lantic: nu buigen of barsten
Winst Unilever zet door
in het derde kwartaal
ei
Europees Monetair
Systeem komt snel
naderbij
Broodfabrieken voor Egypte
Fransen niet met Fokker in zee willen:
ie
re
ig
ri9
S
Geen noodfonds land- en tuinbouw
'Kleine gemeenten niet herindelen'
Weinigen op de
hoogte van taak
waterschappen
Netto-winstcijfer 16 procent beter
Puntjes op de i bij Shell Raffinaderij
(G 14 NOVEMBER 1978
FINANCIEN EN ECONOMIE
TROUW/KWARTET
9
ni
idat k
el
femi
OS
?rdag
RDAM Als volgen-
minister Van Aarden-
lomische zaken) en
►cretaris Van Eekelen
ie) voor de tweede ron
de Fransen in de slag
taat er veel meer op
dan alleen de vervan-
n de verouderde mari-
mes door dertien
t-Atlantics.
ct is er ook het voortbestaan
ter als zelfscheppende vlieg-
trie mee gemoeid. Zo sterk
ment zelfs, dat wanneer de
liet financieel willen helpen
in gezamenlijk te ontwikke-
ger van de F-28 Fellowship
super, ook wel de F-29 ge-
de Atlantic wel eens heie
de baan kan zijn.
ontwikkelingskosten voor
super-Fellowship worden
j een miljard gulden. Ne-
ftil nu. dat Frankrijk daar-
250 miljoen gulden bij-
s tegenprestatie voor afna-
lertien Atlantics.
rland de helft van het order-
vfcrugverdient aan het mee-
1 ran de Atlantic (zowel de 13
itellen als de 42 door de
giarine te bestellen machines)
iboven ook nog eens dertien
Ips (mogelijk achttien) aan
marine mag verkopen,
n Haag niet genoeg.
kste argument daarbij is,
tlantics samen 300 miljoen
luurder uitvallen dan de
inse concurrent Lockheed
rkent men daarin de infla-
,t het verschil zelfs op 500
•ting
wat
jeteki
zegs
af of
He
IS en
De belangrijkste inzet bij de komende onderhandelingen: de
Fokker Super F-28, een toestel van de „neiuwe generatie",
dat 25 procent minder brandstof verbruikt. Willen de Fran
sen meebetalen of niet? Van die vraag zal voor een belang
rijk deel afhangen of Nederland de Atlantic zal aanschaffen.
door Dick Ringlever
miljard
tornt, dat de Marine Lucht-
;nst sterke voorkeur heeft
Orion omdat die technisch
zijn en bovendien al in 1981
kan worden geleverd; een kleine vier
jaar eerder dan de Atlantic. Welis
waar hebben de Fransen, wat dat
laatste betreft, Nederland vier Atlan
tics van het oude type (toestellen,
waarmee de MLD ook al geruime tijd
vliegt) beloofd te verhuren om de
periode tussen 1981, als de Neptunes
buiten dienst worden gesteld, en
1984/85 te overbruggen, maar daar
voor wordt ook een pittige prijs ge
vraagd.
Nieuwe partner
Het is vooral Fokker geweest, die
ondanks de negatieve aspecten van
de Atlantic, de laatste tijd steeds
sterker is gaan pleiten voor voortzet
ting van de onderhandelingen met de
Fransen.
Reden: de fabriek ziet in Frankrijk op
het ogenblik de meest aantrekkelijke
partner voor het ontwikkelen van
nieuwe produkten.
Het bedrijf mag dan nog steeds deel
uitmaken van het Duitse VFW-con-
cern, sinds lang geheim gehouden
rapporten duidelijk maakten dat de
Duitse regering liever van de Fokker-
tak af wil en voor het verliesgevende,
op staatssubsidie draaiende, VFW-
concern een betere toekomst denkt te
zien in een fusie met de andere Duitse
vliegtuigindustrie Messerschmitt-
Bölkow-Blöhm (MBB), voelt Fokker
zich wel gedwongen naar andere part
ners te zoeken.
