Ook gokapparaat komt aan banden Tekening van een lezer rouw >atiënt moet zich tegen medische systeem weren' Commentaar tlantique of Orion Vereniging wil meewerken maar vraagt positieve oplossing mposium over taak van de cliënt WERELDWÜD 6ELANCEERD: ANWAR TRAVOLTA MENACHIM NEWTON-JOHN 'Spelelement moet blijven' Staat de postcode rin een advertentie of brief?' Gebruik'mdan alsu reageert en...vergeet ook uw eigen postcode niet pttpost moeder wordt óók moe verontrustend george gekrakeel keuze monster? mag niet succes IIDERDAG 30 NOVEMBER 1978 BINNENLAND TROUW/KWARTET >ervlakkig toepassing van het roudigheidsprincipe pleit voor onmiddellijke vervanging van leptunes; de verouderde mari- latrouille vliegtuigen door Ori- van Amerikaanse makelij. De >ns zijn niet alleen goedkoper hun concurrent de Atlantique, 1 r blijken naar marine-men- verzekeren in de.praktijk [eendien nog het beste te vol- ï.en. Waarom dan nog een mi- r. t langer onderhandeld over de ise Atlantique, die niet alleen duurder is, maar waarvan bo- n lien nog maar moet worden ns wacht of die wel zo goed zal ji illen?? lv gens hetzelfde eenvoudigheids- cipe zou het echter juist ook de erlandse regering de Fokker «tuigindustrie een enorme rsmoeten besparen. Want vast- Dett dat de Fransen op enigerlei pfe Fokker zullen laten meepro- en van een eventuele order, en over het hoe bestaat nog ie chil van mening, di lg gaat dus in wezen om twee op eipelf eenvoudige afwegingen, 1 elkaar echter angstvallig in iwicht houden. De Orion is d Ikoper, beter ook wellicht en 'ei ient dus, zeker ook gegeven h afkeer van welke vorm van dan ook, de voorkeur. e( erzijds weegt echter ook de w omst van Fokker zwaar. Het etrijf moet alle zeilen bijzetten het hoofd boven water te hou- Steun van Franse zijde kan bij zeker helpen, at )alans dreigt nu ten gunste van 2 )rion uit te slaan door aanzien- ,e complicaties over het hoe van «Franse steun. Nationalistische Z1t>elens zijn daar debet aan. nt uiteindelijk gaat het om de 14van elk van de Europese landen rijen zich langzaam ontwikkelen de Europese vliegtuigindustrie, die het moet kunnen opnemen tegen het Amerikaanse overwicht. De Nederlandse regering neigt er nu toe om de verwikkelingen rond deze kwestie te laten voor wat zij zijn en het tijdsargument te hante ren om nu maar de Orion aan te schaffen. De Fransen hebben te laat en onvoldoende gereageerd, jammer, dan toch maar het Ameri kaanse toestel aangeschaft, want we kunnen de Lockheed-fabrieken toch onmogelijk langer op sleep touw houden. Trouwens de marine wordt ongeduldig. Naar onze mening zou de regering aldus handelend wat al te gemak kelijk het dilemma uit de weg gaan. Het kabinet zal daarom iede re gelegenheid tot uitstel en die is er moeten aanwenden om de kwestie met Frankrijk tot op de bodem uit te praten. Eerst dan kan er van een reële afweging sprake zijn. Er staan grote belangen op het spel, zoals onze werkgelegen heid en een goede ontwikkeling van de Europese vliegtuigindu strie. Vooral ook dit laatste aspect be hoeft de aandacht, omdat een deel van de verwikkelingen er zijn oor zaak in vindt dat de een (Fokker) niet de onderaannemer wil zijn van de ander (Frank-Dassault) en om gekeerd. Zo'n prestigeslag kan on mogelijk de werkgelegenheid die nen. De regering biedt het echter een unieke kans een bemiddelende rol te spelen. Toepassing van het eenvoudig heidsprincipe is mooi, maar het mag zeker niet uitmonden in een zekere gemakzucht. Het voorstel van minister Van Aardenne om de beslissing met nog een week uit te stellen verdient daarom zeker steun. tweede taak zag de Rotterdamse Boof: doen wat er gezegd wordt, at ligt inderdaad wat slecht in het hloor tegenwoordig, maar toch.") Ik bijvoorbeeld op moeten houden 53 roken, aldus Sperna Weiland. 