Predikantsweduwen in
onmin met lantaarnpaal
k
Ook bisschoppen
betreuren afloop
'N oordwi j kerhout'
Fiolet: Wereldraad
is te ver gegaan
lA
Trouw
Conferenties
HONDERD JAAR
CHRISTELIJK ONDERWIJS
Nieuwe boekjes
van Bijbel Kiosk
Vereniging
Herdenking vier
eeuwen psalmzang
UIT DE KERKBLADEN
Heilige Geest
is niet voor
ons gemak
VANDAAG
VOORBUGANGER
Te
Duitse kerk
moet uit
wereldraad
MAANDAG 6 NOVEMBER 1978
TROUW/KWARTET
door ds. H.J. van Achterberg
Het Initiatief van een bijna 70-Jarige emeritus-predikant, ds. E. C. Groeneveld, heeft zijn naam
in ere doen blijven tot op de huidige dag. Bij testamentaire beschikking bestemde hij zijn huis
en, behoudens enige legaten, zijn nalatenschap tot een weduwenhof voor hoogstens tien
behoeftige predikants-weduwen.
Volgens de memorie van successie
bedroeg deze nalatenschap 148.800
gulden, honderd Jaar geleden een
flink kapitaal. Er kwam ter beschik
king een groot huis. waar het echt
paar Groeneveld gewoond had, met
een grote tuin erachter, gelegen aan
de Oude Vest te Leiden naast de
Schouwburg. Bovendien landerijen
onder de gemeente Noordwijk.
Daar was ds. Groeneveld n.1. opge
groeid. Zijn vader had een handel in
krulden en gedroogde groenten. Ge
boren in 1808. zou Eduard Cornells in
de zaak van zijn vader komen. Maar
hij voelde meer voor de studie en ging
in 1831 theologie studeren in Leiden.
In 1838 was hij proponent Hoewel
zijn spraakgebrek (hij stotterde) op
de kansel nauwelijks merkbaar was.
betekende dit toch voor hem een be
lemmering. Pas in 1845 werd hij in.
Noordwijk aan Zee predikant, waar
hij slechts gedurende acht jaar ge
staan heeft. Daarna vroeg en ver
kreeg hij emeritaat
Tezamen met zijn echtgenote, Catha-
rina Elisabeth Dozy, met wie hij in
1843 gehuwd was, woonde hij eerst op
een buitentje te Valkenburg a/d Rijn,
sedert 1853.
In 1861 verhuisden zij naar Lelden,
Oude Vest 41. Daar hebben zij zestien
Jaren doorgebracht, totdat mevrouw
Groeneveld in 1877 overleed. Nog
geen Jaar later stierf ook ds. Groene
veld aan een maagkwaal.
Dat is wat we van deze beiden weten:
een paar feiten en Jaartallen. En on
getwijfeld zou nu niemand meer van
hen geweten hebben. Indien niet ds.
Groeneveld het vérstrekkende be
sluit genomen had al zijn bezittingen
ter beschikking te stellen van wedu
wen van zijn collega's, die vaak in
uiterst moeilijke omstandigheden
achterbleven na het overlijden van
hun echtgenoot en het gedwongen
vertrek uit de pastorie. Hij heeft die
nood gezien. Ook van de predikants
dochters, die de ouders bleven verzor
gen tot in hun hoge ouderdom. Ook
zij bleven vaak in armoede achter. Er
was immers geen pensioenvoorzie
ning, geen A.O.W. Er was niets, op
wat classicale of gemeentelijke wedu-
wenbeurzen na van de predikanten
onderling, wat enig soelaas bood.
Daar het echtpaar Groeneveld geen
nakomelingen had. hebben zij ge
meend op deze wijze hun nalaten
schap het beste te kunnen besteden.
Nauwkeurig heeft hij alles zwart op
wit laten zetten. Zelfs voor de enige
ongehuwde dochter van zijn enige
zuster, mejuffrouw J. M. Vogelpoot te
Den Haag, heeft hij voor haar leven
duizend gulden vruchtgebruik
vastgesteld.
