liet meer gelijkheid bij onderwijshervormingen er n ABN Bank ïevangenis moet naar ctiegroep luisteren' 'Jeugdarts moet zijn werkwijze veranderen' Bob den Uyl reenide verschijn selen Verhalen Querido jnclusie onderzoek: opleidingsverschillen tussen sociale milieus niet verminderd Vergelijking tussen Zweden en Nederland vies van socioloog: Cervantes Don Quichot Oplichter koopt heroïne van buit Betere opvang en begeleiding bepleit Verlaging opslag debetrente. B en W Utrecht houden vast aan weg door landgoed Kamer niet leeg 'Benguela-lijn beschadigd' Nikkelen rijksdaalder populair Glitterlampen in België verboden Bondgenoten VS mogen China wapens leveren V/KWAI FROAG 11 NOVEMBER 1978 BINNENLAND TROUW/KWARTET 25 m 3e- Jules Peschar aatste Jaren is er een groeiende aandacht voor problemen jom de verdeling van schaarse goederen zoals inkomen, nis en macht. Dit weerspiegelt zich in een groot aantal lUkatles, waarbij het onderwijs veelal als een belangrijke iiel in het maatschappelijke verdelingsproces wordt ge- In deze lijn doorgeredeneerd hebben hervormingen in onderwijs zoals het creëren van gelijke onderwijskan- r een belangrijke functie bij het bereiken van een Itvaardiger verdeling van Inkomen en macht. ihuis het t een iode. In Nederlandse hervormlngs- stellen zoals Mammoetwet en tourennota wordt stilzwijgend deze veronderstelling uitgegaan, probleem is echter dat er slechts jg Nederlands onderzoek be* tbaar is om na te gaan of de iderstelllngen kloppen. In de issle over de Contourenplannen Van Kemenade bepaalden de Til- ie hoogleraren de Moor en Stout- zlch twee Jaar geleden voorna* lc tot de buitenlandse onder sliteratuur. Hun conclusie dat jlnig van te zeggen viel wordt >r overschaduwd door de vraag die buitenlandse resultaten wel toepassing zijn op de Nederland- .«rwijssltuatie. Zo wordt veel Ie gehecht aan Amerikaans on- ik. zonder dat de vraag wordt ld of er in Nederland gelijksoor- processen aan de hand zijn. Dat "^an leiden tot gevaarlijke condu- mag blijken uit het volgende. roemruchte Amerikaanse onder- van Christopher Jencks over de oed van onderwijs op inkomens- elljkheid (Inequality 1972) is ook ederland vrijwel kritiekloos geac- eerd. Pas recent werd dit onder door de Amsterdamse onderzoe- Dronkers en De Jong voor Ne- indei derland herhaald. Daarbij bleek dat de resultaten compleet anders lagen voor Nederland. Enige voorzichtig heid bij het klakkeloos overnemen van buitenlandse onderzoeksresulta ten is derhalve geboden. Effecten Niet anders ligt het bij de discussie rondom de effecten van schoolher vormingen. Frequent wordt verwezen naar landen waar sociaal en politiek veel is veranderd ten gunste van een rechtvaardiger samenleving. Zweden is daarbij vaak hèt voorbeeld; daar zijn immers veel veranderingen aan gebracht èn wetenschapelijk onder zocht. Het UJkt dus redelijk van die ervaringen te profiteren. Maar in hoe verre zijn er eigenlijk verbeteringen geconstateerd en zijn deze ook te verwachten voor Nederland? Hiero ver zijn slechts weinig onderzoeksge gevens beschikbaar en meestal zijn ze ook nog onvergelijkbaar. Zo geven de onderwijsstatlstieken van bijvoorbeeld de OECD in Parijs aan. dat vier maal zoveel Zweedse arbeiderskinderen in vergelijking met Nederlandse arbeiderskinderen voortgezet onderwijs volgen. De inde lingen van onderwijssoorten is echter compleet verschillend, zodat de cij- Dr. J. A. van Kemenade fers weinig zeggen (ook volgens de OECD-autoritelten!). Ook in het NRC Handelsblad van 2 Juli 1977 signaleer de Ton Elias dat de Nederlandse ho ger onderwijsstatlstieken bij de OECD veel lager zijn dan onze eigen CBS-gegevens. Om na te kunnen gaan of de politiek van sociale gelijkheid en schoolher