In proef openbaar
vervoer moet je
geld durven steken'
reri een scherpe bocht viel de keizer bijna
1
lriw
i
j
- 'h ✓k
Gouden plaat
met toekomst
Discussie
Al
Stichting Rover neemt beleid op
veel punten op de korrel
Wetenschap en techniek
11 NOVEMBER 1978
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
13
door Dick Rlnglever
fELVEEN Met
nar vervoer moet je
n experimenteren
niet meteen laten
rikken als dat geld
kosten. We zijn er
aan gewend en
dat ook aanvaard
t openbaar vervoer
een belangrijk deel
worden betaald uit
gemeenschapskas.
zou je dan bij
ibrengen van ver-
n ineens moeten
van het winst-
9
r l zeven jaar bestaande
ig Reizigers Openbaar
1 (kortweg: de Stichting
- een vijfhonderd leden
itlg afdelingen tellende
entenclub van mensen
er In bus, tram of trein
e auto stappen blijft
jd en geschrift nog steeds
bovenstaande hameren,
iets van de grond wilt
als Je meer mensen dan
het openbaar vervoer
:en, moet Je beginnen
teren. Doe je dat niet,
Je in een neerwaartse
die gevaarlijk kan
(ld: als Je busservice
rminderen, stimuleer je
Dgebrulk. Dat heeft weer
verstopping van de weg
tig. waardoor de nog wél
bussen in de knel ra-
ect: er zullen nóg meer
in de auto vluchten.
Bruggeman en Fred van
twee bestuursleden van
l Ippen zomaar één staal-
van de kortzichtigheid,
overheid verwijten.
«te maanden, hebben ze
(er gedaan en kwamen
>r ook in het nieuws. De
plannen, bijvoorbeeld, om enke
le onrendabele spoorlijnen in
het noorden door de bus te laten
bedienen en ook het treintje
Santpoort Noord-IJmulden op
te heffen, leidden tot boze brie
ven. Ook met de begin deze
maand ingevoerde gezinskaart
van de Spoorwegen waren zij
het niet eens.
„Niet", zegt Bruggeman, „om
dat wij vinden dat Je nu maar
onbeperkt moet doorgaan met
het inpompen van geld. We gaan
niet zover dat we zeggen, dat al
het openbaar vervoer nu maar
gratis moet, dat de overheid al
les financiert. In principe gaan
we ervan uit, dat ook de gebrui
ker betaalt. Er moet een zekere
drempel zijn. Maar we vragen
ons wel af of de bezuinigingen,
die de regering soms wil door
voeren, wel zoveel effect heb
ben. Of sterker: wij vinden dat
Je door dat soort ingrepen de
zaak negatief benadert en daar
door alleen maar nóg meer men
sen van het openbaar vervoer
vervreemdt. Als iets niet goed
loopt, moet je je in de eerste
plaats afvragen: waarom loopt
het niet en wat kunnen we daar
aan doen?"
In het geval van de met ophef
fing bedreigde spoorlijn Sant-
poort-IJmuiden: waarom,
vraagt Rover, is er voor dit ad
vies tot stand kwam niet eerst
onderzocht of de lijn niet zo
verlegd en verlengd kon worden,
dat hij dieper in de woonbebou
wing van IJmuiden zou dringen.
Waarom is niet bestudeerd of de
halte Westerveld wat naar het
noorden kan worden verlegd zo
dat deze gunstiger bij de woon
bebouwing van Driehuis komt
te liggen?
Vragen
Soortgelijke kanttekeningen
plaatsten zij bij de plannen om
enkele noordelijke lijnen op te
heffen. Een werkgroep kwam
tot de conclusie, dat sommige
stations in het rayon te excen
trisch liggen en dat daardoor de
bus aantrekkelijker zou zijn.
Rover stelde daar tegenover de
vraag: is er nu wel eens bestu
deerd of de ligging van de stati
ons niet verbeterd kan vtforden,
of dat het aantal stations kan
worden uitgebreid, zodat de
functie van de lijnen versterkt
zou kunnen worden?
Straffeloos trein door bus ver
vangen gaat niet, vindt Rover.
Zij baseert dit op een eens door
British Rail gedaan onderzoek,
waaruit bleek dat lang niet alle
treinreizigers zomaar van de
trein in de bus overstappen.
De Britse cijfers toonden zelfs
aan. dat enkele maanden nadat
de spoorlijn in een buslijn was
omgezet zestig tot tachtig pro
cent van de spoorklanten de bus
de bus lieten en in de auto stap
ten. Dit had weer tot gevolg, dat
nu nog maar veertig procent
van de trajecten van alle sinds
1962 opgeheven spoorlijnen
door bussen wordt bediend.