Een commissie van de hervormde
kerkeraad te Lelden, bestaande uit
ds. E. C. Segers. A. de Mare, ouder
ling, en bakker A. Werner, diaken,
nam het legaat in ontvangst ten huize
van notaris W. F. Kaiser. Deze over
dracht aan de hervormde gemeente
te Leiden vond plaats op 16 novem
ber 1978.
Sedertdien zijn er in de tuin acht
woningen gebouwd. In het hoofdge
bouw hebben tien „portiersters", (wij
zeggen tegenwoordig „hoofdbewoon
sters") gewoond. De acht woningen
hebben, met de huidige bewoonsters
meegerekend, 56 dames geherbergd.
De tijden zijn veranderd. Niemand
leeft meer in kommervolle omstan
digheden. Ds. Groeneveld is zijn tijd
ver vooruit geweest. Menigeen be
woont nu liever een (verzorgings-)flat
dan een huls in de rij op een rustiek
hofje. Niet ieder denkt er zo over,
getuige het feit dat alle huisjes be
woond zijn. Komt er een woning leeg,
dan kan het wel eens even duren,
maar altijd weer meldt zich een predi
kantsweduwe of dochter. Wanneer
men de ruime, goed verzorgde, cen
traal verwarmde woning gezien heeft,
beschouwt men het meestal als een
voorrecht hier voor het leven gratis te
mogen wonen, na storting van een
bedrag pro introïtie („entreegeld",
red.)
De vorige hoofdbewoonster, mejuf
frouw M. W. Vossers, heeft een Regis-
terboek over de „Groeneveld-stich-
ting" samengesteld waarin alle „re
genten" te vinden zijn van deze hon
derd jaren, alle bewoonsters en por
tiersters en een uittreksel uit de notu
len van alle gehouden vergaderingen.
Het bestuur wordt gevormd door de
twee oudste in dienst zijnde predi
kanten, twee diakenen, twee ouder
lingen (kerkvoogd) en een commissie
van bijstand. In voor- en najaar komt
het bestuur een avond bijeen.
Uit de notulen komen merkwaardige,
soms grappige voorvallen te voor
schijn. Ik denk b.v. aan een lantaarn
paal in de Caecilia-straat achter de
stichting. Reeds in 1897 blijkt dit een
grote hinderpaal te wezen, omdat
kwajongens zo over de muur weten te
komen in de tuin en daar baldadighe
den verrichten. In 1902 komt zelfs een
verzoek van de bewoonsters binnen
om „den tuinmuur te verhogen, daar
zij nu voortdurend in het grootste
gevaar zijn, voor altijd ongelukkig,
verminkt of doodgegooid te worden".
In 1919 worden de kosten voor verho
ging van de tuinmuur op ongeveer
duizend gulden geraamd. In 1922
wordt aan de Gasfabriek om ver
plaatsing van de lantaarnpaal ge
vraagd. In 1934 valt het besluit de
lantaarnpaal te laten verplaatsen en
de muur met beton en glas schuin af
te dekken. Dit schijnt afdoende ge
weest te zijn want na 37 Jaar ver
dwijnt de lantaarnpaal van de
agenda.
Dit als anecdotische aardigheid. Er
zijn natuurlijk heel wat belangrijker
zaken aan de orde geweest. Wij mo
gen stellen dat steeds een goed be
heer van de nalatenschap van ds.
Groeneveld heeft plaats gevonden.
Hofje van de Groeneveld-stichting in Leiden.
Velen hebben daar gedurende vele Hooglandse kerk, 's middags van vijf
Jaren gewoond. tot »even uur
Het bestuur hoopt 16 november de
nagedachtenis van het echtpaar
Groeneveld-Dozy te eren met een re
ceptie in het Hooglandse Huis (bij de
Ds. H. J. van Achterberg is voorzit
ter van het bestuur der Groeneveld-
stichting. Zijn bijdrage is door de
redactie iets bekort.