vormingen in Zweden inderdaad ver beterde onderwijskansen tot gevolg had. werd vanuit het Sociologisch Instituut van de rijksuniversiteit te Groningen een onderzoek opgezet. In 1975 werd daar eerder een onderzoek gepubliceerd over de school- en be- roepsloopbanen van kinderen uit ho gere en lagere sociale milieus in Ne derland (Milleu-School-Beroep). Dit onderzoek had betrekking op kinde ren (geboren in 1947) die in 1958/'59 in de zesde klas van het lager onderwijs zaten en waarvan hun loopbanen ge durende vijftien Jaren werd nage gaan. Er bleken enorme verschillen in school- en beroepsniveau te zijn ont staan tussen de kinderen uit „hoge" en „lage" sociale milieus, zelfs wan neer erop werd gelet dat zij aanvan kelijk even intelligent waren. Het on derzoek werd herhaald voor een late re generatie kinderen die in 1970 in de zesde klas zaten en een schoolkeuze binnen het Mammoetwetsysteem moesten doen. De eerder geconsta teerde verschillen in onderwijsniveau tussen de milieugroepen bleken nog steeds even groot; er was op dit punt vrijwel niets veranderd door de Mam moetwet. Zweedse gegevens Dankzij de samenwerking met de universiteiten van Stockholm en Gö- teborg konden we over unieke Zweed se onderwljsgegevens beschikken. Deze vormden het uitgangspunt voor een onderzoek dat op precies dezelfde wijze werd uitgevoerd als het Neder landse. om een rechtstreekse vergelij king tussen Nederland en Zweden mogelijk te maken. Een uitgebreid verslag hiervan werd deze zomer ge geven op het wereldcongres voor soci ologen in het Zweedse Uppsala. Mr. J. M. L. T.H. Cals Wanneer we ons eerst tot het onder wijs in Zweden bepalen, dan blijkt het volgende. Het verschil in behaald onderwijsniveau op achttienjarige leeftijd tussen kinderen uit hoge en lage sociale milieus is ook na een aantal intensieve onderwijshervor mingen nog steeds vrijwel even groot gebleven. De gebruikte gegevens hadden be trekking op een vooroorlogse genera tie (geboren in 1928) en een naoorlog se (geboren in 1948). interessant is vooral dat de rechtstreekse vergelij king tussen de Zweedse kinderen van de 1948-generatle en de Nederlandse 1947-generatie laat zien dat de milieu verschillen in het onderwijs binnen beide landen vrijwel even groot zijn. Daarbij moet worden bedacht dat in ons onderzoek de Invloed van intelli gentie werd uitgeschakeld, zodat een eventuele intelligentiestijging van de lage mileugroep dankzij de school- vervormlngen al is verdisconteerd. Kanttekeningen Een paar kanttekeningen bij het on derzoek. Een groot gedeelte van het onderzoek heeft betrekking op Jon gens. waardoor er geen uitspraak kan worden gedaan over verschillen in onderwijskansen voor jongens en meisjes. Op dit punt zou de situatie in Zweden van die in Nederland kunnen verschillen, maar we konden er geen gegevens over krijgen. In de loop van de jaren is het algeme ne onderwljspeil zonder twijfel geste gen. In ons onderzoek gaat het er echter om in hoeverre lage-mllieu- kinderen in vergelijking met hoge- milieu-kindren hun onderwijskansen (kunnen- benutten. Daarom kan het algemene onderwljspeil buiten be schouwing blijven. Een laatste kant tekening nog over de geconstateerde verschillen in onderwijsniveau, in ons onderzoek gemeenten op de leeftijd van 18 jaar. Het is zeer wel denkbaar dat een vergelijking op andere ken merken (sociale ontwikkeling, zelf standigheid, volwassenheid, persoon lijkheidsvorming enz.) tussen Neder land en Zweden tot andere conclusies zou leiden. Dergelijke kenmerken zijn alleen moeilijk (en dan nog inter nationaal) te meten. Aan de andere kant blijkt bijvoorbeeld ook uit on derzoek over compensatieprogram ma's, dat de onbedoelde effecten (in de sfeer van persoonlijke