en gelovige
ordt nihilist
markim
Fotomodellen en koks
gaan voor de bijl
men van een
ive huissloof
Lief, teder en
grappig debuut
iable probablement
journée pour la reine
Cinestud '78
maakt belegen
indruk
Subsidie voor Zuidelijk Toneel
Globe in gevaar
elektrische treinen kompleet v.a.7630
joeie wijn hoeft niet duurte zija
Tenminste niet bij de slijter!
jan nog
Ti
COMITÉ OVERLEG ZUID-AFRIKA
RECHT doen aan ZWART EN BLANK"
Prolongaties
en reprises
17 NOVEMBER 1978
FILM KUNST
TROUW/KWARTET
11
pinnige Franse cineast Robert Bresson, intussen 71 jaar oud, behoort tot de grote
6. In zijn films (onder andere „Le journal d'un curé de campagne", „Un condamné a
}st echappé", „Le procés de Jeanne d'Arc", „Au Hasard, Balthasar", „Mochette")
Ij zich wars van welk compromis dan ook, hij ging zijn eigen gang en liet altijd iets
pieren van zijn Jansenistisch geloof. De genade maakte dood en ook zelfmoord (bij
de dood vaak een verdekte zelfmoord) tot een offer, tot een overwinning.
:elot du Lac" is dat an-
|en en zijn laatste film „Le
lablement" kan men niet
[volstrekt nihilistisch noe-
p met dat woord overigens
•oordeel uit te spreken,
er het volgende van:
bracht deze film te
troep die we van alles
jnaakt. De massa-civilisa-
fhet individu spoedig zal
bestaan. Dit demente
dingen. Deze immense
jbij we onszelf zullen do-
j pogen in leven te blijven
loflijke onverschilligheid
;en, uitgezonderd sommi-
i die de dingen duidelijker
-iolute wanhoop
fe die volgens Bresson de
dingen zeer duidelijk ziet is Charles,
die niet wil leven omdat hij van alles
walgt (of alles doorziet) en toch geen
zelfmoord durft te plegen. Aan het
einde van zijn dooltocht langs de
politiek, de godsdienst, de actiegroe
pen voor milieubescherming, de sek
sualiteit (twee vrouwen proberen
hem te redden), de psycho-analyse
(men kan niet zeggen dat hij zich erin
begeeft, hij is vanaf het begin een
gedoemde buitenstaander) moet hij
zijn dood kopen: een junkie schiet
hem op zijn verzoek neer op het kerk
hof Père Lachaise, naast het graf van
de communistenleider Maurice Tho-
rez. haalt het geld uit zijn zakken en
verdwijnt schielijk in de nacht. Die
dood is hard en zonder glans, zonder
een sprankje genade. En toch wordt
Charles ons als het ware tot voor
beeld gesteld, toch wordt zijn dood
als een protest beschouwd, toch blijft
er. na het zien van de film, een soort
schaamte over dat je wlltr blijven le
ven. Dat is het huiveringwekkende
ervan. En het problematische.
Bresson klaagt niet hartstochtelijk
het menselijk lot aan, dat van alle
tijden is, of de wanhoop die iemand
tot zelfmoord drijft, nee. zijn enige
boosdoener is <Je tijd waarin we leven
Maar hoe indrukwekkend de docu
mentaire beelden ook zijn van de
vergiftiging en vernietiging van het
milieu: het doodknuppelen van zee
hondjes, de gevolgen van kwikvergif
tiging in het Japanse visserdorp Mi
namata. het vellen van hele bossen
(voor mij de mooiste scène uit de film.
de bomen lijken superieure, volstrekt
onschuldige levende wezens die ge
marteld worden en geveld) en hoe
desastreus het afglijden in modieus-
Antoine Monier als Charles in „Le diable, probablement"
heid van de kerk, de onmacht van
poli^èk en psychiatrie, in vroeger
eeuwen was het wel anders, maar niet
beter. Altijd (varen de tijden slécht,
misschien ligt de ware heroïek in de
moed om er het beste van te maken.
■In Bressons filmwereld wordt dit ge
tij kgjesteld met lafheid en wat erger
is: hij doet of er geen tederheid, geen
liefde meer kan bestaan. ,.Le diable
probablement". „De duivel mis
schien". zegt op een gegeven ogenblik
een'buschauffeur. Wil jBiressori daar
mee zeggen, dat hij eèn böze macht
vermoedt die de wereld hee^t overge
nomen? Maar hij doet niets om die
gedachte uit te werken: voor hem is
de mensheid kennelijk door eigen
schuld Juist in dit tijdsgewricht ten
dode gedoemd.
