joodverontreiniging Arnhem wijkt
reinig af van die in andere steden
VS&arom heet het
nieuwe pak composé-pak?
ongeren in touw
oor vluchtelingen Nicaragua
Politie surveilleert
gericht: veel minder
verkeersongelukken
->iem en huisstof de belangrijkste 'toevoerwegen'
In verf hoge
concentraties
afregelen
ïgekondigd
Resultaten op 'ongeluksweg'
Bonden bestrijden
ontslag 17 Turken
bij Transportbedrijf
P&C. Geweldige mode, gezellige sfeer. Peek&Cloppenburg
7~^feÉRDAG 9 NOVEMBER 1978
TROUW/KWARTET P15-R21 - H 19 - S 17
Van een onzer verslaggevers
EM In de omgeving van Billiton in Arnhem is sprake
fioodverontreiniging, maar de grootte daarvan wijkt niet
af van wat in dat opzicht gewoonlijk in stedelijke
iden wordt gevonden. Die conclusie staat in een rapport,
isteren werd uitgebracht, nadat tussen september '77 en
nber '78 een onderzoek plaatsvond onder leiding van
[dr. K. Biersteker van de vakgroep gezondheidsleer van
indbouwhogeschool te Wageningen.
bet onderzoek werd speciaal de
odse Metallurgische Industrie
on op de korrel genomen. De
ur. e, itstoot van deze fabriek heeft in
"der jaren veel aanleiding tot
,_theid gegeven (evenals trou-
fdé uitstoot van metalen als ar-
yanadium, antimoon en cadmi-
uden
?s om
rheem
;n opi
aan
jrafei
waan «arbii 116 vraa6 centraal stond
M ei lood de gezondheid van de
openden van het bedrijf nadelig
rloedt Als belangrijkste toevoer
van lood naar kleine kinderen
de bodem en het huisstof
ewezen. Nogal opmerkelijk was
tdekking dat zich in een klein
onderzochte huizen veel lood
liuisstof bevond als gevolg van
hoge concentraties lood in
lend
wat h t rapport wordt erop gewezen
kenn rcen bij het onderzoek is uitge-
oru4 ran een door de EG aanvaarde
Ijn, waar het loodgehalte in het
ran de bevolking in haar geheel
en bovenuit mag komen. Er bestaat
rgh r twijfel, zo wordt opgemerkt, of
richtlijn voor kinderen wel laag
g ligt. Van verschillende kanten
urgesteld de richtlijnen voor kin-
lager te stellen. Zou de richtlijn
kinderen enigszins verlaagd
tn. dan blijkt dat deze in Arn-
licht wordt overschreden.
COS
includeerd wordt dat dit zou
kunnen betekenen „dat grote groe
pen kleine kinderen, wonend in stede
lijke gebieden, vergelijkbare risico's
lopen als de nu in Arnhem onderzoch
te kinderen". Nadere onderzoek hier
naar wordt echter gewenst geacht
Voorafgaande aan het Wageningse
onderzoek heeft, enkele jaren gele
den, ook het Coronella-laboratorium
van de universiteit van Amsterdam al
enkele onderzoeken in Arnhem ver
richt. Daarbij bleek dat de loodcon-
centraties in het bloed toenamen
naarmate de kinderen dichter bij Bil
liton woonden. Ook waren er aanwij
zingen dat hetzelfde met de cadmi-
um-concentraties het geval was. Dui
delijke gevaren voor de gezondheid
zouden niet aanwezig zijn. Het ging
hier om kinderen van een tot drie
jaar.
Een onderzoek van hét Rijksinstituut
voor de Volksgezondheid te Biltho-
ven onder de kinderen van twee tot
zeven jaar kwam tot soortgelijke re
sultaten. Honderd kinderen, die dich
ter dan zeshonderd meter van de fa
briek woonden, gaven een lichte over
schrijding van de EG-richtlijn te zien.
Een op lood-uitdrijving gerichte me
dische behandeling werd niet nodig
geacht, wél uitbreiding van de veilig
heidsmarge. De bewoners (onder
meer) waren het daarmee slechts ten
dele eens, waarop de Arnhemse ge
meenteraad besloot „Wageningen"
vervolg-onderzoeken te laten uit
voeren.
