'Filmen is
universeel
bijt eens...
Kunstenaar is L
geen witmaker
Mozart en Ligeti
in één programma
Antieke koekplanken
a
tie
Actrice Bibi Andersson:
Zendtijd op favoriet tijdstip
Verbazing over onderlinge
afspraak NOS-Veronica
Kritiek van kunstenaarsfederatie g—
op begroting: fö
Turks Fruit
niet op tv
mi]
Bezorgdheid voor
eigen lichaam
wordt dominant
TV COMMENTAAR
En dan
nog...
DONDERDAG 30 NOVEMBER 1978
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
NDER
door Jan van Galen
HILVERSUM De naam Bibi Andersson staat nu niet direct
garant voor een kassucces. Toch is ze een van Europa's
bekendste actrices. Die bekendheid kreeg ze onder meer door
een rol in „Glimlach van een zomernacht'' ('54) van regisseur
Ingmar Bergman. Daarna maakte ze nog minstens tien films
met hem. Hoewel ze met Liv Ullman al jarenlang „de vrouw"
verpersoonlijkt in de Bergmanfilms, heeft ze zich los weten te
maken van haar geboorteland Zweden. Ze werkte succesvol in
Frankrijk en Italië. Haast vanzelfsprekend volgde de sprong
naar Amerika. Ze speelde daar onder meer met Paul Newman
en Steve McQueen Een grote doorbraak bleef echter uit.
Zojuist voltooide ze de opnamen hier
in Nederland met regisseur George
Sluizer van de (ilm ..Twee vrouwen"
naar het gelijknamige boek van Har
ry Mulisch Naar het zich laat aanzien
wordt „Twee vrouwen" minstens een
interessante film Voor de rolbezet
ting koos Sluizer twee internationale
sterren. Bibi Andersson en Anthony
Perkins, en een noR volledig onbe
kend Nederlands talent. Sandra Du
mas Het verhaal bevat diverse pro
bleemstellingen. maar in principe
gaat het over het volgende, een pas
gescheiden vrouw wordt verliefd op
een jong meisje. Een nieuwe dimensie
in het leven van de vrouw (Anders
son» die uitdraait op talloze proble
men. Frustraties, remmingen, botsin
gen met haar vriendin en onbegrip
van haar ex-man Sluizer heeft ge
tracht die ..ontdekkingsreis" te ver
filmen
Er zijn redenen genoeg om eens te
praten met hoofdrolspeelster Bibi
Andersson nu ze toch in Nederland is.
De ontmoeting blijkt echter proble
matisch te verlopen In de KRO-stu-
dlo. waar ze eergisteren te gast was
voor de opnamen van de honderdste
aflevering van de filmkwis 'Voor een
briefkaart (uitzending vanavond
Ned I 20.25 uur) blijkt ze ondanks de
afspraken nauwelijks aanspreekbaar
Na een ingewikkeld verhaal over
vliegtickets, taxi's en haar dochter
die morgen in Zweden naar school
gebracht moet worden, besluit ze
toch maar even de moeite te nemen
om te praten. Ze reageert verbaasd
wanneer haar gevraagd wordt waar
door ze het heeft aangedurfd in een
Nederlandse speelfilm te acteren.
„Ik zou niet weten waarom ik het niet
zou doen. U zegt dal er bijna geen
sprake is van een Nederlandse filmge
schiedenis en dat dat voor mij dus
een zeker risico met zich mee brengt.
Nou. dat maakt mij weinig uit. Ik ga
er niet vanuit dat ik per se moet
werken met een internationaal be
kend regisseur. Voor mij is filmen iets
universeels. Een regisseur staat bo
ven alle nationaliteiten, zolang hij
een vakman is George Sluizer kende
ik inderdaad niet voor ik in New York
met hem in contact kwam. Aanvan
kelijk had ik er ook niet zoveel zin in.
maar George heeft mij ervan over
tuigd dat hij een goed script had en
daar draait het allemaal om Het
boek van Mulisch heb ik niet gelezen
Dat vond Ik ook niet zo belangrijk.