„Het gekke is", zegt Brugge
man, „dat men deze cijfers in
Den Haag kent, maar dat men
er bij de studie in het noorden
toch voetstoots van uitging, dat
alle treinreizigers zich zo maar
op de busstoel zouden laten zet
ten. Men is er gewoon aan voor
bijgegaan, dat de trein meer
trekt dan de bus. Behalve de
grotere snelheid, de betrouw
baarder dienstregeling (niet af
hankelijk van verkeersopstop
pingen) worden faciliteiten als
fietsenvervoer, toiletten en
meer comfort door de reiziger
als belangrijke praes gezien."
De Stichting, die zich vooral
zegt toe te leggen op praktische
technische adviezen, verwijt
Den Haag nog wel meer. Bij
voorbeeld het besluit de proef
met de zogeheten Van der Doef-
kaart (algemeen Jaarabonne
ment voor gezinnen voor zes
honderd gulden en voor alleen
staanden voor 420 gulden, voor
onbeperkt gebruik van trein,
bus, tram en metro, overal in het
land) nooit te hebben voortge
zet. Na een Jaar experimenteren
zei Den Haag, dat weliswaar
538.000 gezinnen en 198.000 al
leenstaanden zich deze kaart
zouden aanschaffen, maar de in
komsten voor de NS en de ande
re vervoersondernemingen
daardoor met driehonderd mil
joen gulden zouden dalen. Bo
vendien zou er met deze kaarten
zoveel méér worden gereisd, dat
dit vijfhonderd miljoen gulden
extra aan capaciteitsuitbrei
ding zou kosten.
Een foute redenering, noemt
Rover dit. In de eerste plaats
twijfelt Rover eraan of de be
langstelling voor de kaart goed
is berekend. Zou die belangstel
ling niet groter zijn geweest als
er meer reclame voor was ge
maakt? En wat te denken van
het effect van de mondreclame
na verloop van tijd. Het is een
bekend feit, dat een nieuw initi
atief pas na een jaar grotere
bekendheid gaat „trekken". Bij
de Van der Doef-kaart is toe
komstige invloed daarvan ge
woon niet ingecalculeerd. Idee
van Rover: de kaart had na de
proeftijd geleidelijk aan verder
moeten worden ingevoerd. Dat
had de vervoersondernemingen
de kans geboden ook hun capa
citeit geleidelijk uit te breiden,
zodat ze niet meteen al met uit
zonderlijk hoge extra-kosten
zouden zijn komen te zitten.
De voor deze kaart nü in de
plaats gekomen gezinskaart van
2220 gulden vindt Rover nauwe
lijks een alternatief. Veel te
duur en discriminerend voor al
leenstaanden en kleine ge
zinnen.
Schiphol-lijn
Nóg zomaar een handvol beden
kingen van Rover op het Haagse
beleid.
De nieuwe Schiphol-lijn: een la
chertje als er niet meteen een
verbinding met Amsterdam-
Centraal Station komt Als kwa
lijk neveneffect van die lijn
noemt de stichting de opdracht
van de minister aan het busbe
drijf Centraal Nederland om
zijn lijnen (BuitenveldertAm-
stelveen-Schiphol) ten gunste
van het spoor aan te passen.
Gevolg: de lijn wordt gewoon
doorgeknipt, zodat de mensen
die straks per bus naar de lucht
haven willen, moeten overstap
pen. Alweer zo'n voorbeeld
waardoor je onnodig mensen in
de auto jaagt vindt Rover.
De op stations geboden service:
op hoeveel stations vind je bij
aankomst nu duidelijk aangege
ven hoe je per bus of tram ver
der moet? In arren moede zijn
veel reizigers omdat zij de
stad niet kennen gewoon ge
noodzaakt een taxi te nemen.
De bezuinigingsoperatie van
Den Haag ten aanzien van het
busvervoer afschaffen of be
knotten van onrendabele lijnen,
werd zegt Rover in Den
Haag laconiek „wat hakken in
dor hout" genoemd. De praktijk
van een eigen onderzoek („uit
holling overdwars") leerde een
Rover-studiegroep, dat sinds
1976 op niet minder dan tachtig
procent van alle buslijnen is be
snoeid.
De vertrouwdheid van het pu
bliek met het gebruik van het
spoorboekje en andere dienstre
gelingen: veel mensen weten er
geen weg mee ondanks alle ver
beteringen van de laatste jaren.
