ptsing dreigt in
igeringspartij
n Zuid-Afrika
Egypte wil Gaza terug
pk-nazi drukt Fransen op hun oorlogsverleden
Portugese formatie
in conservatiever
vaarwater gekomen
Kwestie Nicaragua
houdt buurlanden
intensief bezig
ucht uit Vietnam duur betaald
D3 benoeming verligtes'
wet* pen Amin
ngesproken
Opnieuw onrust in Iran
Schmidt tegen
denazificatie
Uitstel besluit
over verkiezingen
in Rhodesië
JSDAG 15 NOVEMBER 1978
ol
tomstl
„Lati,
aat in
gaat
■subsi
VI te
nde n
len ei
langst
pand
>en opir
subsi
mnHennie Serfontein
>e i^SlNESBURG Dr. Andries Treurnicht, onder-minister
egering Botha en de geestelijke leider van de uiterst
ratieve vleugel van de regerende Nationale Partij, heeft
steren kandidaat gesteld voor het leiderschap van de
ale Partij in Transvaal. De kandidatuur van Treurnicht
^Jop de dag dat premier Pieter Botha de liberale Pieter
n hof benoemde tot minister voor plurale betrekkingen,
ericht olger van Connie Mulder.
'band
se pol
ut-pi
ds in
9, Ma tit maakte gisteren zijn kan-
jks oj
-.bekend voor het leiderschap
)orzaK ationale Partij in Transvaal,
die tot voor kort ook door
luider bekleed werd. Treur-
het moeten opnemen tegen
^tge minister van landbouw
d Schoeman en de minister
eid vakid en mijnbouw Fanie Bo-
wacht ster van justitie Jimmy Kru-
«r eajt verklaard dat hij in dit
geen kandidaat voor deze
ende
hun
en vo<
rtredi
len d
elen o
doorj jet leiderschap van de Natio-
rkeer tij wordt beschouwd als de
gele jtste functie na die van pre-
blijve; 5uid-Afrika.
Mirout
et zei
8 intatie
er lijn
?d i
ren,
dinge
ïleids
ïmods
?sbe
uimte
oek o
ling
jvers,
V. FE
L. Hi
El-Delg
e we
ctont
oorloi
rtier
nsam
TROUW/KWARTET
LISSABON De Portugese formateur Mota Plnto wil op
nieuw een kabinet van onafhankelijke ministers vormen.
Maar deze keer zullen de onafhankelijken gezocht worden In
de hoek van de conservatieve partijen. Personen die van
communistische sympathiën worden verdacht, zullen In hêt
nieuwe kabinet niet voorkomen.
om het leiderschap van de
p Partij van Transvaal dreigt
tude
Jevro
>r de
meei
P. die
we
Iet
Watea
ïevroi
er) bes
kandij SALAAM (Reuter, UPI, AP)
temd ent Amin van Oeganda heeft
!e Wfceweerd dat hij zijn troepen
udersiokken heeft van Tanzani-
ipenscjied. In Tanzania is dit met
de r^ngesproken en meent men
juist zijn troepen versterkt,
verklaring is een complete
aldus de verklaring.
z"igtrekking
i, die a
gisteren voor radio Oegan-
niuJü het als een plicht zag zijn UPPt7n<r
tot1 chten te bevelen zich
n. Andere Afrikaanse landen
door de kandidatuur van Treurnicht
uit te lopen op een openlijke en recht
streekse confrontatie tussen de „ver-
ligte", gematigde pragmatisten en de
„verkrampte" conservatieven in de
leiding van de Nationale Partij. De
verwachting is dat alle gematigde
krachten zich achter Schoeman zul
len opstellen in een poging om Treur
nicht van deze post af te houden.
Zowel de leiding van de Nationale
Partij als premier Botha toonden zich
gisteren geschokt over de grote kans
die Treurnicht bij de partij in Trans
vaal schijnt te maken. De meeste
aanhangers van de afgetreden Con
nie Mulder zullen zich namelijk ach
ter de kandidatuur van Treurnicht
stellen. Als leider van de Transvaalse
partij zou Treurnicht dan mettertijd
een goede kans maken om Pieter
Botha als premier op te volgen.