De filmbewerking was voor mij vol
doende. Misschien dat ik nu achteraf
moet bemerken dat ik een risico heb
genomen met het maken van deze
film. maar vanochtend heb ik de
Bibi Andersson: „Waarom zou ik niet in een Nederlandse film spelen"
„ruwe beelden" gezien en ze leken mij
heel aardig."
Vrouwenfilm
Een „vrouwenfilm" zou ik het abso
luut niet willen noemen. Wat zijn
vrouwenfilms in feite? Ik haat het
creëren van catagorieën. En dat al
leen omdat in die films aangetoond
wordt dat vrouwen ook verantwoor
delijkheid dragen in de maatschappij
of gewoon ook ménsen zijn. We heb
ben het toch ook niet over „neger
films". als er drie negers in mee spe
len? De kracht van „Twee vrouwen"
vind ik dan ook dat er niet expliciet
gesproken wordt over vrouwenbevrij-
ding of feminisme George Sluizer
signaleert wat er met twee vrouwen
gebeurt die in een andere, nieuwe,
fase in hun leven belanden, met alle
problemen vandien. Zon verhaal
moet voor zich spreken, daar hoef je
geen sociale, of politieke uitspraken
in te verpakken. Ik houd niet van een
agressieve benadering van proble
men. ik geef de voorkeur aan het
subtiele, het dramatische.
Of er parallellen zijn tussen het wer
ken in Nederland en in Zweden en of
de werkwijze veel verschilt van wat er
in Amerika gebeurt? Filmen is op L60TTIJCJ
technisch gebied overal hetzelfde.
verhaal over een eenzame man.
McQueen wil. geloof ik. op zeker spe
len en eerst een film maken waarin
hij de „snelle" jongen speelt."
Het maakt mij niet uit waar ik bezig
ben als ik er maar plezier aan beleef.
Ik vind dit soort vragen zo negatief,
wat maakt het uit. Ik acteer, jij
schrijft, waar zouden we ons druk
over maken. Je hebt werk, dat is het
belangrijkste. Maar goed. laat ik dan
zeggen dat er in Amerika veel meer
geld achter zit. In die zin zijn ze
professioneler. In Europa is het altijd
iaeknibbelen op het budget Verder
ben ik niet kapot van Hollywood,
misschien ook wel dat het grote suc
ces een beetje is uitgebleven. Ik heb
er een film gemaakt met Steve
McQueen, maar die hebben ze nooit
uitgebracht. Ik denk dat het financi
eel gezien een te groot risico is. Het is
geen spektakelstuk, het is een sober
„Ik weet niet waarom ik succesvol
ben. het zal wel met mijn uitstraling
te maken hebben. Ik krijg voor het
merendeel serieuze rollen aangebo
den. dat ligt me ook beter. Als seks
bom vragen ze me niet. al heb Ik voor
heel wat films mijn kleren moeten
uittrekken. In „Twee vrouwen" zitten
enige bedscenes met Sandra Dumas.
ik heb vaker zulke scenes gedaan,
maar toch blijf ik het gênant vinden.
Ik kom er alleen niet vanaf, omdat, ik
graag jonge vrouwen speel, in ieder
geval vrouwen die jonger zijn dan ik
zelf ben. Waarom? Ik vóel me veel
jonger dan ik ben. zo simpel ligt dat.
En wat betekent een leeftijd? Moet je
als je veertig bent in eens een moeder
spelen?
Van een onzer verslaggevers
HILVERSUM In Hilversum is nogal verbaasd gereageerd
op de onderhandse afspraak tussen de NOS en Veronica om
het grootste deel van Veronica's extra zendtijd per 1 januari
vast te stellen op vrijdagmiddag tussen vier en zes uur op
Hilversum 3.
Uit de luistercijfers blijkt namelijk,
dat deze zender juist op dit tijdstip
een opvallend hoge luisterdichtheid
scoort en dat met name onder de
jonge luisteraars tussen twaalf en
twintig jaar. Dat is overigens wel ver
klaarbaar: de jonge luisteraars ko
men dan net van school, hebben een
vrij weekeinde voor de boeg en zetten
zich daarom niet meteen aan het ma
ken van huiswerk, maar gaan eerst
eens lekker ontspannen wat naar de
radio luisteren.