vorming) op langere termijn vaak groter zijn dan de bedoelde onderwijskundige effec ten. Uit het oogpunt van sociale rechtvaardigheid kan men hierin vol doenden reden vinden om compensa tieprogramma's voor lage milieugroe pen te starten. Wat kan er nu uit het bovenstaande worden geconcludeerd? Er zijn grote verschillen in onderwijsniveau gecon stateerd bij kinderen met een gelijk gemeten IQ uit verschillende sociale milieus. Deze verschillen worden niet geringer na de invoering van school hervormingen. noch in Nederland, noch in Zweden. Verder zijn de oplei dingsverschillen tussen de sociale mi lieus in Zweden vrijwel even groot als in Nederland. Dit duidt erop dat het in Zweden wat onderwljsongelijkheid betreft niet wezenlijk anders is dan in Nederland. In dit licht bezien is het dan ook nogal merkwaardig dat veel ideeën in Nederlandse hervormings voorstellen rechtstreeks aan de Zweedse praktijk zijn ontleend. Het lijkt daarom zinniger om een Nederlands onderwijsbeleid te base ren op eigen onderzoek en bestaande onderwijsexperimenten goed te later evalueren. Weliswaar startte het CBS recent op initiatief van Van Keme nade met een grootse onderzoe! naar sociaal milieu en voortgezet on derwijs en het ministerie van social< zaken gaf onlangs opdracht voor eei belangrijk school- en beroepsloop baanonderzoek. Toch zijn dit slecht.' enkele stappen op de weg naar eer goede programmering van langlo pend onderzoek naar de effecten var onderwijshervormingen. Daarom i- het extra pijnlijk dat nu juist op dit soort onderzoek zoveel bezuinigd wordt Dr J. L. Peschar is wetenschappelijk hoofdmedewerker aan de Rijksuni versiteit te Groningen. Een uitvoe rig verslag van het besproken onder soek publiceerde hij in de Sociologi sche Gids, jaargan 1978, pag. 273-296. van| jnde i een onzer verslaggevers [STERDAM Het gevangeniswezen zou actiegroepen als en Belangengroepering wetsovertreders (BWO) en de Coom- t-liga, die opkomen voor de belangen van gedetineerden, leuzer moeten nemen en opener tegemoet moeten treden. ;men zou moeten worden bedacht dat die groepen verte- gie' iwoordlgers zijn van minderheden, die zelf in een Isolement :keren. to idvies gaf de socioloog dr. M. ottings aan de directieleden van rage nissen en huizen van bewa- to die gisteren ln de „Bljlmerba- nialonir Nn Amsterdam het zestigjarig be- U'aiUUg 10 vierden van de Vereniging van ctieambtenaren van penitentlal- i aanverwante Inrichtingen in Ne- ind. In zijn inleiding over het tfwerp „Gevangenis en samenle- liet Moerings zich sceptisch uit de veranderingen die ln het ge- igenlswezen tot stand worden ge- Q of bracht. Naar zijn mening blijft het bij „sleutelen ln de marge". ADVERTENTIE isch I azen én kijken! I Jr" QP'chot was cr na~ HJwurlijk ooit zonder yftustavc Dorc, maar ens prenten zijn nu ïontbccrlijk om echt in Cervantes' schel- icnroman te genieten. t zevende druk van [complete vertaling warmee J.W.F. Weru- icus Buning en C.F.A. an Dam Don Quichot ij de Nederlandse let- iren hebben ingelijfd) eeft weer alle $77 illu- tratics van Doré. U rijgt 814 bladzijden, tooi gebonden, voor 49,50. Koop dit bock. U, nu. Icre bockhandel De Amsterdamse polltlepsycholoog dr. F. A. C. M. Denkers constateerde dat de criminologie, de wetenschap die zich bezighoudt met misdaad en misdadigers, zich de laatste tijd van het gevangeniswezen heeft afgewend en zich op andere zaken, zoals de politie en het openbaar ministerie, heeft gestort. Ook hij bepleitte een „dialoog met actiegroepen", waar voor naar zijn mening het klimaat gunstig ls. Denkers stelde dat het gevangenis wezen „verpolitiseerd" is, mede door toedoen van de vorige minister van justitie, Van Agt. Hij zei die ontwik keling toe te