Centraal daarbij staat de vrees te
degraderen tot de status van een on
der-aannemer. Die functie levert op
korte termijn wel werk (alleen al de
compensaties van de Fransen beteke
nen vier jaar produktie), maar bieden
verder geen perspectief.
Wat Fokker wil, is een nieuw eigen
produkt na de zeer succesvolle en nog
steeds verkochte Friendship en de
redelijk, zij het nog niet winstgeven
de, carrière van de Fellowship. Op die
twee modellen (én op het meebouwen
aan de F-16) zal ook nog wel enige tijd
kunnen worden geteerd, maar als er
niet nu al wordt gewerkt aan de op
volger, dreigt straks een technologi
sche achterstand, die nauwelijks
meer zal zijn in te lopen.
„Nieuwe generatie"
In grove lijnen staat die opvolger al
op papier. De F-28 super (F-29), een
toestel dat moet gaan behoren tot de
zgn. „nieuwe generatie-vliegtuigen".
Bedoeld wordt daarmee een toestel,
dat aanzienlijk zuiniger in gebruik is
en bovendien geluidsarmer dan het
huidige.
Die brandstofbesparing wordt be
reikt door in ontwikkeling zijnde
nieuwe motoren, die zo'n 20 procent
zuiniger zijn (Rolls Royce wil die voor
Fokker gaan bouwen) en het aan
brengen van zgn. „superkritische
vleugels", die door hun profiel nog
een een besparing van acht procent
leveren.
Technisch is Fokker in staat zo'n
produkt te bouwen. Alleen: de ont
wikkeling ervan kost zoveel, dat dat
voor een, in wereldverhoudingen ge
zien. klein bedrijf niet is op te
brengen.
In concrete betekent dit nu, dat Fok
ker die financiële steun van de Fran
sen vraagt.
Het bedrijf ziet voor de 120 stoelen
tellende Super-28 een aantrekkelijke
markt van 1200 toestellen, wat dus
ook voor Parijs aantrekkelijk zou
kunnen zijn. Bovendien brengt Fok
ker het bij de Fransen zeer gevoelig
liggende argument naar voren, dat
meewerken aan de Super-28 de Euro
pese luchtvaartindustrie verder van
de grond zou kunnen brengen.
Koel
Tot nu toe is de Franse reactie hierop
nogal koel geweest. Parijs heeft er al
blijk van gegeven liever te zien, dat
Nederland financieel gaat bijdragen
aan het Airbus-project, een geheel in
Europa ontworpen en gebouwd vlieg
tuig (260 stoelen) voor de middellange
afstand. Duitsland, Frankrijk en
sinds kort ook Engeland, zijn er de
grote financiers van. Maar nu naast
die grote Airbus ook een kleiner (de
A-310, met 200 stoelen) in ontwikke
ling is genomen, zou meer financiële
armslag zeer welkom zijn. Er is al wel
eens gesproken over een bedrag van
600 miljoen gulden.
Tot nu toe heeft Nederland zich ten
opzichte van dat project nogal gere
serveerd opgesteld. Wel is Fokker-
VFW als kleine onderaannemer voor
alleen de bouw van de bewegende
vleugeldelen gecontracteerd, maar
Den Haag heeft er nog geen cent
ingestoken.
Men wilde de kat uit de boom kijken,
ervan uitgaande, dat de bouw van
een Europees vliegtuig dan wel lof
waardig mag zijn, maar dat je toch
eerst moet afwachten of het de Ame
rikaanse concurrentie wel aankan.
Doorbraak?
Dat is nog niet bewezen. Van de ruim
60 geplaatste orders is er dan wel één
(voor 23 toestellen) van een Ameri
kaanse maatschappij (Eastern Air
lines), maar of dat het begin van een
doorbraak is, valt nog te bezien. Voor
al nu ook de Amerikanen druk bezig
zijn met het ontwikkelen van toestel
len in de 200 stoelen-klasse en ge
bouwd volgens dezelfde „nieuwe ge
neratie-eisen". Boeing begint de pro
duktie van de B-767, Douglas denkt
aan een kleinere versie van de DC-10
en gaat bovendien haar succesnum
mer DC-9 verlengen tot een toestel
met zo'n 150 tot 180 stoelen, waar
schijnlijk allemaal ferme concurren
ten van de Airbus-310.
