|adat wil wijziging
n vredesverdrag
eel liefhebbers voor premierschap van Japan
Chinezen oefenen
openlijk kritiek
Winst van
tegenslag
Treurnicht
van Botha
"Geen boete, geen opzegtermijn*.
Maar wel een premie van een De maand.
Zodat je dan
bijna rente maakt?"
Bel
Vietnamezen
koud Canada
in
020-5204911
BANQUE DE PARIS ET DES PAYS-BAS NV
Doden bij
betogingen
in Iran
ppte boos over „ultimatum van Dajan"
>ausescu
?en hogere
fensielast
rf
Voor mensen die beter weten.
ehandel begint bij tweede verkiezingsronde
IDAG 27 NOVEMBER 1978
BUFTENLAND
TROUW/KWARTET
5
.O, JERUZALEM (Reuter, AFP, UPI) President Anwar Sadat van Egypte heeft zijn
digen die het ontwerp-vredesverdrag met Israel ondezocht hebben, opdracht gegeven
ïgen en aanvullingen in het stuk aan te brengen, Daarom zal de Amerikaanse president
Carter pas dinsdag op de hoogte kunnen worden gesteld van het officiële Egyptische
Ipunt, zo heeft Sadat gisteren bekend gemaakt. Zaterdag zei zijn premier Moestafa
al dat Egypte er bij president Carter op aan zal dringen te streven naar hervatting van
desonderhandelingen.
gen bestonden er slechts kleine ver.
schillen, die aan de vertaling te wij
ten zouden zijn.
JOHANNESBURG De ver-
kiezing van dr. Andries Treur-
nicht, tweede man op het mi
nisterie van plurale relaties,-
tot voorzitter van de machti
ge hoofdcommissie van de
Nationale Partij in Transvaal
is een ernstige politieke te
genslag voor premier P. W.
Botha en een belangrijke
overwinning voor de invloe
drijke conservatieve vleugel
in de partij,
Dr. Treurnlcht versloeg met 63 tegen
door Hennie Serfontein
wegens diens behoudende uitleg van
de nieuwe grondwetsbepalingen over
kleurlingen, Indiërs en blanken.
wegens het Informatieschandaal. Al
zijn aanhangers steunden Treur
nicht.
De zege van Treurnicht verkleint de ZOnÖGbOk
kans van minister van buitenlandse
45 stemmen de pragmatische minis- zaken Pik Botha om over twee. drie
ter van arbeid en mijnbouw, Fanie
Botha. In de campagne van de afgelo
pen twee weken had Botha openlijk
steun gekregen van de premier en
jaar zijn naamgenoot als premier op
te volgen als deze de functie van
uitvoerend president krijgt. En de
kans op een politieke terugkeer van
die niet op die wijzigingen
zei gisteren dat hij er niet
teker van is dat een eventueel
ikkoord nog voor de beoogde
van 17 december gereed zal
ben er wel zeker van dat wij
of laat een overeenkomst zullen
I. Het zal echter nog even duren
e problemen zijn opgelost",
yptische houding tekent duide-
et ongenoegen over de harde
iken van Israëls minister van
landse zaken Mosje Dajan,
vorige week zei dat „er niet
derhandeld hoefde te worden
Egypte kon kiezen of delen",
is Dajan zouden de Israëlische
landelaars niet meer naar
ngton gaan, behalve om het
te tekenen.
el eens
dinsdag president Carter van Ameri
ka van Sadats wijzigingen en aanvul
lingen op de hoogte wordt gesteld.
van vrijwel alle Afrikaanse kranten, dr. Connie Mulder is erdoor toegeno
men. Mulder, de vroegere partijleider
Bovendien had premier Botha Treur
nicht nog flink op zijn nummer gezet
in Transvaal en minister van plurale
relaties, moest zijn functies opgeven
Iet betekent onmiskenbaar dat een
belangrijk deel van de Nationale Par
tij er niet gelukkig mee is dat dr.
