Slavische mis met allure Bij VARA moet snel iets gebeuren Musical van Seth Gaaikema, aardig, niet indrukwekkend 'Flairck' niet in vakje in te delen Zendtijd Humanistisch Verbond verdubbeld Minder zendtijd IKON op TV in maand december Mens van goede wil TV COMMENTAAR Vakbonden vatten gesprekken over reorganisatie weer oo Swingpop in Amstelveen Hier en Nu in Bijlmerbajes ZATERDAG 4 NOVEMBER 1978 KUNST/RADIO/TELEVISIE door Riet Diemer HILVERSUM Twintig procent van de medewerkers van VARA-Visie heeft zich ziek gemeld, overspannen door de conflictsfeer waarin niet valt te werken. Sombere gegevens die veel zeggen over de intermenselijke verhoudingen bij de VARA, waar veel medewerkers, zo bezeten van hun gelijk, elkaar als oud vuil behandelen of eikaars programma's in de prullenmand laten verdwijnen. Bijna dagelijks komt de VARA in het nieuws. Daarbij moet worden nagege ven dat deze omroep opener en eerlij ker naar buiten treedt dan de meeste omroeporganisaties, die of hun men sen zo bang hebben gemaakt dat ze nooit iets durven zeggen uit vrees voor ontslag, of die onder de zoge naamde mantel der liefde medewer kers wegwerken. Niets is daarom voor buitenstaanders makkelijker dan leedvermaak te hebben over de machtsstrijd binnen de VARA. Maar enig gebrek aan gevoel voor relativering mag de VARA-raensen wel worden aangerekend. De zaak waar het uiteindelijk om draait, het maken van goede televisie, wordt weggedrukt door het vele gepraat van en over de makers. Zaken van wereldbelang mag de VARA mis schien wel een doodenkele keer in het nieuws aanroeren, maar de televisie- dienst op zich valt daar zelf niet on der, hoe serieus men zichzelf ook nee Alt De weerslag is te zien aau de kwaliteit van de televisieprogramma's op de dinsdagavond, waarin ook de identi teit maar met moeite tot uitdrukking komt Een slechte zaak voor een om roep die de hete adem van de TROS, die heel wat vermoeide arbeiders 's avonds weet af te troggelen, in de nek voelt. Er is geprobeerd met VA- RA-Vlsie op de meer populaire toer te gaan. maar alle goeie bedoelingen lijken bij de handen af te breken, ook alweer door de persoonlijke verhou dingen en onwil van mensen die erbij zijn betrokken. Achterklap Iedereen is ervan overtuigd dat er liefst snel iets moet gebeuren. Maar de eerste vraag is: wat en hoe. Er zijn de afgelopen jaren commissies ge noeg in het leven geroepen en onder zoeken genoeg gedaan, maar tegen het zeer verslechterde klimaat door achterklap en actievoeren is niet veel bestand. Nu is er dan het reorganisa tieplan voor de televisiedienst. dat het dagelijks bestuur op papier heeft gezet en waarover al lang zou ziin gesproken als de vakbonden geen roet in het eten hadden gegooid. Gisteren hebben de FNV en het dage lijks bestuur van de VARA dan einde lijk weer afgesproken dat de gesprek ken over de reorganisatie volgende week dinsdag zullen worden hervat. Overeen gekomen is dat de reorgani satie bij VARA-Visie slechts binnen de totale reorganisatie van de tv- dienst zal worden aangepakt. Verder zal aandacht worden besteed aan de zorgelijke toestand bij VARA-Visie voor wat betreft de persoonlijke rela ties waarbij wordt bezien of conflict- oplossende maatregelen mogelijk zijn. Er lijkt dus iets te gebeuren, hoewel het de vraag is of de starre dogmati sche opstelling van de vakbonden tot nu toe wel voor de noodzakelijke ver betering kan zorgen. Aanleiding dat de vakbonden de gesprekken met het dagelijks bestuur over reorganisatie hebben opgeschort was de kwestie Hans Jacobs. De VARA-top meende dat Hans Ja cobs. hoofdredacteur van VARA-Vi sie. als meest verantwoordelijke man tekort