De NOS had al eerder op deze consta
tering ingehaakt door op dit tijdstip
de „Top 30" uit te zenden. De nu
voorgestelde wijziging betekent dan
in de praküjk dat Veronica per 1
januari niet alleen een gunstige zend
tijd krijgt, maar ook nog eens een aan
top-programma's" (om het even of
dat nu de „Top 30" van de NOS of
straks de ..Top 40" van Veronica is)
gewend publiek.
De regeling heeft weliswaar een tijd»'
'lijk karakter (op 1 april 1979 wordt
het toch weer anders*, maar het is te
verwachten dat Veronica van deze
dertien weken durende kans een
krachtig gebruik zal maken om pro
paganda te maken onder een publeik
dat haar eingelijk als op een presen
teerblaadje door de NOS Is aange
boden
Deze gang vao-Mken Is ook daarom
opvalIe&&' ufhtUt' <jë .£JOS al eerder
heeft geweigerd deze zendtijd van
Speciaal vandaag
De hondrrsle „Briefkaart"
(20.25) wordt voorafgegaan
door Wat heet beter. Onder
werpen: hernia, darmklachten
en het gebruik van valium.
Ned. 1/19.49
Het Radio Filharmonisch
Êrkest speelt o.l.v. Roberto
enxi de negende symfonie
van Frans Schubert.
Ned. 1 <22.10
Onderwerpen in Televisier
Magazine: een reportage over
de Jacht op ex-nazi Mengele en
een gesprek met een aantal
Vietnamese vluchtelingen die
in Canada onderdak gevonden
hebben.
Ned. 2 22.20
Indringend is de film Zes
dagen in het leven \an Rengt
Anderson, die eerder in ons
land was te rien.
België 2 20.40
In het Ikon-programma
Kleur gaat het over „F.en jaar
Van Agt".
Ililv. 2 19.30
liulpxerlenlng aan mensen
met een fobie staat centraal in
de NCRV-rubriek Bij de tiid.
Hilversum 3 op de late vrijdagmiddag
aan de NCRV af te staan, toen de
NCRV zendtijd moest ruilen met
N08. Daarvan was sprake toen de
NOS op de zaterdagavond een voet
balprogramma „Langs de lijn" wilde
opzetten. De NCRV was bereid om
wille van dat NOS-programma af te
zien van de radiozendtijd op Hilver
sum 3 op zaterdagavond, maar kreeg
het niet van de NOS gedaan dat de
late vrijdagmiddag voor de NCRV
werd ontruimd. Iets wat nu wél aan
Veronica wordt gegund
FILM OP TV
Die Macht der Manner is die Geduld
der Frauen. een Duitse film van Cris-
tina Perinicioli over „geweld in het
huwelijk" met in de hoofdrollen Eli
sabeth Walinki en Erhard Feik. Een
vrouw wordt jarenlang zwaar mis
handeld door haar man. Ze probeerde
vergeefs te scheiden. Tenslotte
vlucht ze met de kinderen naar een
vrouwenhuis.
donderdag. Did 2 22.05 uur
Scarecrow. Amerikaanse speelfilm
uit 1973 van Jerry Schatzberg met in
de hoofdrollen Gene Hackman en Al
Pacino. Een simpel, maar aardig ver
filmd verhaal over twee mannen «een
ex-gevangene en een „wilde" zeeman)
die trachten weer in het rechte spoor
te komen.
vrijdag BRT I 20.45 uur
Makkers staakt uw wild geraas. Ne
derlandse speelfilm uit 1960 van re
gisseur Fons Rademakers naar een
scenario van Jan Blokker met in de
hoofdrollen Ellen vogel. Jan Teu-
Ungs. Guus Oster. Ank van der Moer
Ton van Duinhoven en Ina van-Faas-
sen Het verhaal gaat over drie gezin
nen in Sinterklaastijd Pakjesavond
verloopt heel wat minder vrolijk dan
in de meeste gezinnen gebruikelijk is.
zaterdag. Nederland 2 22 00 uur
Le juge Fayard, dit „Le Sheriff".
Franse speelfilm van Yves Bisset met
in de hoofdrollen Patrick Dewaere.