Amsterdam-Cinetol. 16 jr.
Pourquoi pas
Signoret in „Rude journée pour la reine"
naakte de Fransman René Allio zijn eerste speelfilm
i verhaal van Brecht „La vieille dame indigne" („De
lige oude vrouw") en weinigen die dit portret van een
duw, die na de dood van haar man een nieuw leven
baarin ze eindelijk zichzelf kan zijn, hebben gezien,
|st ooit vergeten. Helaas zijn de latere films van Allio
i niet buiten Frankrijk vertoond, hoewel ze dat wel
Ben.
De Franse Coline Serreau heeft met haar eerste speelfilm
„Pourquoi pas!" reoht in de roos geschoten: ze kreeg er dan
ook de Prix Georges Sadoul voor. Frisheid en originaliteit,
eerlijkheid, tederheid en gevoel voor humor gaan gepaard met
een stevige greep op de stof, die echt niet gemakkelijk in de
hand te houden is (maar ze schreef zelf het scenario en hield
daar, ondanks tegenwerking, grimmig aan vast.)
we dan eindelijk „Rude
r la reine" („Een moeilij-
>r de koningin") te zien. een
74 met Simone Signoret In
>1. Weer neemt Allio een
onder de loep. ditmaal
ave huissloof, Jeanne, die
werk buitenshuis ook nog
zwerm al dan niet aange-
amilie moet verzorgen. Ze
»aar stiefzoon te helpen die
'ader werd verstoten omdat
revangenis heeft gezeten en
ijfelde pogingen doet om
vriendin en hun kind een
stichten. Anders dan „De
oude vrouw", die haar
de realiteit en in zelfverwe-
vindt, verliest Jeanne zich
nen van anderen en in dro-
;ens is ze madame de Main-
arop is de titel van de film
dan weer bemiddelt ze
koning (haar man) en de
Iger (zijn zoon) aan een of
ander imaginair hof in een imaginaire
tijd. Ze fantaseert deftige bruiloften
en politie-ondervragingen. dramati
sche confrontaties met hoog- en laag-
gézetenen en daartussendoor ploe
tert ze. zwoegt ze. scharrelt rond met
een brief van haar stiefzoon aan zijn
door haar ouders zwaarbewaakte
vriendin. Droom en werkelijkheid
gaan voortdurend in elkaar over, zo
dat je in het begin nogal moeite hebt
het een van het ander te onderschei
den. Na een vrij mat begin wint de
film aan vaart en zeggingskracht. Op
merkelijk en sympathiek is weer Al-
lio's eerbied voor mensen: elk karak
ter heeft zijn achter- en ondergrond,
hij schuift ze nooit als tinnen soldaa
tjes heen en weer. En er wordt in
„Rude journée pour la reine" voort
reffelijk gespeeld, vooral door Simo
ne Signoret. Die doet overigens nooit
iets fout.
Amsterdam-City 2, 16 <jr.
Ze brengt drie mensen samen, twee
mannen en een vrouw, die in hun
vroegere bestaan ongelukkig waren
en nu steun zoeken bij elkaar. Ze
vormen een hechte gemeenschap: in
een lekker oud huis In een buitenwijk
van Parijs delen ze niet alleen de
tafel, maar ook het bed. Fernand, de
oudste (Sami Frey) vormt de spil van
het trio: hij doet het huishouden,
zorgt er voor dat de boel niet in de
soep raakt (zijn gemopper en gebrom
als niet alles netjes in de door hem
gemaakte kasten wordt gelegd be
hoort tot de vermakelij kste episoden
uit de film) en staat 'als een moeder
kloek bereid om te troosten; Louis
(Mario Gonzales), het zorgenkind,
speelt in een orkestje; Alexa (Christi
ne Murillo) brengt het huishoudgeld
binnen dat ze verdient met het voor
lezen van oude dames. Natuurlijk is
er wel eens wat, gekibbel en gekift
behoren tot het menu, maar het
wordt altijd weer goed door de grote
tederheid die de drie elkaar schen
ken. Ook buitenstaanders (onder an
dere een politieman) worden door die
tederheid geraakt en gaan zich afvra
gen „Pourquoi pas?", „Waarom ei
genlijk niet?". Maar als Fernand ver
trekt met het jonge meisje Sylvie
(Nicole Jamet) zakt alles als een pud
ding in elkaar: Louis en Alexa kun
nen het samen niet vinden, Alexa
vertrekt ook, kommer en kwel is het
gevolg. Fernand is evenwel door zijn
nieuwe liefde niet van de oude gene
zen: hij keert terug, met Sylvie. Die
speelt eerst argeloos mannetje en
vrouwtje, onkundig van de ware situ
atie, omdat niemand het haar durft te
vertellen. Als ze er toevallig achter
komt wil ze weg, alle overredings
kracht van het drietal ten spijt. Maar
het einde is open: ze blijft staan waar
ze staat, in de tuin, voor het huis,
omgeven door een sneeuwlaag van
natgeweende papieren zakdoeken.