In de komende onderhandelingen
zullen al deze factoren tegen elkaar
moeten worden afgewogen. De Fran
sen hebben al laten weten, de studie
over eventuele deelname aan het
Fokker-project niet voor het eind van
dit jaar te kunnen afronden. Zij heb
ben daarmee een extra barrière opge
worpen voor Den Haag, omdat voor
eind december voor de opvolger van
de Neptune moet worden gekozen.
Barsten
Over de afloop van de besprekingen
laat staatssecretaris Van Eekelen
zich dan ook „niet bij voorbaat opti
mistisch" uit.
Hij voegde daaraan gisteren op een
bijeenkomst van luchtvaartpublicis
ten toe: „als de Fransen niet in zee
willen met Fokker, zal een belangrijk
voordeel van de Atlantic wegvallen.
Het zou op dat punt best wel eens
buigen of barsten kunnen worden".
Voor Fokker zou dat een tegenslag
zijn, al ziet Van Eekelen in principe
ook wel mogelijkheden voor samen
werking in de ontwikkeling van de
Super 28 met Lockheed.
De Marine Luchtvaart Dienst zou er
minder rouwig om zijn. Technisch
gezien geeft de marine de voorkeur
aan de Orion en is pp een beslissing
van Den Haag al een paar Jaar gele
den vooruitgelopen, door Nederland
se MLD-vliegers in Amerika op dit
toestel te trainen.
Op de marinebasis Valkenburg wordt
allang geschamperd op de Atlantic:
„een toestel, dat als enig voordeel
heeft, dat het bij een crash op zee
lang blijft drijven".
n de
echtei
t ondi
Neder
s meer
i onzer redacteuren
1RDAM Begin vol-
reek om precies te
20 november zullen
listers van financiën
Europese Gemeen-
tijdens hun maande-
ergadering in Brussel
'initief standpunt for-
over het toekomstige
:e Monetaire Systeem
Dit standpunt zal het
ma vormen voor de
enwisseling tijdens
en 5 december daar-
ende, eveneens in
te houden, Europese
erentie. Op die bijeen-
;al blijken, of het EMS
nuari a.s.. zoals in de
ng ligt, definitief van
1 gaan.
e weken is tussen de diverse
landen naarstig overleg ge-
ïr het voor en tegen van dit
Dis de zaken er vandaag voor
het formuleren van een
standpunt vóór de 20e van
nog heel wat voeten in de
bben. Het lijkt zelfs waar
dat er de volgende week
rtjsluitend standpunt ter tafel
omdat niet alle negen lan
de Europese Gemeenschap
itemmen met de invoering
;s. In dat geval lijkt het
tsloten, dat mogelijk een tij-
vergangsregeling op 1 janua
ri start zal gaan.
in J
ken traden in 1972 tot de slang toe,
terwijl Noorwegen zich ermee associ
eerde. In 1973 komt ook Zweden erbij.
De drie Benelux-landen hadden al
eerder, te weten sedert 23 augustus
1971, onderling een soortgelijke rege
ling, waarbij overigens de maximale
koersafwijking op 1,5 procent was
bepaald. Deze overeenkomst, die 15
maart 1976 eindigde, droeg de in dit
kader min of meer toepasselijke
naam van de „worm".
'Slang' kleiner
Door het optreden van spanningen
(zware druk op de munten van de
desbetreffende landen) is het aantal
aan het slangarrangent deelnemende
landen in de tijd geleidelijk aan klei
ner geworden. Vandaag de dag telt
het Europees valutaverbond alleen
nog West-Duitsland, Nederland, Bel
gië, Luxemburg en Denemarken Sis
lid en Noorwegen als geassocieerd lid.
West-Duitsland neemt daarbij een al
lesoverheersende plaats in op grond
van zijn gunstige situatie en de daar
uit voortvloeiende sterke positie van
de mark.