Mulder en enkele anderen tot zonde
bok 'ji het schandaal zijn gemaakt,
terwijl de vorige premier John Vor-
ster en zijn opvolger P. T. Botha zelf
ook een grote rol hebben gespeeld bij
de beslissingen over het gebruik van
geheime fondsen.
Dr Treurnicht is vroeger voorzitter
geweest van de machtige Afrikaner
Broederbond> het geheime, elitaire
genootschap dat achter de schermen
in Zuld-Afrika de touwtjes in handen
heeft. Hij is een dogmaticus van de
harde lijn en een aanhanger van
apartheid In de strengste zin.
In 1969 nam hij deel aan de rechtse
revolte tegen Vorster. maar hij bleef
in de partij, toen de andere rebellen
de ..Herstigte" Nationale Partij op
richtten.
Zijn verkiezing maakt voorts duide
lijk dat er een groeiend verzet is tegen
de huidige pogingen van de regering
om „onnodige" sociale en economi
sche apartheidsmaatregelen af te
schaffen. Premier Botha komt nu on
der druk om voor Treurnicht een vol
waardige post fi zijn regering in te
ruimen. Wordt hij daartoe gedwon
gen. dan zal dat een ernstig gezichts
verlies zijn voor de premier.
In Amerikaanse regeringskringen
werd gisteren de gang van zaken rond
het verdrag nog eens op een rij gezet.
Het ontwerp zou al begin november
door de twee delegaties in Washing
ton aanvaard zijn en daarna ter goed
keuring naar Cairo en Jeruzalem zijn
gebracht door de respectieve minis
ters Ezer Weizman van Israël en Boe-
tros Khali van Egypte. Het Israëli
sche kabinet verwierp het ontwerp,
terwijl premier Begin er niet bij was.
Vorige week dinsdag echter werd het
ontwerp door Israël geaccepteerd,
hetgeen werd uitgelegd als een per
soonlijke overwinning van Begin.
Maar na de Israëlische verwerping
wilde Egypte meer details in het ont
werp over een verband tussen het
verdrag en de Palestijnse kwestie. (In
het ontwerp stond slechts dat het als
basis moest dienen voor vrede tussen
Israël en Egypte, maar ook tussen
Israël en de andere Arabische staten).
MÊ H.et hardere Egyptische standpunt
.terdag kwaad over Dajans uit- *n een gedetailleerd tijdschema
n. Hij zag deze „houding van voor de aan de Palestijnen te verle-
of helemaal niet" als een mis- nen autonome op de westelijke Jor-
it ultimatum aan Egypte. „Wij droever en de strook van Gaza,
ireid te onderhandelen, ja wij gekoppeld aan de Israëlische terug-
erop dat er onderhandeld trekking uit de Sinai. Israel verwierp
Als Israël weigert zijn onder- dat en de Amerikanen stelden een
ilaars naar Washington te stu- compromis voor waarbij de Palestij-
- - nen zelfbestuur zouden krijgen tegen
het eind van volgend jaar, twaalf
maanden na ondertekening van het
verdrag en dus niet direct verbonden
aan de Israëlische terugtrekking uit
de Sinaï.
ag is ook in de Verenigde Sta-
tekst van het ontwerp-verdrag Mafr..Iara^1 is aterk gekant tegen
?r iliceerd nadat eind vorige week we, i f eU?a n 00 en verwieJP
rllgyptische dagblad Al Achram °°k d^ Amerikaanse compromis. Is-
e] had gedaan. Volgens deskundi- 2®ging ug naar het ontwerP van
begin november.
Waar Egypte staat moet blijken als
ens hebben ook verscheidene
iche ministers gezegd dat het
yat harde uitspraken waren,
ugj premier Menachem Begin liet
tn weten dat hij het geheel met
eens is.
Ier Khalil van Egypte maakte
de Joodse staat er voor verant-
jlelijk als de besprekingen wor-
_4fgebroken", aldus Khalil.
