legering krijgt geen groen
jcht voor boringen kernafval
fleTijd
deTijd
Een schitterende
encyclopedie voor nieuwe
Amro spaarders.
amro
bank©
Weekblad
grote onzekerheid bij Tweede-Kamerfracties
deze week:
De jonge
Joris Ivens
Willem Aantjes
Verder:
est geboycot schip
stemd voor
itwikkelingsland
648 Pagina's, ruim25.000onderwerpen, meer dan
1000 illustraties. Gebonden in harde kunstleren band.
'Geheimhouding belemmert werk bedrijfsartsen'
UIT DE WEEKBLADEN
De tragedie
Het schandaal
De val
De afgang
De affaire
De blindheid
De Waarheid
DE NIEUWE UNIE
ERDAG 9 NOVEMBER 1978
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
ADVERTENTIE.
onze parlementsredactie
H HAAG De Tweede
ir.er wil nog geen Ja zeggen
jen proefboringen in Gro
ten en Drente, die bedoeld
om de opslag van kemaf-
te onderzoeken. De Ka-
i waarschuwde de regering
Uren de boorplannen niet
ider meer door te zetten, op
süe van grote onrust onder
noordelijke bevolking.
ongenoegen van de oppositie
I minister Van Aardenne (econo
me zaken) nog vóór het Kamerde-
psteravond de betrokken provin-
e- en gemeentebesturen uitgeno-
i voor een „dialoog."
ADVERTENTIE
of het verborgen leven van
"de Vliegende Hollander' in
Ni|megen. Volgende week
wordt Nederlands eerste en
enige wereld-cineast 80 jaar.
Zijn neef Urias Nooteboom
volgde het spoor terug naar
de Waal. op zoek naar Ivens'
jeugd en diens weg naar het
engagement.
zei het vorig jaar zelf nog in
het boek dat Rob Vermaas
over hem schreef: 'Een
verhaal apart is nog de
manier waarop ik in 1944 uit
Duitsland teruggekomen
ben.' Maar hóe apart dat
verhaal wel was is pas nu
gebleken. Vermaas
beschrijft hoe Aantjes 34
laar lang met niet alleen
maar zwijgen de waarheid
omzeilde.
Abortusconflict in Raad van
Kerken: publikatie van
verboden nota. Feministe
Joke Smit: 'We moeten
pragmatischer worden'.
Minister Rika de Backer:
'België lelijk? Nonsens!'
Componist Jan Vriend:
'Nederlands muziekleven is
verziekt' Jan Mulder: In
memoriam Johan Cruijff.
Bon voor proefabonnement
6 weken de Tijd voor 6 gulden
•tem
Wres
•tets
Te:
Tr-45
Zonder postzegel zenden aan de Tijd.
Antwoordnummer 6.1000 PA
Amsterdam.
Betaling na ontvangst van acceptgiro
Overal te koop: 12,50
•nten, tel. 020 2 3 3 9 8 4
PvdA. D'66 en PPR hadden de groot
ste angst dat de regering met de
boringen een voorschot wil nemen op
de uiteindelijke opslag van radio-ac
tief materiaal. Aan het begin van het
debat kwamen zij wat ongebruike
lijk is met moties, waarin geyraagd
wordt alle voorbereidingen voor het
onderzoek te staken.
Toetsing
RECHT ANP) De kunstmest
bet geboycotte schip „Tropwind"
Amsterdam komt ophalen is be
nd voor Pakistan.
heeft een woordvoerder van de
t van Kustmestfabrieken 'UKF)
Utrecht verklaard. De UKF is de
trancier en is verantwoordelijk
r het vervoer. De situatie rond de
rind" is overigens nog ondui-
vindt de UKF. De Federatie
Werknemersorganisaties in de
vaart (FWZ) hield het er gister
dag op dat er nog zo'n zevendui-
ton mest op de wal ligt. De
rterdamse havenwerkers weige-
dat te laden uit solidariteit met
stakende bemanning. Die eist
ndgages van 462 tot 621 dollar
maand, conform de eisen van de
nationale zeeliedenbond ITF.
