Oeganda valt Tanzania binnen Saoediërs bepalen resultaten van top in Bagdad Israël en Egypte willen verdrag in Oslo tekenen Spaans parlement aanvaardt grondwet Minder vertrouwen in Iraanse regering Doe mee aan de caloriëenquiz. evoluon Nederlanders geëvacueerd Bloedig protest tegen tunnel Regeringsgezinde stamleden vallen stad aan Moezorewa komt naar Nederland Aan vooravond Nobelprijsuitreiking Referendum in december Rode Garde in China opgeheven Sandinisten Nicaragua weer actief H 8W0ENSDAG 1 NOVEMBER 1970 BUITENLAND TROUW/KWARTET 7 uit in de n de door com- De UÏtr hon- de om Dme- izen. aats- de 011- DAR ES SALAAM (AP, Reuter, UPI) Oeganda is het buurland Tanzania binnengevallen, en in een afgelegen ge bied ten westen van het Victoria-meer wordt fel gevochten. Oegandese troepen zijn doorgedrongen. De Oegandese president Idi Amin heeft Tanzania herhaaldelijk be schuldigd van aanvallen op zijn land, waarbij ook Cubanen actief zouden zijn. Van Tanzaniaanse zijde is dit voortdurend ontkend, terwijl wester se diplomaten menen dat Amin pro beert de aandacht van onvrede en muiterij in eigen land af te leiden. De Tanzaniaanse regering en het op perbevel kwamen gisteren een aantal keren in spoedzitting bijeen. Gespro ken werd van een „provocatie" van de kant van Oeganda, die Tanzania niet over zijn kant kan laten gaan. Een Oegandese zegsman liet daaren tegen telefonisch vanuit de hoofd stad Kampala weten dat Tanzani aanse militairen de stad Mutukala hebben vernietigd, juist ten noorden van de grens. Berichten over muiterij in het Oegandese leger noemde hij „pure onzin". Opstandelingen zouden de stad Mabara in handen ehbben. Ook wordt door Oeganda ontkend dat het bombardementen heeft uitge voerd op het Tanzaniaanse plaatsje Bukoba. dat aan het Victoriameer ligt. 30 kilometer over de grens Buitenlanders die zich in het ge- vechtsgebied ten westen van het Victoria-meer bevinden worden geë vacueerd. Onder hen zija 20 Neder landers, zo werd gisteravond laat gemeld. Een groep van 45 Zweedse zendelingen was al eerder vertrok ken. In de streek wonen verder in ieder geval 16 Amerikanen (missio narissen en leden van een archeolo gisch team) en 27 Canadezen. De Oegandese radio zweeg gister avond in alle talen over een Tanzani aanse „inval". Eerder zond radio- Kampala marsmuziek uit. en maakte melding van krijgshaftige Oegandese mariniers die door de Tanzaniaanse linies in Oeganda waren gedrongen. Gisteravond werd een programma uitgezonden over voedsel transporten naar Kampala, vrachtwagenchauf feurs weigeren voedsel af te leveren, omdat zij al lange tijd geen loon krijgen uitbetaald. De radio riep hen echter op „de belangen van het land te dienen". Behalve aan voedsel be staat er in Kampala ook een groot tekort aan brandstof. De hele Oegan dese economie staat aan de rand van de afgrond, en de bodem van de schatkist is in zicht. Lange tijd wist Amin het uit te zingen door de>hoge koffieprijzen (koffie is een belangrijk uitvoerprodukt voor Oeganda), maar daaraan is nu een einde gekomen. President Amin heeft de afgelopen week Egypte en Saoedi-Arabië be zocht in een poging daar economi sche steun los te peuteren. In de Egyptische hoofdstad Cairo wordt nog steeds de Oegandese vice- president Mustafa Adrisi verpleegd die gewond werd bij een raadselach tig auto-ongeluk. Amin zou hem uit de weg hebben willen ruimen, omdat Adrisi zijn regime ten val wilde bren gen. De opstandelingen in Mabara zouden aanhangers zijn van Adrisi. Amin kan nauwelijks rekenen op steun van de bevolking, maar pro beerde het leger te vriend te houden ,WUte_. met hoge soldij en luxe-goederen. Door de economische crisis is daar aan nu een einde gekomen. Gespannen voet Oeganda en Tanzania staan met el kaar op gespannen voet, sinds de door Amin in 1971 afgezette president Milton Obote naar het buurland vluchtte. De gevechtskracht van de twee landen ontloopt elkaar niet veel. Beide krijgen steun van de Sowjet- Unie. Het terrein waar de gevechten plaats vinden is moerassig en moei lijk toegankelijk. Berichten komen grotendeels van reizigers die aanko men in de havenstad Mwanza aan de andere zijde van het meer. en in de Tanzaniaanse hoofdstad Dar-es-Sa- laam. In Mwanza zijn al honderden