'laar ik kan zonder sigaret geen ^1 schrijven.") Dat dit soort dingen t lukt, komt volgens hem omdat ileven in een gestoorde samenle- „waarin mensen zichzelf of el- rziek maken." De Britse psychia- Alexander zag de oorzaken in te- :1tetrijdige eisen van samenwerking wedijver met anderen. Dat levert s<r iedereen een persoonlijk conflict 5®jdat slechts bij uitzondering wordt a elost. 1 euwe mondigheid patiënt zal zich ook bezig moeten ,1 den met de discussie over hoe ver geneeskunde moet gaan. Het is te r om alles te doen wat technisch ;elijk is, aldus Sperna Weiland, ir wat wel en wat niet? De Leidse ca dr. H. M. Terborgh-Dupuis ak in dit verband van een „nieuwe idigheid van de patiënt", na de Je mondigheid die inhield dat je terug kunt zeggen tegen de dok- - iciug rwuui v—- ^en kunt meebeslissen over de be- door Barend Mensen BLARICUM De speelautomaat staat in een kwade reuk. Niet zozeer de bij de jeugd zo geliefde flipperkast, bowling, schijfschieten, het edele vermaak van het onderzeebootjagen en wat de laatste jaren verder nog uit de onuitputtelijke fantasie van de spelontwerpers is voortgekomen. Wel de gokapparaten, die geld opslokken en maar zelden bereid zijn daarvan iets terug in het bakje te laten vallen. Blijkens een in april in de Staatscou rant gepubliceerd kabinetsbesluit gaat de regering iets aan het automa- tenprobleem doen. Zij wil de wet op de kansspelen zodanig wijzigen, dat ook de (nu nog illegale) geldspeelau- tomaten daaronder vallen. De exploi tatie van die dingen wil zij aan een reglementering onderworpen zien. Het is bepaald niet zo dat de exploita tie van speelautomaten tot dusver vrij gelaten is. Enige jaren na de oorlog al begon de ene gemeente na de andere verordeningen vast te stel len waarbij, plaatselijk dus. het ex ploiteren van speelautomaten in het algemeen aan een vergunning werd gebonden. Later kwam het automa- tenspel onder de wet op de kansspe len (1964) te vallen. Duidelijkheid kwam er hierdoor niet. Vrijwel alle, niet-uniforme voorschrif ten van de gemeenten werden in arti kel 30 van die wet samengebundeld. Als eis werd namelijk gesteld het verkrijgen van een vergunning van de burgemeester die daaraan dan naar eigen inzicht voorwaarden kon ver binden. Maar er werd tenminste ver schil gemaakt tussen onschuldige oe- fenspelen (buiten de wet) en appara ten waarvan de technische werking niet of vrijwel niet door de spelers is te beïnvloeden. Automaten waarbij men een zogenaamd „vrij spel" kan behalen werden na een uitspraak van de afdeling rechtspraak van de Raad van State toegestaan, en wel op grond van de overweging dat een vrij spel niet als een materiële prijs kan worden gezien. Echte geldspeelauto- maten, waarbij het louter om het winnen van een geldprijs gaat. wer den op grond van artikel 1 als ontoe laatbare kansspelen verboden. In ge vallen waarin de baten ten goede komen van een goed doel kan het gebruik ervan bij uitzondering wor den toegelaten. i een onzer verslaggevers J STERDAM De patiënt moet zich zo lang mogelijk i] eerstellen tegen het medische systeem geen patiënt ■j, -den dus. Want wie er eenmaal in zit, komt er niet zo gauw 1 ir uit. Deze raad stelde prof. dr J. Sperna Weiland gisteren Straal op een symposium over „De taak van de patiënt in de ;epefening van de geneeskunde". Verwarring De praktijk van de laatste jaren nu heeft geleerd dat de huidige wetge ving ten aanzien van het verschijnsel „automaat" onvoldoende is. verwar ring veroorzaakt en niet aansluit op de eigentijdse vorm van ontspanning en vermaak die het spelen ermee is geworden De onduidelijkheid heeft een ongewenste ontwikkeling bevor derd die tot op zekere hoogte al niet meer is terug te draaien. De automaat die het winnen van een vrij spel toestaat is in veel etablisse menten al lang een apparaat dat een geldprijsje kan opleveren doordat de exploitanten ertoe overgaan zo'n vrij spel te