De afgelopen jaren heeft de regering
van de Nationale Partij het rigide
karakter van de apartheidspolitiek
enigszins afgezworen. De meest kwet
sende rassenscheidingsmaatregelen
werden ongedaan gemaakt. Dr.
Treurnicht heeft zich steeds tegen
stander betoond van een dergelijke
versoepeling en meent dat dit een
verzwakking van de Zuidafrikaanse
politiek betekent.
Treurnicht is een vroegere leider van
de Nederduits Gereformeerde Kerk
en was vele jaren redacteur van de
Kerkbode, het officiële orgaan van
deze kerk. Hij onderhoudt nauwe be
trekkingen met Koot Vorster, de
vroegere leider van de Nederduits Ge
reformeerde Kerk.
In de straten van de Iraanse hoofdstad Teheran werd gisteren weer druk gepatrouilleerd
door militairen, nadat het in de vroege ochtenduren weer tot botsingen was gekomen in de
winkelwijk van de hoofdstad. Bij de gewapende acties van militairen tegen demonstrerende
jongeren en winkeliers die weigerden hun zaken te openen zouden 19 gewonden zijn
gevallen. Volgens radio Teheran zouden alle arbeiders in de olie-industrie weer aan het
werk zijn gegaan, maar dit werd tegengesproken door westelijke waarnemers. Verschillen
de buitenlanders in Iran werden gisteren door demonstranten aangevallen. De Amerikaanse
president Carter heeft opnieuw zijn steun betuigd aan de sjah, tegen wie alle acties
momenteel gericht lijken. Carter zei te hopen dat de „schurken" er niet in zouden slagen de
monarchie in Iran ten val te brengen.
CAIRO (Reuter, UPI) De minimale eis die Egypte stelt voor de sluiting van een
vredesverdrag met Israël is dat Jeruzalem de Gazastrook teruggeeft aan Egypte. Deze
overdracht moet plaatsvinden in afwachting van een definitieve regeling voor de Gazastrook
en de westelijke Jordaanoever. Dit zei de Egyptische president Sadat gisteren op een
bijeenkomst van de regerende Nationale Democratische Partij.
Dit hebben de partijleiders In Portu
gal laten doorschemeren na de laat
ste ronde van formatiebesprekingen
begin deze week. Namen van minis
ters zijn door niemand genoemd,
maar de communistische woordvoer
der zei, dat het „zonder overdrijving"
om „uitgesproken reactionaire" per
sonen gaat.
Met reactionair bedoelen de commu
nisten de groeperingen die het socia
listische, karakter uit de grondwet
willen halen en eventueel weer terug
willen keren naar een dictatoriaal
systeem zoals dat tot april 1974 be
stond. Ook de socialisten toonden
zich, in tegenstelling tot de Centrum-
en de Sociaal-Democraten zeer terug
houdend. Hun standpunt is echter
dat zij niet bij voorbaat het functio
neren van de nieuwe regering onmo
gelijk willen maken. Conservatieve
commentatoren rekenen erop dat de
socialisten uit vrees voor vervroegde
verkiezingen de regering de hand bo
ven het hoofd zullen houden.
Stakingen
)rganisatie van Afrikaanse
hebben grote druk op Oe-
tgeoefend om de troepen te
ekken.
weerde gisteren verder dat
zij met de Tanzaniaanse en
frikaanse strijdkrachten wil-
en tegen „de laatste over-
van kolonialisme, racisme
vorie^1116' in Plaats van energie te
p door elkaar te bevechten."
oodschap aan de Verenigde
aan Arabische en Afrikaan-
nodigde Amin gisteren on-
jke waarnemers uit om in
ebied met Tanzania te ko-
lers die in het noorden van
in de buurt van het strijd-
irerblijven maken het nog
>rmenioed" Dit zei niinisterie
0D t eniandse zaken gisteren. Er
ie vii r nof» enkele artsen en wat
-lerenrsoneel De rest van de Ne"
w na| rs is naar veiliger oorden ver-
ik zie
leren
bes
moet
vikke
m iro
iat ra
'jzigiï KOK (UPI) Onder
Aan het eind van de jaren zestig was
Treurnicht nauw betrokken bij de
plannen van de conservatieve Hert
zog-groep, die toen pogingen deed om
het meer pragmatische leiderschap
van premier John Vorster te onder
mijnen. Toen deze groep in 1969 de
Herstigte Nationale Partij oprichtte
bleef Treurnicht echter achter. Hij
vond het beter in de Nationale Partij
te blijven om leiding te geven aan de
conservatieve vleugel. Het is opmer
kelijk dat Treurnicht zich kandidaat
gesteld heeft voor de Nationale Partij
van Transvaal, juist nu premier Bot
ha hem gepasseerd heeft voor de op
volging van Connie Mulder als minis
ter van plurale betrekkingen.