Juichen, maar wees er daarbij op dat geen enkel partijpro gramma blijk geeft van doordachte visies op het strafrechtelijke appa raat. De bemoeienis van politici met het gevangeniswezen, zei hij, beperkt zich tot het achteraf stellen van kriti sche vragen over indicenten. Geen taboe De Jubileumbijeenkomst werd ge deeltelijk bijgewoond door de staats secretaris van justitie, mevrouw mr. E. A. Haars, die meende dat „het zware gordijn tussen gevangenis en samenleving ls opgetrokken". De tijd dat de gevangene alle hoop moest laten varen, ls voorbij, zei ze. „De gevangenis ls geen taboe meer." Mevrouw Haars vroeg de directie ambtenaren haar behulpzaam te zijn bij het zoeken van een naam voor de „Bijlmerbajes", waarmee zij liet blij ken met de uit de volksmond afkom stige benaming van het omstreden penitentiaire complex niet gelukkig te zijn. Over de „Bijlmerbajes" merk te zij nog op, doelend op de kritiek die op de bouw van dit huls van bewaring is geleverd, dat achteraf wei eens zou kunnen blijken dat het „wei goed" is dat die er ls gekomen. ADVERTENTIE Klassieken! U, lezer, vindt nu in iedere boekhandel zes Boekvinken. Jan Engelmans Tuin van Eros, H. Marsmans Tempel en kruis, M. NijhofTs Nieuwe ge dichten, J.C van Schagens Narrenwijs heidJ. Slauerhoffs Sere nade en S. Vestdijks Verzen, zes klassieke gedichtenbundels, die u kunt lezen alsof zij net verschenen zijn. Lees ze. Koop ze. U, nu. Elke bundel kost f9,90. UTRECHT (ANP) De arts in de georganiseerde jeugdge zondheidszorg zal zijn werkwijze drastisch moeten verande ren, als hij alle veranderingen wil volgen. „Hij kan zijn werk niet meer uitvoeren als de alleenstaande alwetende dokter van weleer," aldus de geneeskundig Inspecteur voor de moe- derschapszorg van het ministerie van volksgezondheid, dr J. M. L. Phaff. De jeugdarts „dient, in samenwerking met gelijkwaardige partners, de consument (kind, moeder, gezin) te ontvangen en te begeleiden," zei Phaff. ADVERTENTIE In verband met de recente daling van de tarieven op de geldmarkt zal de opslag op de debetrente voor kredieten in rekening-courant met ingang van 11 november 1978 met 1 worden verlaagd. De opslag bedraagt vanaf die datum tot nadere aankondiging l'/2%. Querido van Singel 262 Uw boekhandelaar heeft ook Salamanders voor u, ook van H. Marsman en S. Vestdijk. Juerido van Singel 262 boekhandelaar heeft "oli Salamanders voor u UTRECHT (ANP) De gemeen te po- litie van Soest heeft een Utrechter gearresteerd, die bekend heeft in het afgelopen jaar meer dan vijfhonderd Inbraken te hebben gepleegd. De man had het vooral voorzien op giro kaarten. Van de 250.000 gulden die hij op deze manier bultmaakte, heeft de politie 25 gulden teruggevonden. De man heeft bijna een kwart miljoen gulden gebruikt om er heroïne voor te kopen. HIJ opereerde ln een groot aantal plaatsen ln de provincie Utrecht. Hij nam geld en girokaarten w'eg uit kan toren, scholen en ziekenhuizen. Be halve de dader zelf zijn drie mede plichtigen aangehouden, die hem hielpen de ontvreemde girokaarten in te wisselen. Daarom ls ook de postale recherche bij het onderzoek betrok ken geweest. Van een onzer verslaggevers UTRECHT Het dagelijks bestuur van de gemeente Utrecht ziet weinig heil in het afzien van de huidige plan nen voor de omstreden aanleg van Rijksweg 27 door de bossen van het landgoed Amelisweerd te Utrecht. Dat bleek gisteravond tijdens de raadsvergadering waar wethouder P. J. van Kleinwee (CDA) antwoord gaf op vragen tijdens een interpellatie door het PvdA-raadslid Frans de Reeper, mede namens de fractie van D'66. Het volgen van alternatieve tracés zou volgens het college van b en w een ontoelaatbare geluidsoverlast in de wijken Hoograven en Rijnsweerd- Zuid