Verlaging van hypotheekrente
zijn.
kost
taalt.
rniet
Ipcn.
rtfti
in Woods
eens duidelijk te maken
het allemaal gaat, eerst een
ugblik in het verleden. Se-
elnde van de tweede wereld-
ingeerde in Europa een sys-
vaste wisselkoersen. In 1944
werd in het Amerikaanse
Voods een overeenkomst ge-
aarbij werd bepaald, dat de
uropese valuta's aan de dol-
gekoppeld en de dollar op
t weer aan het goud.
em hield stand tot 15 augus-
Op die datum werd de Ame-
dollar losgekoppeld van het
ïerika was niet langer bereid
te wisselen tegen goud) en
ele valuta's wat men noemt
Dat betekent, dat zij vanaf
ent niet meer in een bepaal-
e tot elkaar stonden, maar
vaarde ervan bepaald werd
ig en aanbod. Een en ander
i <friet van o.a. de handel, die
maken van haar calculaties
aal het liefst met vaste wis-
n werkt. Men weet dan na-
aar men aan toe is.
•ezwaar enigermate te onder-
an het „zweven" en de koers-
toch binnen bepaalde gren-
unnen houden, werd op 24
2 de zgn. slang geïntrodu-
en wisselkoersarrangement
eelnemers de zes EG-landen,
Nederland, Luxemburg,
t. West-Duitsland en Italië,
ader van deze „slang" werd
ken, dat de onderlinge koer
de EG-valuta's (derhalve van
deelnemende landen) niet
2,25 procent van een afge-
spilkoers mochten afwijken.
Ie werd bereikt, dat de maxi-
oersschommelingen tussen
■valuta's nooit meer dan 4,5
(2,25 boven en 2,25 procent
spilkoers) zouden bedragen.
de taak van de centrale ban
de deelnemende landen
«ctievelijk aan- en verkopen
ta s op de wisselmarkten
org te dragen, dat de koers-
Mngen van de valuta's in-
blnnen de gestelde grenzen
Dok Engeland en Denemar-
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT De Rabo-Hypotheek-
bank heeft gisteren met onmiddellij
ke ingang de rente met 0.2 procent
verlaagd. Voor een hypotheek met
gemeentegarantie is de rente daar
mee gekomen op 9.2 procent, evenals
voor een hypotheek zonder gemeen
tegarantie. De adviesrente van de Ra-
bobanken is ongewijzigd 9 procent
gebleven.
De stap van de Rabo-Hypotheek-
bank is op zich weinig opzienbarend,
omdat deze bank met het tarief hoger
zat (en deels nog zit) dan andere in
stellingen waar men een hypotheek
kan afsluiten.
DEN HAAG Minister van der Stee
(Landbouw) staat „zeer gereser
veerd" tegenover de gedachte een
noodfonds te vormen, in gevallen van
calamiteiten of andere onverwachte
situaties in de land- en tuinbouw. In
antwoord op schriftelijke vragen van
de CDA-kamerleden Cornelissen en
Van der Linden zegt hij, dat de moge
lijkheden van een dergelijk fonds niet
moeten worden overschat en de toe-
passingsmoeilijkheden niet moeten
worden onderschat.
In zijn antwoord wijst Van der Stee
Crop, dat calamiteiten in de land- en
uinbouw slechts beperkt optreden
en dat de ondernemer een stuk eigen
risico van schade zelf zal dienen te
dragen.
Het in ons land gevoerde in
komensbeleid en de bestaande rijks
groepsregeling zelfstandigen doen,
volgens de minister, de noodzaak tet
het vormen van een noodfonds
afnemen.
PANNERDEN (ANP) De gemeente
Pannerden (tweeduizend inwoners),
bij de splitsing van de Rijn en de
Waal, heeft alle Nederlandse gemeen
ten met minder dan 10.000 inwoners
in een brief gewaarschuwd tegen her
indeling bij grotere gemeenten. „Het
is dringend nodig," aldus het gemeen
tebestuur, „dat de kleine gemeenten
samen op meer aandacht aan
dringen".