Rover-voorstel: de vervoersbe
drijven en dus ook NS
zullen meer initiatieven moeten
ontwikkelen om daaraan via de
scholen wat te gaan doen. Ook
van belang is volgens Rover het
duidelijker bij bus- en tramhal
tes aangeven welke lijnen er
langskomen en waar ze naar toe
gaan. In Eindhoven hebben en
kele enthousiaste Rover-leden
dat destijds zelf voor hun reke
ning genomen en op alle abri's
zelfs stencils met vertrektijden
en routes opgeplakt.
Busbanen
Vrije busbanen. Die moeten er
veel meer komen. De praktijk
heeft geleerd, dat vrije banen
meer passagiers trekken. De
vrije baan Rotterdam-Capelle
krijgt in de spitsuren nu al veer
tig procent meer passagiers. En
ook de kort geleden geopende
baan Leiden-Katwijk loopt be
ter dan vroeger. Waarom geen
busbaan in de Amsterdamse IJ-
tunnel, waar per etmaal meer
buspassagiers dan automobilis
ten passeren (om maar één voor
beeld te noemen)? Rover verwijt
in dit verband de verkeerspoli
tie nog wel eens gebrek aan me
dewerking („de politie is niet
onze beste vriend") en is voor
radicalere ingrepen: als er op
een vierstrooks weg geen uit
breiding voor een busbaan mo
gelijk is, wel, dan moet er maar
een autorijstrook afvallen.
Helem&dl negatief wil Rover
overigens niet zijn. Dat N8, bij
voorbeeld, zich de laatste jaren
steeds meer gaat richten op
vastomlijnde doelgroepen,
juicht zij toe. Zoals de Intercity-
Elus, die sinds kort voor de za-
enman een snelle verbinding
onderhoudt tussen de Randstad
en zuiden. Ook in de proef van
NS met haar busdochter Cen
traal Nederland om op het tra
ject Utrecht CS-De BUt-BUtho-
ven een „peplijn" van de grond
te krijgen (extra service, kran
ten aan boord, betere abri's) ziet
zij toekomst („Maar er zouden
meer van dat soort experimen
ten moeten worden gedaan').
Overigens is de verstandhou
ding met NS lang zo slecht niet
als de Rover-geschriften wel
eens zouden doen vermoeden.
Nog onlangs kreeg het bestuur
naar aanleiding van nogal ferme
kritiek op de Invoering van de
nieuwe gezinskaart, een onver
wacht vriendelijk briefje van
een van de NS-directeuren terug
met als slotzin „We zijn er zeker
van dat het politieke klimaat in
ons land door uw activiteiten
ten gunste van het openbaar
vervoer wordt beïnvloed". Een
stimulans uit onverdachte hoek.
ft U
JWV»
dtpc
letje
ialtJei AAN MAABDE VOL6ENOE 6A iT PAS ft.S. MAAN0A&.'
atuui
rijstti
:erw
npei'
orde
)re
slechte frequenties
wecken afstotend
7^ r* O 7^ A T
OIAA IA .or, n /-> r\ o
..DAMES EN HEREN, W'J ONDERBREKEN THAWS
OE VOORSTELLING EVEN OM teop TE WJZCw
DAT DE LAATSTE BUS NAAR U/TJE6EEST
OVER 5 MINUTEN VtarUfkT"
Tekeningen uit een publikatie van de Stichting Rover
unnu 1
or J. G. A. Thijs
>op
ide<
cne<
paar Nederlandse militairen die
1945, pas uit het bevrijde vader-
d naar Engeland gekomen, in de
irt van Londen in opleiding waren
die op zondagmorgen elf novem-
van dat Jaar door het centrum
ij de Britse hoofdstad slenterden,
jaai l Iden daar een onverwachte beleve-
Hqnf Vanaf het ondergrondse station
de Westminster Bridge en de Big
L pnn 1 waren ze nog maar net aan een
Hne zwerftocht begonnen, toen ze
sen de hoge regeringsgebouwen in
ill in het gedrang van een
menigte raakten. Vanuit het
van de mensenzee klonken mill-
commando's, er waren vlaggen
itbaar en er weerklonk militaire
dek. Met enige moeite wisten de
lerlanders 'n plaats te veroveren
beter uitzicht bood. Wat zij zagen
'n smetteloze parade: honderden
en, zich onberispelijk gelijk
(wegend, langs lijnen die langs
lineaal getrokken konden zijn.
het monument in het midden van
Ie weg stopten de soldaten, er
in hoornsignalen en een lange,
snijdende stilte volgde. Precies
elf uur maakten zich enige figuren
uit de colonnes los, er werden bloe
men en kransen bij het monument
gelegd.