De film is zo vrij van stress, dat het
lijkt of hij moeiteloos is gemaakt.
Sami Frey en Mario Gonzales in „Pourquoi pas"
door D. Ouwendijk
Vanaf 16 november tot en met de
23ste draait dit jaar de zoveelste film
molen. zoals we een filmfestival lang
zamerhand wel kunnen gaan noe
men De plaats van de molen is het
Kriterion theater in Amsterdam. De
molendrijvers ^n deze keer studen
ten. want het gaal om films in het
kader van Cinestud *78 De laatste
Cinestud-manifestatle dateert van
1973. de eerste ligt in een „grijs verle
den" van rond de twintig jaar. Maar
wat met betrekking tot de tussenlig
gende Cinestuds aan herinnering is
blijven hangen, heeft een frisheid, die
te oordelen aan de hand van de
films, dié zijn voorvertoond Cintes-
tud '78 vermoedelijk niet zal halen.
Misschien is het wat voorbarig om
zo'n generaliserend oordeel uit te
spreken, op grond van een fractie van
de honderd en één films, die vertoond
zullen worden. Maar voor de Voor
vertoning is een aantal films gekozen,
waarvan de organisatoren verklaar
den. dat ze „de beste" en „de aardig
ste" waren. Maar onder die „beste" en
..aardigste" was er niet één. waarvan
je opkeek
Dat opkijken hoeft niet afhankelijk
te zijn van bijzondere vakkundigheid
of ongewone scherpte van visie Per
slot van rekening gaat het (of zou het
althans moéten gaan) om films uit de
kring van mensen (studenten), die
hun eerste pré-volwassen intrede in
de maatschappij willen maken. En
dat is het nu juist De vroegere Cine
studs (wie herinnert zich nog de deel
name van Polanski aan de eerste ma
nifestatie van films?) werden geken
merkt door de drift van het zoeken.
Zoeken in allerlei richtingen poli
tieke, sociale, artistieke. De indruk
die de geselecteerde films van Cine
stud '78 achterlieten, was wat mij
betreft een indruk van belegenheid.
Wat Je miste was een doodeenvoudi
ge zucht om op avontuur te gaar
Tot op zekere hoogte is dit wel te
begrijpen. De Cinestuds gaven in het
verleden een weerslag te zien van wat
er aan visies maatschappij-kriti
sche, politieke, esthetische etc. on
der Jongeren aanwezig was. Wat dit
betreft worden we beheerst door de
nagalm van midden zestig. En nagal
men zijn in wezen uitstervende ge
luidsgolven. Dat herken je duidelijk
in de Cinestud-films van '78. Ik waag
het zelfs dit staande te houden op
gjond van het kleine deel van de
massa, die Ik onder ogen heb gehad
Maar of je nu twintig geselecteerde
films ziet of tachtig nict-geselecteer
de bovendien, is niet van belang Het
totale beeld van de selectie sluit na
melijk volkomen aan bij het algeme
ne cultuurbeeld van het moment Het
manco mag niet de organisatoren van
Cinestud '78 worden aangewreven
Het is een actueel tijdsgegeven
spontaan, geïmproviseerd Ié ont
staan. Niets is minder waar: Coline
Serteau was een strenge regisseur,
die "haar acteurs steeds opnieuw be
paalde scènes liet herhalen. Dat dit
nergens blijkt, dat bovendien van
moóifllmerij en pretentieus gefiloso
feer, vangnetten voor zovele begin
nende regisseurs, geen sprake is, is
het grootste compliment dat nïen
haar kan geven. Er valt nog Veel van
Coline Serreau te verwachten.
Amsterdam-Tuschinski 2, 16 Jr.
ADVERTENTIE
Van onze kunstredactie
DEN BOSCH - Het Zuidelijk Toneel
Globe voldoet niet in voldoende mate
aan de subsidievoorwaarden. Tot
déze conclusie kwam de Tilburgse
gemeenteraad afgelopen week. De
drie overige subsidiënten, de provin
cie Noord-Brabant en de gemeenten
Eindhoven en Den Bosch deelden die
opvatting niet.
De bezwaren van de gemeente Til
burg hebben geen betrekking op het
artistieke beleid maar op de plaats
van vestiging. De leden van dit in
oorsprong regionale gezelschap wo
nen en repeteren sinds de oprichting
in Amsterdam.
