Berghuis wist van SS-aanmelding
Van Agt wil steun
CDA voor optreden
Kiesuwkado
'Dossiers publieke
figuren openen'
Systeem
1leze krant
Nieuws lekte
uit in Assen
Uraniujn uit
Namibië in
UCN-fabriek
MENSEN ZONDER
KOUDE VAN -20°
an
env
„Nieuwe Haagse INieuwe Leidse Courant
den
lijft
;nd
om
ite
v
smc
iar
win
Vrij veel bewolking
KOERDISTAN
jtiek CDA
Tuijnman
Correspondentie tussen AR-politici openbaar
tsers kopen
:tor massaal
Voormalig verzet: 'Aandacht afgeleid'
ileisië weigert Vietnamezen
Actiegroepen:
Friesland Bank
Afman uit Zeist:
„SS wees Aantjes
af na onderzoek"
KLEREN OVERLEVEN
Trouw
Met de feiten
Bezorg Trouw een nieuwe abonnee
Lees een krant met overtuiging: TrOUW
Trouw
H 36STE JAARGANG NR 10608 - WOENSDAG 15 NOVEMBER 1978
Vrij veel bewolking met voornamelijk in het noorden van het land plaatselijk
regen. Krachtige, tot stormachtige zuidwesten wind. Temperaturen rond tien
graden. De vooruitzichten voor morgen en overmorgen: wisselvallig en
middagtemperaturen van omstreeks elf graden.
Zon op 08.01
onder: 16.48
Maan op: 1824
onder: 09.15
een waarlijk bijzondere collectie in: antieke, oude en heden
daagse TAPIJTEN, maar óók: kelims, curiosa, 20 soorten
BERBERS.
oosters tapijthuis BV, LEIDEN
Korevaartlr., Hogewoerd (071-13 11 73)
ouderwetse service volop parkeren
LOSSE VERKOOPPRIJS 60 CENT
■JINA 2:
de maatschappij
aan theologie?
Wl#
INA 3:
Ier werken
Ford afgewezen
|NA 7:
Fransen en
I oorlogsverleden
Van een onzer verslaggevers
ASSEN De directeur van het rijks
instituut voor oorlogsdocumentatie,
dr L. de Jong, is er indirect zelf de
oorzaak van dat op donderdag 2
nvoember reeds in Assen berichten
begonnen te circuleren over het toen
nog net begonnen onderzoek in de
zaak-Aantjes.
Het blijkt dat de oud-griffier van de
provinciale staten van Drente, mr II.
Cost Budde, een zwager is van dr De
Jong. Door een toeval kwam deze
Cost Budde aan de weet, dat zijn
zwager met dit onderzoek bezig was.
Cost Budde heeft het nieuws niet
voor zich kunnen houden.
De Assense leraar Duits, drs J. Hel-
der, vertelde ons gisteren dat vrij
dagmorgen het verhaal van het on
derzoek in geuren en kleuren door
een collega op school werd verteld.
Dit verhaal is ook opgevangen door
een correspondent van het Nieuws
blad van het Noorden. Door de publi-
katie in deze krant kwam de affaire-
Aantjes in een stroomversnelling en
werd de regering gedwongen maan
dag reeds de zaak bekend te laten
maken.
„Mijn collega had het gehoord van
een kennis, die het weer van mr Cost
Budde had gehoord", aldus drs Hel
der, die meent dat de haast waarmee
het rapport werd gepubliceerd, indi
rect geheel is te wijten aan dr De
Jong. Mr Cost Budde zei gisteravond
inderdaad kort voor het weekeinde
van 4 en 5 november van de zaak te
hebben gehoord, maar hij weet niet
meer op welke dag dat was. Volgens
mr Cost Budde is het uitgesloten dat
door zijn toedoen de zaak is uitge
lekt.
De hoofdredactie van het Nieuws
blad van het Noorden heeft gister
avond ontkend dat de krant in con
tact heeft gestaan met mr Cost
Budde.
NA ECONOMIE:
umentenrubriek
elgriils
ns niet best
|NA SERVICE:
we handwerktech-
en, strips, weer,
leton, puzzel, radio-
V-programma's.
