tosboek met pure nonsens
Zo vader,
zo zoon,
Gaan wij naar de
faraomieren?
Trouw
liché's, nietszeggende vergelijkingen en onjuistheden
zoNutsspaarbank!
kort
Uitgaan
NUTSSPAARBANK
WIE HELPT ONS?
)AG 3 NOVEMBER 1978
TROUW/KWARTET H 13
S
ADVERTENTIE
r Henk van Halm
maand mei, als de natuur zich op haar sierlijkst uitdost, als het jonge groen ons gezigt
Ikt en de zachte avondlucht ons naar buiten lokt, dan verschijnt de meikever, ook wel
laar of mulder genoemd, naar het witte stof dat hem aankleeft als hij pas uit den grond
pt. In grooten getale gonzen die diertjes om ons heen. Het is voor de kinderen een pret van
ze verheffen zich op hunne teentjes, schudden aan de boomen, slaan met petten of
en naar de hoogte en laten niets onbeproefd om eenige kevers magtig te worden; zij
en springen al jubelend rond en verlaten hun jagtveld niet dan met looden schreden,
er zij geroepen worden voor hun avondeten. De gevangen voorwerpen worden dan
Dnlijk in vrijheid gesteld, nadat meestal een of twee van de mooiste kevers met eenig
i in een doosje gedaan zijn, ten einde den volgenden ochtend kunsten te vertoonen. Deze
[echter hoogst eenvoudig en bestaan gewoonlijk in rondloopen, geld tellen en door het
i raam wegvliegen."
neuterige citaat uit een boekje
geest van „onzen ouden kinder-
I Hieronymus van Alphen" is al
iljgezet in de verzamelingen van
sa op het gebied van de kinderli-
uur. Het verkleurde linnen band-
It niet op tussen de kleurige
igen van de moderne uitgaven
liin boekenkast, maar ik be-
ii' het als een kleinood, om de
[ekleurde steendrukken en als
leeld van een benadering van
ir en kind, die typerend is voor
(jd die ver achter ons ligt. Hoe-
De Insektenwereld, naar J. C. L.
irch voor de Nederlandsche
I bewerkt door M. J. van Nieuw-
ongedateerd is, schat ik de
dom op minstens honderd jaar.
ir het bos
twee, drie. het is herfst gewor-
We gaan naar het bos, koekoek
ons de weg wijzen? Laten we
rerstoppen om het schuchtere
die aan blaadjes van de linde
lt, te bespieden. De bange ze
iper is zijn nest in orde aan het
waar hij gedurende de winter
ijn vriendjes in zal gaan slapen,
erzamelen onder de grote eik
tnvol eikels om wiegjes, bootjes,
etjes en vredespijpjes te maken,
tedoorn wordt door haar zwarte
Is goed beschermd, we moeten
ook met rust laten tot haar
n gerimpeld zijn door de vorst."
denkt dat deze tekst ook in de
eeuw thuishoort, ziet de spel-
over het hoofd. Dat is dan ook
elhet enige waarin dit fragment
onderscheidt van dat uit Van
rkuyks boekje. Het is te vinden
erborgen in het bos", een deeltje
serie dunne kinderboekjes die
r op de markt wordt gebracht
een groothandel in cadeauarti
kelen, een andere grossier in speel
goed en een uitgeverij.
Nonsens
Bevat Van Nieuwkuijks tekst weinig
feitelijks, het aangehaalde stukje
waarmee het bosboekje begint, bevat
pure nonsens: de koekoek zit in de
herfst al hoog en breed in Zuid-Afri-
ka. Waartegen wordt de sleedoorn
beschermd en waarom moet je haar
steenvruchten tot na de vorsUnval
waar ze helemaal niet van rimpelen
laten zitten?
Bent u nieuwsgierig naar de volgende
bladzijde van „Verborgen in het bos?
„Eén, twee, drie, het is herfst! We zijn
diep in het bos aangekomen. De
pluimachtige zaadjes van de cllmatis
wuiven in de wind. Laten we gaan
hangen aan de lange stengels en hoog
de lucht in schommelen. De klimop
slingert zich om de beuk naar boven;
de zuignapjes hechten zich vast aan
de stam. We vlechten kransen van de
lange takken van de ook in de winter
groen blijvende klimop, en dragen ze
op ons hoofd zoals vroeger de dich
ters deden. Met deze hoofdtooi klim
men we omhoog tot we bij de eek
hoorns aankomen." Ja, de eekhoorns
zien je aankomen! Terwijl je natuur-
vernielend zelf moet ontdekken dat
de klimop hechtwortels heeft en geen
zuignapjes. Ik zal u de rest besparen,
ook van de andere deeltjes die zo
krioelen van de clichés, de nietszeg
gende vergelijkingen, de onjuisthe
den en de vaak verkeerd gebruikte
wetenschappelijke namen waarmee
het jonge kind wordt opgezadeld, dat
ik er geen goed woord voor over heb.