*St
e
MONTREAL (Reuter, UPI) lil Montreal is
zaterdagavond de eerste groep Vietnamese
vluchtelingen aangekomen, die afkomstig is
van de vrachtboot „Hai Hong". De 161 Viet
namezen werden door de Canadese lucht
macht overgevlogen naar Montreal, waar de
temperatuur onder nul was. De vluchtelin
gen kregen dekens en sokken uitgereikt.
Canada heeft zich bereid "erklaard in totaal zeshonderd
vluchtelingen van de „Hal Hong" op te nemen. België en
Frankrijk zullen ook een aantal opnemen, de rest van de
vluchtelingen, ongeveer 1400 mannen, vrouwen en kin
deren zal naar alle waarschijnlijkheid door de Verenigde
Staten worden binnengelaten. In totaal vervoerde het
schip 2500 vluchtelingea
De Maleisische regering heeft geweigerd de mensen van
de „Hai Hong" op te nemen omdat ze voor hun passage
betaald zouden hebben en dus geen vluchtelingen zou
den zijn. Momenteel is in Maleisië zelfs een speciale
politie-eenheid werkzaam die moet voorkomen dat er
nog meer vluchtelingen illegaal het land binnenkomen.
Maleisië herbergt ongeveer 40.000 vluchtelingen in door
gangskampen. De regering wil het liefst dat westerse
landen al deze mensen opnemen omdat het land zelf niet
in staat is hen te onderhouden.
Inmiddels heeft het Westduitse ministerie van buiten-
PEKING (AFP, Reuter, UPI) Buitenlandse waarnemers in
Peking verbazen zich over de opvallend openhartige wijze
waarop de laatste dage de discussie over de leiding van het
land wordt gevoerd. Bij de muurkranten gingen Chinezen
zelfs discussie met buitenlanders niet uit de weg en vroegen
zij hun of het in hun land mogelijk was leiders te kritiseren
zonder daarvoor te worden bestraft.
Toen bekend werd dat er onder de
buitenlanders journalisten waren,
maakten de Chinezen ruim baan voor
hen om hun de gelegenheid te geven
de muurkranten van dichtbij te be
kijken.
Op verschillende muurkranten werd
kritiek geuit op partijleider Hoea
Kwo-feng en werd opheldering geëist ChaOS
over het neerslaan van de rellen van
april 1976 op het plein van de hemelse
vrede. Volgens de kranten was de
benoeming van Hoea tot opvolger
van Mao niet in overeenstemming
met de wil van het volk.
neerslaan ervan. Dat zijn onder ande
ren Hoea Kwo-feng. oud-burgemees
ter van Peking Poe Teh. militair com
mandant van Peking Tsjen Tsji-lien
en de voormalige commandant van
Mao's lijfwacht Wang Toeng-hslng,
momenteel één der vice-voorzitters
van de partij.
landse zaken zijn ambassades in Bangkok en Koeala
Loempoer opdracht gegeven duizend visa te verstrek
ken aan Vietnamese vluchtelingen.
Indertijd is de benoeming van Hoea
in de Chinese pers uitgelegd als de wil
van Mao Tse-toeng. Teng werd toen
gedegradeerd omdat hij verantwoor
delijk zou zijn voor de rellen op het
plein, die toen nog „contra-revolutio
nair" heetten. Nu heten de rellen op
de muurkranten „revolutionair" en
wordt bestraffing geëist van hen die
verantwoordelijk waren voor het
ADVERTENTIE'
«SN (Reuter. UPI) De Roe-
se president Nicolae Ceausescu
op de top van het Warschau-
in Moskou vorige week zijn
genoten gewaarschuwd dat het
?rote vergissing zou zijn de mili-
orfuitgaven te verhogen, aangezien
>r£n buitengewoon zware last op
landen zou leggen. Wij zijn er-
vertuigd dat er op dit ogenblik
iléoorlcgsdreiging is en dat er geen
•i ile maatregelen hoeven te wor-
ar etroffen."