schoot bij zoveel persoonlijke wrijving. Jacobs, bekend als een ter zake kundig journalist, zou geen tac tisch organisator zijn. Hij zou worden ontheven uit zijn functie als hoofdre dacteur VARA-Visie. Windgevoelig Waartoe windgevoeligheid kan leiden bleek vorige week toen Jacobs de meerderheid van het VARA-perso- neel achter zich kreeg. Dat wil niet zeggen televisiemakers alleen, maar medewerkers uit alle sectoren van het bedrijf waarmee hij nauwelijks of nooit te maken heeft gehad. In de hitte van de strijd wist hij ook de vakbonden mee te krijgen en deze bewerkstelligden dat de kwestie Hans Jacobs in de ijskast werd gezet alvorens de vakbonden met het dage lijks bestuur over reorganisatie ver der zouden spreken. Zover zijn we volgende week dinsdag dan als de FNV zich eindelijk gaat buigen over de plannen die het televisiebedrijf in betere banen moeten leiden voor het voor de VARA te laat is. Tot nog toe is het zo geweest dat het dagelijks bestuur geen stap kan zet ten doordat het begrip democratie in ieders eigen belang wordt uitgelegd. Hoever die macht aan het volk gaat zal eind volgende week wel blijken als de VARA-ledenraad, het hoogste or gaan binnen de VARA. bijeen komt en er het zijne van zegt. Van onze RTV-redactie HILVERSUM De IKON-televisie zal in de maand december op de vrijdagavonden geen uitzendingen verzorgen. De IKON moet zendtijd inleveren, omdat de zendgemachtigde namens de kerken de toegemeten zendtijd met twaalf procent heeft overschreden. Door de vijf vrijdagavonden in de maaftd december nu ongebruikt te laten loopt de IKON weer beter in de pas; de zendtijdoverschrijding wordt dan namelijk terug gebracht tot zeven 8 acht procent. De IKON-leidlng heelt hiertoe beslo- ten. omdat uit een brief van de rege ringscommissaris, namens de minis ter van CRM, aan alle omroepen is gebleken dat scherp zal worden toe gezien dat omroepen zich houden aan de toegekende zendtijd. De IKON geeft blijk van haar goede wil door op eigen initiatief de vrijdagavonden in december ongebruikt te laten. Met de overschrijding van twaalf procent is de IKON in Hilversum de grote zon debok. terwijl de andere omroepen vaker en ook langer een loopje nemen met de toegezegde zendtijd. De IKON heeft met 100 minuten zend tijd een uitzonderingspositie. De overschrijding wordt in procenten ge meten. Als de IKON een minuut te lang doorgaat betekent dat direct een procent overschrijding. De twaalf procent overschrijding is ontstaan, omdat de IKON doorgaans maar 25 minuten zendtijd heeft op de vrijdagavond. De programma's heb ben doorgaans een duur van 25 minu ten. De overschrijding zit hem dan alleen al In het attent maken van de omroepster op de IKON-program- ma's van zondag op de radio en woensdag op tv. De IKON spaart haar Zendtijd al op in de zomer door twee maanden niet uit te zenden. Van die winst worden af en toe program ma's van 40 minuten verzorgd. Van onze RTV-redactie HILVERSUM De radio- en televisie-zendtijd van het Huma nistisch Verbond wordt verdubbeld. Vanaf 1 april mogen de humanisten één uur per week op radio vullen en vijftien minuten per week op televisie. Minister Gardeniers van CRM heeft tot deze uitbreiding besloten omdat zij de door het Humanistisch Ver bond aangevoerde onjuiste verhou ding tot de zendtijd voor kerken er kent. In de toelichting op haar besluit schrijft de minister verder geen aan leiding te zien om per 1 oktober 1979 de zendtijd van de humanisten op nieuw te verdubbelen, zoals ze had den gevraagd. Dan zal volgens haar moeten blijken dat duidelijke veran deringen zich hebben voltrokken in het geestelijk klimaat van de Neder landse