Waarom moeten kinderen met derge
lijke teksten bij op zich zelf niet on
aardige tekeningen het bos inge
stuurd worden? Dit is gewoon een
gemiste kans: ik ken de oorspronke
lijke (Franse) tekst niet, maar als die
dezelfde geest ademde, had een ken
ner van natuur en kind er door deze
geheel te herschrijven toch nog best
iets van kunnen maken.
U zult van mij niet gewend zijn dat ik
zo uit mijn slof schiet en zoveel woor
den vuil maak over slechte boeken.
Maar ik vind dat boeken voor kinde
ren, en daar horen deze natuurboe-
ken bij, minstens even goed moeten
zijn als boeken voor volwassenen. Ik
kan me niet indenken dat kinderen
uit zulke boekjes ook maar enige in
spiratie zullen opdoen om zelf iets te
gaan ontdekken.
Beter
Er zijn ook betere. „Op een dag in
oktober kropen een paar hagedissen
door een gat van een stuk hout. Ze
kropen diep in een gat in de grond.
Daar bleven ze overwinteren. Zeven
maanden aten ze helemaal niets. Ze
hadden zich opgerold en waren in
diepe winterslaap. In april werd het
warm. Ds zon was gaan schijnen. En
op een dag kwam een hagedis in de
zon tevoorschijn. Het was een manne
tje. Hij was groen. Plotseling gebeur
de er iets. Hij zag een vlieg! Kort
daarop was de vlieg opgegeten."
Propvol kleurenfoto's waar je ,u' te
gen zegt, verschenen bij Vermande
boekjes over de hagedis, de adder,
kikkers, de egel en de regenworm, die
in korte, redelijk goed afgewogen zin
nen vertellen hoe deze en andere die
ren in hun omgeving leven. Afgezien
van een enkele verkeerde term, zoals
prooidier, als de rover en niet de buit
wordt bedoeld, is dit nu juist het
soort boek dat kinderen prikkelt zelf
te kijken, dat hen nieuwsgierig
maakt, dat het contact met de natuur
verdiept. Mogens Jansen weet hoe hij
schrijven moet: hij is onderwijskun
dige, verbonden aan het Nationaal
Instituut voor Educatief Onderzoek
in Kopenhagen. Toch had bij de Ne
derlandse uitgave ook best een die-
renkenner betrokken mogen worden,
zodat de sporadische fouten onder
vangen hadden kunnen worden.
Gerda Muller en Résie Pouyanne:
Verborgen bij de plas; Verborgen in
de wei; Verborgen in het bos. Uitg.
Les Belles Images, Parijs, voor Ne
derland: Via, Den Haag; Speel Goed,
Amsterdam; Heuff, Nieuwkoop. 16
blz. per deeltje a 4,95.
Mogens Jansen; Het leven van de
hagedis; Kikkers en andere dieren
aan de waterkant; de adder en ande
re dieren in zijn omgeving; De egel in
de tuin; De regenworm, een nuttig
dier. Uitg. Vermande, IJmuiden/Am-
sterdam. 32 blz. per deeltje a ƒ6,90.
door dr. C. Rijnsdorp
De faraomier is klein en geel. Massaal optredend in verwarmde gebouwen kan het beestje
bijzonder hinderlijk worden. Afzonderlijk betekent zo'n mier niets, maar hun kracht en gevaar
schuilt in hun gemeenschappelijk, georganiseerd optreden. „Ga tot de mier, gij luiaard, zie
haar wegen en word wijs; hoewel zij geen aanvoerder heeft, noch leidsman noch heerser,
bereidt zij in de zomer haar brood, verzamelt zij in de oogst haar spijs" leest men in Spreuken
6.
Ju. alle drie denkei; ze er 't zelfde over: een
éigen bankrekening voor zoonlief! Daarom ook
start de Nutsspaarbank een nieuwe dienstverlening:
ceil eigen bank /spaarrekening voor iedereen van
11 tot 18 jaar.
Oftewel: de eigen Piek-Fijn-rekening.
Met extra hoge rente.
Op alle Nutsspaarbankkantoren ligt daar een dui
delijke folder over klaar: ..Nieuwerwets: Jli EIGEN
PIEKFIJN-REKENING bij de Nulsspaarbank"
Gewoon even afhalen op 't dichtstbijzijnde kantoor.
Zijn u en uw zoonlief weer Piek-Fijn op de hoogte!
ADVERTENTIE
Een aantal bezorgers in DEN HAAG is genoodzaakt geweest zijn diensten op te
zeggen.
Om de bezorging van ons ochtendblad regelmatig en op tijd te doen verlopen,
moeten de opengevallen plaatsen z.s.m. vervuld worden.
Vandaar dat wij een beroep doen op onze jeugdige lezers en lezeressen, om
wis behulpzaam te zijn bij de verspreiding van Trouw.