ol
ge lescu, die altijd al een onafhan-
koers heeft gevaren maar
land wel deelneemt aan het
oéire Warschaupact, maakte na
dlerugkeer uit Moskou duidelijk
hf j zich op verscheidene punten
wensen van zijn partners had
Zo weigerde hij zijn handteke-
lAe zetten onder de verklaring die
aMidige vredesbesprekingen tus-
o merika, Israël en Egypte veroor-
t e.
mfns diplomatieke kringen wilden
idere leden van het Warschau-
de defensielasten in dezelfde
opvoeren als waartoe de NAVO
■i van dit jaar heeft besloten.
t lescu verklaarde na afloop van
g> met nadruk dat hij geen enke-
heime afspraak had gemaakt
verhoging van de militaire las-
dat alleen het Roemeense par-
bt daarover beslist.
sident deed een beroep op de
landen om ook de defensie-
en niet op te voeren, en voegde
aan toe dat hij „nimmer een
ent zal tekenen dat de onaf-
lijkheid van ons land of ons
schaadt".
ÜMH V
„Inderdaad, meneer vcu\
Houwelingen, van zo'n
„reservegeld-rekening" kunt
u per maand* totf5.000,-
vrij opnemen, daarboven
geldt een opzegtermijn van
één maand.
**De normale rente van
jo'n reservegeld-rekening is
op het ogenblik 5'A%,
zonder boete, retourrente of
opnamekosten. En als u
gemiddeld over een heel
jaar gezien, minder dan de
helft van uw gemiddelde
jaarsaldo opneemt, ontvangt
u in januari 1/12 van de
jaarrente extra (13e maand).
Dit is bijna meer! (de
werkelijke rente wordt dan
5,9583%)."
Spaar bij de Banque de
Paris et des Pays-Bas N.V.
via uw bank-, post- of
gemeentegirorekening.
Ook telefonisch kunt
u zo'n reservegeld-
rekening openen.
Bel 020 - 5 20 4911 en vraag
naar afdeling Télébanque
(Wij bellen u terug).
afdeling Télébanque
(Dat is snel en modem)
ZARIBAS Amsterdam (Herengracht, van Baerlestraat, Willem van Weldammelaan. Stadionweg)-Amhem-Breda-Dordrecht-Eindhoven-Enschede-Groningcn-
Den Haag-Haarlem-Hsgrlen-Hengelo-Maastricht-Nijmegen-Roermond- Rotterdam (van Vollenhovenstraat. OostpleinJ-Tilburg-Uftcchf-Venlo-Wcerr.
Een veelgelezen muurkrant schrijft
dat Mao op zijn oude dag het contact
met de werkelijkheid had verloren en
er een chaos van had gemaakt. „Hij
benoemde bijvoorbeeld in 1969 de
politieke oplichter Lln Plao tot opvol
ger. Hij kon geen onderscheid maken
tussen de tegenstrijdigheden binnen
het volk en die tussen de vijand en
ons. Daarom is er zoveel onrecht ge
beurd in de Grote Proletarische Cul
turele Revolutie. Mao raakte van het
volk gescheiden. Premier Tsjoe En-
lai was een goede premier van het
volk en het volk hield veel van hem.
Waarom kon Jij (Mao) die genegen
heid niet krijgen? Waarom hebben de
slechte mensen zoveel goede mensen
vervolgd? Waarom kan onze nationa
le ecomomle niet gelijk opgaan met
die van Taiwan, onder het bestuur
van de kliek van Tsjiang Kai-sjek?
Nu zeggen we openlijk waar het op
staat. Hoe heeft een handjevol slech
te mensen tien Jaar lang amok kun
nen maken?" aldus de muurkranten.