verzilveren. De echte gokauto maat mag dan wel verboden zijn. zij is er, werkt frequent en klopt velen geld uit de zak. Het zijn uiteraard vooral deze apparaten die een herzie ning van de wet dringend nodig ma ken. Daarbij zal dan hopelijk het ge hele automatenvraagstuk zowel in het belang van de spelers als in dat van de exploitanten reëel worden geregeld. Verkeerde kant De „Vereniging Automatenhandel Nederland" (VAN), waarin meer dan tweederde is verenigd van de circa 450 ondernemers die zich in de auto- matenbranche bezighouden met fa bricage. assemblage, import, groot handel en exploitatie, streeft al sinds 1971 naar een op een waterdichte reglementering berustende legalisa tie van de automatenexploitatie. Want ook zij keert zich krachtig te gen wantoestanden als waarover drs. A. van Tilburg van het ministerie van economische zaken op een in oktober gehouden hoorzitting sprak. „Verlie zen van honderden guldens door één speler op één dag zijn helaas geen uitzondering", aldus zei de heer Van Tilburg, die voorzitter is van de bege leidingscommissie speelautomaten. Het totaal de verkeerde kant uitgaan van de geldautomaat is juist een der redenen geweest waarom de VAN werd opgericht. „Want", stelt zij in een met het oog op de wetswijziging uitgebracht rapport, „van een be scherming van de consument is tot op heden geen sprake geweest. Van zekerheid over de positie van de auto- matenbranche, waarin duizenden mensen hun brood verdienen en aan- zienlijke kapitalen zijn en worden ge- investeerd, evenmin. Dat heeft een malafide exploitatie in de hand ge werkt met alle denkbare wantoestan den vandien. Vooral in de grote ste den hebben daardoor op forse win sten beluste lieden de kans automa ten te exploiteren met een vrijwel onbeperkte inworp en zo en af toe dan uitbetaling. Dat gebeurt met machines die voor de leek uiterlijk in vrijwel niets verschillen van onschul dige amusementsautoamten. Machi nes evenwel die mensen moreel en financieel te gronde kunnen richten en hebben gericht". De vereniging het zou vreemd zijn als het anders was stelt zich krachtig achter het bestaansrecht van de automaat, ook achter dat van de geldspeelauto- maat. Ze doet dit op grond van in haar rapport opgenomen conclusies van buitenlandse onderzoeken. Daar in wordt onder meer gesteld dat de automaat in het jachtige welvaartsle ven van vandaag bijdraagt tot bevre diging van de behoefte aan ontspan ning en verstrooiing. Bij het spelen ontstaan geen gevoelens zoals bij het zien van misdaadgeschiedenissen in de bioscoop of op de televisie. Angst en agressie worden erdoor afgerea geerd. Het via de automaat op de proef stellen van de eigen, al dan niet vermeende handigheid blijkt bevrij dend te werken. 'Verlies dragen' „In de naar zekerheid strevende, pre cies afgebakende industriemaat schappij is voor het individu het ex perimenteren met het risico nauwe lijks mepr mogelijk. De wensen die voortkomen uit een zekere neiging juist risico's te willen nemen kunnen niet anders worden bevredigd dan op een wijze die voor de maatschappij storend of gevaarlijk is." voegt de Keulse hoogleraar in de psychologie prof. dr. Meistermann-Seeger daar- Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat. sturen aan Trouw. |ury politieke prent, postbus 859. 