Wet dagelijks een uurtje bezorgen kan men een aantrekkelijke aanvulling op het
zakgeld verdienen en wat kan je daar allemaal mee doen??
Woon je in Den Haag en heb je interesse bel dan even ons nummer 46 45 of
na 18.00 uur het nummer van onze inspecteur 63 02 29. kom je liever even
langs, dan kun je ons kantoor vinden in de Parkstraat 22.
Wacht niet te lang, want anders zijn anderen je misschien al voor geweest.
TOT ZIENS!
Hier wordt bedoeld een gaan naar de
mieren om iets van hun ijver en orga
nisatie te leren. Maar Pieter Vroon, in
zijn hierna te noemen boek, heeft een
andere manier van „gaan naar" in de
gedachten. Hij bedoelt een afgang
van het menselijk zelfbewustzijn tot
het peil van een mierenstaat, waarin
de collectiviteit alles en de afzonder
lijke persoon niets betekent. Zijn
boek gaat namelijk over het ontstaan
en de ontwikkeling van het menselijk
zelfbewustzijn. De hoofdtitel luidt
Stemmen van vroeger; het is een uit
gave van Amboboeken te Baarn, telt
189 blz. en kost 19.50.
Mis
Hij is bang voor een ontsporing van
het evoluatieproces, waarop hij zich
wat het ontstaan van het bewustzijn
bij de mens betreft baseert. Er dreigt
iets mis te gaan. De enkeling, met zijn
geweten en verantwoordelijkheid,
verdwijnt al bijna achter het grotere
verband, de collectiviteit. Verlam
mende machteloosheid en eenvor
migheid staan onze toekomst in de
weg. Als er iets mis gaat, voelt nie
mand zich meer als persoon aanspra
kelijk. Onze samenleving zou wel
eens kunnen gaan lijken op die van
faraomieren.
„Deze beesten zijn individueel nau
welijks gemotiveerd en intellectueel
tot weinig in staat. Zij leven echter in
een collectief waarin de identiteit is
verdwenen, maar dat naamloos pro
blemen weet op te lossen waar de
huidige mens (nog) van staat te kij
ken. Er zijn biologen die hebben voor
gerekend dat de vérgaande collectivi
sering van de insectenwereld ervoor
zal zorgen dat zij het op aarde zullen
winnen. Misschien bestaat de redding
van de homo sapiens hierin, dat hij
met hen gaat concurreren. We zijn al
een heel eind op weg" (bladzijde 177).
Somber
Met dit somber vooruitzicht eindigt
het boek. De lange evolutie die wij
volgens de schrijver achter ons heb
ben, is geen garantie dat het steeds
verder gaat van kracht tot kracht.
Het kwaad in de wereld is trouwens al
van zeer oude datum, denk alleen
maar aan het eeuwige oorlogvoeren.
Als een goed evolutionist zoekt Vroon
de oorsprong van het kwaad, alsook
van het menselijk zelfbewustzijn, bij
biologische factoren. Hij wijdt een
geheel hoofdstuk aan de menselijke
hersenen, hun tweedeling, de speci
fieke functies van de afzonderlijke
helften en de onderlinge coördinatie
van die onderscheidene functies.
Vroon veronderstelt een centrale con
trole-eenheid, die hij aanduidt met de
letters CCE. Deze heeft te maken met
de eigenschappen van het zelfbe
wustzijn. Dit is een woord voor het
gegeven dat de wereld, het eigen li
chaam en de persoon zelf als georga
niseerde eenheden verschijnen (16).
Dit CCE kan nog ontbreken, of als
het er is kan het zwak zijn of gestoord
raken. Bij een zwak CCE kan de grens
tussen het eigen zelf enerzijds en de
rest van de wereld aan de andere kant
vervagen of verdwijnen. Dan spreekt
niet het eigen binnenste, maar verne
men we onze gedachten als stemmen,
of zelfs als bevelen, van buiten. Zo
kan volgens de auteur ook het gods
besef zijn ontstaan. Hoe beter het
CCE werkt, des te minder heeft de
mens behoefte aan goden of aan God.
Toenemend ongeloof zou dus. biolo
gisch gesproken, positief te waarde
ren zijn. Het zou erop wijzen, dat de
beide hersenhelften met hun specifie
ke functies goed op elkaar zijn afge
stemd. Maar zoals gezegd, de schrij
ver die aanleunt bij de Amerikaan
se psycholoog Jaynes, zij het met
kritiek op een aanta, punten houdt
zijn hart vast, dat het mis gaat met
dat CCE. De ontwikkeling liet zich zo
mooi denken en beschrijven. De men
sen bij Hesiodus en Homerus, alsook
de oude Joden werden doorgelicht op
CCE en de auteur kwam tot de con
clusie, dat omstreeks het begin van
onze jaartelling het menselijk zelfbe
wustzijn wel zo ongeveer overeen
kwam met het onze. Ook de uitvin
ding van het schrift heeft bij die
ontwikkeling, in Vroons gedachten-
gang, een belangrijke rol gespeeld.