TEHERAN (AFP. UPI, Teuter) Bij
felle botsingen tussen regeringstroe
pen en demonstrerende moslims zijn
gisteren in Iran zeker dertien mensen
om het leven gekomen. En gevechten
deden zich voor tijdens een algemene
staking tegen het bewind van de sjah.
waartoe de oppositie had opgeroe
pen. In de plaatsen Gonbad en Gor-
gan, in het noordoosten van het land,
op ongeveer vierhonderd kilometer
van de hoofdstad, zouden teminste
negen personen zijn gedood, in Kan-
gavar in het westen van Iran. In Isfa
han werden twee politiemannen ge
dood. Volgens de oppositie werden in
Gorgan talrijke overheidsgebouwen
in brand gestoken en was de brand
weer niet ln staat het vuur te doven.
Ook in de Westduitse stad Frankfort
is het zaterdag tot massale vechtpar
tijen gekomen toen een betoging van
Iraanse studenten tegen de sjah uit
liep op een bestorming van het Ame
rikaanse consulaat. Enkele honder
den mensen raakten gewond. Onge
veer zevenduizend Iranezen, Turken
en Westduitsers liepen mee ln de pro
testmars.
De gevechten ontstonden toen de be
togers afweken van hun route, ruiten
van banken en winkels ingooiden en
tenslotte het consulaat bestormden.
Johan ten Hove
apan is gisteren de eerste ronde van de verkiezingen om
voorzitterschap van de Liberale Democratische Partij
afgesloten. Ruim anderhalf miljoen leden hebben hun
op een van de vier kandidaten kunnen uitbrengen. Geen
om veel aandacht aan te geven, ware het niet dat de
itter van de oppermachtige LDP automatisch ook pre-
is.
van de vier kandidaten gaan
naar de tweede ronde, die op 1
ber moet worden ultgevoch-
an hebben alleen de 379 parie
leden van de LDP (254 in het
uis en 125 in het Hogerhuis)
echt.
er rivalen in de eerste ronde
de 73-jarige huidige partijvoor-
en premier Takeo Foekoeda. de
ge secretaris-generaal van de
Masayoshi Ohira, de 60-jarge
itter van het uitvoerende or-
Yashiro Nakasone en de 67-
minlster van internationale handel
en industrie, Toshio Komoto.
Successen
De algemene verwachting in Japan is
dat premier Foekoeda de tweede ron
de wel zal halen. De premier heeft de
afgelopen maanden niet onaanzien
lijke successen geboekt. De Japan
ners vinden dat hij zijn land begin
september op de economische top in
Bonn goed vertegenwoordigd heeft.
Hij nam daar zelf initiatieven en
wachtte de kritiek van de westerse
wereld op de onevenwichtige Japanse
handelsbalans niet af. Verder is onder
zijn bewind het lang verwachte vre-
des- en vriendschapsverdrag met de
Chinese Volksrepubliek tot stand ge
komen. In augustus ontving Foekoe
da de Chinese vice-premier Teng
Hsao-ping in Tokio voor de bekrach
tiging van het verdrag. Met name bij
de Japanse industriëlen deed dat de
harten sneller kloppen met het oog
op de geweldige markten op het Chi
nese vasteland, die mogelijk open
zouden komen te liggen voor Japanse
produkten.
Foekoeda staat bekend als een voor
zichtig economisch expert, die ver
trouwen afdwingt bij partijgenoten,
hoewel zijn populariteit voor Japan
ongekende dieptepunten heeft
bereikt.
Twijfels
Algemeen wordt ook verwacht dat
Toshio Komoto niet zal doordringen
tot de tweede ronde, terwijl er over
Yashiro Nakasone wat meer twijfels
bestaan. Nakasone, ook wel het weer-
haantje genoemd, omdat hij zijn me
ning wijzigt met de publieke opinie,
wordt als de meest conservatieve van
het viertal beschouwd. Op het gebied
van defensie staat hij bekend als een
havik. Hij vindt dat Japan drie pro
cent van zijn bruto nationaal produkt
aan de opbouw van de strijdkrachten
moet besteden. Momenteel is dat nog
géén procent en sinds de Tweede we
reldoorlog houdt Japan er een zoge
naamd zelfverdedigingsleger op na.