Nieuwe aanvraag
De overheid heeft intussen enige
maatregelen genomen. Aan een in
1976 verleende vergunning werd een
reeks emissie-beperkende voorschrif
ten verbonden, hetgeen tot een dui
delijke vermindering van de looduit-
stoot leidde. Momenteel is een aan
vraag in behandeling betreffende een
vergunning voor een geheel nieuw
loodbedrijf, waarvan opnieuw ver
mindering van de looduitstoot wordt
verwacht.
Bij het door „Wageningen" verrichte
onderzoek is bekeken wat de toevoer-
wegen zijn waarlangs de loodopname
plaatsvindt en in samenhang daar
mee in welke mate de omgeving
van Billiton met lood is verontrei
nigd. Ruim honderd kinderen van
een tot en met drie jaar, wonend op
minder dan één kilometer van Billi
ton, zijn onderzocht. Verder is een
groot aantal metingen verricht. Ten
slotte vond een enquête onder de
wijkbewoners plaats.
Verf
Vastgesteld is <Jat voor kinderen, die
in een huis met tuin wonen, de bodem
de belangrijkste toevoerweg van lood
is. Voor kinderen, wonend in een huls
zonder tuin, is het huisstof de belang
rijkste toevoerweg. In enkele huizen
emeester en wethouders van
em hebben gisteren maatrege-
langekondigd, die ten doel heb
bel jje loodwerk verontreiniging van
van 7 odem op te heffen. Over de wijze
op dat zal gebeuren, waren ze
orde ilet erg concreet. Mogelijk zal de
bera^aag
van tuinen in de wijken
Billiton worden vervangen,
ook andere methodes zijn in
fplaai jjpe denkbaar, b.v. het uitspoe-
rst deJwi de grond. Het gemeente-be-
wil zich op dat punt nader laten
eren door de vakgroep bodem-
_Je en bemestingsleer van de
bdüw
Hogeschool.
Ie kinderen lood voorname-
ibodem en huisstof blijken op
P lonen, willen burgemeester en
ouders de bewoners nog deze
door middel van een bulletin
Ing geven over de mogelijk-
daar hygiënisch zelf wat aan te
Het gemeente-bestuur geeft
evolg aan het advies om specl-
andacht te geven aan huizen
veel hoog-loodhoudende
p zit. Aan het wonen daarin zit
eker risico, vooral bij het verwij-
van de verflagen. De dienst
toezicht en Woningvoorziening
j dit opsporen worden ingescha-
tns professor Biersteker, die de
ig had van het Wageningse on-
«k, is uitvoering van het schoon-
advies bittere noodzaak, al gaat
ook om een omvangrijke opera-
Je kunt de kinderen niet verbie-
op de grond te rollen. Je moet er
wel voor zorgen dat die grond
wordt gemaakt. Ook als de
•fabriek morgen zou ophou-
ood uit te stoten, dan nóg. Want
ood in de grond is zeer hardnek-
Dat lood blijft nog tientallen
vooral de kleine kinderen be
en."
00 uu
elegen
DELDEN (ANP) Gerichte politiesurveillance leidt tot
minder verkeersongevallen. Deze conclusie trekt de ver-
keersgroep Zwolle van de rijkspolitie uit de eerste resula-
ten van een proef met deze nieuwe vorm van patrouil
leren:
Dank zij een intensieve controle op „de ongeluksweg"
Goor-Hengelo is het aantal ongevallen daar met ruim
twintig procent gedaald. Dat gebeurde terwijl het aantal
auto's er op een gemiddelde werkdag met vijftienhonderd
is toegenomen tot bijna 24.000.
De verkeersgroep stelde vast dat
reeds vijf maanden na het begin
van de „projectsurveillance" het
gedrag van de automobilisten
gunstig is beïnvloed. Uit vrees
voor een bekeuring overtreden de
zen minder het inhaalverbod. zij
houden zich beter aan de maxi
mumsnelheid en rijden niet zo
vaak meer door rood licht.
Gezien de gunstige uitkomsten
van het experiment op het traject
Goor-Hengelo wil de verkeers
groep Zwolle ook op andere wegen
in Overijssel een meer gerichte
surveillance instellen. Om te be
palen waar en wanneer extra ge
patrouilleerd moet worden, gaat
de politie na op welke routes het
percentage ongelukken naar ver
houding hoog is en op welke tijd
stippen die zich voordoen. Om te
voorkomen dat de weggebruiker
van het politievertoon schrikt zijn
de surveillanceauto's en motoren
van grote afstand duidelijk zicht
baar. Hoewel de agehten niet de
opdracht krijgen extra streng op
te treden is de kans op proces
verbaal door de hoge „politie-
dichtheid" vrij groot, aldus een
woordvoerder, maar de project
surveillance maakt het de agenten
ook mogelijk de automobilisten te
attenderen op fouten, die niet di
rect een „bon" tot gevolg hebben.