Nu echter staan wij op een keerpunt.
Zal het CCE (ik gebruik deze formule
gemakshalve als onzijdig) zich opti
maal kunnen handhaven, of gaan we
een soort ondergang tegemoet als ge
volg van storingen in de samenwer
king van de beide hersenhelften?
Tongentaai, duiveluitbannlng en
waarzeggerij komen In onze tijd weer
op; wat kan daarvan de reden zijn,
vraagt de schrijver zich af? En wat te
denken van poëzie, muziek en creati
viteit? „Enerzijds ervaren we onszelf
als initiatief nemende wezens, ander
zijds wordt ook de moderne mens
overvallen door fenomenen waarop
hij geen greep heeft" (18). Vroon
vraagt zich af: „Gaat de individuali
sering voort of zal deze juist minder
worden? De contacten tussen de
mensen verarmen en worden vervan
gen door machines" (175).
Er Is wel eens gezegd: de mens evolu
eert niet meer naar een hogere mens.
maar de evolutie zet zich nu voort
buiten hem, ln de technologie. Dit
werd dus nog positief gewaardeerd.
Maar dat is Juist het gevaar dat
Vroon in zijn boek signaleert, omdat
die ontwikkeling steeds meer gaat in
de richting van de ontmenselijking
van de mens. We gaan niet meer met
de Spreukendichter naar de mieren
om van hen vlijt en organisatie te
leren, maar het fanfarekorps speelt
de treurmars: Zo gaat alles naar de
faraomieren toe.
Het ingebouwde optimisme van het
19e-eeuwse evolutionisme is niet te
handhaven. Dat het menselijk zelfbe
wustzijn pas tweeduizend jaar jong
is, wordt stilzwijgend weerlegd door
de prehistorische grottekeningen en
voorts door de Egyptische pyramiden
en de Babylonische sterrenkunde.
Beeldende kunst, architectuur en
astronomische waarnemingen kun
nen niet bij een schemertoestand van
de geest tot stand komen.
Het menselijk zelfbewustzijn, ln zin
ontstaan en werking, kan nooit echt
worden verkló&rd binnen evolutionis
tisch kader en met behulp van op
zichzelf waardevolle, biologische on
derzoekingen. Nog veel minder kan
het kwaad in de wereld worden toege
schreven aan een onvolkomen sa
menspel van de belde hersenhelften.
Ware dit zo, dan zou wat wij (de)
zonde noemen langs operatieve weg
eerlang te genezen zijn.
Wat men als leek mag signaleren is dc
overschrijding van de grens tussen
nóg zo uitgewerkte en gedeeltelijk
gewezen hypothesen en ontwikke-
lingsdogmatisme.
JONGERENDAG Werkende
Jeugd CNV organiseert zaterdag een
Dag voor alle Zuidhollandse Jongeren
van 15 tot 26 Jaar in Den Haag en
Scheveningen. Op het programma
staan een onderwijsmanlfestatie voor
werkende Jongeren, open huls bij de
politie, een informatieve markt, open
huis bij Toneelgroep De Appel, een
orgelconcert in de Bethelkerk en een
trimmanifestatle in gebouw Lindo-
duin.
SJALOMSCHOOL Zaterdag is
het van tien tot drie uur groot feest
op de Shalomschool aan de P. van
Vlletlaan. Het feest is ter gelegenheid
van de heropening van de Vliethof en
de Shalomschool.
LIBERTY De Haagse Majorette
Vereniging en Showband „Liberty"
viert zaterdag zijn vijftienjarig be
staan met een feestavond ln Amici-
tia. Westeinde te Den Haag. Een en
ander begint om acht uur.
MS IN DEN HAAG
1LO 1 gesloten APOLLO 2 <460340i Kon-
'an de Angst. 7. 9.30. do. vr ma dl. midd. 2;
STA .463SOOI Grease; 2 30. 7 9 30.7.0 I 30.4.
al BIJOU i461177i: The Cheap Detective
9 45. zo 1 30. 4. 7 30. 9 45: al CALYPSO
Herfstsonate. 2.15. 7.15. 9.30. zo 1.45.4.15.
30; 16 J. CAMERA <4672001Salo of de 120
van Sodom. 2.15. 7. 9.30. zo. 1 30. 4 15. 7.