Ook de regeringspartijen CDA en
VVD wilden de regering nog niet het
groene licht geven. De CDA'er Van
Houwelingen voelde niets voor een
definitief oordeel, zolang niet duide
lijk is hoe de proefboringen opgezet
worden en hoe de resultaten zullen
worden getoetst. „De regering zal dui
delijk moeten maken dat het voorge
nomen onderzoek nodig is om techni
sche gegevens te verkrijgen," was ook
de mening van de WD-er Braams.
Minister Van Aardenne heeft de ge
meente- en provinciale besturen ver
zekerd dat de boringen „in geen enkel
opzicht vooruitlopen op de besluit
vorming" over de opslag van kernaf
val. In zijn brief zegt de minister oog
te hebben voor de ongerustheid van
de plaatselijke bevolking. Hij wil
daarom het noorden duidelijk ma
ken, dat opslag in de zoutkoepels
„niet in overweging wordt genomen
indien zou blijken dat zulks onaan
vaardbaar te achten risico's voor be
volking of voor het milieu met zich
zou meebrengen".
Van Aardenne wil al op zijn „tour
nee" vragen beantwoorden, en niet
alleen bezwaren aanhoren. De be
windsman heeft inmiddels een lijst,
van acht punten opgesteld, waarover
hij wil praten met de provinciale sta
ten van Groningen en Drente en de
gemeenteraden van Anloo, Borger,
Eenrum, Gasselte, Rolde en Stadska
naal.
In het noorden bestaat enige verba
zing over die lijst, die als gesprekson
derwerp bij voorbeeld vermeld „de
vermoedelijke energiesituatie tot het
jaar 2000". Dat is een zaak voor rege
ring en parlement, niet voor de lagere
overheden, zo wordt gezegd.
Ernst onderschat
Volgens het D'66-Kamerlid mevr.
Lambers wordt de „ernst van de noor
delijke weerstand onderschat in
Haagse kringen". Zij laakte het ach
terhouden van informatie door de re
gering. met name een ambtelijk rap
port uit Juni van dit Jaar. „Worden
soms alleen de rapporten officieel er
kend, die voldoende In overeenstem
ming zijn met wat de bewindslieden
welgevallig is," vroeg zij zich af. Ook
mevrouw Epema (PvdA) klaagde
over te veel geheimzinnigheid.
De Kamer voelde er niets voor proef
boringen te laten houden voordat de
zogeheten „brede maatschappelijke
discussie over kernenergie" goed en
wel op gang is gebracht. Eerst aan het
eind van dit jaar zal de Tweede Ka
mer een oordeel geven over de opzet
van die discussie, die in de loop van
volgend jaar zou moeten beginnen.
Een aparte discussie, uitsluitend in
het noorden over het opslagprobleem
zou betekenen, dat andere opslagmo
gelijkheden dan zoutkoepels niet aan
bod komen.
Patstelling
De WD waarschuwde echter voor
een patstelling „waarin noch de dis
cussie over de kernenergie kan plaats
vinden, noch het noodzakelijke on
derzoek wordt -uitgevoerd". Anders
dan de oppositie gaat de WD er van
uit, dat de proefboringen wel gehou
den zullen worden, zij het later dan de
regering voor ogen had. De WD
vroeg namelijk de zekerheid, dat na
proefboringen „het gebied weer in
zijn oorspronkelijke vorm wordt op
geleverd en de boorgaten gevuld wor
den met afdichtend materiaal".
Deze encyclopedie geeft u een schat
aan informatie, \feel van wat u zou willen
weten staat erin. En hoe...
Van a t/m z helder gerangschikt
Van a t/m z verlucht met kleurige foto's
en tekeningen. Van a t/m z gedrukt op
kwaliteitspapier.
Hoe komt u aan deze grandioze
encyclopedie?
Nieuwe spaarders die in de actie
periode een spaarrekening openen
Royaal formaat 21 x 28,7 cm.
(minimale inleg C15j-) kunnen deze fraaie
encyclopedie kopen voor slechts f 25,-.
Bovendien ontvangen ze nog f 7,50
spaatpremie (deze premie is één maand
niet opvraagbaar).
Dit unieke aanbod geldt t/m 5 de
cember a.s. Dus wees er snel bij, want voor
de encyclopedie geldt zolang de
voorraad strekt
lat zolang de pi
Oud-minister Boersma (links) ontvangt uit handen van de voorzitter van de
werkende jeugd-CNV de Gouden Wieken-prijs. De Jongeren betuigden hier
mee hun erkentelijkheid voor het vele werk dat Boersma tijdens zijn
ambtsperiode als minister voor de jeugd heeft gedaan. Boersma zei verbijs
terd te zijn over het gebrek aan contact van het huidige kabinet met de
vakbeweging en de jongerenorganisaties.