Het duurde even voordat de zin van
dit ceremonieel tot de Nederlandse
jongens doordrong. Het was, werd
hun duidelijk, de herdenking van elf
november 1918, toen om elf uur
's morgens na ruim vier Jaar verwoes
tende strijd de wapenstilstand in het
westen getekend werd. Een wat zon
derlinge gewaarwording was het wel:
na vijf Jaar Duitse bezetting aan den
lijve beleefd te hebben stonden ze in
het hart van het land van hun bevrij
ders en daar bleek dat die nog volop
doende waren de vorige oorlog te
herdenken, met groot vertoon van
schitterende uniformen en stram sa
luerende autoriteiten. Even kwam
een wat cynische gedachte op: 't is
net alsof er sinds 1918 niets gebeurd
is, alsof er niet een tweede golf van
verwoesting over Europa gegaan is.
Toen ze wat later hun „dagje in Lon
den" vervolgden, konden de jeugdige
Nederlanders overigens vaststellen
dat de wereldstad voor die laatste
verwoesting niet gespaard was: grote
delen waren gehavend of geblakerd.
Traditie
Ik vermeld die kleine herinnering om
dat deze krant verschijnt op elf no
vember 1978, zestig jaar na 1918, 33
Jaar na 1945. De tijdsafstand is groter
geworden, maar (nog?) niet groot ge- Upg6W6Kt
noeg om de Britse traditie kapot te
krijgen. Ook nu zal bij het monument
in Whitehall „1918" weer herdacht
worden; morgen (de dichtst bij 11
november liggende zondag) om elf
uur 's ochtends zal koningen Elisa
beth er in aanwezigheid van militaire
autoriteiten een krans leggen. In de
Westminster Abbey zal dan al een
speciale dienst begonnen zijn; later is
er elders in Londen een parade.
Ie gebeurtenissen als de aankomst
van de Duitse keizer in ons land.
Verwijt
Het is begrijpelijk dat voor de Neder
landers, wier land er in en na 1914 in
geslaagd is buiten de oorlog te blijven
(tot groot verdriet van veel Belgen,
die ons die houding later hebben ver
weten), de elfde november niet dezelf
de betekenis en gevoelswaarde heeft
gekregen als in de landen die wel in
de „volkerenkrijg" meegesleept wa
ren. Het valt, als Je kranten uit no
vember 1918 doorbladert, ook op dat
er betrekkelijk weinig over het feit
van de wapenstilstand zelf gemeld
wordt en naar verhouding veel over
de in het binnenland dreigende woe
lingen (Troelstra!) en over sensatione-
De Nieuwe Haagse Courant bijvoor
beeld vertelt op dinsdag 12 november
tot in de kleinste details de entree
van Wilhelm in Eijsden en later op
het station in Maarn. Volgens de ver
slaggever zag hij er „opgewekt" uit:
„De ogen tintelden levendig, het ge
laat scheen ietwat gebruind, de snor
stond als vroeger kaarsrecht en het
hoofd werd hoog gehouden. Zijn gang
was ietwat onvast Voortschrij
dende steunde hij een enkele maal op
een stokje, maar daarna nam hij weer
een straffe houding". Er weerklonken
gejuich én gejoel, meldt de verslagge
ver, maar de sympathieke stemming
overheerste. Dat laatste geldt ook wel
een beetje voor het verslag-zelf, waar
in deze dramatische zin voorkomt:
„Een tragische ure, voor Wilhelm von
Hohenzollern persoonlijk en voor de
wereldgeschiedenis". Over de stem
ming waarin Wilhelm Nederland bin
nenreed zijn interessante notities ge
maakt door de secretaris-generaal in
algemene dienst mr. J. B. Kan. Mr.
Kan. die van Eijsden naar Maarn met
de keizerlijke trein meereed en van
wiens verhaal een gedeelte afgedrukt
is in dr. H. J. Scheffers boek over
november 1918, vertelt onder meer
over een maaltijd in de trein, waarbij
Wilhelm het gezelschap uit grote
schotels bediende. De keizer praatte
„voortdurend en opgewekt". Hij be
weerde onder meer „dat hij niet de
minste schuld aan den oorlog had",
dat „de Engelschen zich als ware bar
baren gedragen hadden" en dat hij
zelf in bezet Frankrijk „meermalen
voor een gansch dorp hout gehakt
had en dat onder de bevolking ver
spreid". Tranen kreeg hij in de ogen
toen hij het over een door hemzelf in
Oost-Pruisen ingericht modeldorp
had, dat hij nu wellicht nooit meer
zou zien.