De Tweede Kamer-commissie die het komende debat over het rapport-Aantjes voorbereidt,
kreeg gistermiddag schriftelijk antwoord van de regering op meer dan honderd vragen. Ook
kreeg de commissie de beschikking over stukken uit het archief van de vroegere AR-
voorzitter Berghuis. Op de foto van links naar rechts de Kamerleden Den Uyl, Klein en
Voogd, de griffier van de commissie, mr. Koops, en Kamervoorzitter Vondeling.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Premier Van Agt heeft gisteren persoonlijk vergaderingen van het fractiebe
stuur van het CDA en het dagelijks bestuur van het CDA en het dagelijks bestuur van de ARP
over de zaak-Aantjes bijgewoond. Hij is tot deze zeer ongebruikelijke stap overgegaan om,
naar men in de CDA-fractie meldt, te voorkomen dat de affaire Aantjes het kabinet politiek te
veel in moeilijkheden zou brengen.
Premier Van Agt gaf daarom zowel
het fractiebestuur als het dagelijks
bestuur van de ARP in overweging
het regeringsoptreden in de zaak
Aantjes niet af te vallen. Twijfels zijn
tgen
>li».
i[g >en onzer verslaggevers
JSCHT Fietsend Neder-
is zo massaal overgegaan
inkoop van een reflector-
je, dat de rijwielhandela-
n de fabrikanten de vraag
)f nauwelijks aankunnen.
>lijkt uit een minionder-
van Veilig Verkeer Neder-
el de reflector pas vol-
jaar november wettelijk
cht wordt, zien kennelijk
wielrijders het belang er-
FTln en stellen zij de aan-
il~Jdatum niet uit. „Vaders
pr ze met vijf tegelijk om in
Jap het hele gezin in het
er beter zichtbaar te ma-
aldus Wegwijs, het blad
Nederlandse fabrikanten
ire en Doesburg, die sa-
goed zijn voor 200.000 fiet
ier week, worden bijna be-
d door de rijwlelhandeia-
let orderboek van één fa-
nt zit al vol tot volgend
mei. Sommige winkeliers
de plaatjes met honderd
ijk in, maar zijn binnen de
ite keren weer uitver-
t.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De voormalige ARP-voorzitter dr W. P. Berghuis heeft al In 1967 te horen
gekregen dat zijn partijgenoot Aantjes lid was geweest van de Germaanse SS. Dit blijkt uit de
brief die hij op 7 juni van dat jaar verstuurde aan Aantjes met het verzoek om opening van
zaken te geven over zijn oorlogsverleden.
In zijn antwoordbrief, gedateerd op
12 juni, ging Aantjes niet in op de
aantijging van het SS-lidmaatschap.
ADVERTENTIE
Hij schreef, dat hij geprobeerd had
zich aan de arbeidsinzet in Duitsland
te onttrekken door In te gaan op een
werving voor „politiediensten" in Ne
derland.
Aantjes liet ook weten, dat er geen
sprake van was dat hij lid zou zijn
geweest van de NSB of enig andere'
nationaal-soclallstische organisatie.
De correspondentie tussen beide AR-
politici, afkomstig uit het archief van
dr. Berghuis dat ln de kelders van de
VU in Amsterdam is opgeslagen, is
gisteren openbaar gemaakt. De brie
ven zijn gevoegd bij de verklaringen
die de bijzondere Kamercommissie
voor de zaak-Aantjes heeft ontvan
gen van een aantal voormalige ARP-
voorzitters, ARP-fractlelelders en ka
binetsformateurs over wat zij wisten
van het oorlogsverleden van Aantjes.
Geen van hen zegt op de hoogte te
zijn geweest van Aantjes lidmaat
schap van de SS. Ook dr. Berghuis
niet. uit diens brief uit 1967 bUjkt
echter dat deze aantijging hem wel
ter ore is gekomen.