UTRECHT (ANP) - Bedrijfsartsen
worden door Industriële geheimhou
ding ernstig belemmerd ln hun werk.
Zij kunnen de risico's waaraan werk
nemers blootstaan vaak niet over
zien, omdat van chemische produk-
ten waarmee wordt gewerkt de sa
menstelling niet bekend is. Dr W. J.
Eylenbosch schrijft in het Tijdschrift
voor sociale geneeskunde dat de
bedrijfsarts vaak niet verder komt
dan de nietszeggende handelsnaam
van een produkt.
Producenten en distributeurs zijn
vaak zeer zwijgzaam, aldus Eylen
bosch. Ze verwijzen dan onder meer
naar het produktiegeheim. „Vaak
blijkt het vrijgeven van zelfs eenvou
dige formules van overigens met ron
kende benamingen bedachte produk-
ten, moeilijk te verlopen." Sommige
producenten geven wel inzage van uit
dierproeven verkregen gegevens, zon
der te zeggen wat de samenstellende
stoffen zijn. Dan valt het effect op de
gezondheid van de mens toch nog
moeilijk te beoordelen, vindt Eylen
bosch.
HIJ meldt dat één firma de ironie wel
erg ver doordreef door haar aan te
raden, de concentratie in de lucht van
haar produkt beneden een bepaalde
grenswaarde te houden, zonder aan
te geven om welke chemische stof het
eigenlijk ging.
Landelijke distribu
teurs verwijzen al snel naar Ameri
kaanse, Westduitse of Japanse moe
derbedrijven. En daar doet men da
zaak vaak af met te verwijzen naar
eigen nationale wetgevingen en inter
ne reglementen.
Dr Eylenbosch vraagt zich af of het
voor de bedrijfsgeneeskundigen niet
tijd wordt voor een eigen „multinati
onale bundeling van krachten" om de
noodzakelijke klaarheid te bereiken.
Hervormd Nederland:
Over „de tragedie" van Wlm Aantjes
en de consequenties van zijn politie
ke val voor het CDA zegt Hervormd
Nederland in een commentaar: „De
consequenties voor het CDA zijn nau
welijks te overcien. Duidelijk is wel,
dat de kans dat de koers van deze
partij zich verder naar het veilige
midden zal verleggen aanzienlijk gro
ter wordt. Ook zal de eenheid van de
fractie, door Aantjes met veel behen
digheid bewaard, er niet hechter op
worden. De balans van deze trieste
affaire lijkt van het begin tot het eind
alleen maar naar het negatieve over
te slaan."
Han Wlelek, tot voor kort lid van de
Eerste Kamer, schrijft over „de -gru
welen die niet mogen verjaren": de
Kristallnacht, precies veertig jaar ge
leden toen in Duitsland Joodse hui
zen. winkels, verenigingsgebouwen
en synagogen werden geplunderd en
meer dan 10.000 Joden naar concen
tratiekampen werden gestuurd. „Een
grote volksbeweging moet de publie
ke opinie cn de regering van de
Bondsrepubliek ervan overtuigen
hoe groot de morele schade is die
Duitsland door een verjaring toege
bracht zal worden. Zo'n generaal par
don kan het besef van de collectieve
schuld laten verdwijnen, het besef
dat het gehele volk schuldig is aan
Auschwitz. Deze ontwikkeling moe
ten we tegengaan."
En om het drieluik te vervolmaken
een uitgebreid vraaggesprek met de
voormalige voorzitter van de ARP,
Dr. W. P. Berghuis, nog gehouden
voor de gebeurtenissen rondom Aan
tjes. Berghuis: „Aantjes is door mij
van rechts links geworden."
Verder in HN: Seth Gaaikema, Jan
Foudraine in India als „gelovige" en
aandacht voor een rapport over abor
tus dat de Raad van Kerken had
willen uitgeven.
CDA-lid mr. G. C. van Dam en met M.