tot gevolg hebben. Ook is men bang dat daardoor sluiproutes door de stad zouden ontstaan en de pro vinciale weg Maarn-Amersfoort de verkeersstroom op den duur nauwe lijks zou kunnen verwerken. Op de vraag van de heer De Reeper of de oosterspoorlijn die toch weinig wordt gebruikt, niet kan worden op gedoekt om plaats te maken voor een alternatief tracé van Rijksweg 27, antwoordde het college eveneens ont kennend. Men zei bang te zijn voor het vervoer van gevaarlijke stoffen door de bin nenstad. Later op de avond zegde het college de raad toe het oosterspoor- UJ n-plan toch nog eens nader te wil len bekijken. Vanuit de gemeente raad werd gesteld, dat verbreding van de Rijksweg 222 ook een redelij ke oplossing zou zijn. Hij sprak op een congres van de Ne derlandse vereniging voor jeugdge zondheidszorg in Utrecht. De Jeug darts zou volgens dr Phaff een hecht teamverband moeten opbouwen met de wijkverpleging, die dichter bij het gezin staat. Niet alleen de jeugdarts zal moeten veranderen, ook de organisaties waarbinnen hij werkzaam ls moeten hun doelstellingen aan de opgetreden accentverschuiving aanpassen, meende mevrouw F. van Laar, die bij het Nederlands instituut voor preven tieve gezondheidszorg aan het hoofd staat van dé opleiding van jeugdart- sen. Die doelstellingen verschillen nog niet of nauwelijks van wat bij de oprichting aan het begin van deze eeuw werd vastgelegd. En toen stond de zaak er duidelijk anders voor, bracht dr. J. C. van Wie- ringen in herinnering, hoofd van de afdeling jeugdgezondheidszorg van de GG en GD ln Utrecht. De zuigelin genbureaus werden 75 jaar geleden opgricht om de hoge sterfte te bestrij den. Eén op de vier tot vijf kinderen DEN HAAG Ten onrechte vertrou wend op mededelingen van de be trokken fotograaf meldden wij giste ren dat slechts één Kamerlid een be toog van minister Gardeniers bij woonde. De foto toonde echter slechts de linkerzijde van de verga derzaal; aan de overzijde zaten wel degelijk verschillende andere leden te luisteren. haalde toen de eerste verjaardag niet. En het hoofdmotief om schoolartsen diensten op te richten, was de vrees dat ziekten onder de dicht opeenge pakte kinderen snel om zich heen zouden grijpen. (In 1900 was de leer plicht ingesteld.) Hoewel de gezondheid van de Jeugd sindsdien door alle zorg en voorlich ting sterk is verbeterd, aldus dr. Van Wieringen, mag niet automatisch worden aangenomen dat de „zo ge zonde Nederlandse Jeugd" niets man keert. Er sterven nog altijd te veel kinderen, waarschuwde hij. Ziekten, aandoeningen en stoornissen zijn al lerminst uitgesloten. Dat is voor art sen een hoofdmotief om vast te hou den aan het belang van Jeugdgezond heidszorg. ADVERTENTIE Duister bestaan? II, (hoeveel tiendui- zendvoudige?) lezer, hebt weer een goede dag, thuis van Gods duistere wegen en een zwervend bestaan. Bob den Uyl staat u bij met Vreemde verschijnselen en telkens aangenaam ook nog. Lees dit bock. Koop het voor f 22,50. U, nu. Iedere bockhandel heeft het. PARIJS (Reuter, upi) Grote delen van de strategische Benguela-spoor- lljn door Angola zijn zwaar bescha digd door guerrilla-aanvallen. Een woordvoerder van de UNITA, die zich verzet tegen het MPLA-bewind in Angola, heeft dit gezegd. De ver binding zou de komende dagen weer volledig in gebruik worden genomen, nadat zij tijdens de Angolese burger oorlog in 1975 zwaar was beschadigd. De UNITA zegt nu dat door haar acties vier treinen zijn ontspoord, twee bruggen vernield, terwijl 60 kilo meter spoorlijn onbruikbaar is. Deze verbindt een buurland van Angola, Zaire, met de zee, terwijl de lijn voor het land zelf van groot economisch belang is. Angola heeft Zuid-Afrika ervan be schuldigd meer dan 22.000 man schappen gereed te houden en langs de grens, die een nieuwe aanval voor- Querido Van Singel 262 bereiden. Zo nodig zal Angola Cuba te hulp roepen om daaraan het hoofd i te bieden, zo werd gezegd. Zuid-Afri- hot kliandc laar hiilt ka staat aan de zijde van de pro- ook Salamander.