Philippe Leotard en Michel Auclair
Een zeer spannende politieke film
over een fictief complot tussen justi
tie. politici en onderwereldfiguren.
Patrick Dewaere speelt een jonge
rechter die tracht de waarheid boven
tafel te krijgen, maar op droevige
wijze aan zijn einde komt
maandag Did 1 23.00 uur
Forty-second street. Amerikaanse
speelfilm van regisseur Llovd Bacon
uit 1933 met Dick Powell Bebe Da
niels en Ginger Rogers Een musical
zoals ze alleen in die dagen gemaakt
werden Veel zang en dans en nog
altijd aardig om te zien. al zijn de
grappen wel wat verouderd
woensdag. Did 3 22.10 uur
De Inbreker Nederlandse speelfilm
uit 1972 van regisseur Frans Weisz
met Rijk de Gooyer. John Bluming.
Jennifer Willems en Willpke van Am
melrooij Een van de aardigste komi
sche trillers die er in Nederland ge
maakt zijn. met een uitstekende rol
van De Gooyer als de Inbreker
donderdag Ned 2 20 27 uur
1 i
ff-, j mt
I 4, \)i '\1
-vM M
Tijdens de vehingen van schilderijen, kunst en antiek in het Veilinggebouw
De Zon te Amsterdam die op 5 december beginnen wordt onder meer een
fraaie collectie antieke koekplanken ter tafel gebracht. Daaronder deze
plank (afm. 45 bij 32 cm) met aan de ene kant een driemaster en op de andere
kant een huzaar.
ADVERTENTIE
/lil) Inderdaad. Met schrale, gesprongen lippen
CA~** kan bijten zéér doen. Labello houdt uw lippen
zacht en soepel. Labello. i-i... r.
verachten beschermt tcföëÏÏÖ^
Zomer Winter V 1
(Met Labello als ondergrond, blijft lipstick langer mooi.)
ervlal
roudij
onmi
«Jeptu:
iatrou
AMSTERDAM „Kunst is nu eenmaal geen schoor .ns z\
middel dat maatschappelijke ongerechtigheden wegw hun c
de kunstenaar geen witmaker die de problemen uit r ^ijji
samenleving dan ook doet verdwijnen." verze
:ndiei
Van een onzer verslaggevers
TROS besluit:
HILVERSUM (ANP) De TROS
heeft alsnog besloten de film Turks
Fruit, die voor zaterdag 9 december
op het programma stond, niet uit te
zenden Volgens de TROS is hiertoe
besloten nadat de film enkele malen
bekeken is. Daarbij kwam de leiding
van de TROS tot de conclusie, dat je
uit deze film niets kunt knippen zon
der het totale produkt geweld aan te
doen. Er werd aan toegevoegd dat de
TROS meent een eigen verantwoor
delijkheid tegenover het publiek te
hebben. Besloten werd de film niet
uit te zenden. In plaats van Turks
Fruit komt nu de televisieregistratie
van de musical BoeingBoeing
met Rijk de Gooijer in" een van de
hoofdrollen.
Bioscoopkaartje met
17 procent verhoogd
DEN HAAG (ANP) Het bioscoop
kaartje is verleden jaar gemiddeld
zeventien procent duurder geworden.
De redactie van „Koopkracht",
maandblad van Konsumenten Kon-
takt. heeft dit gelezen in een geheim
rapport van de Nederlandse Bios
coopbond. Het blad vindt dat het
ministerie van economische zaken
lichtvaardig toestemming geeft voor
de doorberekening van verbouwings-
en .andere kosten in de prijzen van
het toegangskaartje. Het ministerie
zou zich hebben laten misleiden door
een rapport van het onderzoeksbu
reau Berenschot, waarin met cijfers
wordt gegoocheld om de winstpositie
van de bioscoopbedrijven zo slecht
mogelijk voor te stellen.
Dat is de slotzin van een kritische
beschouwing van de Federatie van
(13) kunstenaarsverenigingen over de
hoofdlijnen van het cultuurbeleid,
die minister Gardeniers schetst in de
toelichting op de CRM-begroting
De minister vindt kunst belangrijk,
omdat „haar verbinding met facetten
van die samenleving meer met gevoe
lens en belevingen dan met strikt
verstandelijke benadering te maken
heeft." De federatie stelt daar tegeno
ver. dat „kunst als vormingsproces
wordt gekenmerkt door het gelijk
waardig samengaan van intuïtieve en
verstandelijke vermogens.