16 J. CINEAC <6306371 The Swarm: 1 30. 4. 7.
I» zo. woe 7. 9 30. 12 j CORSO <467200i: This
Mica; 2.6 45. 9.15. zo 1.45. 4 6.45.9 15.zo. 16
MIDI i8S5770<: De Vrouw die twee keer
8 15. vr za 7. 9 30 zo 4 7. 9 30: 16 j EURO
MA <6670C6< Ben Hur; za zo 3 45. 7 30. do
0 7 30. ma dl. gehele dag gesloten, woc 7 30;
ETROPOLE I i456756<: Moord op do NIJI: 2.
al METROPOLE 2 456756< Bve Bye Mon-
1 45. 9 30. 16 METROPOLE 3 <4567561 De
penboom: 2. 8 15: 16 j METROPOLE 4
5> Saturday Night Fever; 2. 6 45. 9 30. zo
I 6 45. 9 30; 12 J METROPOLE 5 <456756-:
Anxiety. 2. 6 45. 9 30. zo 1.15. 4. 6 45. 9.30. al
>N I 462400c Moord op de Nijl: 2. 8: al.
ON 2 <462400> ..Meneer Klomp 2. 6 45. 9 15.
5 6 45. 9 IS iwo. en za geen matineec 16 j.
ON 3 1462400c An Unmarried Woman. 2. 6,45,
9 4 15. 6.45. 9 15. I.WO ?a itoqh mo'ltnnM
Grease: 2. 7. 9 30. zo 1. 7. 9 30. al DE
IJK <5422881 House Calls. 230. 7 15. 9 45 <dl
midd gesloten-, al
ns in Delft
'123251 Midnight Express 2:50 7 en 9 15. 16
Y SELECT <123251- The Boys from Brazil
15 ma di do vrij 2 30. vrij en zat 23 30 16
•vonturen van Dik Trom. zit: zon wo 2 15
EN KINO <126752- De doadsbngades van
Ln. do l m zo 7 en 9 u zo ook 2 30 16 j Love
Iraih. ma dl en wo 20 15. 12 J. DELFIA
b dag 2 30 7 en 9 15 <beh zai en woe mid-
ïn 3 30 7 en 9 15. 16 J JEUGDBIOS De fluit
r zes smurfen, zat zo en wo STUDIO-D
Inp de Nijl dag 8u zo 2 30cn8u FLORA
geweld, dag 7 en 9.15. zo 2 30. 7 en 9.15.
ns in Leiden
tRA <071 124919- Violette Noziere: 19. 16 15.
Laurel en Hardy bij de Luchtbescherming.
14 30. zo 14. 16 15 al LAK THEATER 3e
•071 124890- LAK Cinema. 19.21 23 LEIDS
CTIIDSCENTRUM -Brreslraal 66< [n het
Filmhuis Pas s, meehant que C3 21 u LIDO
124130- The Death on the Nile 14 30. 20 16
0 2 .071 124130- Aasgieren vallen aan. 14.30
15 zo 14 30. 16 45. 19. 21 15: 12 LIDO i
14130c La Vie devant Sol. 19. 21 15. do., vr
14 30; 16J.. Donald Duck: za. wo 14 30. zo
16 45: al LUXOR <071 111239c Grease.
I» 21 30 zo 14 30 16 30. 19 21 30; al RE>".
V 15414 Meisjes die van Toeten norh Bhi/rn
-na di vr /n ook 14 30 16 A er n
Wonderland; za. wo 14 30;. al. STUDIO
(071 133210c The Boys from Brazil; do. vr. ma. dl
14 30. dag. 19.21.15; 16 J.. Peter en de Draak, za.wo
14 30. ZO. 14.30. 16 45; a l. TRIANON 1071-1238751:
Hooper; 14.30. 19. 21.15. to 14.30. 16 45. 19. 21.15;
a).
Films in Alphen aan de
Rijn
EUROCINEMA 1 (01720-208001: The Boys from
Brazil: 18.30. 21. do. vr. ma. di 13.30. zo 16.18 30.21:
16 JBello en de Jacht op de Diamant: za. zo. wo
13 30. al EUROCINEMA 2 <01720-20800c The Bet
sy: 13 45, 18.45. 22.15. Zo 13 45. 16.15. 18 45.22.15: 16
j EUROCINEMA 3 <()1720-20800c Ben Hur; 13 30.
20: 16 J. EUROCINEMA 4 <01720-20800c Hooper:
14, 19. 21.30. ZO 14. 16.30. 19. 21.30. za 24 15; a 1
TENTOONSTELLINGEN
DEN HAAO: OEMEENTEMUSEUM. Stadhou
derslaan 41. ma t/m za. 10-17 u. zo. 13-17 u. woe.
ook 20-22 u: Franz Wilhelm 8elwert. grafiek en
typogr. ontw. tot 11 dec. Rodolphe Bresdia pren
ten en tekeningen, tot Jan. 1979: Symbolistische
Tendensen In Nederland 1880-1930. tot 27 nov;
Zelfbouwarchltectuur. tot 26 febrKunstbezit
Parkstraatkerk. tot 20 nov.. ARTA. Kazernestraat
58. di. Lin za. 11-17 u. Nlcolaas Wijnberg, oude en
nieuwe grafiek, tot 29 nov ARTILINE. Toussalnf
kade 67-68 di. fm za. 10-17.30. do tot 21 u.. zo. 13-
17.30 u Max Bill, sculptures, schilderijen en gra
fiek tot 3 dec.: Rlccardo Guameri tot IS nov.