Botha benoemde gisteren Punt Jan-
son op de belangrijke post van onder
wijs en ontwikkeling, waar hij belast
zal worden met het onderwijs aan de
zwarten. Als onder-minister van Ban
toe-bestuur maakte Janson enige ja
ren geleden een einde aan de rigide
vormen van de apartheid. Evenals
Koornhof moet hij gerekend worden
tot de „verligte" vleugel van de Natio
nale Parij.
De strook van Gaza maakte tot 1948
deel uit van het Britse mandaatge
bied en werd tijdens de Arabisch-
Israëlische oorlog van dat jaar door
Egypte bezet. Dit land heeft echter
nooit gepoogd dit gebied te annexe
ren. Wel bestuurde Cairo de voorna
melijk door Palestijnen bewoonde
Gazastrook totdat dit gebied in 1967
door Israël bezet werd.
President Sadat stelt nu dat deze
strook aan Egypte moet worden te
ruggegeven tot een definitieve vre
desregeling is bereikt die voorziet in
een zelfstandige status van de Weste
lijke Jordaanoever en de Gazastrook.
Tot dusver stelde Egypte steeds als
eis dat een Egyptisch-Israëlisch vre
desakkoord gekoppeld dient te wor
den aan de Israëlische terugtrekking
uit zowel de Westelijke Jordaanoever
als de Gazastrook. President Sadat
zei gisteren voor het eerst; „De weste
lijke Jordaanoever is Palestina's pro
bleem."
Boodschap
Eerder op de dag deelde president
Sadat mee dat hij vice-president Hos-
ni Moebarak naar de Verenigde Sta
ten zou sturen met een speciale bood
schap voor president Carter. De
Egyptische plaatsvervangende mi
nister van buitenlandse zaken, Boe-
tros Ghali, die eerder deze week door
president Sadat naar Cairo werd te
ruggeroepen voor nader beraad,
sprak gisteren van een „ernstige cri
sis" in de vredesonderhandelingen,
maar hij voorspelde dat men de hui
dige moeilijkheden wel weer te boven
zou komen. Hij ontkende dat er spra
ke was van een werkelijke breuk in de
onderhandelingen.
De Israëlische minister van buiten
landse zaken Mosje Dajan is gisteren
in Israël teruggekeerd voor het kabi
netsberaad dat deze week plaats
vindt over de gerezen moeilijkheden
in de vredesbesprekingen. Dajan
sprak niet tegen dat dat er een over
eenkomst met Egypte op handen is
die niet alleen voorziet in een vredes
verdrag tussen Egypte en Israël,
maar ook in stappen ter voorberei
ding van een autonome status van de
westelijke Jordaanoever. Het gaat
echter niet aan dat we uit dat gebied
geschopt worden, aldus de minister,
die pleitte voor een oplossing die
werkbaar is voor alle betrokkenen.
Dajan zei geen concrete voorstellen
van president Carter bij zich te heb
ben, maar gaf wel toe dat de Ameri
kanen bepaalde ideeën hadden geop
perd die tijdens het kabinetsberaad
besproken zullen worden. De minis
ter verwierp met zoveel woorden een
„mechanische verbinding" tussen het
Egyptisch-Israëlische vredesverdrag
met een regeling voor de toekomst
van de Gazastrook en de Westelijke
Jordaanoever.
De situatie ln het bedrijfsleven en op
het gebied van de landhervorming
verslechtert zienderogen. Na de grote
demonstratie van zaterdag tegen de
stijgende kosten van het levenson
derhoud en de teruggave van land
aan vroegere grootgrondbezitters
doet zich een golf van stakingen voor.