W. Schakel. Aantjes zelf constateerde
op een dag dat Hannie van Leeuwen
er zo slecht uitzag. „Geen wonder na
al die nare brieven die ik over je
krijg." Ze bood aan de zaak uit te
praten, maar Aantjes antwoordde:
„Zorg maar dat Je eelt op Je ziel
krijgt."
De schrijvers komen tenslotte tot de
volgende conclusie: „Aantjes hoort
tot een geloofsgroepering die de over
tuiging aanhangt dat de mensheid
het ,over haar gestelde gezag onder
danig moet zijn'. Maar dat geloof zegt
niet dat mensen ook onoprecht moe
ten zijn. Aantjes. was fout in de oorlog
en onoprecht daarna."
Even verder zegt Johan Polak, de
uitgever, in een gesprek met Blbeb:
„Dat de leugen bestaat is leuk, maar
je moet er heel bescheiden gebruik
van maken." Het kleurkatern van
Vrij Nederland besteedt aandacht
aan de „bloedvlekken op de witte
revolutie van de Sjah", het antece
dentenonderzoek van de BVD, een
hoofdstuk uit een boek over de BVD
dat eind deze maand verschijnt en
Joke Smit maakt de balans op ter
gelegenheid van het tienjarig bestaan
van Man/Vrouw/Maatschappij.
De Haagse Post:
Ook de Haagse Post duikt in het
geval-Aantjes. „Het schandaal is de
tractatie der braven, en het ls geen
opwekkend gezicht als die zich op het
kadaver storten nadat zij ln de ver
klaring van Lou de Jong de vergun
ning daartoe hebben gevonden. Maar
bij Aantjes moet Je er telkens weer op
terugkomen, ten eerste om de arro
gantie waarmee hij zijn verleden dus
danig wist te versleren dat het op den
duur op een periode van bescheiden
heldhaftigheid ging lijken, en ten
tweede omdat niemand onder zijn
naaste geloofsgenoten in de politiek
ook maar een behoorlijke poging
heeft gedaan om hem te remmen".
Als derde in een reeks van PvdA-
strategen in HP deze week het woord
aan de directeur van de Wiardi
Beekman Stichting Wouter Gortzak.
„We kunnen moeilijk weer met de
meerderheidsstrategie komen, die
trouwens nooit een meerderheids-
strategie was, maar een goede list om
zoveel mogelijk stemmen binnen te
halen, een list die waarschijnlijk geen
tweede keer werkt".
Ook in HP aandacht voor Petzië „De
sjah krijgt nooit meer de macht van
weleer", verder de splijting van het
Belgisch socialisme „honderd Jaar
klassenstrijd is van de tafel geveegd"
en een portret over de sociale dienst
in Groningen; „Je ziet er toch leuk
uit, kun je geen man krijgen?"
Het omslagverhaal van HP handelt
over „een toeschouwer uit een hoge
toren": de dichter Martinus NIJhoff.
Ten slotte artikelen over Emmy van
Overeem, over de jeugdboekenschrij
ver Willy van der Helde en de thriller
schrijver Janwillem van de Wetering.
ADVERTENTIE
Vrij Nederland:
Vrij Nederland noemt het onderzoek
van Lou de Jong over „de val van
Willem Aantjes een razendsnel en
zonder duidelijke aanleiding verricht
onderzoek", waarvan de „tevoor
schijn gekomen documenten aan den
volke worden getoond in een entoura
ge. die rook naar een openbare te
rechtzitting. Aantjes is op geen enke
le manier in de gelegenheid gesteld
om zich te verweren tegen de beschul
digingen."
Rudie van Meurs en Joop van Tijn
komen met de onthulling dat Kamer
leden van de AR, en met name zij die
afkomstig waren uit het verzet, brie
ven kregen over Aantjes oorlogszon-
de. „Het oud-Kamerlid Hannie van
Leeuwen kreeg op een zeker moment
een uiterst compromitterende brief
over Aantjes. Zij besprak die met AR/
Dr. Berghuis in
Hervormd Nederland:
'Aantjes is door
mij van rechts
links geworden'
Verder deze week:
Oud-ARP-voorzitter Berghuis zegt ook: 'De ARP mag niet in
het CDA opgaan' Interview: Jan Foudraine houdt vakantie
van zichzelf; de anti-psychlatrie stort in haar eigen valkuil
Veertig jaar na de kristalnacht: De gruwelen mogen niet
verjaren Profiel: Angst en onzekerheid beheersen
gereformeerde bond Abortus: De niet verzonden brief van
de raad van kerken Na het LPO: De bisschoppen blaffen,
maar de katholieke karavaan trekt verder Awraham
Soetendorp over Israël Waar het in de zaak-Ter Schegget
op vast zit Interview: De twijfels van Seth Gaaikema.