„Nog steeds bewijzen kleinere ge
meenten de hun opgelegde taken
naar behoren te kunnen vervullen",
schrijft het college. De Gelderse ge
meente Pannerden wordt zelf met
opheffing bedreigd. Gedeputeerde
Staten van Gelderland hebben minis
ter Wiegel van binnenlandse zaken
onlangs geschreven dat Pannerden
aan de veel grotere gemeenten Her
wen en Aerdt moet worden toege-
voed. Belangrijk argument van GS is,
dat gemeenten kleiner dan 10.000 in
woners niet levensvatbaar zijn. De
norm van 10.000 inwoners is overi
gens niet afkomstig van de provincie
Gelderland, maar van minister Wie-
heeft genoemd van zevenduizend tot
achtduizend inwoners. Pannerden re
kent in haar brief aan de andere klei
ne gemeenten voor, dat bij een conse
quente doorvoering van dergelijke
normen, ruim vijhonderd van de 842
Nederlandse gemeenten met herinde
ling worden geconfronteerd.
UTRECHT (ANP) Een kwart van
de Nederlanders blijkt een redelijk
beeld te hebben van de taken en
functie van het waterschap; drie
kwart geeft toe er nauwelijks weet
van te hebben. Dit blijkt uit een en
quête, gehouden door de Unie van
Waterschappen, naar de kennis van
de Nederlanders over het water-
schnpshesti»!
Het is mede deze overheersende rol
van de Duitse mark in de „slang"
geweest en vooral de daaruit voort
vloeiende gevolgen voor de deelne
mers aan het slangarrangement, die
de aanleiding vormt tot het ontstaan
van het Europese Monetaire Sys
teem, zoals dat thans wordt voorge
steld. Wat was nl. het geval? Het
verplicht tussenbeide komen van de
centrale banken teneinde ervoor zorg
te dragen dat de valutakoersen van
de slanglanden binnen de geldende
marges zouden blijven met een
mooi woord „interventiepolitiek" ge
naamd bleek vergaande gevolgen
te hebben voor de in omloop zijnde
geldhoeveelheid in bepaalde landen.
Het monetaire beleid dreigde hier
door nogal eens in ernstige mate te
worden verstoord met alle gevolgen
daarvan voor de economische ont
wikkeling van het betrokken land.
Daarbij kwam, dat de aanhoudende
dramatische val van de dollar
een extra aanzet vormde om de be
staande problemen te verscherpen.
Problemen, die ook het gevolg waren
van het feit dat het er in het kader
van het slangarrangement vrijwel
steeds op neer kwam, dat het in valu-
tair opzicht zwakste land geld moest
lenen (de aan de slang deelnemende
landen stelden elkaar tot dat doel
onderling kredieten ter beschikking)
om de verlangde koerssteun te kun
nen leveren.
Duits overwicht
Al met al redenen te over, om de
slang als men de koersafwijkingen
in beeld brengt ontstaat als het ware
het beeld van een kronkelende slang,
.vandaar de naam door* een ander
en beter systeem te vervangen. Een
systeem, dat ook voor landen als En
geland, Frankrijk en Italië accepta
bel zou moeten zijn, teneinde zo het
Duitse overwicht in de huidige slang
te verkleinen en daarmede een deel
van de op Duitsland drukkende last
om het slangmechanisme draaiende
te houden wat te kunnen afwentelen
op een paar andere „groten" in de
EO.
Deze zomer, vlak vóór de zomerva
kanties, op 7 juli vond in Bremen een
Europese top plaats. In zekere zin als
een verrassing lanceerden daar de
Duitse Bondskanselier Schmidt en
de Franse president Giscard d'Es-
taing een plan voor de oprichting van
een Europees Monetair Systeem.
Doei ervan was primair in heel Euro
pa tot een zone van valutastabiliteit
te komen. Dit, door een soort nieuwe
grotere slang in het leven te.
roepen met alle negen EG-landen als
deelnemers. Een uitbreiding dus van
de bestaande mini-slang, in welk ver
band ook de benaming „boa" wel
eens is gevallen.