Dr. Berghuis gaf gisteren als verkla
ring: „Ik wist niet meer dat ik Aantjes
toen al met zoveel woorden naar zijn
SS-lidmaatschap heb gevraagd. Het
is voor het eerst, dat Ik het nu weer
hoor. Ik moet dat verhaal, over de SS,
gehoord hebben van die mensen uit
Drente die mij in 1967 over Aantjes'
rol in de oorlog hebben ingelicht."
'Kous af'
Op de vraag waarom hij Aantjes niet
nader aan de tand heeft gevoeld over
het karakter van de politiedienst,
de kous af. Ik heb daarom ook niet
doorgevraagd over de aard van die
politiedienst. Er waren ln de oorlog
zoveel van zulke organisaties".
Uit de bewuste brief van dr. Berghuis
blijkt ook. dat hij al een Jaar eerder,
in 1966, van een Amsterdamse advo
caat de mededeling had gekregen dat
Aantjes in de beginjaren van de oor-
mogelijk, zo meende de premier,
maar het kabinet had geen andere
weg.
Volgens onze Informatie Is de premier
maar ten dele in zijn opzet geslaagd.
Er was zelfs Irritatie over de „simpe
le" benadering van de premier, alsof
het alleen maar zaak van voor of
tegen het kabinet geldt.
De CDA-fractie zal zich vanavond
uitvoerig beraden over haar opstel-
het schokeffect van de persconferen-,
tie van vorige week maandagavond
heeft geleld. Een yan de verwijten
was toen dat de directeur van het
Rijksinstituut voor Oorlogsdocu
mentatie dr L. de Jong zich als rech
ter en als aanklager tegelijk had ge
dragen. De vraag is daarmee gerezen
ln hoeverre de regering verantwoor
delijk is voor deze gang van zaken.
De twijfels over het regeringsoptre
den gelden vooral de geringe verant-
antwoordde dr. Berghuis: „Ik be- ]0g, tijdens zijn gymnasiumtijd in
schouwde de mededelingen van Aan- Rotterdam, lid was geweest van de
tjes als een ontkenning van de bewus-
te aantijging. Daarmee was voor mij Vervolg op pagina 9
door Huib Goudriaan
DEN HAAG Voormannen van het voormalig verzet vinden
het wenselijk dat alle dossiers van publieke figuren minis
ters, Kamerleden, burgemeesters, commissarissen van de
Koningin worden geopend om te voorkomen dat de Neder
landse politiek nog meer schade lijdt.
ling ln het Kamerdebat dat nu definl- woordelijkheid die het kabinet zegt
tief op donderdag aanvang 10.15 te dragen in deze kwestie. Zo onder-
uur is vastgesteld. De CDA-fractie streepten diezelfde middag de ver
wordt dan geconfronteerd met het antwoordelljke ministers Van Agt,
dilemma dat het uiten van kritiek op Pais en De Ruiter in een brief aan de
het regeringsoptreden samen met die Kamer nog eens de grote mate van
van de oppositie het kabinet ln moei- zelfstandigheid die het Rijksinstituut
lijkheden kan brengen. Anderzijds voor Oorlogsdocumentatie (RIOD)
zal het achterwege blijven van kritiek heeft.
gemakkelijk uitgelegd kunnen wor
den ten nadele van Aantjes. Immers
de kritiek richt zich op de door de
regering gevolgde procedure die tot
Ons commentaar
staat op pagina 5
Op pagina 9:
Regering vindt
conclusie van
De Jong voorbarig
Volledige tekst van
briefwisseling
Berghuis-Aantjes
De ministers stellen onder meer dat
uit die grote zelfstandigheid (inher
ent aan wetenschappelijk onderzoek)'
mede voortvloeit dat het RIOD be
voegd moet worden geacht zelf on
derzoek te entameren. De ministers
erkennen hun verantwoordelijkheid
slechts voorzover zij de directeur van
het RIOD. dr L de Jong ln staat
hebben gesteld het onderzoek voort
te zetten. Ook heeft de regering er
zorg voor gedragen dat het rapport is
„doorgeleid" naar de Tweede Kamer
en erkent zij haar verantwoordelijk
heid voor het tijdstip van publicatie.