Met de komst van een nieuwe artis
tieke leiding dit seizoen is onder meer
als voorwaarde gesteld dat het gezel
schap zich uiterlijk 1 september 1979
in Eindhoven zal vestigen Dit in het
kader van de cultuurspreiding. Voor
de leden die niet naar Noord-Brabant
meeverhuizen zal er een afvloeiings
regeling komen. Met betrekking tot
de verhuizing heeft het gezelschap
een sociaal plan opgesteld (ook een
voorwaarde), dat 1 november bij de
subsidiënten werd ingediend.
De gemeente Tilburg miste In dit
plan de genoemde afvloeiingsrege
ling. Maandag zullen zowel het be
stuur van het Zuidelijk Toneel Globe
als de overige drie subsidiënten zich
over de ontstane situatie beraden
ADVERTENTIE
'Eyes of Laura Mars' en 'Who is killing the great chefs of Europe?'
Zowel modefotografen van de haute couture en hun modellen als koks van de haute cuisine en
hun aanhang vormen glanzende wereldjes apart, waarnaar gewone mensen nogal eens met
verlangende blik en gapende mond kijken. Het toeval wil, dat er dezë week twee thrillers in
première gaan, die in deze glitterkringen spelen en zoveel mogelijk profijt trekken van de
enigszins exotische eigenaardigheden van het milieu. Daarmee houdt de overeenkomst
overigens op.
..Eyes of Laura Mars" (reigisseur Ir-
vin Kershner) is een „ernstige" thril
ler met een voortreffelijk script (van
John Carpenter) en een zeer verras
send einde. De bovennatuurlijke as
pecten (een beroemde mode-fotogra-
ADVERTENTIE
(erwey exposeert vanaf van-
1 januari in het Stedelijk
te Amsterdam met een aan-
lerijen en tekeningen. Voor
dat tussen 1971 en 1975 ont-
&m de schilder zijn atelier als
punt. Resultaat een twintig
interieurs en onderdelen
atelier. Werken die niet zo-
ompositie maar wel in kleur
van elkaar verschillen.
L fj
p r
■- j '"i
,v\;
en Werken" heet de tentoon-
van de Rietvald Academie.
18 november fm 31 december
eum Fodor te Amsterdam
'houden. Het is een overzicht
aantal samenwerkingspro-
an studenten uit verschillen-
erirhtingen binnen de Acade-
erbuiten Met deze tentoon-
wil de Rietveld Academie
en kant-en-klare werkstuk
?n maar ook epn deel van het
Ofesproces dat daaraan vooraf
Aan allen die een eerlijke en objectieve voorlichting wensen over Zuid-
Afrika:
Aan alle gewetensbezwaarden wegens het speciale fonds van het
P.C.R en het beleid van de Wereldraad van Kerken:
BESTELT nu de verschenen brochure:
f»1
waarin opgenomen:
1onze beleidsnota over Zuid-Afrika.
2. onze verzetsadvertentie tegen de Wereldraad van Kerken:
3. ons bezwaarschrift gericht aan de Gereformeerde Synode;
4. ons protest tegen het speciale fonds van het P.C.R.
Op pagina 1 en 2 van de brochure kunt u lezen op welke wijze efk
kerklid individueel zijn verantwoordelijkheid in deze kan waarmaken.
J J G Boot. voorzitter
R Gosker. secretaris
A G v d. Linde, penningm
L. W H. de Geus
Ir, G. Knibbe
Ir. E G Nijman
Bestellingen door storting op gironummer 3930924 van 7.50 t.n.v
C O.Z.A le Wezep. Bij meer exemplaren korting
fe. die excelleert in lichtelijk perverse
composities, gearrangeerd rond een
persoon die gewelddadig aan zijn
eind is gekomen, heeft het tweede
gezicht, waardoor ze in staat is moor
den op lange afstand te aanschou
wen) zijn niet meer dan een modieus
vernis, uitgestreken over de aloude
„whodunit", wie heeft het gedaan
De toeschouwer krijgt waar voor zijn
geld: eer hij weet wie allen die zich
rondom Laura Mars bewegen met een
steek in het oog vermoordt, heeft hij
gretig (Jehapt in talloze ..red her
rings", met andere woorden argeloos
valse sporen gevolgd. En passant
heeft hij kunnen genieten van geraffi
neerde plaatjes met mooie vrouwen
in bizarre kledij en van goed spel. met
name van Fay Dunaway als Laura
Mars. John Neville als de politieman
die haar bemint en René Auberjonois
als haar manager
Faye Dunaway in „Eyes of Laura Mars
In „Who is killing the great chefs of
Europe", oftewel „Wie vermoordt de
grote koks van Europa? (van Ted
Kotcheff) gaat het meer om de gein
dan om de ontknoping. Eén voor één
krijgen de grote koks. die allemaal
hun amusante eigenaardigheden
hebben en elkaar het licht in de ogen
niet gunnen, van een onbekende een
De Klompenboom Prachtige pasto
rale over Italiaans landleven aan
het eind van de vorige eeuw van
Ermanno Olmi. De gehele week, in*
Alhambra 2; Amsterdam; Rem
brandt 2, Eindhoven; Studio,
Utrecht; Bijou, Hilversum.