En: De tragedie Willem Aantjes Van Agt keert de dingen om^
Bon /onder postzegel opsturen nujr Antwoordnummer 1776. Den Haag.
O Ik neem een proefabonnement van twee maanden voor 5.
O Ik weel al voldoende van HN Ik abonneer me
32.50 per hall jaar)
Naam
Adres
Plaats
ïrvormd Nederland houdt de h
De Groene Amsterdammer:
De Groene Amsterdammer plaatst
kanttekeningen bij de „afgang van
een anti-revolutionair politicus".
„Toevallig is het in ieder geval wel
dat het zwaard van Damocles dat 33
Jaar boven Aantjes heeft gehangen
valt op een monjent dat zijn politieke
eliminatie een aantal mensen wel bij
zonder goed uitkomt. Het zijn de an
ti-revolutionairen die met de grootste
brokken achterblijven. De voormali
ge leiding van de AR treft ernstige
blaam voor het feit dat men, eenmaal
gealarmeerd over het oorlogsverle
den van Aantjes (zoals in 1967) geen
grondig onderzoek naar het een en
ander heeft ingesteld. Het gebeuren
betekent een nieuwe slag voor die
stroming die zich met enig aplomb
als het kritische geweten van het
CDA heeft geprofileerd. De gevolgen
van die morele optater laten zich wel
enigszins raden. Om met Steenkamp
te spreken: de christen-democrati
sche karavaan is weer een potentiële
lastpak lichter".
Op de middenpagina's drukt De
Groene de inleidingen en discussies
af die afgelopen zaterdag op de the
madag „PvdA. aktlepartij ja of nee"
zijn uitgesproken door Bart Tromp
en Max van den Berg.
Verder ln De Oroene aandacht voor
de „wisselgeldtruc" van Albeda, de
slag om de mediamarkt „waarom El
sevier en NDU de handen ineen
slaan", de noodzaak van een onder
zoek in Nederland naar de handelin
gen van Shell inzake de Rhodesië-
boycot en een artikel over de falende
herstructurering van Zuid-Limburg:
„Het kabinet berust bij de Limburgse
werkloosheid".
Elseviers Magazine:
Elseviers Magazine meent bij monde
van F. A. Hoogendljk over de affalre-
Aantjes dat deze terecht is afgetre
den. „Hij heeft fouten gemaakt op
een leeftijd waarop veel Jonge Neder
landers hun leven ln het verzet heb
ben verloren omdat zij goed waren. In
het bijzonder degenen die voor onze
vrijheid en onze parlementaire demo
cratie hun leven gaven, hebben er
recht op ln de volksvertegenwoordi
ging van nu vertegenwoordigd te wor
den door mensen die tijdens de oor
log politiek zuiver op de graad waren.
Dat was Aantjes niet".
EW trekt zijn conclusies bij de dood
van een douanebeambte vorige week
bij de schietpartij ln Kerkrade: „Be
ter geen bewapening dan een ondeug
delijke. Wil onze grensbewaking geen
wassen neus zijn, dan mag de per
soonscontrole niet meer door de dou
ane uitgevoerd worden. Daarvoor ls
een minder kwetsbaar apparaat
nodig".
Liefst tien pagina's worden besteed
aan het afscheid van Johan Cruyff:
nu „in zaken". Han van Essen, hoofd
amusement van de VARA televisie,
uit zijn bezorgdheid over Hilversum:
„De berichtgeving over Hilversum ls
tegenwoordig te veel gericht op de
negatieve aspecten van de omroep".
Verder brengt EW reportages vanuit
Rhodesië, Iran en de tweede afleve
ring van de serie „Het andere China".
De Nieuwe Linie:
Niet de politiek ls hard, maar de
politici zijn hard, meent De Nieuwe
Linie. Zij gaan door waar anderen
hun maat kennen; hun verblinding
blijkt overmoed, aldus het blad.