ADVERTENTIE
UTRECHT De bisschop
pen betreuren de afloop van
het landelijk pastoraal over
leg (LPO) in Noordwijker-
hout. Zij vinden het jammer
dat veel deelnemers, na zo
veel voorbereidend werk te
hebben verzet, teleurgesteld
naar huis zijn gegaan.
De bischoppen voelden zich in Noord-
wijkerhout ernstig belemmerd door
tijdnood, temeer omdat zij de uitge
werkte beleidsaanbevelingen pas laat
tot zeer laat kregen voorgelegd. Dit
was uiteraard vooral handicap ten
aanzien van gehuwde mannen en van
vrouwen, over de Inschakeling van
waarin opgenomen: De Rotier
dammer, met Dordt» Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwarlet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur ing. O. Postma
HOOFDKANTOOR
POÏIDUS 859
1000 AW Amsterdam
iel 020-913456
telex 13006
Postgiro 66 00.00
Bank Ned Credietbank
Rekcnmgnr 23 00 12 574
Gemeentegiro Amsterdam
X11000
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Poslbus 948
3000 AX Rotterdam
«ei. 010-115568 (abonnementen
en bezorging)
tel 010-115588 (redactie)
lel 115700 (W
REGIO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Oen Haag
lel 070-469445
Parkstraat 22
Oen' Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(uitsluitend administratie)
eaXMUWwotie
tel 05200-17030
Abonnementsprijzen:
Per maand f 15.47
Per kwartaal I 46.40
Per iaat I 163.40
Advertentietarieven oo aanvraag
Telefonische abonnementenopdrachten
(z>e adressen boven)
Opgave lammeberichten 9-19 30 van
maandag t/m vntdag Op zondag van 18-
20 uur tetel 020-913456
Opgave mm.-advertenties tel.
020-936868 of schntteli|k aan Mim-Adv.
aldeimg. postbus 433.
1000 AK AMSTEROAM
Adres-v.iiig.ngen uisluitend SChrrf1#li|k
een onze Amsterdemse edressen
uitgetreden priesters in ambtelijke
bedieningen en over de handhaving
van getrouwde priesters als docenten
aan theologische opleidingen. De bis
schoppen zijn ervan overtuigd, dat,
als er meer tijd voor onderling over
leg over de aanbevelingen was ge
weest, dit het LPO ten goede had
kunnen komen.
De bisschoppen staken ook hun hand
in eigen boezem en vroegen zich af of
het, achteraf bezien, niet beter was
geweest indien zij tijdens de plenaire
zittingen soms meer tijdig en ade
quaat hadden gereageerd, bijvoor
beeld door het indienen van amende
menten. Dit manco is er volgens hen
mede debet aan dat het slot het vele
goede van het LPO gedeeltelijk heeft
verduisterd. Zij hebben van dit LPO
geleerd, dat het zeer moeilijk Is klare
wijn te schenken over zaken, zonder
personen pijn te doen en dat de situa
tie juist nu de bisschoppen oproept
tot dialoog ter bevordering van het
samen kerk-zijn, het grote onderwerp
EEUWFEEST-AVONDEN
OVERAL IN HET LAND
BINNENKORT IN
AMERSFOORT woensdag 8 november
Aula Corderius College, L. Meynrlcsstr.
EDE donderdag 9 november
De Open Hol, Hoflaan 2
ZWOLLE dinsdag 14 november
Bultensociètelt, t/o station
ALMELO donderdag 16 november
Aula Chr. MTS, Cath. v. Renneslaan
Non-stop programma van 8-9.30 u. Presentatie: Sipke van der
Land Zanger-gitarist: Hans Breeveld. Spreker: drs. T. M.
Gilhuis, Th. Germeraad of drs. J. Hordijk.
Verder: de lilm „Mensenkinderen" en nog veel meer.
Toegang vrij. leder welkoml
van dit LPO.