In feite gaat het hier om een tweede
poging van de EG-lidstaten om te
komen tot een omvangrijk valuta-
blok van alle EG-landen. De eerste
poging daartoe deed in 1970 de
Luxemburgse minister van financiën,
Werner, die als uiteindelijk doel voor
ogen stond een gemeenschappelijke
munt voor de gehele EG met een
soort centrale EG-autorlteit, die het
bij het nemen van een groot aantal
beslissingen van monetaire en econo
mische aard voor het zeggen zou
krijgen.
Hoewel één van zijn geesteskinderen,
de slang, wel tot leven kwam bleken
de overige ideeën van Werner niet
levensvatbaar. Met name het door
hem voorgestelde afstand doen van
bepaalde beslissingsbevoegdheden
ten gunste van een communautaire
autoriteit bleek bij de EG-landen niet
aan te slaan. Het idee van een ge
meenschappelijke EG-munt. dat ook
Werner kende, is nu zij het ook in
een andere vorm weer ten tonele
verschenen in het kader van het door
Schmidt en Giscard d'Estaing gelan
ceerde Europese Monetaire Systeem.
Meer hierover in een volgend artikel.
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM Unilever
staat er na de eerste negen
maanden van 1978 beter voor
dan op hetzelfde tijdstip vorig
jaar. Dit dankt het concern
met name aan het derde
kwartaal waarin de winst, toe
komend aan houders van het
gewone kapitaal met 16 pro
cent steeg ten opzichte van de
periode juli-september 1977.
Over 1978 wordt een onveran
derd Interimdividend van
3,40 per aandeel uitgekeerd.
Het herstel dat in het tweede kwar
taal inzette en er toen voor zorgde dat
het resultaat over het eerste halfjaar
nog slechts 16 miljoen achterbleef
bij dat over de eerste helft van 1978,
ging door in het derde kwartaal. De
aan aandeelhouders toekomende
winst bedroeg daarin 339 (was 293)
miljoen. De winst over de eerste ne
gen maanden kwam daardoor uit op
885 miljoen tegen 853 miljoen in
hetzelfde tijdvak van 1977.
De omzet in het derde kwartaal was
in geld 9 procent hoger en in hoeveel
heden 6 procent. Per saldo kwam
daardoor een totaal aan verkopen
van 10,84 (was 9,95) miljard tot
stand. In de eerste negen maanden
werd 31,7 (29,7) miljard omgezet,
een groei van 6 procent.
Europa
Het betere resultaat in het derde
kwartaal was te danken aan de be
drijven in Europa en die buiten Euro
pa met uitzondering van die in de
Verenigde 8taten. Daar werd minder
verdiend, mede als gevolg van recla
mekosten bij de Introductie van nieu
we produkten door Lever Brothers, zo
meldt het bestuur in een toelichting
op de cijfers. Aan de andere kant was
er in de VS een gunstige invloed van
het overgenomen bedrijf National
Starch, dat voor het eerst in de cijfers
meetelde.
In Europa deed Unilever het in het
derde kwartaal goed op het gebied
van eetbare vetten, diepvriesartike
len, consumptie-ijs en wasmiddelen
met aanzienlijk betere resultaten dan
vorig Jaar. Op toiletartikelen werd
als gevolg van een verminderde vraag
echter minder verdiend dan vorig
jaar. BIJ de industriële produkten
ging het met de chemische produkten
beter, maar met papier, kunststoffen
en verpakkingsmateriaal minder
goed. De landen buiten Europa, de
VS en Afrika deden het weer zeer
goed, aldus het bestuur.
De winstcijfers zijn ongunstig beïn
vloed door de koersdalingen van
pond en dollar. De winst over negen
maanden is gebaseerd op de koersen
per 30 september. Werd gerekend
naar de valuta verhoudingen op 31
december 1977 (van toepassing op de
vermelde cijfers over 1977), dan zou
de winst over de eerste drie kwartalen
37 miljoen hoger zijn geweest.