De verkeersgroep Zwolle ver
wacht door de nieuwe werkwijze
meer voldoening van haar werk te
krijgen. Opperwachtmeester H.
Mulder: „Onze mensen raken er
door steeds beter gemotiveerd. Zij
hebben dank zij die proef pas echt
het idee gekregen dat zij een bij
drage leveren aan een grotere ver
keersveiligheid." Hoeveel beteke
nis aan het experiment in Overijs
sel wordt toegekend blijkt volgens
hem onder meer uit het feit dat de
politieschool in Bllthoven dank
baar gebruik maakt van de erva
ringen die de verkeersgroep Zwol
le tijdens deze proef opdoet.
werden onverwacht hoge concentra
ties lood in het huisstof aangetroffen.
Inspectie van verflagen leidde tot de
overtuiging dat loodhoudende verf
(er werden loodgehaltes tot veertig
procent in de verf gevonden) in deze
gevallen verantwoordelijk is voor de
hoge concentraties in het huisstof. In
het door „Wageningen" uitgebrachte
rapport wordt onder meer gesteld dat
vermindering van de lood-bloedge-
halten bereikt zal moeten worden
dooY verlaging van de loodhoeveelhe-
den in bodem en huisstof.
Van de vierhonderd mensen die geïn
terviewd zijn voor het onderzoek ant
woordde 72 procent dat de Arnhemse
loodproblematiek geen invloed heeft
gehad op de politieke keuze. Onge
veer zestig procent van de onder
vraagden kon de vraag niet beant
woorden welke partij zich het meest
bezighoudt met de affaire, maar vol
gens 22 procent doet de PvdA er het
meest aan. Over het milieubeleid van
de gemeente -had veertig procent
geen mening. 26 procent was het er
min of meer mee eens. 34 procent was
het er min of meer mee oneens.
der cC^en van de ..Europese Coöpera-
red« ®n?o Mai". onder de indruk van
n vB baarse onderdrukking in Nica-
K vooral van hun leeftijdgeno
ten 200 jonge vluchtelingen
ficaragua naar hun boerderijen
Het is de bedoeling dat de
iednï iraguanen een opleiding krijgen
2* later in hun land ook wat aan
Iligt
a ter»
;aam
Nicaraguaanse jongens die
'ge karnen met een eerste groep
lp- *32 vluchtelingen vertelden
'dinsdag aan de Nederlandse Jour
een hun ervaringen. „Somoza wil
alle jongeren tussen de 12 en de 20
uitroeien," zei hij. „Als je geen zin
hebt om in de Nationale Garde te
dienen, blijft alleen de wet van de
gewapende opstand over. Daaartus-
sen is niets." De twee zullen nu land
bouwkunde gaan studeren In Zwit
serland.
„Longo Mal" wil ook directe materië
le hulp geven, vooral aan de 1000
vluchtelingen die in Costa Rica in
kampen zijn ondergebracht. Met
hulp van het Zwitserse leger heeft
„Longo Mai" inmiddels al een vlieg
tuig vol materiaal naar Costa Rlca
gezonden.
Het meest ambitieuze project van de
Longo-Mai-Jongeren is het opzetten
van coöperatieve bedrijven in Costa
Rica. De regering van dit land en ook
het Sandinistisch Bevrijdingsfront
hebben hun steun toegezegd. In het
andere buurland van Nicaragua,
Honduras, is het opzetten van coöpe
ratieve bedrijven onmogelijk. Ook de
„normale" hulpverlening ondervindt
er moeilijkheden. In Honduras zijn
8000 Nicaraguaanse vluchtelingen
van wie er 5000 onder erbarmelijke
omstandigheden in kampen zijn on
dergebracht, vlak bij de grens met
HOLLAND f-
KOOPS
Hier enkele Turkse arbeiders (op een foto van mei jl.) die een kort geding hebben
aangespannen tegen het transportbedrijf Koops.
