K" xl
blle kritiek op abortusontwerp
H:U
Leraren vinden ontleding niet zinloos
looit heb ik gezegd, dat
:n niet mag vergeven'
Geldgebrek brengt
werf in problemen
<*kJ%ek£
'Regering gaat voorbij,
aan wensen Surinamers'
DA
(C$hi
Demonstratie tegen CRM-nota
laffer Koopman in hijskraan, 'Wij vrouwen eisen' in Edenhal
<,eds*jIoft postpakket was zuurstof houder
jrrabbijn Just over zaak-Aantjes:
ier illegaal
.Sdhuis beschoten
Acties aangekondigd
tegen regeringsbeleid
ambtenarensalarissen
Verlaging opslag debetrente.
pimpeÜjettOf
Meerderheid op vergaderingen tegen adres commissiemoederstaai
20 NOVEMBER 1978
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
3
icht,
1-6]
V - r, i*. ^r»
I Mo.
DEN HAAG (ANP) Surinamers hebben zaterdagmiddag ïn
Den Haag tegen de meerjarennota van het ministerie van
CRM geprotesteerd. De bijzondere Tweede Kamercommissie
voor Surinamers behandelt de nota vandaag.
ag hebben ruim achtduizend vrouwen in de Jaap Edenhal een
(statie gehouden tegen het abortuswetsontwerp. Op de foto links een
iht van de zaal. Foto rechts Pater Koopman heeft een bouwkraan
„bezet". Met een megafoon maakte hij zijn visie op de abortuskwestie
kenbaar aan het nieuwsgierige publiek. De spandoek kon hij door de wind
moeilijk bevestigd krijgen.
De demonstranten dringen er bij de
Tweede Kamer ln een petitie op aan
het regeringsbeleid, vervat in de nota
„positie migranten uit Suriname in
Nederland en het beleid op middel
lange termijn" af te wijzen. De be
leidsvoornemens van de Nederlandse
regering, weerspiegelen Volgens de
actievoerders een ondemocratische
houding tegenover de Surinamers. Er
zou geen aandacht worden besteed
aan de wensen en de verlangens van
Surinamers, terwijl van bovenaf zou
worden opgelegd hoe de Surinaamse
gemeenschap zich in Nederland moet
ontwikkelen. De CRM-nota zou zon
der de inspraak van Surinamers tot
stand zijn gekomen.
Volgens de demonstranten ontbreekt
er een beleid dat de problemen wer
kelijk wil aanpakken. Gedoeld werd
op het onderwijs, waar de extra bege
leiding van Surinaamse kinderen vol
gens de demonstranten steeds meer
wordt teruggebracht. „De kansen
voor een Surinaams kind om zich te
ontplooien lijken steeds kleiner te
worden. In de toekomst zou dit kun
nen leiden tot ernstige problemen
met de „tweede generatie", aldus de
actievoerders.
De actie was georganiseerd door ge
ven welzljnsinstellingen voor Surina
mers.
Werkloosheid
De werkloosheid onder de Surina
mers wordt volgens de demonstran
ten door de werkgevers veroorzaakt
die geen Surinamers in dienst willen
nemen. „Deze werkgevers, waaronder
ook overheidsinstellingen moeten
worden aangepakt." aldus de actie
voerders.
De demonstranten eisen verder dat
de regering er rekening mee houdt
dat duizenden Surinamers naar hun
land terug willen. De regering gaat' er
volgens de petitie ten onrechte van
uit dat het overgrote deel van xle
Surinamers zich in Nederland blij
vend wil vestigen. De mogelijkheden
om te remigreren zouden doeltreffen
der moeten worden.