bevolking. De voorzitter van het Humanistisch Verbond, drs. Rob Tielman. toont zich over deze verdere uitbreiding optmistlsch. HIJ verwacht dat de overheid zal komen met verantwoord wetenschappelijk onderzoek naar de omvang van de geestelijke stro mingen. Het Humanistisch Verbond wil na 1 april naast zijn wekelijkse televisie- rubriek „Vijf minuten bedenktijd'' op zondag na Studio Sport met zekere regelmaat thema-programma's gaan brengen. Op radio streeft het verbond naar handhaving van het zondagoch tend programma op Hilversum I (9.30 tot 10 00 uur) en uitbreiding met een wekelijks actualiteiten magazine op een andere plaats. Zondagavond brengt de AVRO de eerste aflevering van de serie „Een mens van goede wil", naar het boek van Gerard Walschap, onder regie van John van de Rest, op het scherm. (Ned. I: 20.05 uur). Het is een herhaling van televisie spelen die in de winter van 1973/1974 veel succes hebben geoogst. De oor spronkelijke serie telde acht afleve ringen, maar is verwerkt tot vier lange. Op de foto: Elsje Scherjon, Josine van Dalsum en Kitty Courbois (van links naar rechts) bij de begrafenis van hun moeder. Sylvia de Leur en danseressen in „Swingpop door Ber Huising Na twee jaren van intensieve voorbereiding is enige maanden geleden de Nederlandse groep Flairck opgericht. Hoewel de naam van de groep een folkensemble zou doen verwachten, is de muziek nauwelijks en vakjes onder te brengen. De gedegen ondergrond van de groepsleden (drie van hen zijn bezig of reeds gereed met een conservatoriumopleiding) en het onalledaagse instrumentarium (twaalf- en zessnarige gitaren, viool, akoestische basgitaar, mandola, mandoline, sitar, dwarsfluit, piccolo, bamboe- en panfluit) resul teerden in een eigenzinnig muziekgenre waarin zowel klassieke als Invloeden van folk, pop en jazz te horen zijn. Deze week kwam de eerste langspeelplaat van Flairck uit („Variaties op een dame"). Vandaag is de groep de horen in het NCRV-radioprogramma „Los Vast" (Hilversum 3. 13.00 uur) en morgenavond zijn Judy Schomper. Peter Weekers en de broers Hans en Erik Visser (v.l.n.r.) te zien in het AVRO-programma „Jonge mensen op het concertpodium" (Nederland 1, 19.06 uur). AMSTELVEEN Donderdagavond in Amstelveens Culturele Centrum begon Swingpop, een musical van Seth Gaaikema, met alles wat er in hoort een verhaaltje, liedjes, dans jes goed geregeld door Maurice Stewart, een britse vakman, wel aar dig om te zien en te horen, met een lang applaus beloond, en toch.... op getogen ben ik er niet vandaan geko men. En nu maar nagaan waar dat in kan zitten. Eerst waarover het gaat, al doet dat er in musicals soms weinig toe. Maar Seth heeft er duidelijk goede bedoe lingen ingestopt. Een ontwerper van etalagepoppen tekent, op een papie ren servetje, een contract met de dui vel (een Amerikaanse accountant), om een levende pop te kunnen ma ken, en zijn ziel te verliezen, maar dat zal hem een zorg zijn. Het koffiemeis- je evenwel verwacht een kind van hem, en aangezien ze puur en Bra bants is en Marieke heet, pikt ze dat servetje. De duivel af, en de ontwer per bekeert zich. zelfzucht vooral, opeens worden afge- vleierig vals, soms woedend, raak zworen. Zeer moraliserend en daar alle dialogen, in zijn bewegingen zijn musicals niet voor. zijn liedjes. Spontaan Vrij naar Faust dus en het blijft de vraag of een hedendaagse Goethe die nog zo geschreven zou hebben. Die bekering komt trouwens zomaar, om dat Seth het wou, in eèn lang lied waarin alle zeven hoofdzonden, en de Robert Long. een goede zanger van (eigen) liedjes is bovendien geen ac teur. De overgang van onverschillige slungel naar een beter