Knoop
Kan had ook oog voor aardige de
tails: „Toen Z.M. na het middageten
opstond om naar zijn compartiment
te gaan. maakte de trein plotseling
een scherpen bocht en zou hij geval
len zijn indien ik hem niet had opge
vangen. Bij die gelegenheid bleef een
knoop van zijn uniform haken aan
mijn horloge-ketting; het duurde vrij
langen tijd voordat ik hem bevrijd
had; de Keizer maakte lachend ver
ontschuldigingen". Je zou willen dat
alle ambtenaren zo aardig konden
schrijven!
door Rob Foppema
Het kastje met de draaitafel doet sterk denken aan
een grammofoon. Maar de vreemd glanzende plaat
lijkt wat dom te liggen draalen: de arm met de naald
ontbreekt. Die zit binnenin, verklaart de man van
Philips opgewekt. Het is de onderkant van de plaat
die wordt afgespeeld of op hetzelfde apparaat opge
nomen.
En dom is wel het laatste woord
dat hier in de buurt mag worden
gebruikt: hier draait het massa
geheugen van een computer.
Het enthousiasme waarmee
men daar in Eindhoven naar
kan staan kijken, is wel een
beetje te begrijpen. Dit zou wel
eens een heel groot produkt
kunnen worden voor het inmid
dels nog slechts in kleinere com
puters geïnteresseerde concern.
De manier waarop directeur De
Vos van Philips Data Systems
zich bij de presentatie deze
week uitliet, wees er in elk geval
op dat de commerciële toepas
sing („over enkele Jaren") vlak
onder het oppervlak van zijn
gedachten zat. „Om een toepas
sing van de grond te krijgen,
kost aan de zijde van de klant
meer tijd dan bij ons. Vandaar
dat we het in dit vroege stadium
annónceren." En anderzijds:
„Het ligt inderdaad voor de
hand dat de eerste toepassing
zal plaatsvinden in onze eigen
computers. Maar het verstrek
ken van licenties is volstrekt
niet uitgesloten. Dat Is een heel-
gebruikelijke praktijk voor
ons."
Hoe interessant de zaak com
mercieel is, blijkt pas goed uit
De Vos' uitlatingen over het
prijskaartje dat aan zijn super
grammofoon zou komen te han
gen. Maar om die op hun waarde
te schatten, moeten we eerst be
zien op welk terrein zich de con
currentie afspeelt. Om spraak
verwarring te voorkomen: een
volwassen computer heeft min
stens drie soorten van geheu
gen. Hun onderlinge verhoudin
gen weerspiegelen de natuurwet
dat het uit de lengte of uit de
breedte moet komen. Een ge
heugen is snel, maar klein en
duur. Of het is groot, maar traag
en wel goedkoper.
Het snelst is het werkgeheugen,
dat direct gegevens uitwisselt
met de centrale rekeneenheid.
Het bestaat uit transistor-scha
kelingen, met duizenden op de
vierkante centimeter samenge
bald. Razendsnel, maar met een
beperkte capaciteit. Daarom
staan de programma's die de
informatieverwerking regelen,
hooguit in een tussengeheugen.
Dat is wat trager maar een stuk
gTOter. Een programma dat op
een bepaald moment gebruikt
moet worden, wordt daartoe
„even" naar het werkgeheugen
overgebracht, om na afloop
weer plaats te maken voor iets
anders.
Massa
En de grote massa gegevens
waarmee bijvoorbeeld een ad
ministratieve computer aan het
goochelen is, staat in het massa
geheugen. Voor elektronische
begrippen uiterst traag toegan
kelijk, maar je kunt er wel gru
welijke hoeveelheden cijfertjes
in kwijt. Van huis uit was dat de
magneetband, die het met zijn
onverhoeds draaiende spoelen
altijd zo aardig doet als achter
grond bij films waar een compu
ter in voorkomt. Maar dat hield
wel heel erg op. en daarom was
de magneetschijf een leuke tus
senoplossing. Een kruising tus
sen grammofoonplaat en ban
drecorder: een draaiende schijf
waarlangs snelle lees- en schrijf-
kopjes de magnetische gege
vens aftasten en vastleggen. Zo
als op een grammofoonplaat
een bepaald muziekfragment
vlotter terug te vinden is dan op
een magneetband.