ADVERTENTIE
ijtekrij
let bij rfeR DAM/ZWOLLE (ANP) Terwijl pater Koopman in
üet,m*dam-West vanaf een veertig meter hoge hijskraan zijn
LeootJ611 te6en het nieuwe abortus-wetsontwerp door een
toestajon kenbaar maakte, woonden ruim achtduizend men-
lie ons i Amsterdam-Oost een door het comité „Wij vrouwen
ons ""«georganiseerde protestbijeenkomst in de Jaap Edenhal
TvareiT de voorzitter van de christelijke historische jongeren-
en veitfatie (CHJO) heeft zaterdag kritiek op het wetsontwerp
bijdenit kabinet-Van Agt geuit,
bij 1
er. Vol#d
Myra ter Meulen van „Wij
rd.Majj eisen" keerde zich in haar
tegen de vijf dagen be-
en van. die vrouwen volgens het
in acht moeten nemen na
voor abortus. „Het
maarsfverp van Ginjaar (volksge-
tSi> en De Ruiter (justitie)
Hemdprecht tegenover onze eisen,
or nadkHMMM^^Hi
l En die.
Van het zelfbeschikkingsrecht van de
vrouw blijft op deze manier niets
over", aldus Ter Meulen. De vijf da
gen maken het buitenlandse vrouwen
volgens haar onmogelijk om zich in
ons land te laten aborteren.
Ook keerde het comité-lid zich tegen
de drie maanden-grens in het wets-
onzer verslaggevers
AAL In het postkan-
Stadskanaal heeft zich in de
vrijdag op zaterdag een
voorgedaan. Een pakket van
r 30 bij 30 centimeter dat uit
tzak op een transportband
'aatst, vloog uit elkaar en
gat van ruim een vierkante
het plafond. De dienstdoen-
lambte werd niet gewond.
hderzoek van de plaatselijke
lostale recherche bracht aan
het licht dat het niet om een „brief-
bom" ging, maar om een zuurstofhou
der. Een firma uit Groningen had de
houder, die gebruikt wordt bij beade
mingsapparatuur, per post naar een
plaatselijke arts verzonden.
Er wordt nog nader onderzocht of de
afzender zich wel aan de regels heeft
gehouden en of verzending per post
wel was toegestaan. Ook is nog niet
duidelijk of de explosie is ontstaan
door overdruk of door een materiaal-
fout.
ontwerp. „Dat vrouwen zich na die
periode in ziekenhuizen moeten laten
aborteren, betekent dat kundigheid
en ervaring, opgedaan in abortuskli
nieken, aan de kant worden gezet.
Laten wij ervoor vechten", zei Myra
ter Meulen, „dat de plannen van de
regering niet doorgaan."
Tijdens de bijeenkomst spraken ook
vrouwen uit Frankrijk, België. Italië,
Engeland en Duitsland, die de toe
stand met betrekking tot abortus in
hun land toelichtten. De ontmoeting
werd besloten met een korte demon
stratie door Amsterdam. Ook werd
een resolutie aangenomen, gericht
aan de leden van de Eerste en Tweede
Kamer en aan het kabinet. De drie-
maandengrens en de vijf dagen be
denktijd werden hierin „onaanvaard
baar" genoemd. Tevens staat in de
resolutie dat het wetsontwerp „op
betutteling, bevoogding en intimida
tie van vrouwen is gebaseerd, terwijl
het fundamentele recht van vrouwen
over haar eigen lichaam niet erkend
wordt."
Pater Koopman
Vanaf een hijskraan heeft pater
Koopman uit Nijmegen zaterdag te
gen het abortus-wetsontwerp gepro
testeerd. Koopman, vertegenwoordi
ger van de stichting „Recht zonder
onderscheid," verzet zich tegen elke
liberalisatie in de abortuswetgeving.
Medewerkers van de pater deelden
bij de kraan pamfletten uit waarin
om bescherming wordt gevraagd van
„de meest kwetsbare medemensen,
die tegen alle wetten in bij honderden
per dag in Nederland straffeloos wor
den gedood. Het recht van de sterkste
is het sterkste onrecht, zo luidt het
pamflet. Pater Koopman is gister
middag uit de kraan geklommen om
een bijeenkomst van de stichting
„Recht zonder onderscheid" bij te
wonen. Eerst had hij aangekondigd
tot vandaag op de huiskraan te blij
ven zitten.