UNILEVER IN CIJFERS
(in miljoenen guldens)
Derde kwartaal
Eerste 9 maanden
1978
1977
1978
1977
Omzet
10.843
9.953
31.649
29.771
Bedrijfswinst
708
590
1.949
1.803
Winst voor
belasting
747
631
2.039
1.888
Uit te
keren winst
339
293
885
853
Winst per
aandeel van 20
f 6,08
5,26
15,88
15.31
ASPEREN Het machinebedrijf Rijkaart uit Asperen (Zuid-Holland) heeft van de Egypti
sche overheid een order gekregen ter waarde van acht miljoen gulden voor het leveren van
onderdelen voor de inrichting van vijf broodfabrieken in Cairo.
In de fabrieken zal het typische Ara
bische Ballady-brood met een fre
quentie van achtduizend stuks per
uur worden gemaakt. Volgens direc
teur H. L. Rijkaart bestaat in de
Egyptische steden een groot tekort
aan brood, omdat vaklieden veelal
naar beter betalende Arabische lan
den zijn vertrokken.
Een van de vijf broodfabrieken zal
gefinancierd worden uit een bijdrage
van 1,7 miljoen gulden van minister
De Koning (ontwikkelingssamenwer
king). De onderdelen voor vijf bedrij
ven worden in 1979 opgeleverd. Het
personeelsbestand zal met tien man
moeten worden uitgebreid.
Voorts hebben de samenwerkende
ondernemingen Machinefabriek Bo
ller en Mak Nederland in Dordrecht
de afgelopen twee maanden orders
ontvangen voor de levering van 19
scheepsmotoren met een totaal ver
mogen van 44.000 pk. Hiermee is een
bedrag gemoeid van 12 miljoen gul
den. De reparatie van scheepsmoto
ren loopt thans zo goed, dat besloten
is tot uitbreiding van de fabriek. Deze
uitbreiding is noodzakelijk voor het
goed functioneren van een nieuw re
paratiesysteem. De fabriek zal in
deze uitbreiding 1,5 miljoen gulden
investeren.
In de laatste maanden van 1977
maakte KONINKLIJKE VERKADE
FABRIEKEN melding van een stij
ging van de omzet na een periode van
het eerste halfjaar van 1978 voortge
zet. Hierdoor zijn de resultaten over
deze periode gunstiger dan in de over
eenkomstige periode van vorig jaar.
De DELTA LLOYD Verzekerings
groep heeft over de eerste negen
maanden van 1978 een concernwinst
voor belastingen behaald van 59,7
miljoen tegen 37,1 miljoen gulden in
dezelfde periode van 1977. Voor ge
heel 1978 wordt een duidelijk hogere
concemwinst dan over 1977 ver
wacht.
Eternit en Isoplan gaan commerci
eel samenwerken op het gebied van
afbouwsystemen uit het Etemit-pak-
ket. De samenwerking houdt in, dat
Eternit de levering verzorgt van de te
verwerken produkten via haar be
staande verkoopkanalen met de
daaraan verbonden kennis op het ge
bied van afbouwsystemen die via het
dealemet van Isoplan zullen worden
toegepast voor projecten in bestaan
de woningen en andere gebouwen.
Eternit is actief op het gebied van
plaatmaterialen en afbouwsystemen
en Isoplan op de isolatiemarkt.
ROTTERDAM (ANP) Bij Shell Raffinaderij in Pemis vindt de
directie dat te veel tijd verloren gaat aan het begin en einde van iedere
werkdag, met lopen over het raffinaderij terrein en met koffie drinken.
Het personeel moet doelmatiger werken in verband met de verminderde
economische groei en het hoge kostenpeil in Nederland, zo schrijft de
directie in een brief aan de werknemers. Daarom zijn voortaan eigen
koffiezetapparaatjes en kookplaatjes verboden en moet de lunch in de
dlchtsbijzijnde koffiekamer gebruikt worden. Men behoeft dan de
toegestane lunchpauze van een half uur niet te overschrijden.
Nadrukkelijk merkt de directie in de brief op dat leder bij het begin en
einde van de werktijd aanwezig moet zijn op de plaats waar het werk
verricht wordt. Verkleden, wassen en vervoer over het terrein naar
bussen of eigen auto of fiets valt onder de vrije tijd.
Via steekproeven zal worden nagegaan of het terrein niet zonder
toestemming te vroeg wordt verlaten, aldus de directie.