1000 ,AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzi|de vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. handeling. Die nieuwe mondigheid zou de patiënt in staat moeten stel len. het succes van de geneeskunde te relativeren, en een redelijk en be scheiden gebruik te maken van het apparaat van de gezondheidszorg. Dat is niet alleen in zijn of haar eigen belang, aldus mevrouw Terborgh, maar ook in het belang van andere hulpvragers, van de structuur van de gezondheidszorg en van de hele sa menleving. Over het succes van de „oude" mon digheid was mevrouw Terborgh ove rigens niet erg optimistisch. De pa tiënt verwacht nog te veel van de geneeskunde en te weinig van zich zelf. Hij heeft vaak een bijna animis tische opvatting, (voelt zich het slachtoffer van boze krachten) en koestert een magische verwachting dat de geneeskunde daarbij uitkomst biedt. Dat wordt door twee factoren in de hand gewerkt. Ten eerste de pretentie dat de geneeskunde een grote bijdrage aan de volksgezond heid zou leveren. En ten tweede de onkunde van de patiënt over het ei gen lichaam („Je leert op de lagere school wel waar Hoogezand en Sap- pemeer liggen, maar niet waar je nie ren of je lever zitten.") aldus me vrouw Terborgh. V. N N en aan toe. En voorts: „De ervaring bij het spelen met automaten is dat ver liezen moeten worden verdragen en dat winnen iets onberekenbaars is". De VAN zelf stelt dat de mens in ieder tijdvak altijd wel een hem passend spel heeft gevonden dan wel ge creëerd. Daarom is de speelautomaat uit de huidige maatschappij niet meer weg te denken. Gerekend naar het totale aantal gebruikers gaat het in feite ook maar bij een betrekkelijk laag percentage mensen om de knik kers inplaats van om het spel. Dat neemt niet weg dat onjuiste neven effecten van het verschijnsel auto maat volgens de VAN wel degelijk aanwezig maar niet in die mate als door een bevooroordeelde menings vorming wordt gesuggereerd in de kiem dienen te worden gesmoord. De vereniging laat hieromtrent geen enkele twijfel bestaan. Daarom staat zij positief tegenover de voorgeno men wetswijziging, ook al is daarvan op het ogenblik niet meer van bekend dan dat „toegelaten zullen worden speelautoamten met beperkte winst mogelijkheden, die voldoen aan be paalde technische eisen en waarvoor richtlijnen gelden met betrekking tot de inworp, de minimumspeelduur, het uitkeringspercentage, de aanwe zigheid van het kansspelkarakter en het uitkeringspatroon". De VAN acht het haar taak bij te dragen tot een doeltreffende wetswij ziging. Vandaar dat zij veronderstel- lenderwijs uitgaat van de voorne mens van de regering en daaraan eigen conclusies verbindt. Zij ver staat onder „beperkte" winstmoge lijkheden een winst van 100 tot 150 maal de inleg van 25 cent per spel. Zij liet een technische keuring van d« automaten als een waarborg voor handel en consument. Zij wil dat de exploitatie wordt erkend als een "elf standig ondernemerschap. Ze wenst vervanging van artikel 30 door eer artikel dat uniforme eisen stelt. Z< ziet temeer reden om een einde ti maken aan de verschillen In eisen er voorwaarden per gemeénte. omdat d< technische eisen aan het IJkwezer zullen worden overgelaten. Ze veron derstelt dat er een raad voor de speel automaten gaat komen maar wil die dan niet in een louter ambtelijke politieke samenstelling zien. Ze wi; voorts dat er voor speelhallen, ker missen en dergelijke een aparte rege ling komt. Voor het overige stelt zij zich achter de door wetenschapsmensen gefor muieerde „ideale" voorwaarden waaraan het automate ns pel moei voldoen. Die komen neer op: staats controle, spelen in het openbaar, een voor allen toegankelijk spel en een zodanig verband tussen inzet, winst mogelijkheid en speelduur dat over dreven winsten en verliezen zijn uit gesloten, derhalve een terugbetaling van aestig tot zeventig procent van d> inleg. Voorts: zo'n relatie tussen winst en inzet dat de speler weet dat hij geen grote sommen geld kan win nen of verliezen doch dat door be houd van het speelse element zijn interesse gespannen blijft. En ten slotte de waarborg dat ook het toestel zelf de spelregels naleeft. „Het spelen met het ongewisse", al dus de VAN. „moet niet bedorven worden door geldhonger of een ande re negatieve aantrekkingskracht" De vereniging vindt een goede over gangsregeling voor de branche een zaak van leven of dood. Dit probleem