CENTRE de ART. Javastraat 106. dl fm vr. 11-18
u. za. 13-17 u: Inge van Haasten, schilderijen;
Peter Lindauer ceramiek, tot 19 nov CLEMAR.
Laan van Meerdervoort 79. dl. tm za 12-17.30;
Babs van Wely ontw. en illustraties, tot 24 nov
CONGRESGEBOUW. Churchlllpleln 10. Jeanine
Veldman, reliefs, tot 26 nov. GALERIE AAN DE
HAVEN. Dr Lelykade 25. woe fm za. 11-17 u. zo
12-16 u; 12 Kunstenaars over de Schevenlngse
Haven, tot 19 nov K08TUUMMUBEUM. Lange
Vijverberg 14. ma fm za 10-17 u. zo. 13-17 u. woe.
ook 20-22 u: Poppen en Mode tot lebr 1979. HET
KUNSTCENTRUM. Molenstraat 16. dl Lm za. 10-
17 u; Jople Roosenburg-Goudrtaan, schilderijen.
Teun Roosenburg. klein plastieken, tot 15 nov.
MESKER. Schevenlngseweg 41. ma tm za. 10-18
u; WintertentoonsteUing Kunsthandel Leslie
Smith. 19e eeuwse schilderijen tot 21 nov. MU
SEUM VOOR HET ONDERWIJS. Hems terhuis-
straat 20 en 154 ma fm vr. 10-17 u Mens en
Computer: In de wereld van Buddha; Vogels in en
om Den Haag: Burgert ln Bezettingstijd. Mensen
onder de Mlddemachtazon. Tand ln Zicht NOU-
VELLES LMAGES. Westelnde 22. dl tm za. 11-17
u: Gotilned Honegger. schilderijen, tekeningen
en plastieken, Pieter Defesche. schilderijen en
gouaches, tot 23 nov Francesco Pavan sieraden
tot 24 dec PL'LCHRI STUDIO. Lange Voorhout
15. ma tm za 10-16 u. zo 14-17 u Najaarstentoon-
stelhng schilderijen, grafiek en beeldhouwwerk
tot 13 nov Elska 't Hoen. aquarellen 4-24 nov..
Maarten van Dreven, tekeningen 4-24 nov.
VOORBURO MUSEUM 8WAKN8TEUN. Heren
straat 101. di do za zo 14-17 u. do. ook 19-21 u;
Rondom Hendrik van Deventer, tot 20 nov.
RIJSWIJK: TOLLENSHUIS. Herenstraat 67. zo.
14-17 u. di. tm vr. 14-17 u. za. 11-17 u; Yvonne
Seegers aquarellen en schilderijen tot 20 nov.
DELFT: HET PRINSENHOF. ST Agathaplein
ma fm za. 10-17 u. di en do. ook 19-22 u. zo. 13-17 u;
Oude Kunst- en Antiekbeurs tot 9 nov DE FIETS.
Oude Delft 195 woe. fm zo. 12-18 u; Ria Rettich,
schilderijen en tekeningen tot 6 nov. LIa Lemain,
keramiek. Jan Kuiper, schilderijen tot 18 nov.
LEIDEN: STEDELIJK MUSEUM DE LAKEN
HAL. Oude Singel 28-32. ma tm za 10-17 u. zo. 13-
17 u. Van Kirschner tot Campendonck. Duitse
expressionisten fm 12 nov. RIJKSMUSEUM VAN
GEOLOGIE EN MINERALOGIE. Hooglandse
Kerkgracht 17, ma. fm vr. 10-12 u en 14-17 u. zo.
14-17 u; 100 Jaar Rijksmuseum van Oeologie en
Mineralogie; Het huls van Oranje en de Geologie,
v a. 1 nov. BOERHAAVE MUSEUM. Steenstraat
la. ma. fm za 10-16 u. zo. 14-17 u. Zbchten en
Zweten, de Methode van Zander, fysiotherapeuti-
schc behandeling rond 1900 fm 25 nov. RIJKS
MUSEUM VOOR VOLKENKUNDE. Steenstraat
1, ma. fm za. 10-17 u. zo. 13-17 u; Een kleine
Tentoonstelling van Japanse Prenten fm 10 dec.
ACADEMISCH HISTORISCH MUSEUM, Rapen
burg 73. ma fm vr. 17-21 u. De Magt der Vriend
schap va. 7 nov. OALERIE VAN DER VLIST.
Botermarkt 3. dl fm za. 10-17 u. do. tot 21 u. Kunst
als Geschenk o.a. keramiek, schilderijen, en
wandkleden v.a. 5 nov. GALERIE DE OUDE
RIJN. Oude Rijn 40. woe. fm za. 12-17 u Wijnand
en Clemens Zijlmans, tekeningen en beeldhouw
werk va. 3 nov.