De minister ziet in kunst „een van de
belangrijkste middelen om de capaci
teit tot oplossing van grote maat
schappelijke vraagstukken te mobili
seren". Dat is een nauwelijks te be
wijzen stelling, zegt de Federatie.
Toch baseert de minister er de kern
van haar betoog op. Zij zegt. dat de
nadruk gericht zal zijn op maatrege
len ter verruiming van de maatschap
pelijke betekenis en de uitstraling
van o.a. kunst. De Federatie leest
daarin de wens, dat kunst haar „nut"
bewijst als de grote allesreinlger, wil
ze voor overheidssteun in aanmer
king komen.
Zelden aantoonbaar
Wij ontkennen niet. zegt de Federa
tie. dat kunst en kunstenaars een
maatschappelijke betekenis hebben,
maar die is zelden direct aantoon
baar. Ook zijn de ervaringen, die
mensen met kunst hebben persoon
lijk en wisselend. De „maatschappe
lijke betekenis van kunst" mag daar
om door de overheid nooit ter discus
sie gesteld worden
De minister vindt verder, dat „ook de
wereld van de kunsten zelf tot keuzen
zal moeten komen" bij de afweging
van het bestaande tegen het gewen
ste nieuwe.
W;
De Federatie stelt daar tel'"
dat die wereld geen homogee^
is, maar tegengestelde belani t lang
die tot verschillen van inzich ise A
Een van de pijnlijkste pro ^uur
zegt de Federatie, ligt in d
mende verwijdering tussen »en
rende en scheppende kuru wachl
Uitvoerende kunstenaars ziji Hen?
deels in loondienst met weh
te salarissen en pensioene
scheppende kunstenaars zij 'ens
pendia, die geen sociale z ape z
inhouden en relatief achte grlarn
omdat ze niet als loongevoi
den beschouwd. Het beroep 1
minister op de kunstenaars mo<
ontstane scheefgroei te helpel dat
trekken is ook daarom misp e Fol
Kanttekeningen
De Federatie maakt kritischex
keningen bij de verschillend
delen van de kunstbegroting êaal
dende kunst, toneel, muzie telf
muziekdramatische kunst, 1 elka;
film. fotografie, kunstzinni ;«yjch
ming. Het doorschuiven
kunstzinnige vorming naar d
overheden is in feite een vei ient
bezuinigingsingreep onder afk<
van democratisering en van £Ctje
tralisatie.
De Federatie wijdt evenet erzil<
grondige kritische beschouw omst
de onderwijsbegroting, in het ijf n
der aan het kunstvakonderwj [,et h
in. Minister Pais vindt enigt
king in die sector niet onredel
verlies van 80 arbeidsplaatseN 2
tot 120 ontslagen «er zijn veel
nen), en dat is. zegt de federat 3a|an
tweedehandsbeleid, maar wa
Nog afgezien zelfs van het z
schralende effect ervan op he C0ITI
wijs zelf. Minister Pais is etfrans
noom. die alleen rekent en zielen
bekommert om de inhoud. L" uj,
De kritische kanttekeningen 'an e
zonden naar politici, kamerljen zi
politieke partijen e.a.
Stei
door Adr. Hager
DEN HAAG Vanavond concerteren in de Amster
Waalse Kerk het Nederlands Kamerkoor en het Co STI
Rotterdam. Het uit te voeren programma klonk di: ®er!
avond in de Haagse Nieuwe Kerk met Kerry Woodw: 'der
Roelof van Driesten als dirigenten. Bij dit concert, een !r U1
drie waarin werken van Mozart gecombineerd worden i Vai
pennevruchten van een andere componist, viel de keuzepW
Hongaar György Ligeti. twee
waarbij de ene groep strijker,^ ujr
strumenten een kwart toon hjo0r
stemd heeft dan de andere gn bijV)
papier een onthutsender za r0fc
omgezet in klanken, mede aar j
het transparante spel van Va SCh
ten en de zijnen.