Nakasone wil ook de grondwet op dit
punt veranderen. Artikel negen zegt
namelijk dat Japan afziet van een
eigen legermacht en geen oorlogen
meer wenst te voeren.
Komoto heeft een succesvolle carriè
re als zakenman achter de rug en als
minister deed hij het niet slechter.
Hij was de man die ondanks de olie
crisis Japanse industrie op poten
hield. Hij schijnt echter alleen maar
aan deze verkiezingen mee te doen
omdat oud-premier Takeo Miki, tot
wiens politieke groep in de LDP hij
behoort, dat zo graag wil. Miki zou
geen keus kunnen maken uit de ande
re drie. Komoto streeft op econo
misch gebied een snellere groei na,
hoewel de plannen van de huidige
regering om de groei voor dit jaar op
zeven procent te houden, vrijwel ze
ker niet verwezenlijkt zullen worden.
Tweede man
Blijft over als mogelijke tweede man
Masayoshi Ohlro. De tweede plaats is
van bijzonder groot belang omdat
vrijwel vast staat dat premier Foe
koeda (als hij voorzitter en premier
blijft) niet langer dan twee jaar zal
aanblijven. Daarna wordt hoogst
waarschijnlijk de tweede man
premier.
Ohira, een wat gezette en slaperig
ogende man (hetgeen hij getuige zijn
geestige toespraken zeker niet is)
wordt door veel Japanners als een
vader-figuur gezien Hij heeft er in
Juni voor gezorgd dat de verwachte
grote nederlaag van de LDP bij de
verkiezingen om de zetels van het
Hogerhuis binnen de perken bleef.
Hij Is wars van de autoritaire houding
van de LDP in het parlement en zoekt
toenadering tot de oppositiepartijen.
Als vandaag de stemmen geteld zijn
begint echter het echte touwtrekken
in Japan.
De LDP is verdeeld ln een aantal
politieke groepen met aan het hoofd
een sterke man. Hoewel dit systeem
formeel afgeschaft is, werkt het nog
wel degelijk en zijn de Japanse parle
mentariërs aan handen en voeten ge
bonden aan hun leiders. Zo heeft Foe
koeda een groep van 78-parlementsle-
den achter zich. Ohira een van 53.
Nakasone een van 48 en kan Komoto
rekenen op Miki's groep van 43. Als
bekend is welke twee rivalen door
gaan naar de tweede ronde kan het
tellen van de neuzen en vooral de
koehandel om de verschillende groe
pen. waarvan de leiders niet gekozen
zijn, een aanvang nemen Dan wor
den ook de politieke bazen op de
achtergrond belangrijk. Zoals de
vroegere premier Kakoeei Tanaka, de
man die in 1974 wegens een financieel
schandaal moest aftreden.
Over dat laatste loopt nog steedaeen
proces. Tanaka treedt niet meer op
de voorgrond, maar hij heeft als lei
der van een 75 man sterke groep in de
LPD-parlementsfractle. weinig aan
macht ingeboet. Verwacht wordt dat
Tanaka zijn mensen ten gunste van
Ohira in de strijd zal werpen en dat
Miki. die een persoonlijke vete met
Foekoeda heeft, hetzelfde zal doen
met de zijnen. De laatste opiniepei
ling onder de parlementariërs van de
LDP wees op een krappe overwinning
van Ohira op Foekoeda in de tweede
ronde, vooropgesteld dat Ohira de
eerste ronde ongeschonden door
komt.
De vraag is nu of de LDP-parlementa-
riërs het zullen aandurven iemand ln
de tweede ronde tot voorzitter van de
partij en dus tot premier te kiezen,
die bij de eerste ronde door de leden
van de partij niet als eerste werd
gekozen.