Vervolg op pagina 5
1 li Hong met aan boord 2500 Vietnamezen voor de rede
1toeala Loempoer, terwijl (links) een fregat van de
arn< iische marine het schip in de gaten houdt,
cryl
1 LOEMPOER (Reuter. UPI)
ering van Maleisië was giste-
j. steeds niet bereid de 2500
ting llngen uit Vietnam, die mo-
Afim 1 aan boord van de 1600
tende Hal Hong, toestemming
■TlSfn het land binnen te komen.
laden vrachtboot ligt momen-
or anker voor de kust van
ze en wordt bewaakt door een
O rd sch marineschip. De regering
*^la Loempoer weigert toestem
geven aan de mensen op het
p het land binnen te komen,
wt naar haar oordeel niet om
Echtelingen gaat, maar om
die voor de reis betaald heb-
Maleisische minister van bui-
fee zaken verklaarde gisteren
ra dat zijn regering nog geen
éve beslissing over de affaire
►nomen.
Immiddels heeft het Hoge Commissa
riaat voor de vluchtelingen de opva
renden van het schip als echte vluch
telingen geklassificeerd en een be
roep op de Maleisische autoriteiten
gedaan de mensen toe te laten. Ook
de Amerikaanse ambassade in Singa
pore heeft zich op dit standpunt
gesteld.
De toestand aan boord van de Hal
Hong begint zo langzamerhand af
schuwelijke vormen aan te nemen. Er
is gebrek aan voedsel en medicijnen.
Vooral de 1260 kinderen die aan
boord zijn, zouden er slecht aan toe
zijn. Maleisië heeft de afgelopen jaren
al 25.000 vluchtelingen uit Indo-Chi-
na opgenomen die in vluchtelingen
kampen zijn gehuisvest.
Meer over vluchten uit Vietnam op
pagina 7
Van een onzer redacteuren
DEN HAAG De UCN-fabriek in
Almelo gaat vanaf 1980 uranium uit
Namibië verrijken. Dit uranium komt
in de vorm van hexafluoride ons land
binnen en ligt hoogstwaarschijnlijk
nu al in Almelo opgeslagen. Deze
bewering werd gisteren geuit op een
persconferentie ln Den Haag door ac
tiegroepen, die zich met de problema
tiek in zuidelijk Afrika bezighouden.
Door de verwerking van uranium uit
.Namibië raakt Nederland betrokken
bij de nucleaire samenwerking tussen
West-Duitsland en Zuid-Afrika. zo
stellen de groepen. „De Westduitse
technologie heeft er in belangrijke
mate toe bijgedragen dat Zuid-Afrika
een kernmogendheid is geworden, die
een bedreiging vormt voor de omlig
gende staten in zuidelijk Afrika".
De groepen, Anti-apartheidsbewe
ging. Kairos, Komitee Zuidelijk Afri
ka en Boycot Outspan Aktie, vinden
dat de Nederlandse regering geen af
wachtende houding mag aannemen
en dat bij de Westduitse regering
protest aangetekend moet worden.
Bovendien moet de Nederlandse re
gering verhinderen dat „verrijking
van uranium uit Zuid-Afrika door
Urenco in Almelo zal plaatsvinden",
aldus de open brief aan de regering en
de Tweede Kamer.
Het ministerie van economische za
ken zegt in een reactie, dat controle
op de herkomst van het uranium niet
een taak voor de Nederlandse rege
ring is. tenzij het een Nederlandse
opdrachtgever zou betreffen.
Meer nieuw op pagina 8
In verzetskringen leeft bezorgdheid
over de wijze waarop de presentatie
van het rapport over Aantjes is gehe
keld. „Hiermee wordt de aandacht
afgeleid van de zaak waarom het
gaat: dat een man als Aantjes nooit Tplparrflm
in de politiek had moeten gaan en dat x 01
politici, die van zijn verleden op de
hoogte waren (niet alleen de AR-top)
ernstig hebben gefaald door hem de
gelegenheid te hebben gegeven ln de
politiek te blijven". Dit standpunt
kwam gisteren naar voren in een in
terview met H. Teengs Gerritsen,
voorzitter van het Centraal Orgaan
Veraets- en Vervolgingsslachtoffers
en met S. Korper, voorzitter van het
Verenigd Verzet en van het Herden
kingscomité Februaristaking.