Vandaag staken de posterijen, mor-
BONN (DPA) De Westduitse
bondskanselier Helmut Schmidt
heeft zich met klem uitgesproken te
gen een „nieuwe denazificatie" in zijn
land. Het lidmaatschap van de
NSDAP van bondspresident Walter
Scheel vormde voor Schmit geen pro
bleem. „Ik beschouw dit lidmaat
schap niet als een last", zei de sociaal
democratische bondskanselier.
gen de textielfabrieken en overmor
gen de bakkers. Naar schatting wordt
al met al doorlopend op een half
miljoen arbeidsplaatsen het werk
neergelegd.
SALISBURY (Reuter, UPI, AP) De
overgangsregering in Rhodesië heeft
de beslissing over de datum van <Je
verkiezingen uitgesteld. De uitvoe
rende raad en de achttien zwarte en
blanke ministers gaan nu twee dag^n
lang praten over de verkiezingen, die
moeten leiden naar een zwart meer
derheidsbewind. Moezorewa en Slt-
hole, twee zwarte leiders in de uitvoe
rende raad van Rhodesië, verklaar
den gisteren nogmaals dat zij blijven
vasthouden aan de datum van 31
december dit Jaar. Premier Smith
vroeg zich af waarom de VS en Eng
land het organiseren van onderhan
delingen tussen zijn regering en h$t
patriottisch front uitstellen.
De Amerikaanse VN-ambassadeur,
Andrew Young, vergeleek maandag
de Interne regeling met „nazi-Dultfe-
land." Hij noemde Rhodesië geen
echte democratie; zelfs niet voor 4e
blanken, omdat dé bevolking leeft
.zonder mensenrechten." Volgefls
Young is de controle over het land ui
handen van een „rechtse fascistisctje
groep."
Gisteren werd melding gemaakt va'n
29 doden in de strijd in Rhodesië.
Guerrillastrijders zouden twaqjf
zwarten, onder wie twee militairen
gedood hebben, en Rhodesische troe
pen zouden zeventien guerrillastrij
ders doodgeschoten hebben.
In de nacht van zondag op maandag
werd een missieschool gesloten, na
dat het schoolhoofd met een geweer
bedreigd was en de boeken van de
leerlingen verbrand waren. De ruim
300 zwarte leerlingen zouden ge
vlucht zijn.
Van een onzer redacteuren
AMSTERDAM Het verzet tegen dictator Anastasio Somo-
za in de Middenamerikaanse staat Nicaragua begint steeds
grotere consequenties te krijgen voor de andere landen van
Midden-Amerika. De, veelal militaire, machthebbers in deze
landen beginnen zich onzeker te voelen. Het revolutionaire
verzet put moed uit de acties van het nog altijd actieve
Sandinistische Bevrijdingslront.
veel e omstandigheden is
(wins m uit Vietnam een ris-
s. Me
lOUWI
iplan
'ordei
onderneming. Töch
de afgelopen maan-
n dertigduizend vluch-
heelhuids Vietnam
Gebeurde dat met
de Vietnamese auto-
nbi4n
htingll?
n bri
jswij] [ngen moeten met grote be
en oi )ver jje bpjg komen. Volgens
tieve Pse vluchtelingen, geïnter-
or een Amerikaanse journa-
iailand. is de standaardprijs
v<? den „taels". Dat is ongeveer
P1 end gulden. Boven die stan-
ite hi
lanl )0I
urB-ia
daardprijs moeten de vluchtelingen
overigens vaak rijke Vietnamezen
die niet onder een communistisch re
gime wensen te leven nog enkele
duizenden guldens betalen voor hun
reis.
Bekend is het verhaal van twee sche
pen vol vluchtelingen die in juli Viet
nam verlieten. Volgens de vluchtelin
gen was de reis „goed" georganiseerd.
Bussen en vrachtwagens, bestuurd
door Vietnamese chauffeurs, brach
ten de vluchtelingen naar de haven
stad Voeng Taoe. Daar moesten ze
voor elke volwassen man 6000 gulden
in goud betalen en 5000 gulden voor
elke vrouw of kind. Van elk bedrag
ging 2000 gulden naar een hoge rege
ringsfunctionaris. De nacht voordat
hun schip vertrok brachten de vluch
telingen door in gebouwen van het
leger. De volgende dag werd de baga
ge van de vluchtelingen gedragen
door Vietnamese soldaten. Veel kof
fers werden nooit teruggezien.