De magneetschijf wordt in de
praktijk toegepast in pakket
ten: een stuk of vijf schijven
boven elkaar op één vaste as. Er
gaat tenslotte maar een beperkt
aantal gegevens op een bepaald
oppervlak, anders wordt het een
magnetische Janboel waar geen
computer meer uit wijs wordt.
Op dit punt boekt het nieuwe
systeem van Philips een gevoeli
ge winst. Eén zo'n plaat met
optisch vastgelegde gegevens
onthoudt net zo veel als tien
schijvenpakketten. De met een
lichtstraal af te lezen gaatjes
code bevat per plaat tien mil
jard elementaire gegevens
(bits).
Om de gedachten te bepalen:
daarmee kan een half miljoen
pagina's getypte tekst worden
vastgelegd (formaat A4, enkele
regelafstand, niet te brede kant
lijn). Een willekeurig fragment
van 125 letters daaruit is in ge
middeld een kwart seconde te
rug te vinden. Verder lezen op
de eenmaal gevonden plek gaat
met een snelheid van zowat
veertigduizend letters (300.000
bits) per seconde, Voor beheer
ders van gegevensbestanden en
makers van tekstverwerkende
apparatuur zijn dat boeiende
dingen om te horen.
Prijs
En als dan de vraag naar het
prijskaartje wordt gesteld,
komt er op een heel boeiende
manier geen antwoord. Zo'n
plaat zal je de kop niet kosten,
geeft De Vos aan. Hij is afgeleid
van de al jaren ontwikkelde vi
deo-plaat (tientjeswerk dus), al
leen de registrerenden laag is
nieuw, klinkt wel duur („op tel
lurium-basis") maar is ook erf
dun (0.000 03 millimeter). He'
mechaniek in die doos is ook
niet buitensporig lastig te ma
ken (hoewel de lees/schrijfkop
met zijn lichtstraaltje in een-
tiende seconde de juiste groef
vindt en niet de verkeerde,
die er 0,00016 millimeter naast
ligt).
De prijs hangt er natuurlijk van
af of Je grote series kimt maken
zegt De Vos. „Maar wij hebbei
het gevoel dat die prijs op z'i
minst vergelijkbaar zal zijn (me'
die van de magneetschijf rf
en waarschijnlijk een stuk la
ger." Waarna De Vos er min
zaam op wijst dat het nieuwe
produkt wel een stuk beter is
(„Hoeveel betaalt u voor snelle
toegankelijkheid?"). En dat de
prijs ongetwijfeld zal worden
beïnvloed door wat de markt
bereid zal zijn te betalen. Ik
weet het niet, maar ik denk dat
het prijzige licenties gaan
worden.
In de discussie over het opber
gen van kernafval zagen we vo
rige week aan belde kanten nare
symptomen. Herman Damveld
schreef terug dat ik hem niet
goed had begrepen: „Volgens de
beginselen van de risico-analy
se. kan men de kans op een
ongeluk en de gevolgen daarvan
uitrekenen. De aanvaardbaar
heid van een risico is niet zo zeer
een kwestie van uitrekenen, dan
wel het voorwerp van een poli
tieke afweging. Men kan ook
een klein risico onaanvaardbaar
vinden. Strikt genomen zijn risi
co-analyse en aanvaardbaard-
heid van een risico twee afzon
derlijke zaken."
Tot zover zijn wij het eens.
Damveld verder: „Daarom kan
een risico-analyse niet als doel
hebben, aanvaarding door pu
bliek en bestuur te verkrijgen,
Indien de Rijksgeologischr
dienst dit doel wel nastreefi
wordt een risico-analyse onjuis
gebruikt „Hier schuilt de kier
van het misverstand. Ik schri
er niet zo van dat de RGD ee
bedoeling heeft: die club is lng<
deeld om de bruikbaarheid va)
onze bodem na te gaan. D>
vraag of ze daarbij niet té ent
housiast worden, is overigens le
gitlem en ter zake.
Ook ik maakte een onderscheid
tussen risico-analyse (technisc!
onderzoek) en aanvaardbaar
heid (politieke afweging). Maa.
bij die afweging heb ik graaf
dat onderzoek op tafel, zonde,
dat vooraf geroepen wordt da
het zwendel is of, zoals doo
Damveld, geschreven dat de uil
slag kennelijk al van tevorei.
vaststaat