mens kan hij niet maken. Hij had ook niet laten merken dat hij eigenlijk wel van Ma rieke hield. En zij. die duidelijk „zo'n" meisje niet was, lag opeens toch in zijn bed te klagen over zijn gebrekki ge naspel. Overigens maakte Nelleke Burg haar wel hartveroverend fris en spontaan. Ze kreeg hem tenslotte (bijna symbolisch) in de kelder van het Pop-gebouw. Daar stonden ze dan met zijn tweeën in een spotje, dat uitging, als de musical zelf. Als je dan toch dansers en fnusici en andere medewerkers hebt, had ik er maar een bruiloft tegenaan gegooid voor een uitsmijtende finale. Maar nee. En die duivelse accountant was ook nog gekomen om het hele bedrijfje te sluiten, wat onrust verwekte maar later zomaar wegebde. Hoe dat goed afliep liet Seth ons niet weten. Lex Goudsmit was wel een enige, goede, naïeve, ouderwetse directeur, met een goede stem nog, en Sylvia de Leur was kostelijk zijn kantoor juf. met alle gevoeligheid en bijzondere humor die zij heeft. Mooie rolletjes dus, en Leen Jongewaard was een prachtige duivel, zakelijk, cynisch, zijn liedjes. Behalve alle zonden wilde hij ook m computers en koffieautomaten invo ren, want daar is Seth ook tege Nelleke Burg was ook nog een ven nige heks in zijn dienst, maar Mari ke lag haar toch beter. Vlot De goed geschreven liedjes en de ra ziek klonken goed. Er waren erbij d zo uit My Fair Lady schenen te k men en er kwam ook wel lekkere ja uit de luidsprekers. Van wie weet niet want behalve Seth zelf, comp neerden Ferry Wienneke en Roek Stalknecht ook, en de muzikale li ding was weer van Henk de Jonge. I Amerikaanse Lynn Simonson had dansen en bewegingen van vijf vlot vrouwen gezet. Daar die steeds ui gingen van modepoppen waren ze w wat eenzijdig. Maurice Stewart ha dat alles dus vakkundig geregeld hij had ook het, niet mooie maar verrassend handige decor bedacht. Het liep allemaal vlot, op wat vertr gende praatscènetjes na. Voor danseressen had Corstiaan de Vri wat fantastische kostuums ontwo pen. In de onderdelen zat het nw maar de totale indruk was tenslot! niet indrukwekkend. door Adr. Hager ROTTERDAM Ziekte van Edo de Waart noodzaakte de directie van het Rotterdam Philharmonisch Orkest een plaatsvervanger te zoeken voor het concert met Russische ei Tsjechische werken. Men vond de Tsjechische dirigent Libor Pesek bereid het programmi ongewijzigd over te nemen. Pesek is in ons land geen onbekende: hij leidde het Frysk Orkes en is al weer enige jaren dirigent van het Overijssels Philharmonisch Orkest. Luistert men naar de Ouverture op drie Russische thema's van Balaki- rew zelden gespeeld overigens dan is men geneigd hem op een gege ven moment van plagiaat te beschul digen. Ten onrechte, het bekende the ma is niet ontleend aan de vierde symfonie van Tsjaikowski, maar het was Balakirew die Jaren eerder dit Russische thema gebruikte. Tsjai kowski was per slot pas achttien jaar toen Balakirew deze Ouverture schreef. Het gaat wat ver om van een herontdekking te spreken, aan de an dere kant heeft het werk te veel kwa liteiten om het voor altijd en eeuwig te vergeten. Standaardwerk Twintig jaar na de Ouverture, in 1878, schreef Tsjaikowski zijn vioolconcert en geen sterveling zal er aan denken om dat werk te vergeten. Geen violist Speciaal vandaag De NCRV presenteert Le ningrad Ice Show. Ned. 1/26.15 Aktua met actualiteiten Ned. 2/21.30 De TROS vertoont de Ne derlandse speelfilm Flanagan roet Guido de Moor. Petra La- sf-ur en Eric Schneider in de hoofdrollen. Ned. 2/22.00 De WDR brengt een repor tage van het Berlijns Jazzfes tival. Duitsl. 