DRIEBERGEN De Bijbel Kiosk
Vereniging (BVK, Hoofdstraat 55 te
Driebergen) heeft drie nieuwe boek
jes uitgegeven. Om te beginnen:
„Voor sprookjes zijn we te oud
een door Wim van Til geschreven
boekje van 44 pagina's (met illustra
ties) over: bijbelverhaal en kinderwe
reld. Hoe reageren kinderen op de
verhalen van de bijbel? Het boekje
wil een hulpmiddel zijn voor werk-
(st)ers ln het evangellsatiejeugdwerk
en ls uitgegeven in samenwerking
met het evangelisatiecentrum van de
gereformeerde kerken. De prijs is
4,25. Voorts verscheen bij de BVK:
„Vragenderwijs" (80 langwerpige pa
gina's, prijs 7,90) van de hervormde
predikant A.F. Troost te Asperen.
Het bevat 31 morgen- en avondgebe
den voor jonge mensen, die bedoeld
zijn als „oefening" om te groeien in
het geloof. Ten slotte: „Marcus ver
telt over de Here Jezus" (96 pag., prijs
8,90) van Andreas Baur. In dit door
ds R.J. Visser uit het Duits vertaalde
boekje legt een vader het evangelie
van Marcus aan zijn zoon uit.
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT In de Domkerk van
Utrecht wordt zaterdagavond 11 no
vember een herdenking „vier eeuwen
psalmzang" gehouden. Het is een or
gel- en samenzanguur, waarbij het
gerestaureerde B5tz-orgel bespeeld
zal worden door Charles de Wolff.
Tevens begeleidt hij de psalmzang.
waarbij de zamenzang onder leiding
zal staan van Jan Zwart jr. Ds. R.
Houwen, voorzitter van de deputaten
Psalmberijming van de generale sy
node van de gereformeerde kerken
(vrijgemaakt) zal een kort herden
kingswoord spreken over „de vreugde
van de kerkzang". Jan Zwart Jr. refe
reert over „om het behoud vsn de
psalmzang".
Voor de verandering, werkdag
„Kerk en Vrede" m.m.v. Okke Jager
en Roel Pomp om de nationale en
internationale vraagstukken te verta
len in plaatselijke actiemogelijkhe
den voor veranderingen die aan alle
'mensen ten goede komen. Zaterdag
11 november 10-16 uur. Markuscen
trum, Wijnesteinlaan 2, Utrecht. Inf.
en aanm. Tel. 033-32133.
O Bewust alleen staan, voor niet
(meer) gehuwden van 30-60 jaar, 10-12
november, Kerk en Wereld, Drieber
gen. Inf. en aanm. alg. diaconaal bu
reau geref. kerken (tel. 033-43244,
toest. 229).
GENÊVE De secretaris van de Ne
derlandse raad van kerken, dr. H. A.
M. Fiolet, vindt, dat de wereldraad
met zijn gift aan het Patriottisch
Front van Rhodesië te ver is gegaan.
Hij zei dit tijdens een studiebijeen
komst van Nederlandse journalisten
op het secretariaat van de wereldraad
in Genève.
Het PCR heeft, aldus dr. Fiolet, tot
taak de bewustmaking van onder
drukte groepen te bevorderen en hun
stem te geven. Maar wanneer een
groep in casu de bevrijdingsbewe
ging van Rhodesië die stem heeft,
moet de wereldraad van kerken zich
terugtrekken. Het kan niet de taak
van de wereldraad zijn achter bepaal
de politieke beslissingen te gaan
staan of die tot de zijne te maken.
Dr. Boudewijn Sjollema, leider van
het programma ter bestrijding van
het racisme (PCR) van de wereldraad,
zei, dat het PCR dezer dagen uitvoe
rig zal antwoorden op de vragen, die
vanuit Nederland gesteld zijn door de
synodemoderamina van de hervorm
de kerk en de gereformeerde kerken
over de omstreden gift. Nog voor het
eind van dit jaar zal een uitvoerig
gesprek plaatsvinden met het leger
des heils, dat vanwege de gift zijn
lidmaatschap van de wereldraad
heeft opgeschort.