Padre Padrone Indrukwekkende
film van de Italiaanse gebroeders
Taviani over een Sardijnse herders
jongen die uit zijn .isolement wordt
verlost door de mfe'cht van de taal.
17 nov. V. H. Zandhoeven. Bergen.
De Mens uit Marmer Film van
Andrzej Wajda over de speurtocht
naar een arbeider die werd vereeu
wigd en ln de vergetelheid verzonk.
17 en 18 nov. Filmhuls. Haarlem; 17
t.e.m. 19 nov. Filmhuls Arnhem.
Providence Magistrale film van
Alain Reshals over verval. doo<1 en
de creatieve capriolen van een
oude, zieke schrijver. De gehele
week in Studio, Rotterdam
Deutschland iné .Herbst Spontane
reacties van Westduitse filmers op
de gebeurtenissen van vorig Jaar
herst (moord op Schleyer. dood van
drie "RAlJ-Wden 'irf Ststifcrhjreimge-
vangenis). De géhelt Week ift Metro-
pole 4. Den Haag; Studio, Oro
.nïngen..
v <t j t i w 4
Cet obscur objet du désir Laatste
film van Luis Bufiuel. waarin de
oude meester, zoals gewooplijk. dp
bourgeoisie een v*»t/flit de pan
geeft De gehélè'- weeK in' Studio.
Maastricht. Metrbpole 5. Den Haag
Una giornata particolarr Ontroe
rende film van Ettere Srola over
twee kleine rnensen.dje worden vej;
malen door de molens van Mussoli
ni's dictatuur De gehele week in
Movies 2, Amsterdam en Scène.
Arnhem
Herfstsonate. De laatste film van
Ingmar Bergman met Ingrid Berg
man en Liv Ullmann in de hoofdrol
len. De gehele week ln Leldsepl.th.
en Studio K, Amsterdam; Calypso.
Den Haag; Kriterion, Rotterdam;
Saskla, Arnhem; Casino 3, Breda.
Rembrandt 5, Eindhoven; Luxor.
Nijmegen.
De geest van de bijenkorf. Moedige
film vol sfeer van Victor Enrice,
éerpaakt tijdens het Franco-regime,
met het merkwaardige kleine meis
je Anna Torrente ln de hoofdrol. De
gehele week In The Movies I. Am
sterdam.
Rome. open stad Klassieke film van
Roberto Rossellini uit 1945 over be
zetting en verzet in Rome De gehe
le week in Greenway. Voorschoten
koekje van eigen deeg: ze worden
vermoord volgens hun eigen geheim
recept De een eindigt ln de oven, de
ander in een watebassin, de derde
wordt gekraakt ln de eendenpers
De laatste op het programma is een
Amerikaanse (Jacqueline Bisset),
vermaard door haar desserts, maar
aangezien ze beeldschoon is en door
een ieder wordt bemind, vooral door
haar ex-echtgenoot die door Europa
zwerft op zoek naar een kok voor zijn
Humpty Dumpty omelette-restau
rants, mag ze natuurlijk niet sneven.
Een grote rol Is weggelegd voor Ro
bert Morley als spekvette haute cuisi
ne journalist en gourmet die zich let
terlijk doodeet (de valse sneren die
uit zijn mond komen zijn niet te
tellen).
Ondanks het lugubere gegeven is de
dolle pret niet van het doek te bran
den. Beide films zijn voor de liefheb
bers van het genre een „must" ten
slotte komt het ln dit tijdsgewricht
slechts zelden voor dat thrillers span
nend en/of echt grappig zijn
Eyes of Laura Mars: Amsterdam-Ca
lypso; Den Haag-Bijou; Kotterdam-
Calypso I, 16 jr.
T
Who Is trilling the great chefs J»f
Europe?: Amsterdarn-Tuschiow;
Kotterdam-Thalia; Kindhovrn-fljfc-
tropole, a.l.