1/22.00 Drs. J. de Koning, minister van Ontwikkelingssamenwer king, is één van de gasten In de Rooie Haan. Hilv. 1/12.41 Pistache Regionaal is ge wijd aan het Groningse muziekleven. Hilv. 4/11.00 Gedachten bij het college en bij het graf van Caivtjn besluiten een Reformatie-drie luik van de EO. Hilv. 2/22.45 Minister Albeda is te beluis teren in het VARA- radiopro gramma „Voor wie niet kijken wil." Hilv. 1/21.15 Speciaal morgen In Artsenij: verlies van spraak door hersenbeschadi ging, staar, borstvoeding en het aanleggen van verbanden. Ned. 2/18.45 De AVRO begint aan de hervertoning van de serie Een mens van goede wil naar het boek van Gerard Walschap. Ned. 1/20.05 In de film Over-Cnder. Si- deways-Down probeert een metaalbewerker te ontsnap pen aan een geestdodend btsUiB' Ned. 122.00 „Vijftigers op middelbare leeftijd" komen aan bod in Het Boek. Ned. 1/22.05 De waarschuwing van Wei- mar is een driedelige docu mentaire over deze eerste Duitse democratie. Duitsl. 1/17.45 In de Amsterdamse Nassau- kerk preekt ds. B. Ledegang over „Verandering in het han delen". Hilv. 2/10.00 Helpen of hinderen heili gen? Is een vraag in een KRO- programma rond Allerhei ligen. Hilv. 1/10.00 door Ton Hydra Bij een bepaalde lichtinval lijkt het panorame van de Bijlmerbajes een surrealistisch schilderij. Alsof dat gevang met zijn zes torens niet tot de echte werkelijkheid behoort. Beelden van het Interieur doen den ken aan een science fictionfilm over wezens op een andere planeet. Je hoort er voortdurend klik-klakken- de geluiden van sleutels en kleppen voor observatieluikjes en deuren die hermetisch In het slot vallen De communicatie geschiedt voor een deel via elektronische syste men. Je praat in het luchtledige tegeïi een onzichtbare persoon. Die drukt dan op knoppen, zodat een licht in werking komt of de weg wordt vrijgemaakt om naar een an dere afdeling te kunnen gaan. Het avondappèl wordt eveneens aan de Onzichtbare gerapporteerd. Dan is bet half tien. Achter hun vergren delde celdeur gaan de vrouwen de nacht in. Daar hebben zij het vaak moeilijk mee. Een gevangen mens wordt dikwijls uit de slaap gehouden door gepie ker over thuis, over het ontbreken van vrijheid. Het spookbeeld van het nog zo lang moeten zitten, botst tegen het verlangen naar wat aan dacht en de warmte van een mens buiten die geïsoleerde toren. Vóór iemand nu uitroept dat het hun verdiende loon is, citeer ik be waarster Corry van der Sluis. „De mensen denken er zo gemakkelijk over!" En wanneer u maandag af stemt op Hier en Nu van de NCRV, kunt u haar verder horen zeggen: „Als Je hier veertien dagen bent, reageer je wel anders." Ook in het verloop van de reportage geeft deze bewaarster er blijk van dat het lot van de vrouwelijke gedetineerden haar niet koud laat. Dat zij haar werk geenszins opvat als een me chanische klus waar ze eigenlijk buiten staat. Zij is stellig niet de enige. Op haar verkenningstocht door de Bijlmer bajes ontmoette Catherine Keyl veel begrip en meeleven bij me vrouw Ringlever, de directrice van de vrouwengevangenis. Zij legt uit waarom er voor vrouwen nog geen open inrichting bestaat. Maar die moet er volgens haar wel komen om de weg terug naar de maatschappij beter voor te bereiden. Zij beseft dat de seksuele nood tot frustraties en erger aanleiding kan geven. Ook om deze reden acht zij het gewenst dat alle gedetineerde vrouwen In aanmerking kunnen komen voor een weekend thuis. Catherine Keyl wist een evenwichti ge reportage te maken. Kennelijk had zij veel affiniteit met het onder werp. Uit haar doelgerichte vragen bijkt dat zij zich probeerde in te leven in de situatie van een mens achter slot en grendel. Daardoor krijgen wij een bredere indruk van de