Wijzigingen
Het WD-kameriid Huub Jacobse
verwacht dat zijn fractie zal proberen
enkele wijzigingen aan te brengen in
het wetsontwerp. Met name zal de
WD-fractie er volgens Jacobse op
aandringen dat de vrouw het alleen
beslissingsrecht krijgt. In „De Rooie
Haan" wees hij op het verkiezings
programma van de WD waarin staat
dat alleen de vrouw beslist. „De frac
tie kan daar niet om heen. We zullen
dat programmapunt onverkort ver
dedigen", aldus Jacobse.
A. Spijkerboer
[rant van vrijdag stond, dat' De fouten uit zijn jeugd, die deze
Ibbijn M. Just zich tegenover
uw Israëlitisch Weekblad ge
leerd heeft van de opvattin-
j rabbijn mr dr König over de
"intjes, zoals die in Trouw van
ig 13 november zijn weergege-
'dat Aantjes' toetreden tot de
tens de opperrabbijn niet te
h is. Opperrabbijn Just is van
dat zijn visie in het Nieuw
jsch Weekblad niet goed tot
Icing is gekomen, en wilde in
tn van een vraaggesprek de
Vie indruk, die zo ontstaan is.
Jen.
rste vraag: Hilversum II
7 november in de rubriek
oog op morgen" een vraag-
met u uitgezonden over de
kant kntjes. Wat u toen gezegd hebt
iet veel aandacht gekregen,
u daarom nog eens vragen
bij die gelegenheid gezegd
een spontaan gesprek, waar-
ui j de precieze bewoordingen
er. maar wel de strekking,
over de gezindheid van de
ntjes nu. gezien de verwijten
nu over zijn jeugd worden
Ik ben er ten volle van
dat zijn religieuze en de-
he gezindheid nu foutloos
is. Ik persoonlijk ben hem
baar wegens zijn positieve
ten opzichte van Israël. Ik
>k, zonder hem persoonlijk te
van zijn algemene vriend-
ïlijke houding ten opzichte
Jodendom op zichzelf, en dit
a collega van mij, die niet lang
uit Holland vertrokken is.
jen
>r iedi
nedei
n rou'
ter,
Sssenl 5
11).
egd,
1* Cht
6-f nki
it en
satiec<
Oud
aam
eusdei
;eksus
studei Jji
iRDAM De portier van een
gokhuis aan de Nieuwe Zljds
Fgwal ln Amsterdam ls zater-
■gen zwaar gewond aangetrof-
portier bleek schotwonden in
rug te hebben. Wie de schoten
flost en waarom is niet be-
'ellicht heeft de portier men-
yfceerd, die het gokhuis binnen
aldus een politievoordvoer-
portier is ln het Wilhelmina
nis opgenomen en ls buiten le
raar
dagen zoveel stof hebben doen op
waaien, kan men zeker niet bagatelli
seren, en men kan ook niet van ieder
een eisen of verwachten, dat men ze
hem vergeeft. De ethiek van het Jo
dendom houdt zeker de vergeving
van zonden in. Dat is een centraal
punt in onze religie; zo stellen wij ons
God voor, en daartoe roepen wij ook
alle mensen op. Alleen, wanneer ik
zelf de morele plicht voel ieder zijn
wandaden tegen mij te vergeven, heb
ik nog niet het recht iedereen ertoe te
verplichten de wandaden van ande
ren tegen hem te vergeven. Dit laat
ste is des te meer van kracht wanneer
het gaat om bewust en stelselmatig
uitgevoerde daden tegen massa's. Zo
ver mijn mening over de vragen over
de vergeving.
Nooit heb ik gezegd, dat men niet
mag vergeven, of dat het Jodendom
niet wil dat men vergeeft zoals dit
van mij in een krant beweerd is. Waar
ik wel de nadruk op gelegd heb, is,
dat. afgezien van de goede gezindheid
van de heer Aantjes nu, en afgezien
van de vragen over vergeven of niet
vergeven, het niet op zijn plaats ls,
dat iemand die deze fouten gemaakt
heeft, een publieke rol speelt. Daar
om zei ik in dat gesprek voor de radio,
dat hij er goed aan doet zich terug te
trekken uit de politiek. Dat zou ook
daarom nodig zijn om die partij, die
zowel tegen de religie als tegen de
democratie is ik bedoel principieel
tegen de religie en practlsch en feite
lijk tegen de democratie niet de
kans te geven voordeel te behalen uit
de zaak-Aantjes ln zijn propaganda
tegen het CDA.