wordt haars inziens sterk onderschat Globaal is berekend dat een vervan gingsinvestering nodig zal zijn vaii ruim 150 miljoen gulden. Dat komt neer op gemiddeld 350.000 gulden per ondernemer. De VAN „Zo'n immense operatie moet over minstens dri« maar liever over meer jaren kunnen worden uitgesmeerd". (flUVEHTtHTItl ii -j c (9 CA (0 1 TD 2 Jii 1 3 I O Je zult de mannen de kost moe ten geven dié hun vrouw verwij tend vragen: waarvan ben jfj nou moe? Er zijn er nog heel wat die zich absoluut niet kunnen inden ken dat hun vrouw, ook al werkt ze .alleen maar' thuis, een hoop werk op een gewone dag verzet. Veel huisvrouwen hebben trou* wens ook het idee dat ze niet werken. Die kunnen zelf met geen mogelijkheid bedenken waar ze zo moe van zijn. Het maandblad Mensen van Nu legt voor al die mensen die die ver moeidheid maar niet kunnen be grijpen, uit waar het in zit. Wat doet een huisvrouw de hele dag? Niks. denken veel mannen en sommige vrouwen. Vergeet dat maar: ze moet aan honderd en-één dingen denken, man en kinderen de deur uitwerken, bed den opmaken, thee zetten, de te lefoon aannemen, alle verjaarda gen in de gaten houden, bood schappen doen. de kamers aan kant maken, het huisdier verzor gen, de kleren wassen, de planten water geven, de ramen lappen, op tijd stoppen als de kinderen uit school komen, die ritssluiting in zetten. het eten koken, de verha len van man en kinderen aanho ren en er zelf nog fatsoenlijk uit zien ook. Dat gaat de hele dag door, van 's morgens vroeg tot 's avonds laat. en elke dag weer. „Eri dari vraag je jezelf nog af waarom je toch altijd zo moe bént, nooit aan jezelf toekomt, terwijl jè er de hele dag de tijd voor hebt. Kortom." zegt Mensen van Nu, .je hebt een hekel aan jezelf omdat je het Idee hebt dat je niets doét dat in de maat schappij gewaardeerd wordt." Huishouden, aldus het blad, vergt intelligentie en onderne mingslust. Dat wordt gewoon van je verwacht, ook al heb je daar zelf niet voor gekozen. Je bent de hele dag bezig als organi satie-deskundige, boekhoudster,] secretaresse, pedagoge, kokkin, naaister, werkster en therapeute. En dan mag je nóg niet moe zijn,, en doe je nóg niet genoeg. Het probleem van huisvrouw-zijn is. dat je je eigen intelligentie niet op je eigen manier kunt ontwik kelen en dat je je ondernemings lust en creativiteit haast nooit ten bate van jezelf aanwendt. „Huisvrouwen zouden moeten le ren te zeggen: ik ben belangrijk, het is niet goed mezelf weg te cijferen. Dat kost een hoop in spanning maar op den duur word je van dat soort inspanning wél minder moe!" Goed om te weten voor alle va ders die nog denken dat huismoe ders niets te doen hebben. En goed voor alle huisvrouwen die denken dat ze niet echt werken. In Zweedse gewinnen worden ge middeld nog'maar 1,61 kinderen geboren. Zó laag: is het geboor ten-cijfer nog nooit geweest en de Zweedse regering vindt hei zo langzamerhand dan ook veront rustend worden. „Een teken dat oftze samenleving lang niet zo goed is voor kinderen als ze zou moeten zijn," zegt minister lo manus van sociale zaken, die een commissie hééft ingesteld om Ij lings de oorzaken op te sporen. Het aantal Zweden vorig jaar nog acht en een kwart miljoen loopt al tientallen jaren terug, maar zo snel als sinds 1970 is het nóg niet gegaian. Minister Roma- nus vindt dat het nooit zo ver mag komen, dat mensen zich kin deren ontzeggen vanwege de te kortkomingen van de maat schappij. Dit .monster* is in werkelijkheid een pasgeboren, onschuldige ba by-rog. De platvis, geboren in het aquarium van de dierentuin in Bazel, is zonder staart 46 cen timeter lang en breed waar schijnlijk ook. Dit is het onder aanzicht van de kleine rog, nogal bedrieglijk voor leken, want de twee .ogen' bovenaan zijn z'n neusgaten. Het dier heeft uiter aard wel ogen, maar die zitten aan zijn bovenkant en zijn hier du3 niet te zien. Een hengelaar die bij het inhalen van zijn vangst met zijn vissnoer min of meer per ongeluk de vleu gels van een gulzige zeemeeuw brak. daarop de vogel loshaakte en hem gewond en wel in het Canadese Ontariomeer gooide, is door de rechtbank van Toronto veroordeeld tot een maand ge vangenisstraf. „De mensen moe ten goed weten dat zoiets hier niet wordt getolereerd", zei rech ter Hugh Zimmerman. l,iaa George is in werkelijkheid niet de schlemiel die hij als meneer Ro- pér in de, t.v.