verschillende stadia die een vrouw in de Bijlmerbajes kan door maken. Het nachtelijk gepieker loopt wei eens lelijk uit de hand. Teveel pillen achter elkaar slikken. Of zichzelf gevaarlijk verwonden. Een bewaar der zegt: „Na een zitting zijn ze soms zó gedeprimeerd, dat zij aan dacht trekken. Troosten is dan ons werk, maar het lukt niet altijd. Gevangenispersoneel heeft een dubbele taak: bewaren en voorbe reiden op terugkeer. Het zijn in feite tegenstrijdige doelstellingen. Dat maakt de baan erg moeilijk, 't Is goed dat Hier en Nu ook daarop de aandacht vestigt. De functiebege leidster accentueert: „Als je men sen opsluit, kan je er niet Je handen vanaf trekken". Dit wordt terdege beseft, maar de vraag is wat ervan in praktijk kan worden gebracht. „Geen ene moer!", roept een gevan gene, al geeft zij toe dat er in de Bijlmerbajes wel veel meer activi teiten ln die richting zijn dan elders. Catherine Keyl heeft de kritiek van een gestrafte op haar reportage niet uit de film geknipt. Het leven zou nog te mooi zijn voorgesteld. Zij had opnamen willèn zien maken bij het binnenkomen van in de vernie ling geraakte vrouwen. De betrok kene zou zich waarschijnlijk zelfs furieus verzetten als op haar in die toestand de camera zou worden ge richt En terecht want een filmer mag een gevangene deze ontluiste ring niet aandoen. Ook zonder dat geeft de Hier en Nu- uitzending maandag voldoende weer van de beklemming. Zodat wij de zwaarte kunnen voelen van de verzuchting aan het slot: „De bui tenwereld is zo dichtbij en toch zo verschikkelijk ver weg". Een na den ker voor een weekeind in vrijheid. zal het op zijn repertoire willen mil sen, het is een standaardwerk. D vertolking had men opgedragen aa de Rus Vladimir Spiwakow. Een ui gesproken prijswinnaar: in 1965 h( Concours Thibaud-Long, in 1967 h< Paganini Concours, in 1969 het Coi cours te Montreal en in 1970 de twa de prijs van het Tsjaikowski Coi cours. De praktijk heeft geleerd, da niet alle prijswinnaars concertgevel zijn, doch Spiwakow heeft heel wati zijn mars. Er was sprake van ee temperamentvolle, hartstochtelijk en krachtige weergave met een ji weel van een cadens in het eersl deel. Libor Pesek verleende de soils een forse ondergrond. Zonder te tx weren dat men de begeleiding afdee als een routinezaak, kon men ook nie constateren, dat men bijster geïnsp reerd was. Inspiratie Die inspiratie had men wel nodig b de verklanking van demissa Glagob kaja van Janócek. Dit werk. geschn ven in 1928 ter viering van het tienji rig bestaan van de republiek Tsj< choslowakije, duikt zo nu en dan o bij de Nederlandse symfonieorke ten. (Het Tsjechisch is niet zo uitnod gend voor amateurzangers.) Hoewi Janacek zich ongelovig noemde is d mis geschreven met bezieling, oo met blijmoedigheid, feestelijk en bundig van sfeer, soms zelfs overdoi derend. Men moet in een Slavisch huid kruipen om deze geest als nucl tere Hollander in de juiste sfeer I kunnen aanvoelen. Libor Pesek heel de mis van zijn landgenoot Janice die warmte en gloed, die bezinning e warmbloedigheid meegegeven. Ht Rotterdams Philharmonisch Orkei heeft zich uitstekend in de partitut vastgebeten, zeer belangrijk omda het instrumentale aandeel zo'n ovei heersende plaats inneemt. Daarmï wil niets te kort gezegd zijn over h( vocale element, het is per slot ee mis. Het Groot Omroepkoor van d NOS heeft dat aandeel met volledij inzet en veel kwaliteit weergegevei Arte Keijzer speelde met verve grote orgelsolo. Het geheel kreeg all re mede dank zij ae solisten Noffl Sharp, Annett Andriessen. Michi Svetlev en Leonard Mroz.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 4