Hoe is uw mening over de uitlatin
gen van dr König over de zaak-Aan
tjes?
Rabbijn dr König ik moet hem
rabbijn omdat hij dit diploma bezit,
ook al is hij geen rabbijn van een
gemeente is zeker bevoegd om een
mening daarover te hebben en te
uiten. Overigens mag iedereen dat
doen; iedereen die het Jodendom
kent. weet dat het Jodendom, mis
schien op geen enkel gebied, defini
tieve en laatste uitspraken kent.
Iemand, die ook maar iets van de
Talmoed weet, weet dat er in het
Jodendom verschillende meningen
zijn. Rabbijn dr König heeft zijn op
vattingen ook niet als die van het
Jodendom gepresenteerd, of als die
van het officiële rabbinaat ln Neder
land. Mij was zijn opvatting wel be
kend, en ik mocht hem er ook niet
van weerhouden die te uiten, omdat
er bij ons vrijheid van meningsuiting
heerst, en omdat het duidelijk was.
dat hij niet in naam van het rabbi
naat sprak.
Van onze onderwijsredactie
UTRECHT De algemene Bond van
Onderwijzend Personeel (ABOP)
heeft zaterdag tijdens de algemene
vergadering te Utrecht een motie
aangenomen van de afdeling Amster
dam. Daarin worden acties aange
kondigd tegen het regeringsbeleid
ten aanzien van de ambtenarensala
rissen. De ABOP vindt deze bezuini
gingen onaanvaardbaar.
Een tweede motie over het trendbe-
leid werd eveneens gehonoreerd. De
ABOP heeft zich uitgesproken over
het gezin. De lasten zullen niet alleen
op de vrouwen worden afgewimpeld.
De maatschappij heeft, aldus de
ABOP, een even dienende taak ten
opzichte van het gezin.
De ABOP heeft twee dagen lang ge
discussieerd over een nieuw beginsel
programma.
Het wetsvoorstel wil dat naast de
betrokken vrouw ook een arts over de
abortus beslist. „Ook de termijn van
vijf dagen zal door de VVD worden
aangevochten, als de regering daar
mee," zo zei Jacobse, „een geforceer
de bezinning beoogt".
Het nieuwe wetsontwerp gaat vol
gens CHJO-voorzitter Heukels niet in
op „alternatieve oplossingen die
recht doen aan de beschermwaardig
heid van het potentiële leven". Onge
wenste zwangerschap zou volgens
hem wel onderbroken kunnen wor
den, maar de overheid zou als hoed
ster van het zwakke in de samenle
ving andere oplossingen moeten be
vorderen. Heukels zei dit zaterdag
tijdens de algemene ledenvergade
ring van de CHJO in Zwolle.
Minister Andriessen (financiën) is te
vreden met het wetsontwerp. In het
VARA-programma „In de Rooie
Haan" zei hij zaterdag dat het ont
werp „de waarborg voor de bescher
ming van het menselijk leven bevat".
Staatssecretaris Veder-Smit, een van
de makers van het (verworpen) VVD
PvdA-ontwerp, zei het volste vertrou
wen in minister Ginjaar te hebben.
Volgens de staatssecretaris heeft
Ginjaar gedaan wat ln zijn vermogen
lag.
In verband met de voortge
zette daling van de tarieven op
dc geldmarkt zal dc opslag
op de debetrentc voor
kredieten in rekening-courant
met ingang van 20 november
1978 met eenworden ver
laagd. De opslag bedraagt vanaf
die datum tot nadere
aankondiging 1%.
HOLLANDSCHE BANK-UNIE
SLUISKIL De industrie
bonden NW en NKV in Zee
land zijn van plan het faillis
sement aan te vragen van de
scheepswerf Mecap in Sluis
kil. Dit gebeurt als de directie
over twee weken niet in staat
blijkt, de salarissen voor de
vijftig man personeel en de
ADVERTENTIE
iIMutl» i laluJï»e Likeur var*
'n' DE KUYPER product
achterstallige reiskosten te
betalen.