Dr. H. A. M. Fiolet
De Rotterdamse oud-evangelisatie
predikant dr. K. J. Kraan in het cha
rismatisch maandblad Vuur:
„Ik heb wel eens de Indruk, dat som
mige verontruste broeders verontrust
zijn, omdat ze met rust willen worden
gelaten. Ze willen benauwende vra
gen ontgaan met een zogenaamd kin
derlijk geloof. Maar we lezen van de
Heilige Geest: in al hun benauwdheid
was hij mede benauwd (Jes. 53). Ge
dachten van theologen als Dorothée
Sölle, die bij duizenden gelovigen le
ven, zijn uit benauwdheid geboren en
de Heilige Geest heeft het er vast heel
benauwd mee. Waar halen we dan het
lef vandaan met hen niet benauwd te
zijn? Zo maar frank en vrij getuigen,
zonder diep luisteren en zonder ge
duldige dialoog is veel makkelijker.
Maar de Heilige Geest is er niet voor
ons gemak. Watchman Nee. de be
kende Chinese Pinkster-getuige en
leraar van Gods gemeente, zei eens.
dat het met hiensen van heel andere
overtuiging verkeren slecht ls voor
ons vlees, maar goed voor de Geest.
En die willen wij niet uitblussen, door
een open gesprek bij een open Bijbel
te ontgaan.
klaart zich solidair met een beweging
die pro-marxistische en anti-kerkelij
ke tendensen vertoont Wij ma
ken ons ernstig zorgen over de koers
die de Wereldraad gaat. De gift aan
het Patriottisch Front op dit moment
ls een symptoom van een denkwijze
en een handelswijze, die wel solidair
wil zijn met verdrukten en ontrech
ten (dat willen wij ook), maar die door
de klassestrijd-m'entaliteit evangeli
sche oplossingen in de weg staat.
Mondigheid
Verscherpt
Dinsdag 21 november beraadslaagt
de hervormde synode over de veelom
streden gift van de wereldraad van
kerken aan het Patriottisch Front.
Hierover ds. J. Windig in het Her
vormd Weekblad (orgaan van de con
fessionele vereniging).
Dr. K. J. Kraan
„Wij van onze kant willen niet bewe
ren dat de Interne regeling ideaal, of
zelfs maar goed is. Wij onthouden ons
van een politieke beoordeling. Wel
constateren wij dat serieuze leiders,
die christenen zijn, een riskante po
ging doen om uit de impasse te ko
men. Maar wij kunnen ons voorstel
len dat na deze massale oproep („de
kerken overal") om te protesteren te
gen het Interne Akkoord, bisschop
Moezorewa niet staat te trappelen
van verlangen om vertegenwoordi
gers van de Wereldraad als bemidde
laars of adviseurs te ontvangen. De
Wereldraad heeft hierdoor een moge
lijke bemiddelingsrol uit handen ge
geven, en de kans op een verlengde
burgeroorlog en meer bloedvergieten
juist vergroot. De kerk (want die is
hier bezig) helpt mensen niet over
hun tegenstellingen heen, maar ver
scherpt de tegenstellingen en ver-
Ds L. H. Kwast in de (gereformeerde)
Friese Kerkbode over de mondigheid
in de kerk:
Er gaat geen week voorbij of iemand
neemt het ergens op voor de mondig
heid van de gemeente en haar leden.
Ik zeg daar geen woord kwaad van,
maar is voor de praktijk van die mon
digheid niet allereerst nodig dat kerk
leden weer thuis raken in de bijbel en
zich vertrouwd maken met wat Chris
tus' gemeente gelooft en belijdt? Wat
zou zonder die wezenlijke elementen
de mondigheid van de gemeente an
ders voorstellen dan wat de schrijver
van de Handelingen der Apostelen
eens met veel ironie schreef over een
samenkomst in het stadion van Efe-
se: „Nu riep de een dit, de ander dat,
want de volksvergadering was ver
ward en de meesten wisten niet eens,
waartoe zij samengekomen waren"?
De toenemende onkunde van vele
kerkleden over wat de Schrift zegt en
over de rekenschap van de hoop die
in ons is en dat bij de stortvloed
van uitstekende lectuur maakt het
werk van kerkeraden en predikanten
moeilijker. Ze maakt de voorberei
ding van de verkondiging moeilijker.