Waarnemers menen dat Vietnam al
minstens 30 miljoen gulden aan goud
heeft verdiend aan zijn vluchtelin
gen. Het deviczenarme Vietnam kan
dit bezit van zijn rijke vluchtelingen
overigens goed gebruiken.
Vluchtelingen die niet over zoveel
geld beschikken moeten op een ille
gale manier proberen Vietnam te ver
laten. Het is maar aan enkele vlucht-
schepen gelukt door de Vietnamese
verdedigingsgordel te komen. Veel
boten zijn door de marine terugge
bracht naar Vietnam.
Linkse guerrillastrijders in El Salva
dor bezetten afgelopen maandag kor
te tijd achttien radiostations. Zij na
men het personeel gevangen en zon
den een verklaring uit, waarin zij de
regering van Carlos Humberto Rome
ro beschuldigden van onderdrukking
en censuur. De regering probeert voor
de buitenwereld een rookgordijn op
te trekken voor de misstanden in het
land. aldus de verklaring van het
clandestiene Revolutionaire Volks
leger. „Wij zullen de censuur en de
dictatuur blijvend bestrijden", aldus
het communiqué.
Sedert het gewapende conflict tussen
het Sandinistische Bevrijdingsfront
en de Garde van president Somoza
heeft het regime van El Salvador het
aantal huiszoekingen bij potentiële
revolutionairen zowel in de steden als
op het platteland opgevoerd. Er gin
gen de laatste tijd geruchten dat een
heden van het Salvadoriaanse leger
betrokken zouden zijn geweest bij
acties tegen de Sandinisten in het
noorden van Nicaragua.
Ook het militaire regime van gene
raal Paz Garcia in Honduras ziet de
steeds sterkere ondermijning van de
positie van Somoza met lede ogen
aan. Honduras heeft weliswaar meer
dan 10.000 vluchtelingen uit Nicara
gua in kampen binnen zijn grenzen
opgenomen, maar inmiddels is al wel
bekend geworden dat de Hondurese
regering verschillende gevluchte San
dinistische guerrillastrijders heeft
mishandeld en gedeporteerd.
De regering van de conservatieve pre
sident Carazo van Costa Rica staat
wat ambivalent tegenover de ontwik
kelingen in Nicaragua. Bij de eerste
onlusten van augustus koos Costa
Rica partij voor het verzet tegen So
moza, vooral nadat de Nationale Gar
de van Nicaragua de grenzen van
Costa Rica had geschonden. Inmid
dels heeft Costa Risca alle steun aan
de oppositie tegen Somoza stopgezet
uit vrees voor een radicale machtso
vername in het noordelijke buurland.
Bemiddeling
Panama en Guatemala steunen vrij
actief het verzet tegen Somoza. Pana
ma stuurde in augustus een vliegtuig
om de overvallers van het Nationale
Palels in Managua op te halen. Gua
temala benoemde iemand in de Inter-
Amerikaanse bemiddelingscommis
sie die in Nicaragua met Somoza en
de oppositie is gaan praten over een
oplossing van de crisis. Toch leeft ook
bij de regering van dit land de vrees
dat een revolutionaire ontwikkeling
in Nicaragua niet zonder betekenis
zal blijven voor Guatemala.
Voor de komende ontwikkelingen in
Nicaragua zijn bepalend de mate
waarin het Sandinistische Bevrij
dingsfront het verzet tegen de strijd
krachten van Somoza zal weten te
organiseren en de politieke druk die
de Verenigde Staten op Somoza zul
len gaan uitoefenen, nu de inter-Ame-
rikaanse bemiddeling op een misluk
king is uitgelopen. De laatste aanwij
zingen zijn dat de Verenigde Staten
nu van plan zijn zich zo snel mogelijk
van Somoza te ontdoen. Zo zijn de
leningen van het Internationale Mo
netaire Fonds aan Nicaragua stopge
zet op voorstel van Washington.