DAGELIJKS
VRIJDAG 3 NOVEMBER
DF.N HAAO: KONINKLIJKE SCHOUWBURG
20 15: Haagse Comedie „Coriolanus" HOT: 20.30
Haagse Comedlo ..Buffelkop". APPELTHEATER
20.30: De Appel „Abstruus". OP OOUDEN WIE
KEN: 20 15 ADODVS „De Grote Stilte" NIEUWE
KERK 20.30 Residentie Orkest m.m v Dorothy
Dorow. HOUTRUSTKERK: 20.15 Rob Theissen.
orgel. CONORESOEBOUW: 20 15 Celia Cruz
m m.v. Pete Rodriquez THEATER AAN DE HA-
VEN: 20.30 Theatractlon ..Cosmic Circus", mime
DILIOENTLA: 20 15: Vrouwencabaret Natascha
Emanuels ..Een Traan voor elke Roos" THEA
TER IN DE 8TEEO. Kabaret Koud Kunstje „Om
Je dood te lachen" PEPIJN 20 30 Cabaret Nar
..Romantiek met Mayonaise" POPPENTHEA
TER OUIDO VAN DETH: 20.30 Felicia van Deth
..De Uizers".
LEIDEN: LAK THEATER 20 30 „Panem et Clr-
censes", mime STADSGEHOORZAAL 20.15
Amsterdams Philhaxmonlsch Orkest o.l.v Anton
Kersjes.
ZATERDAG 4 NOVEMBER
KONINKLIJKE SCHOUWBURG 20.15. Haagse
Comedie ..Parodie" HOT 20.30. „Buffelkop AP
PELTHEATER 2030. De Appel „Abstruus"
CONORESOEBOUW 20 15. O D I A. t Gaat om
het Spel". OP OOUDEN WIEKEN 20 15. Oud
Haagsche Brandweer „Blijf zitten waar Je zit"
CONGRESGEBOUW: 20.30. Concertgebouw Or
kest o l v Colin Davts. THEATER AAN DE HA
VEN: 20.30. Theatractlon .Cosmic Circus", mime
DILIQENT1A: 20.15. Vrouwencabarel Natascha
Emanuels „Een Traan voor elke Roos" THEA
TER IN DE STEEG. 20.30. Kabaret Koud Kunst
je „Om Je dood te lachen 1 PEPIJN 20 30. Cabaret
Nar „Romantiek met mavonaise" POPPENTHE-
Cabaret Nar treedt vanavond en morgenavond, telkens om 20.30 uur, op ln het theater Pepijn in Den Haaf met het
programma „Romantiek en mayonaise". Een avondje twijfelen aan de welvaart door te praten en te zingen over
discriminatie, echtscheiding, werkloosheid, frikandellen, valse nostalgie, tuinbroeken, chemische permanentjes,
disco's en zo meer.
ATER OUIDO VAN DÉTH: 14.30, Felicia van
Deth „De verdwenen Prinses" POPPENTHEA
TER FRANK KOOMAN: 14 30. Frank Kooman
„Manus. van alles en nog wat".
LEIDEN: LEIDSE 8CHOUWBURO: 2015. ..De
Nacht der Trlbadeb" LAK-THEATER 2030.
LAK-produktle „Nabokov of de Uitvinding van
Wals" LEIDS VRIJETIJDSCENTRUM 'Bree-
straat 66): 21.00. Jazz-concert ln het Hot House.
ZONDAG 5 NOVEMBER
DEN HAAO: KONINKLIJKE SCHOUWBURO
14 00. Haagse Comedie „Parodie". Haagse Come
die. 20.15. „Coriolanus" DILIGENTIA. 14.30. Bri
gitte Engerer. piano NIEUWE KERK 11 30. Kof
fieconcert Gemini Ensemble. DANSENDE BEER
20 30. „Schnappsack". Duitse volksmuziek OE
MEENTEMUSEUM 14.30. Jost Alfonso. Portuge
se volksmuziek PEPIJN 15.00. European Jazz
Quintet CONORESOEBOUW 20.15. Herman
van Veen HOT 14 00. Kindertheater Pssstl „Het
teken van AZ". POPPENTHEATER OUIDO VAN
merorkert. CONORE80EB0UW 2100. Sammy
Davis Jr. KONINKLIJKE SCHOUWBURO 20.19.
Hoofdstad Operette „Elne Nacht ln Venedig"
HOT: 20.39. MulU Media Amsterdam „Spiegels".
AMICIT1A 2015. Marizka. Russische folklore
LEIDEN: LAK-THEATER: 20.30. LAK-produktle
..Nabokov of de Uitvinding van Wals". 15.00, Kin
dertheater.
MAANDAG 6 NOVEMBER
DEN HAAO: THEATER IN DE STEEG: 20.10.