Er moeten langere bruggen worden
geslagen naar de andere en wijkende
oever. Toch zal deze conclusie ons
niet mogen ontmoedigen. Want de
redding van ons geslacht kan alleen
komen van de zijde van Woord en
Geest.
ZO KAN HET OOK
Wij waren u zo innig genegen,
dat we u graag
mèt het evangelie van God
ons eigen leven hadden geschonken 20.0(
zo lief waart gij ons geworden.
(Thessalonicenzen 2,7b-9,13)
Van
AM£
Inde
conc
Wie in de kerk een preek beluistert
kan verschillende zogenaamde
„aanspraken" te horen krijgen. VOlgC
Vroeger was het: „Geliefde broedertóal h<
en zusters in onze Heer Jezus
Christus", soms afgekort tot een
afstandelijker „broeders en zusters"
Er kwamen jaren waarin men dat
ge-broeder en -zuster niet meer zo o;
prijs stelde. Men wilde ook niet teru
tot het gedistancieerde
negentiende-eeuwse „mijne
hoorders", om maar te zwijgen van
het overdreven „medereizigers op d
weg naar die eindeloze, nimmer
eindigende eeuwigheid"! Het werd
gewoonte van „lieve mensen", of
„lieve gemeente" te spreken. „Bestt
mensen" kon ook en hield
overspannen emoties binnen. Toch
het goed om dit stukje uit de brief
van Paulus aan een gemeente eens
lezen. Hij opent zijn hart voor hen.
Hij is duidelijk aan deze gemeente
gehecht. Er is iets over en weer
geweest tussen die beide, de apostel
en de gemeente. Ze mochten elkaar.
Er vielen woorden en er gebeurden
dingen die onvergetelijk waren.
Samen maakten ze iets door dat het
voorgoed aan elkaar bond. Het woo:
„innig" valt als een diepe aanduidin
van een gegroeide verhouding van
liefde en genegenheid. Paulus zegt
hier dingen die we niet altijd van hei
horen. Soms kan hij hard uit de hoei
komen in zijn kritiek en belering. Di
doet hij ons aan een kribbige
schoolmeester van vroeger jaren
denken, bijna een rationalist en
moralist. Hier is de verhouding
anders. Dat is er allebei in die man.
Hier krijgen we even zicht óp dat
andere. Zo kan het ook. Mensen lere
elkaar kerinen, botsen wel eens,
discussiëren wel eens heftig, maar ei
groeit intussen iets van een hechte
gemeenschap, waarbij leven en dooi
meedoen. Ik denk dat het geen
kwaad kan ook die dingen de ruimte
te geven. We gaan er vaak te hard
tegen aan. En dat betekent meestal
te hard tegen elkaar aan. Hier valt
iets anders te zien. Heel dicht bij het
evangelie.
Beroepingswerk
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Appelscha: H.
Krug, kand. te Kampen.
GEREF. KERKEN (vrijg.; B.V.)
Aangenomen naar Doorn: W. Bo
dorff, kand. te Utrecht.
Opperrabbijn Fink
Opperrabbijn Menachem Fink,
verleden jaar afscheid nam als opjx
rabijn van Den Haag en naar de Sai;
John's Wood synagoge in Londi
ging, zal ook Londen verlaten. Dit
besloten na overleg tussen hem
het bestuur van de synagoge. Fink
nu in bespreking over een nieuv
positie in Israël. Volgens het Nieu
Israëlitisch Weekblad zijn er in
den vanaf het begin moeilijkhei,
•geweest tussen het synagoge-bestui
en rabbijn Fink.
Billy Graham
lc r\T
edi J
•tui
Kloof
Ds J. H. Velema in De Wekker, het
weekblad van de christelijke gerefor
meerde kerken, over de verhouding
Rome-Reformatie:
Velen zijn bezig los te weken van het
geheim van de reformatie onbe
wust en onbedoeld misschien, maar
daarom niet minder erg. Diverse fac
toren spelen hier een rol. Niet het
minst deze: in de theologie, in de
prediking van vele kerken, stam
mend uit de Reformatie, is de mens in
het middelpunt komen te staan. En
overal waar dat gebeurt daar komt
een nieuw zicht op de verhouding
Rome/Reformatie. Daar wordt de
kloof minder diep en daar vervaagt
het verschil. Als een nieuw activisme
de prediking gaat beheersen dan
komt men reeds in conflict zonder
het zichzelf altijd bewust te zijn
met de boodschap, door de Reforma
tie opnieuw ontdekt, van Gods gena
de in Christus Jezus geopenbaard.
