlangs in een vraaggesprek met „Der
Spiegel" toe. dat de staalindustrie vier zeer
moeilijke Jaren achter de rug heeft. Hij
meent echter, dat er verbetering in de situa
tie komt: de staalvraag trekt weer aan.
waardoor de prijzen omhoog gaan en de
produktiecapaciteit beter benut wordt. De
staalexport steeg in de eerste acht maan
den van dit jaar met ongeveer 20 procent,
terwijl de staalinvoer met slechts vijf pro
cent groeide.
Slagen om de arm
Bovendien, vervolgt Loderer. zijn de loon
kosten per ton staal met vijf procent ge
daald als gevolg van de betere capaciteits
benutting en de hogere produktiviteit. Ten
slotte, aldus de IG-Metall voorzitter, wijzen
alle schattingen op een toenemende bedrij
vigheid volgend Jaar Welke schattingen
Loderer op het oog heeft, maakt hij overi
gens niet duidelijk. Het staalconcern
Hoesch, waar eveneens gestaakt wordt,
houdt, hoe dan ook, bij het blikken in de
toekomst veel slagen om de arm.
Loderer noemt arbeidstijdverkorting een
„gebod van deze tijd", dat kan worden
gebaseerd „op zowel arbeidsmarktpolitieke
als op humanitaire gronden." Op grond van
het arbeidsmarktpolitieke argument ver-
weprt hij het werkgeversaanbod het aantal
vakantiedagen uit te breiden tot dertig da
gen. omdat de gevolgen daarvan voor de
produktle gemakkelijk zijn op te vangen
door overuren in te lassen. Met betrekking
tot het humanitaire argument zegt hij: .het
moet ons te denken geven, dat er tegen
woordig nog staalarbelders te vinden zijn,
die ouder zijn dan 57 jaar en dat aan de
andere kant jongelui niet bereid zijn in
staalfabrieken te werken. Die weten name
lijk, dat hitte, lawaai, stof en gassen slecht
zijn voor de gezondheid."
Deuk
Niet alleen de hogere looneisen en de strijd
om het behoud van arbeidsplaatsen hebben
het Duitse harmoniemodel gedeukt. De
Westduitse harmonie, waarop buitenlandse
ondernemers wel wijzen ter verklaring van
het „Wirtschaftswunder" met de bedoeling
hun natuurlijke tegenstanders williger te
maken, is verder onder druk komen te staan
door het proces voor het Constitutionele
Hof (Bundesverfassungsgerlcht) in Karlsru
he. dat eergisteren, tegelijkertijd met de
stakingen, is begonnen. De vakbonden heb
ben zich, sinds het indienen van de klacht,
mei 1977. uit het centrale overleg terugge
trokken.
De werkgeversorganisaties hopen, dat in dit
proces de in mei 1976 met overweldigende
meerderheid aangenomen wet over de me
dezeggenschapsverhoudingen in Westduit
se bedrijven, in strijd met de grondwet
wordt verklaard. In die wet, waarvoor des
tijds noch werkgevers, noch werknemers
warm konden lopen, wordt de raad van
commissarissen van elke onderneming met
meer dan 2.000 personeelsleden samenges
teld uit tien vertegenwoordigers van aan
deelhouders, tien vertegenwoordigers van
de vakbeweging plus een neutrale vooizlt-
ter, die bij het staken der stemmen de
doorslag kan geven. Daarnaast komt in de
raad van bestuur één vertegenwoordiger te
zitten, die het vertrouwen van personeel en
vakbonden geniet
Volgens de werkgevers brengt deze regeling
de grondwettig gewaarborgde vrijheid van
contact in gevaar, omdat de vakbonden op
twee stoelen komen te zitten, terwijl er voor
hen maar één dient te zijn.
De ironie wil, dat voor de medezeggen-
schapswet van 1976 de staalindustrie model
heeft gestaan. Daar hebben ze sinds 1951
gezorgd voor een grote sociale rust. Ironisch
is ook, dat de „Arbeitsdirektoren" in het
huidige staalconflict de zijde van de werk
gevers hebben gekozen. De sociale onrust
leert vooralsnog, dat de nieuwe medezeg
genschapsverhoudingen niet zonder meer
leiden tot arbeidsvrede. Evenmin, dat een
vakbondsvertegenwoordiger in de onderne
mingsleiding er per definitie toe leidt, dat
het overleg over arbeidsvoorwaarden er een
wordt van vier handen op één buik.