UTRECHT Het transportbedrijf
Koops uit Bunschoten heeft bij het
gewestelijk arbeidsbureau in Amers
foort collectief Ontslag aangevraagd
voor zeventien Turkse werknemers.
Volgens een woordvoerder van de
Vervoersbonden FNV heeft Koops
gezegd dat er voor de zeventien geen
werk meer is. De vervoersbonden be
strijden dit. Zij hebben aangekon
digd de ontslagaanvragen bij het ar
beidsbureau te zullen aanvechten.
De Turkse werknemers hebben een
kort geding tegen het Bunschor
transportbedrijf aangespannen. Dat
zal vrijdag voor de rechter te Utrecht
dienen. Koops weigert de chauffeurs
te betalen volgens de CAO-normen
van het beroepsgoederenvervoer. De
próblemen tussen de Turken en het
transportbedrijf dateren al van mei.
Koops had de Turken aangesteld via
een Turks bedrijf, zodat zij zondet'
CAO. onder bijzonder slechte loon-
en-arbeidsvoorwaarden werkten. De
chauffeurs weigerden dit tenslotte en
werden daarom in mei op non-actief
gesteld. Door tussenkomst van de
vervoersbonden werd met Koops af
gesproken dat het bedrijf binnen vier
maanden behoorlijke loon- en ar
beidsvoorwaarden met zijn werkne
mers overeen zou komen. Dat is ech
ter volgens de bönden niet gebeurd.
opstand van september in Nicaragua tegen de dictatuur van Somoza heeft een triest
^Lfchtelingenprobleem geschapen. Duizenden mensen, onder wie vooral veel jongeren,
Lll|thtten naar de buurlanden Costa Rica en Honduras. In de hoofdstad Van Costa Rica, San
S.zijn zo'n 7000 Nicaraguaanse vluchtelingen geregistreerd: in werkelijkheid zijn het er nog
Havfffi meer.
oycol
itschi
•t scï nood van deze vluchtelingen
,'oedi ®^en beeft het IKON twee we-
g een pfeden een oproep gedaan in het
jjji in ramma „Wilde Ganzen" (giro
jonsw Q'om geld bijeen te brengen. Het
Heti besteed worden via de orga-
Ham! le ..Europese Coöperatie Longo
erdet e*n organisatie die in Neder-
nogal onbekend is. Er werken
Jongeren voor die 18 coöperaties
I- js c f hun hoede hebben in Zwitser-
totter n Oostenrijk en Frankrijk. De
vai "toties. voor het merendeel land-
7. AiP^drijfjes. bieden behalve aan
Mai-leden aan zo'n 200
Nicaragua. De regering van Hondu
ras wil dat alle hulp loopt via het
Rode Kruis van Honduras. De organi
satie is volgens „Longo Mai" echter
corrupt. Honduras wordt bestuurd
door een autoritair militair regime.
De jonge coöperatiehouders hebben
het toch al niet op met de „grote"
hulpverleners: een paar maanden ge
leden stuurde het Internationale
Rode Kruis 62.500 gulden recht
streeks naar de regring-Somoza. „De
gefolterde opstandelingen zullen wel
weinig aan die hulp gehad hebben,"
stellen de Longo-Mai-jongeren wrang
vast.
De hulp van de kerken is „de eerlijk
ste hulp die er is," aldus Longo Mai.
De organisatie werkt in Costa Rica
nauw samen met onder andere de
Vluchtellngencommissie van de We
reldraad van Kerken. Overigens heeft
ook de Nederlandse regering vijftig
duizend gulden ter beschikking ge
steld voor de vluchtelingen uit Nica
ragua. Het geld zal besteed worden
door de Stichting Oecumenische
Hulp en de IKKO, de Interkerkelijke
Kommissie voor Ontwikkelingssa
menwerking.
Composer samenstellen En daar gaat het om bij het nieuwe pak De jas heeft één
dessin.het vest en de broek een ander***0f: jasje en vest gelijken de broek weer anders***
Spelen met dessins en stoffen **Zo zit dat met het nieuwe pak **Composé is het wachtwoord
Drie-delig composé pak. Styling:
Andié Francois. Broek en vest in
eden, jasje gedessineerd.
In terra en bruin.
Drie-delig composé pak Een echte
Dick Holthaus. Zuiver scheerwol, lasje en
nnn vest gedessineerd, broek in nnQ
.l/M~ effen. Kleur: blauw en bruin J^Q-