Ultimatum
In Nicaragua stijgt de spanning mo
menteel nu het er naar uitziet, dat
Somoza niet tegemoet komt aan de
els van de oppositie dat hij voor 21
november aftreedt. De oppositie zal
naar alle waarschijnlijkheid met in
gang van volgende week opnieuw een
algemene staking uitroepen die moét
duren tot de val van Somoza. naar
het voorbeeld van de in augustus ën
september gehouden staking. De Na
tionale Garde en de Veiligheidspoli
tie van Nicaragua hebben de afgelo
pen dagen weer tal van arrestaties
verricht. De mensen staan bij rege
ringskantoren in de rij voor uitreisvi
sa. Voorlopig keert de rust in Nicara
gua niet terug en de buurlanden zul
len dat merken.
ZS Bert van Panhuis
leput
,*lsschwitz, on n'a gazé que les poux" (In Auschwitz zijn alleen de
vergast). Er zal in Frankrijk dit jaar geen uitspraak meer worden
a, die de gemoederen zó beroert als deze woorden van de jodenja-
)uis Darquier de Pellepoix, de Franse Eichmann, die met de
■atie van 75.721 Franse en buitenlandse Joden naar de vernieti-
aicit lampen de bijdrage van de Vichy-regering leverde aan de „Endlö-
kse van het jodenvraagstuk,
uldei
Is ln
•jarige Darquier (de Pellepoix heeft
tig jaar geleden aan toe gevoegd
aristocraat te kunnen doorgaan)
nissaris voor joodse zaken in het
nazi's collaborerende regime van
vrifallc Pétain. Hij gold als de vertrou-
dJran de maarschalk. Vlak voor de
nHi 1
te lij
Verd
;t de
issul
objei
wijl
;lei
van Frankrijk verdween Dar-
iar Madrid en genoot er ongehin-
gastvrijheid van generaal Franco,
len probeerden naoorlogse Fran-
igen hem uitgeleverd te krijgen,
was tegen de principes van Fran-
iwens ook nu nog levert Spanje niet
-jX Frankrijk tien jaar geleden de nog
aae ^rdeelde oorlogsactiviteiten heeft
B rjaren, verdweer. Darquier uit het
veld van vrouwe Justitia.
De zwaar invalide, bedlegerige Darquier
zou over enkele maanden waarschijnlijk
nauwelijks opgemerkt ter aarde zijn besteld
want volgens zijn artsen is hij stervende
als afgelopen zomer niet een journalist
van het Franse weekblad l'Express zich bij
zijn flat in Madrid had aangediend. Philip
pe Ganier-Raymond had zich terdege in het
verleden verdiept en bracht een aantal
authentieke documenten mee.
Verzinsel
Toen Darquier daarmee werd geconfron
teerd bleken zijn opvattingen niet ten goe
de veranderd. Pagina's lang verschoont hij
zich enerzijds en beschimpt hij de Joden
anderzijds. De Joden zijn helemaal niet
afgevoerd naar vernietigingskampen. Ze
gingen naar Polen waar ze een eigen gebied
zouden krijgen. Zo was men dan mooi af
van deze vreemdelingen, deze bastaards,
deze lieden zonder eigen vaderland, die al
leen maar ellende brachten. Ze wilden oor
log en ze kregen hem.
Zes miljoen Joden vergast? Een verzinsel,
Joden hebben altijd al interessant willen
doen. En daarom hebben ze foto's gemaakt
van grote stapels kleren en er huilerig bij
verteld dat dit de kleren waren van de
vergaste Joden. Wanneer dat was gebeurd?
Gewoon toen de Joden zich aan het douchen
waren. Ja, je moest wel op de hygiëne
letten. Nee, het enige dat in Auschwitz is
vergast zijn de luizen, die de mensen in hun
kleren hadden.
En zo kon de vertegenwoordiger van l'Ex
press nog vele blaadjes vol schrijven. Waar
om ik, Darquier de Pellepoix, zo anti-Joods
ben? U moet begrijpen, ik kom uit Cahors
bij Toulouse en daar hebben we altijd al een
hekel aan Joden gehad. Dat is een oude
traditie, die uit de middeleeuwen stamt.