lever
Mozarts aandeel werd geopefe >iW]
de zevendelige Serenade K.V rgjej
schreven toen Mozart nog n A]ex;
jaar oud was. Welluidende, cl Btrijci
te muziek met een pracht %edij
vioolsolo door concertmeeslr ie(j<
rard Hettema stralend gespe^at s
„Vesperae Solennes de Conlei0st
werden voorafgegaan door d
sonate K.V. 263 en tussen Coi
en Beatus vir onderbroken
naar gebruik in Mozarts tiji
Kerksonate K.V. 336. Een j£at,e
samengaan van Concerto Rol °en 1
en het Nederlands Kamerkc;enee
„Lux Aeterna" voor zestienstemmig
gemengd koor Cappella werd door
Ligeti in 1966. tien jaar na de emigra
tie uit zijn vaderland, gecomponeerd
als een „Supplement", op het Re
quiem. dat in 1964 in première ging,
Het is muziek „wie aus der Ferne",
met een tientallen maten durend pia
nissimo zonder enig crescendo en met
uitsluiting van expressie. De uitvoe
renden dienen zo ver als mogelijk van
het publiek te zijn opgesteld en daar
mee accentueert Ligeti de stroom van
klanken „Ohne Anfang und ohne
Ende". De uitvoering door het Neder
lands Kamerorkest onder Kerry
Woodward liet nauwelijks iets te wen
sen over. Dat niettemin het applaus
op zich liet wachten is te danken aan
het feit. dat Ligeti aan het slot enkele
rustmaten heeft „gecomponeerd"
Veel indruk ook maakte Ramificati
ons (Vertakkingen) voor twaalf solo
strijkers, eveneens van Ligeti. In dit
geval is er sprake van kwarttoonmu
ziek, dat wil zeggen dat vierentwintig
kwarttonen binnen het octaaf vallen.
tflijk
als vocale (koor-) solisten B
Michel. Catherine Patriasz,
ten Houte de Lange en Harry
Kamp. Edwald Kooiman zat c.a.
°™1 SiS
Op de eerste dag van deze bijna
afgelopen maand, vertelde ik dat
de KRO van het programma „Wat
heet beter?" vijfduizend tekst
boekjes had laten drukken en dat
er twintigduizend aanvragen wa
ren binnengekomen. Daarop volg
de mijn voorspelling-met-natte-
vinger. dat voor de tweede uitzen
ding een nog grotere bestelling
nodig zou zijn. Dezer dagen hoor
de ik van Kees Boomkens. dat er
al 67 000 boekjes waren aange
vraagd en dat de meeste kijkers
zich op de hele serie hadden ge
abonneerd
Uitgevers en boekverkopers zullen
bij dit bericht wel het water in de
mond krijgen. Werkt hier nu de
magie van het medium of spreekt
uit deze enorme belangstelling al
leen een toenemende bezorgdheid
voor het lichaam? Daarover ver
tellen cijfers ons iets meer Het
tweede KRO-programma over al
ternatieve geneeswijzen werd
door 1.2 miljoen kijkers gevolgd.
De gemiddelde waardering kwam
op 7.5. Dat is zeer hoog voor derge
lijke uitzendingen
In het dagelijks patroon zal de
zorg voor lichamelijk en geestelijk
welzijn een nog dominerender rol
gaan spelen.
door Ton Hydra
Veel signalen wijzen erop: Steeds
meer arbeidsplaatsen zullen in de
dienstverlenende sector worden
bezet door genezers en kalme-
rtngs-therapeuten, naast de om-
zetvergrotende pillenfabrlkanten.