NKV-districtsbestuurder W. Wau-
mans heeft dit zaterdagmiddag ;na
overleg met het Mecap-personeel
meegedeeld. De bonden zullen ook
een nader onderzoek vragen naar-de
financiële situatie van de scheeps
werf Doesburg ln Heersel.
Dit bedrijf zou samen met Mecap éen
order uitvoeren voor de bouw van
vier veerponten voor Venezuela. En
kele weken geleden liet de firma
Doesburg de gedeeltelijk afgebouwde
pont wegslepen bij Mecap in Sluiskil.
Dit met de mededeling, dat de pónt
niet binnen de afgesproken tijd aou
zijn opgeleverd. Dit wordt overigens
door de directie van Mecap met klam
ontkend. Mecap heeft geen cent opt-
vangen voor de bouw van deze veer
pont.
Genoeg werk
Sinterklaas heeft dit weekeinde zijn intocht gemaakt in
Amsterdam. Dit viel samen met de huldiging van voetballer
Johan Cruijff. Op de foto Cruijff. burgemeester Polak van
Amsterdam en de sint
Mecap is een jaar oud bedrijf dat
weliswaar over een goed gevulde or
derportefeuille, maar niet over con-
tanteh beschikt. Het bedrijf had npg
een schuld van ƒ050.000 in verband
met de overname van de bedrijfsge
bouwen in Sluiskil. De eigenaar van
deze gebouwen heeft vorige week lj|et
faillissement van Mecap aange
vraagd. De besprekingen hierover
zijn nog gaande en de openbare ver
koping van de gebouwen is vorige
week een week uitgesteld.
Als Mecap inderdaad failliet ver
klaard wordt, dan komen vijftig men
sen op straat te staan. Het is intussen
het derde metaalbedrijf in de
Zeeuws-Vlaamse kanaalzone, dat
•met sluiting wordt bedreigd. De an
dere twee ln moeilijkheden verkeren
de bedrijven zijn de TSM (Terneuzen-
se Scheepsbouw Maatschappij) en de
IMC (de Internationale Metaal Com
binatie). beiden in Temeuzen.
Van onze onderwijsredactie
HAARLEM Het voorstel van de commissie-moedertaai om de zinsontle
ding op de lagere school niet langer verplicht te stellen, ontmoet veel kritiek.
Dat bleek ook zaterdag weer op de vijf bijeenkomsten die de Vereniging van
Leraren in Levende Talen had georganiseerd in Haarlem. Deventer. Voorburg,
Groningen en Tilburg. Een meerderheid van de ongeveer zeshonderd aanwe
zigen sprak zich uit tegen het advies van de commissie-moedertaal. Alleen in
Haarlem weigerde men te stemmen.
Het rapport van de commissie
is iii de afgelopen maanden
vooral buiten het lager onder
wijs voorwerp geweest van
heftige discussie. Ook de mi
nister van onderwijs, dr A.
Pais, heeft zijn bedenkingen
uitgesproken, hoewel het hier
niet om een advies aan de
minister gaat. De felste tegen
standers van het rapport heb
ben zelfs de conclusie getrok
ken, dat de commissie bestaat
uit mensen die het hele taal
onderwijs om zeep willen
brengen.
In het rapport dat twee maan
den geleden is verschenen
wordt taalbeheersing gezien
als het voornaamste doel van
het taalonderwijs op de lagere
school. Het traditionele gram
matica-onderwijs bevordert
volgens de commissie de taal
vaardigheid niet of nauwe
lijks. Voor het onderwijs in
vreemde talen ln het voortge
zet onderwijs is grammatica
onderwijs op de lagere school
niet noodzakelijk. Ook voor
het spelling-onderwijs is ken
nis van de traditionele gram
matica niet vereist. Als nade
len van het hameren op zins
ontleding ziet de commissie
dat het kind een verkeerde
kijk op taal krijgt en boven
dien het plezier in de taalles
verliest.