Die boodschap is niet verouderd; om
die boodschap gaat het nog steeds.
Het luistert hier nauw. Wie niet gegre
pen is door deze boodschap, maar
aan de mens waarde toekent, is het
reformatorische spoor bijster, en gaat
steeds meer losweken van deze basis,
waarop de kerk alleen maar mag
staan. Naarmate dit proces toeneemt
en doorgaat naar die mate komt er
een andere opstelling tegenover
Rome. We zullen daarom goed moe
ten weten wat we doen en wat we
willen; neen, wat de Here van ons
vraagt. We kunnen niet meer achter
de Reformatie terug, want de Refor
matie heeft het wezenlijke aan de
orde gesteld dat ln de Schrift tot ons
komt. Dit laten vallen is in de grond
van de zaak ons verwijderen van de
Schrift. Hervormingsdag 1978 na de
vele publiciteit die Rome kreeg bete
kent een oproep tot bezinning, een
appèl op ons allen; leef uit het Woord
alleen, van genade alleen, door het
geloof allqen.
De Amerikaanse evangelist Bil
Graham komt voorjaar 1981 naiiran
West-Duitsland voor een evangelis
tiecampagne ter afsluiting van ei »IOO!
„missionair jaar" in de Bondsrepiyeroii
bliek. De laatste keer, dat Graham i
Duitsland een campagne leidde, ws^n
in 1970. In Nederland werden toe&6t C
gelijktijdig ook samenkomsten geo
ganiseerd, waar men door middel va Aldus
een gesloten tv-circuit Grahams oj een aa
treden kon volgen. ti-revo
tionaii
lopen
eenkot
Noord'
den or.
de CD
recent
en pol
De di:
werd
BERLIJN (Idea) Voor het eers lezien
hebben de gezamenlijke belijdenii *1 het
groepen in de Bondsrepubliek he
uittreden van de evangelische kerk i:
Duitsland uit de wereldraad van kei
ken geëist.
In een brief aan de synodeledeL
wordt gevraagd, deze week nog eei "e K0'
eind te maken aan „de niet langer I
dragen mede-schild aan de dwalingei
van de wereldraad". De blijvende ver
antwoordelijkheid voor de geestel'
ke eenheid van het wereldchriste
dom en voor haar grote noden ki
ook op andere manier verwezenlijk
worden, schrijven de belijdinisgr
pen. De synode van de Duitse ki
komt deze week in Bethel bij Biele
feld bijeen.
nishi
hf B<*>
r jj mtervi
;ei ber en
gevoer
Als reden voor hun eis noemen
belijdenisgroepen de theologische ei
politieke eenzijdigheid van de we
reldraad. Van de impulsen van d
laatste assemblee, in Nairobi in 197!
is „weinig of niets" terechtgekomen
Ook het nieuwste document van d
wereldraad, „Een gemeenschapper,
ke rekenschap van de hoop", verte
genwoordigt een theologie, die ziel
niet op Gods Woord kan beroepen.
dOndi
Daarbij komen de „ongewoon h<
sommen", die gegeven worden aar
gewelddadige bewegingen in Afrika
maar de belijdenisgroepen vragen df
synode nadrukkelijk, niet alleen te
beslissen vanwege het anti-racisme
program, want dat is maar een symp
toom. Het moet gaan om de wortel
van de hele ontwikkeling.
Het rs
d' handel
"■5 hoor. 1
de om
op het
'lil Ujk da
te Die o
ld omdat
tijk de
ach b.
t-ch
ogt tüet-
De coi
weg oi
ding d
verzws
'la tie
mhet
tijn.