„Want het ls inderdaad een vorm van
overmoed, van zelfoverschatting te
menen dat men met zulk een verle
den politiek kan doen wat de CDA-
fractielelder meende dat mogelijk
was. Wie de goden verderven willen,
slaan zij met blindheid". DNL signa
leert overigens een bijna totaal kleur
verlies bij de AR. „die toch al bleek
werd in de omarming van KVP en
CHU".
Tien jaar Man Vrouw Maatschappij:
een gesprek met mede-oprichtster
Joke 8mit en Peter van Hasselt, van
de werkgroep Willem Word Wakker,
de mannenbeweging binnen MVM.
Conclusie: „De normen moeten be
paald worden door mannen en femi
nistisch bewuste vrouwen samen, zo
als alles in de maatschappij".
In de serie „Universiteit uit de put"
een aflevering over de opbloei van de
studentenvakbeweging in België.
Anton Constandse noemt Iran een
sub-imperium van Washington.
„Maar de spanningen tussen verpau
perde massa's en rijke Atlantische
staten neemt toe. zonder dat de ver
westerde politici daarop een ander
antwoord hebben dan de toepassing
van eeweM".
De Tijd.
.Dertig jaar lang de waarheid om
zeild". Zo omschrijft De Tijd de ge
beurtenissen rondom Aantjes. Rob
Vermaas auteur van het boek „Wil
lem Aantjes" geeft zijn Indrukken
en gevoelens weer. „Aantjes heeft de
publieke opinie en zijn naaste omge
ving essentiële informatie onthou
den. met name waar het gaat om zijn
lidmaatschap van de Waffen 88. En
dat is onvergeeflijk. Waren die feiten
in 1059, toen de ARP de Jeugdige
Aantjes kandidaat stelde voor de
Tweede Kamer, ln volle omvang ge
meld aan de verantwoordelijke AR-
leiders, dan zouden Zij hem waar
schijnlijk niet hebben toegestaan zijn
politieke loopbaan te beginnen."
Ook in de Tijd aandacht voor het
Jubileum van Man/Vrouw/Maat
schappij. Joke 8mit, een feministe
van het eerste uur: „Het feminisme
moet steviger worden, wil het de
mode overleven". Het weekblad gaat
ook uitgebreid ln op de abortusnota
die door de Raad van Kerken in Ne
derland in een stemming is verwor
pen. „De vrouw ls meer dan een baar
moeder, daarom is abortuswet nodig.
Lukt het de regeringscoalitie niet -f
en daar ziet het naar uit met een
wetsontwerp te komen, dan zullen
PvdA en WD na Nieuwjaar waar
schijnlijk hun recht gebruiken samen
een voor wetgeving voldoende meer
derheid te vormen."
Verder in De Tijd; „Het verborgen
leven van de jonge Joris Ivens", die
deze maand tachtig wordt; Jan
Vriend, die met componeren stopt en
een reportage over de armsten der
armsten in een uithoek van het grote
Brazilië.
ADVERTENTIE
Deze week:
De politieke blindheid
van Aantjes en de zijnen
Gerard van den Boo men: "De type-:
ring tragedie is op zijn plaats. Maar
dan in de harde zin van het woord,
die geen meewarigheid opwekt,
maar het uitzicht, dat wie de maat
overschrijdt, ten val komt."
Beeldhouwer René Nyssen
'Duiven, het waren m'n vrienden
bij het maken."
10 jaar Man Vrouw
Maatschappij 1
Joke Smit: Bi) ons is het belangrijk
om machteloze woede om te zetten
in doeltreffende woede.'
Kerk contra
studentengemeente
Ton Veerkamp: "Met zo'n kerk is al
leen een gewapende vrede moge
lijk."
Verder:
Constandse over Iran en Nobelprijs.
Ton van der Stap over het kerkelijk
ambt. Tini Visser sprak met omge
vingsontwerper Terwindt. Sietse
Bosgra beschrijft drie jaar vrij Angola.
0 de nummers tot 1 januari voor/ 10,
0 jaarabonnement voor 96,-
Naam:
Straat:
Plaats:
Opsturen in envelop zonder postzegel
naar;
DNL. Antwoordnummer 1055
1000 RA Amsterdam
Bellen is ook mogelijk: 020-233481