Mondnaar. Kwartet KONINKLIJKE SCHOUW
BURG 20 15. Hoofdstad Operette „Elne Nacht In
Vrru-tiiK HOT 10.30. Muil! Media Amsterdam
„Spiegels". CONORESOEBOUW: 20 15. Herman
van Veea
LEIDEN LAK-THEATER: 20 30. LAK-produktle
Nabokov ol de Uitvinding van Wals ZUIDER-
KERK 1 Lammerschansweg 15): 20 15. concert
„Crescendo".
DINSDAG 7 NOVEMBER
DEN HAAO. DILIOENT1A: 20.15, Oérard Desar-
the „J?an-Jacques Rousseau NIEUWE KERK:
20.30. Nederlands Kamerkoor en Amsterdams Ka-
LE1DEN: LEIL'SE SCHOUWBURO 20 15.
.Swingpop", hoo.'drol Robert Long. 8TADSOE-
HOORZAAL 20 I V. Herman van Veen.
WOENSDAG 8 NOVEMBER
DEN HAAO CONORESOEBOUW 20 30. Resi
dentie Orkest OEMEENTEMU8EUM 20 15. Ka
mermuziek eind 18e eeuw NIEUWE KERK 20 30.
Pools Kamerorkest HAAGSE KUNSTKRING
2015. ..Lied ln Duplo" DIUOENT1A 1245.
Lunchprogramma KONINKLIJK!" SCHOUW
BURG 20 15. Hoofdstad Operette Elne Nacht ut
el Takel'»»
DONDERDAG 9 NOVEMBER
DEN HAAO; KONINKLIJKE SCHOUWBURG
20.15. Haagse Comedie „Coriolanus" APPELSTU
DIO 20 30. De Appel ..Nuchter Dronkaard AP
PELTHEATER: 20 30. De Appel Abstruus Dl-
UOENTIA 20.15, Max van Egmond Bariton Paul
Hamburger, piano HOT. 20.30. Kei Takel s Mo
ving Earth
VRIJDAG 10 NOVEMBER
DEN HAAO KONINKLIJKE 8CHOUWBURO
20.15, Haagse Comedie „De Voorpagina" APPEL
STUDIO: 20.30. De Appel „Nuchter Dronkaard"
APPELTHEATER: 20 30. De Appel .Abstruus".
DILIOENTIA: 20.15. Turibio Santos gitaar OE
MEENTEMUSEUM 20.15. Noord Indiase klassie
ke muziek door Lallf Kahn. HOT 20.30. Ballet de
Poche O re noble THEATER AAN DE HAVEN
20.30, TheatracUon, „Cosmic Circus" mime. PE
PIJN: 20.30, Cabaret Nar „Romantiek met Mayo
naise". THEATER IN DE STEEO 20 30 Kabarvt
Koud Kunstje „Om Je dood te lachen" POPPEN
THEATER OUIDO VAN DETH: 20 30. Felicia van
Deth „De Uizers".
DEN HAAO
AMICITTA, tel. «5 78 20. Westelnde 15. APPEL-
THEATER/APPEL8TUDZO. lel 50 22 00, Duin-
straal 6 CIRCUSTHEATER, lel 55 88 00. Oevers
Deynootplcln 50 NEDERLAND8 CONORESOE
BOUW. tel. 54 80.00. Churchlllpleln 10 DANSEN
DE BEER. tel 46 31 31 b g.g. 89 17 00, Westduin
weg 230 Poppentheater FRANK KOOMAN. tel.
55 93.05, FTankenstraat 66 PoppenUu ster OUI
DO VAN DETH. tel 28 02 06. Nassau Dillen
burgstr 8. HOT. UI. 85 78 00, Oranje BuiWnslngc!
20 KONINKLIJKE SCHOUWBURO. UI 46 94 5<1.
KorU Voorhout 3 OP OOUDEN WIEKEN, tel
56 52 00 PEPIJN. UI 46 03 54. Nieuwe School
straat 21. JeugdtheaUr PIERROT. Ul 90 06 35,
Ferrandweg 4 THEATER AAN DE HAVEN. UI
54 45.70, Westdulnweg 230 THEATER IN DE
STEEO. UI 45 29 69.83 04 40. Westelnde 185.
MICROTHEATER, UI. 015-1300.71. Kerkstraat
19 STAD8DOELEN. 015-12 67 30. Verwendljk 44
WAAOTHEATER. Ul. 015-U 41.50. Maf
VOORSCHOTEN.
DUIVENVOORDE. Ut. 01717-17.52. Laan van Dul-
Venedig". HOT. 20 30. Kei T
s Moving Earth.
LEIDEN: LEIDSE SCHOUWBURO 2015.
Swinrpop". hoofdrol Robert long STADSGE
HOORZAAL 20 15. Herman ven Veen
LAK THEATER. Ul. 071-12 «990. Lrvendaal 150.
1JC1D6E SCHOUWBURO, Ul 071-14 12 00, Oude
Veil 43 STADSOEHOORZAAL. Ul 011-11 17 04.