Het zou ook anders kunnen. Een
mens kan namelijk aan zichzelf
werken. „Zonder al die tabletten",
zegt vanavond de homeopathi
sche arts Paul van Djk. Waarom
dokters daarop dan niet beter in
spelen? vraag je je onwillekeurig
af. Hier volgt een drieledig ant
woord. In de opleiding wordt wei
nig geleerd om andere mogelijkhe
den te gebruiken. Het toepassen
van alternatieve geneeswijzen
vergt meer tijd en daaraan ont
breekt het de meeste huisartsen
Bovendien zien veel patiënten het
niet zo zitten om aan zichzelf te
werken. Een pilletje vragen is ge
makkelijker
Paul van Dijk houdt vol. dat pillen
niet de oplossing zijn. In een
Utrechts buurthuis leert hij be
langstellenden hoe zij op een an
dere manier met hun spanningen
kunnen omgaan. U ziet een oefen-
groep in actie en hoort deelnemers
enthousiast over hun vorderingen
praten
Iedereen weet. dat overmatig roken
en drinken de genezing van een kwaal
in de weg kunnen staan. Ook onze
eetgewoonten vormen vaak een be
lemmering. Toch is met een gezonde
re manier van leven heel wat narig
heid te bedwingen. Zelfs na een ope
ratie terugkerende zweren aan de dik
ke darm. zoals in „Wat heet beter?"
blijkt.
Als u de geplaagde zenuwen probeert
te versterken, is het goed te luisteren
naar Mellle Uyldert ZIJ beveelt het
uitstralend vermogen van St. Jans-
kruid aan. Op het lijf gedragen zou
het eveneens helpen tegen depressie
ve gevoelens. Ook de van de Valeri
aanwortel getrokken thee is veiliger
dan het gebruik van chemische pre
paraten Een bejaarde dame vertelt,
dat zij steeds angstiger werd. En op
een kwade dag zei haar dokter U
bent helemaal vergiftigd!"
Het zal niet algemeen bekend zijn.
dat hernia, die akelige rugkwaal, is te
behandelen met yoga. Dokter Rama
Polderman legt de oorzaken van de
therapie uit Bewijzen van succesvol
le toepassing van ademhalings- en
ontspanningstechnieken levert een
zeventigjarig patiënte aan de ringen
Naar lichaam en geest vertoont zij
een opmerkelijke levendigheid
Duidelijk zal zijn, dat men niet op
eigen houtje moet gaan experimente
ren. Een willekeurig boekje over yoga
kopen en dan maar aan het oefenen
slaan, kèn verkeerd uitpakken. Dit
geldt voor al die therapeutische pu
blicaties waarmee de markt wordt
overstroomd. Neem bijvoorbeeld de
boeken voor genezende massage.
Wanneer je daarin met een half oog
kijkt, zonder voldoende kennis van
het menselijk lichaam en van de aard
van een kwaal, Is de kans groot dat
onvakkundig uitgevoerde massage
bewegingen gevaarlijk zijn. Zeer
waarschijnlijk staan de schema's
voor de volgende uitzendingen van
„Wat heet beter?" al vast. Toch geef
ik de programmamakers ernstig in
overweging op de één of andere wijze
te waarschuwen tegen riskant gepio-
nier met alternatieven. Ze zouden an
ders wel eens erger kunnen blijken te
zijn dan de kwaal, verkeerd aange
pakt door voor dokter spelende ama
teurs. Misschien volgende keer, als
het onder andere gaat over migraine
teru
Na Amsterdam wordt dit prog e.
uitgevoerd op 2 december in 1
grimskerk te Rotterdam en c en K
cember In de Jacobskerk te
wijk.
De selectie-commissie van d«
landse Sectie van de Inten
Society for Contemporary Mi
staande uit Thea de Marez
Lex van Delden en Marius 1
heeft de werken geselecteeri
Nederlandse inzending naar
reldmuziekdagen in Athene
tot 20 september zullen vorm V
zijn Nachtkl&nge van RobertpH
ner. Adagio van Otto Kettini
vals van Joep Straisser, Me<'
on poems by Dylan Thomas
de Kruyf, Concertino van
Keuris en L'été van Willem
Bon
■d 3
<V s
Dp maand december staat fl
ven in het teken van het circi|
december wordt er op de Te<
Hogeschool een symposium
den over „Het circus als bedri
er eveneens, op de Hogeschi
tentoonstelling „Circus ond«|
ingericht
Middels foto's wotl
dacht besteed aan de ontwik»
van het circusbedrijf in de afl
twee eeuwen. Het traditionele)
circus treedt van 24 decemb
januari op in de Schouwh
ders in de stad worden er een
exposities gehouden met hef
als onderwerp.