De commissie is op grond van
dat alles tegen verplicht
grammatica-onderwijs ln de
oude vorm. Er moet wel tijd
besteed worden aan „taalbe
schouwing", maar nadenken
over taal en taalgebruik hoeft
niet per se te betekenen dat
kinderen tien soorten woor
den kunnen benoemen. Scho
len die toch bepaalde onder
delen van de zonsontleding
willen onderwijzen met het
oog op de spelling van bij
voorbeeld werkwoordsvor
men, zijn uiteraard vrij om
dat te doen. Maar de verplich
ting (voor zover die nog be
staat) moet vervallen.
Misverstand
Het hier beknopt weergege
ven advies van de commissie
moedertaal bleek zaterdag
niet alleen tot kritiek, maar
ook tot misverstand aanlei
ding te geven. Zo zei A. Ka
mer, oud-lid van de commis
sie: „Wij zeggen niet dat het
grammatica-onderwijs verbo
den moet worden. We zeggen
alleen dat het geen rol mag
spelen bij de selectie voor het
voortgezet onderwijs. Dat is
onze hardste conclusie. En als
men ons verwijt, dat we de
gemakzucht bevorderen of
antj-intellectualisme propa
geren. dan is dat onzin."
Mevrouw M. K. van Dort-Sllj-
per, een van de auteurs van de
methode „Je weet niet wat je
weet." pleitte voor nieuwe
vormen van grammatica-on
derwijs. Ze was „genuanceerd
tegenstandster" van het ad
vies. omdat dit toch de indruk
wekte dat alle grammatica
onderwijs zinloos was. Ontle
ding van zinnen als „Jan geeft
Kees een duw", waarin de
duw als het lijdend voorwerp
moet worden aangemerkt,
zijn inderdaad Irreëel. Maar
het is best zinvol om kinderen
te laten zien wat het verschil
is tussen De juf geeft het
krijtje aan Anna". „Anna
krijgt het krijtje van de juf"
en „Het krijtje wordt door de
juf aan Anna gegeven". Dat
het grammatica-onderwijs
vaak zo slecht gegeven wordt,
komt doordat de onderwijzers
te weinig boven de stof staan.
Daardoor kunnen ze er niet
mee spelen en de kinderen
niet enthousiast maken.
Geen puzzels
Ed Leeflang, leraar aan een
pedagogische academie, zou
men genuanceerd voorstan
der van het advies kunnen
noemen. Als hier en daar eni
ge zinsontleding te pas komt,
kun je dat best geven, was zijn
redenering, maar het gram
maticaonderwijs mag niet
ontaarden in theoretische
puzzels met zinnen die kinde
ren in het gewone leven moei
teloos spreken en schrijven.
Het doel van het onderwijs
blijft taalbeheersing.
J. Fossen, hoofd van een lage
re school, pleitte voor het ma
ken van minimum-afspraken
tussen lager en voortgezet on
derwijs. In Haarlem en om
streken gebeurt dat reeds: de
kinderen moeten daar vijf
woordsoorten en vier soorten
zinsdelen kunnen aanwijzen
Uit de discussie van zaterdag.
bleek dat de meerderheid vfen
de aanwezigen best een be
scheiden plaats wil toedelen
aan het zlnsontleden èn
woordbenoemen. Zelfs al zou
dit niet noodzakelijk zijn om
correct te kunnen schrijven,
dan is het volgens de meesten
toch een makkelijk hulpmid
del om uit te leggen wanneer
Je „u" schrijft en wanneer
„uw", en wat het verschil is
tussen „besteedt", „besteed",
besteedde" en „bestede".
Nutteloos
Aan de andere kant leek mën
het er ook wel over eens. dat
het geïsoleerde en abstracte
oefenen met onwerkelijke zin
netjes nutteloos was. De voor
naamste conclusie die Je t^lt
de vijf bijeenkomsten kunt
trekken is dat er behoefte be
staat aan een meer uitgewerkt
rapport waarin beschreven
wordt we'ke vormen van tafel-
beschouwing In het lager on
derwijs zinvol zijn. Enkele ele
mentaire begrippen van de
traditionele grammatica zou
den daarin dan best «yn
plaatsje mogen hebben. -