Oordeel
Na veel interne discussie besloot l'Express
het artikel enkele weken geleden te publice
ren en sindsdien heeft iedereen, die voor
belangrijk doorgaat een oordeel laten ho
ren. De prominentste van die meningen was
zeker van Simone Veil, minister van volks
gezondheid en ais een van de weinigen in
haar Joodse familie overlevende van Ausch
witz. Veil is vreselijk huiverig voor dit soort
vraaggesprekken, zeker als ze worden ge
plaatst zonder nadere toelichting. Zij wilde
niet met een beschuldigende vinger naar
l'Express wijzen het blad heeft er nimmer
twijfel over laten bestaan hoe het over het
nazisme denkt maar vroeg zich wel af of
men niet te optimistisch is over het onder
scheidingsvermogen van het publiek. „Ik
ben ervan overtuigd dat sommige mensen
zichzelf de afschuwelijke vraag zullen stel
len; is het dan toch alleen maar Joodse
propaganda?"
Naast andere hoge politici wees bijvoor
beeld ook een dagblad als Le Monde de
publikatie af. En de socialistische Le Matin
beschuldigde de hoofdredactie van l'Ex
press ervan meer te hebben gelet op de
verkoopwaarde van het artikel dan op de
inhoud. Trouwens, niet iedereen bij l'Ex
press stond achter de publikatie. De beken
de essayist Raymond Aror., die enkele jaren
geleden medewerker werd omdat hij niet
meer voor de Figaro wilde werken, was niet
bij de beslissing betrokken geweest omdat
hij ln het buitenjand verbleef. Toen hij het
artikel onder ogen kreeg, was zijn eerste
reactie; „Dit hadden we niet moeten doen."
Hij wijst echter verontwaardigd iedere be
schuldiging van de hand dat l'Express de
daden van Darquier wilde bagatelliseren.
Nummer
Er zijn ook mensen, en veel zelfs, die de
publikatie juist achten, niet aleen omdat
anders wezenlijk aan de fundamenten van
de persvrijheid zou worden getornd, maar
ook omdat de mensen zo herinnerd blijven
aan wat er tussen 1940 en 1945 is gebeurd.
l'Express heeft verscheidene reacties gehad
van mensen, die in de vernietigingskampen
hebben gezeten de meesten noemden
zelfs hun kampnummer: Mie 62357 Maut
hausen. Buchenwald 81503 die overtuigd
waren van de heilzame werking van derge
lijke pubilkaties.
De zeer gemengde reacties geven ook de
gespletenheid weer van de Fransen als het
om hun oorlogsverleden gaat. Want het
heldhaftig optreden van de verzetsmensen
wist niet uit dat het overgrote deel van het
Franse volk zich het nazi-bewind meer dan
berustend heeft laten aanleunen. Nergens
zijn Hitler en zijn trawanten zo geholpen bij
het opjagen van Joden als in Frankrijk.
Om nog even bij Darquier te blijven, zelfs
de Gestapo, de geheime politie van na2i-
Duitsland, stond verbaasd met hoeveel ent
housiasme het Vichy-bewind de Joden ver
zamelde en op de trein zette. Er hoefde geen
enkele Duitse aansporing aan te pas te
komen.
Herinnering
De Fransen worden liever maar niet herin
nerd aan hun houding ln de oorlog. Én
daarom ook liever geen Holocaust de
omstreden Amerikaanse serie over de Jo-
denvemletiging aangekocht en geen ver
toning van een documentaire over Pétain.
Zeker, de waarschuwing van premier Ray
mond Barre dat al dat geromantl&eer over
Hitler en Eva Braun en Pétain het nazisme
geleidelijk aan van zijn gruwelen ontdoet, is
niet uit de lucht gegrepen. Maar hoe valt
dat te rijmen met het besluit om een zeer
openhartige documentaire over de collabo
ratie van Fransen maar niet op de tv te
brengen? De Franse minister van Justitie
Alain Peyrefitte heeft een aanklacht tegen
Darquier ingediend wegens aanzetten tot
rassenhaat, maar iedereen weet dat het
nooit tot een rechtzaak zal komen. De gene
ratie van 40-45 wil de affaire-Darquier het
liefst weer in de vergetelheid laten terug
zakken, want daar horen dit soort dingen,
zo meent men