ADVERTENTIES
P
Hoge
rentevergoeding
Toonder-
spaarbiljetten
Leeuwarden
Telefoon 05100-43123 i6
Het centraal orgaan voormalig ver-
zets- en vervolgingsslachtoffers heeft
gisteren bovendien in een telegram
aan de Tweede Kamer en de bijzon
dere Kamercommissie voor de affai-
re-Aantjes er op aangedrongen bij de
behandeling van de zaak ook dr L. de
Jong van het Rijksinstituut voor Oor
logsdocumentatie te horen. Hierdoor
kan volgens het Centraal Orgaan een
zo Juist mogelijk beeld van de om
standigheden worden verkregen.
Voor het Interview zie pagina 5
Van een onzer verslaggevers
ZEIST De initiatiefnemer van de
„Aktie voor Aantjes", L. R. Afman uit
Zeist, zegt een tip te hebben ontvan
gen uit kringen van „hogere oud-
SS'ers, dat mr. Aantjes nimmer tot de
SS is toegelaten op grond van een
destijds door de SS uitgevoerd ante
cedentenonderzoek. „Als je bij de SS
wilde, werd je eerst kandidaat ofte
wel „Anwerter". Daarna werden je
afkomst, bekwaamheden, levensbe
schouwelijke achtergrond, opleiding
en dergelijke onderzocht. Op grond
hiervan werd geconcludeerd dat hij
„Untauglich" (ongeschikt) was voor
dienstneming bij de SS." aldus de
zegslieden. De heer Afman weigerde
te zeggen uit welke bron zijn informa
tie is gekomen. „Er is dus geen enkele
aanleiding voor Aantjes geweest om
zich lid van de SS te noemen. HIJ is
nooit lid geweest en meldde zich
slechts voor politiedienst in Hol
land," aldus Afman.
(voorpagina-nieuws uil 'l jaar 30.000 v. Chr.) nu in: De Grote Gcheurtcnisscn.
Mijlpalen in de geschiedenis van de mensheid.nu in de bockhandel
f 49.50, voordcel f 30.-. Het Spectrum.
Nieuw woord: vluchtelingenindustrie. Vietnamese
uitvinding. Wie wegvaart, wordt door de marine
teruggehaald. Tenzij er dik betaald is, dan krijgt
men alle hulp. En wordt in buurlanden niet meer als
vluchteling erkend. Perfect systeem, dat wel.
6 sprookjes op I LP (A)
VcrtckJ door Ton van Duinhoven. Ko
van Dijk. Hetty Blok en Ina van Faas.sen.
Lcktuurhanger(B)
Nooit meer zoeken naar de krant of
tv-gKk Dckoratiel jute lektuurhanger.
Lederen halstasje (C)
Sierlijke eenvoud en praktisc h bovendien.
Echt naturel leder me! gevlochten koordje.
Ketting met armband (D)
De nieuwe modetrend, ketting en ami
handje van keramiek.
Maak iemand abonnee op Trouw, hel ochtendblad met een over
tuiging Uil erkentelijkheid ontvangt u één van deze kadoos naar keuïe.
Naam nieuwe abonnee-
Adres nieuwe abonnee:-
Plaats en postcode:
Giro-
Uw naam:
Uw adres:-
Plaats en postcode:TeL:
De nieuwe abonnee ontvangt de eerste twee weken alle nummers
yan Trouw gratis. Daarna gaai hel kwartaalabonnement automatisch
in. met als welkomst-voordeel 17.- koning.
Kado naar keuze: DA. DB.ÜC.OD. (aankruisen a.u.b.)
Bon in open envelop zonder posizege! zenden aan Trouw. Antwoonl-
nummer 2792.1000 PA. Amsterdam.
Of bel 020-659388 (uitsluitend voor opgaven). Voor bezorg-
informatie 020-913456.