-serie naast zijn t.v - vrpuw Mildred speelt. Hij heet Brian Murphy, woont in Londen, is 44 jaar, keurig getrouwd, vader van twee grote zoons en pleegva der van een hele rij kinderen die hij en zijn vrouw als .foster pa rents" verzorgen tot ze op eigen benen kunnen staan. Als „een vlotte, humoristische en vriende lijke man" wordt hij beschreven in de Varagids. waarin Brian on der meer vertelt hoe de Engelse kijkers zich met zijn George-rol vereenzelvigen: „Nadat in een af levering'van George en Mildred het bad was overgelopen en het water de trap afstroomde, kreeg ik een brief van een zesjarig pieis- je. v Ze schreef dat ze me zo aardig vond en bang was dat ik verdron ken was. Ik heb haar toen terug geschreven dat ik verschrikkelijk nat ben geworden, dat ik het eerstkomende jaar niet meer in bad zou gaan. maar dat ik geluk kig nog leefde." En laatst „zegt een vent tegen me: joh, ik heb hetzelfde probleem als Jij. Ik zeg tegen hem dat ik helemaal geen probleem heb. want ik wist eer lijk niet wat hij bedoelde Bleek die man met zo'n vrouw als Mil dred getrouwd te zijn. Wat na tuurlijk voor hem een vreselijk probleem was." De Deense wet kent een verbod op het houden van kippen in leg batterijen. maar dat blijft mis schien niet lang zo. Het parle ment behandelt momenteel een voorstel om dat verbod op te hef fen. en daarover is in het hele land groot gekrakeel ontstaan. De Deense dierenbeschermers nemen het niet. en hebben bij voorbaat demonstraties en boy cotacties aangekondigd voor het geval hun volksvertegenwoordi gers er mee zullen instemmen het Deense pluimvee in kleine hokjes te stoppen De chirurgen Arie Bensoussan en Herve Blanchard hebben in het ziekenhuis Saint-Justine in de Canadese stad Montreal met suc ces een Siamese tweeling ge scheiden, die met buik en bekken aan elkaar gegroeid waren Inge wandsstoornissen van de baby's dwongen de doktoren al snel tot handelen. De operatie ls al een goed half jaar geleden verricht, maar lang geheim gehouden om dat men er niet zeker van was dat de ingreep zou slagen Intussen ls duidelijk geworden dat beide ba by's bezig zijn tot sterke, gezonde kinderen op te groeien. Oostduitse vrouwen die in ver wachting zijn, kunnen ln de win kels uit vijfenvijftig modellen in; positiekleding kiezen. Dat is re-I delijk wat, maar er zijn daar dan ook heel wat vrouwen die tijde-1 lijk op dit soort kleding aangewe- - zen zijn. Het geboortencijfer inl het land stijgt zo snel. dat de; produktie van positiekleding del laatste drie Jaar met 70 procent gestegen is. Overigens kunnen zwangere vrouwen zich de moeite besparen om van winkel naar winkel te lopen om het aardigste kledingstuk uit te zoeken: in heel Oost-Duttsland is er maar één producent van positiekleren, zo dat alle winkels precies dezelfde; voorraad verkopen Vaders in cel De laatste twee maanden heeft de politie van de Mexicaanse hoofdstad Mexico ruim drieduizend vaders opgepakt, die besrhuldJgd wor den van wreedheid tegen vrouw en kinderen Alleen al wegens ..onverantwoord ouderschap" werden weken achtereen zeker vijftig mannen per dag in de kraag gegrepen. Politiechef Francisco Baca zegt dat alle ar restanten binnen veertien dagen of vrijgesproken zullen zijn. of tot boetes of gevangenisstraffen ver oordeeld

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 5