* voor U, - Bol>I rende MPLA heeft neergelegd. DEN HAAG (ANP) - In 1977 Is het aantal Nederlandse munten in om loop met 221 miljoen ter waarde van 67,4 miljoen gulden vergroot. Dit staat in het muntverslag over 1977, dat staatssecretaris Noote- boom van financiën gisteren aan de Tweede Kamer heeft gezonden. Op 1 januari 1978 bestond de totale Nederlandse muntcirculatie uit ruim 4,6 miljard munten ter waar de van 928 miljoen gulden. De hoe veelheid rijksdaalders nam toe met bijna zeven miljoen stuks, de hoe veelheid guldens met ruim 28 mil joen stuks, de hoeveelheid kwar tjes met bijna 48 miljoen stuks, de hoeveelheid dubbeltjes met 75,4 miljoen stuks, de hoeveelheid stui vers met 49 miljoen stuks en de hoeveelheid centen met ruim 14 miljoen stuks. De circulatie van de nikkelen rijksdaalder is in de afgelopen vijf jaar met 34 miljoen stuks toegeno men van 24 miljoen tot 58 miljoen stuks. De vraag naar guldens steeg in die jaren naar verhouding min der sterk: de guldencirculatie nam sinds 1973 toe van 191 miljoen tot 342 miljoen. De vraag naar kwartjes was in het afgelopen jaar aanzienlijk la ger dan in 1976, terwijl de vraag naar dubbeltjes ook in 1977 bleef dalen. De vraag naar stuivers steeg in 1977 tot een nog hoger peil dan in 1976. Aan de vraag naar centen werd in beperkte mate tegemoet gekomen, evenals in 1976. BRUSSEL (ANP) Met ingang van vandaag is ln Belgiè de handel ln zogenaamde glitterlampen verboden De minister van economische zaken Willy Claes, heeft dat gisteren ir Brussel bekendgemaakt. De minis te' heeft het besluit genomen op grond van de bestaande Belgische regie mentering Inzake de veiligheid van elektrisch materiaal. Enkele weken gelegen ls in België een Jongetje overleden, toen zo'n glitter lamp brak. De lampen zijn gevulc met een chemische stof (trichloor ethyleen in de regel) die bij inade ming gevaarlijk is. Na het bekend worden van het overlijden van hei kind wilden de Belgen massaal van de gevaarlijke lampen af. Bij tiental len werden ze ingeleverd bij politie, brandweer en vuilnisdiensten. ADVERTENTIE Tv.-nement! U, lezer (en tv.-kijkcr?), vindt nu in iedere bockhandel de twaalf de druk van Een mens van goede wil, de roman waarmee Gerard Wal schap, toch al een veel gelezen schrijver van grote betekenis, letter lijk de massa heeft be reikt. Lees het bock. Koop het voor f 18,25. U, nu. WASHINGTON (Reuter) - Amerika heeft zijn bondgenoten laten weten dat het voortaan niet meer alle wa penleveranties aan China zal blokke ren. Maar deze wijziging betekent niet dat Engeland, Frankrijk en an dere bondgenoten van de Verenigde Staten automatisch belangrijke wa pensystemen aan Peking kunnen leveren. China heeft zich vooral tot West-Eu ropa gewend voor steun bij de moder nisering van zijn leger. Tot dusver werden veel voorgenomen wapenle veranties echter getroffen door een Amerikaans veto. De Verenigde Sta ten zelf willen geen wapens aan China verkopen om de verhouding met de 8owjet-Unie niet al te zeer te scha den. Een hoge functionaris van het ministerie van buitenlandse zaken in Washington zei dat zijn regering wei ernstig bezwaar zou hebben tegen leverantie van wapentuig dat Taiwan zou kunnen bedreigen of dat de span ning aan de Chinees-Russische grens zou kunnen opvoeren. Querido van Singel 262 Uw boekhandelaar heeft ook Salamanders voor u, ook van Gerard Walschap

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 25