vluchtelingen uit de grensstreek aan de overkant van het Victoria-meer. Ons commentaar staat op pag. 5. Zo'n twee miljoen Zuid-Koreanen namen deel aan een betoging als protest tegen het graven van tunnels door aartsvijand Noord-Korea. onder de gedemilitariseerde zone tussen de twee landen. Verschillende demonstranten sneden vingers af als protest, terwijl één man zijn buik van links tot rechts met een mes openhaalde. Tot nu toe zijn drie tunnels gevonden, waarvan de laatste op slechts 45 kilometer van de Zuidkoreaanse hoofdstad Seoel eindigde. ADVERTENTIE werk- oenen n het :geest gezet. tij- door joe- reven Iheid, er de rillen. rings- op te voor orgel in ;eres- rkten i op- n het asten van een kerk lagse Den uur door nzet.i ders, Kar- Pe- wen. In 9 15 jwil- agse :om- Me- r P. acht oos- tot ade- en (po- te ti- t te een oise De ide sop tot TEHERAN (AP, Reuter, UPI) De Iraanse regering heeft een stemming over haar lot overleefd, maar ondertussen neemt het vertrouwen in het slechts acht weken oude be wind snel af. In de Majlis (tweede kamer) stemden 176 leden voor, en 35 tegen de rege ring Jaafar Sharif-Emami, bij zeven onthoudingen. Bij de eerste stem ming over zijn kabinet, een maand geleden, stemden slechts 16 afgevaar digden voor aftreden, maar een paar dagen later waren er dat al 22. Toen zocht premier Jaafar Sharif-Emami goedkeuring voor het uitroepen van de noodtoestand in twaalf Iraanse steden, om aan de onrust daar het hoofd te bieden. Tijdens het debat in de Majlis pareer de de eerste minister harde aanvallen op het optreden van de veiligheids politie in Iran, waarbij honderden mensen zijn gedood. Volgens hem wordt er door de politie alleen opgetreden uit zelfverdedi ging. Bij de jongste rellen, in Pol-e- zahab en Paveh, in de provincie Ker- mansjah, zijn ongeveer veertig men sen om het leven gekomen. Paveh, dicht bij de grens met Irak, werd LONDEN (AP. UPI) Bisschop Moe zorewa, één van de drie zwarte leden van de Rhodesische overgangsrege ring, is van plan een bezoek aan Ne derland te brengen om de regering te bedanken voor haar hulp aan Rho- desië. Moezorewa, die in Oslo is, zei dat hij op de terugweg Nederland wil aan doen. „De Nederlanders hebben men sen naar alle delen van Rhodesië ge stuurd om vluchtelingen die terug keerden uit buurlanden als Mozambi que te helpen," zo zei de bisschop. Moezorewa verklaarde dat de Rhode sische regering nog geen overeen stemming heeft bereikt over het uit stellen van de verkiezingen tot na 31 december van dit jaar. In Rhodesië is de staat van beleg uitgebreid. Ongeveer de helft van het land valt er nu onder. aangevallen door 2000 gewapende re geringsgezinde stamleden op paar den. De mannelijke bevolking had om een confrontatie te vermijden, de stad verlaten. De gouverneur van Kermansjah is afgetreden. Afgetreden De premier zei in het parlement ver der dat alle minister die hun functies niet goed vervullen ontslagen zullen worden. Twee omstreden bewindslie den waren al eerder afgetreden. De vertrokken minister van staat, Ma- noucher Azmun, meent dat de rege ring van Sjarif Emami niet in staat is de problemen van Iran op te lossen. Azmum wil een nieuwe politieke par tij op richten. De Westduitse bonds kanselier Helmut Schmidt heeft noodge dwongen een beperkte kijk op de dagelijkse dingen. „Mijn vrouw heeft me geslagen," grapte hij gisteren. Het gaat in werkelijkheid om een oogontsteking, een infectie, opgelopen tijdens de installatie plechtigheden van paus Johannes Paulus in Rome. In het Evoluon kan dat, en nog veel meer. Proef de sfeer van die wonderlijke wereld in Eindhoven. Interessant voor oud, leerzaam voor jong. Opwindend voor iedereen. Dirocl aan de Rondweg in Eindhoven. Open: maandag t/m vrijdag van 9.30 - 17.30 u; zoterdag 10.00 - 17.00 u: zon- en (eostdagen 12 00 - 17.00 u. ie Kerstdag en Nieuwjaarsdag gesloten. Ook voordelige NS-attractio! WASHINGTON, JERUZALEM, CAIRO (Reuter. UPI, AFP, AP) Israël en Egypte streven ernaar de ondertekening van een vredesverdrag op 9 of 10 december in de Noorse hoofdstad Oslo te doen gebeuren. Op 10 december krijgen beide rege ringsleiders Sadat van Egypte en Begin van Israël daar de Nobelprijs voor de vrede 1978 uitgereikt. MADRID (Reuter, UPI, AP) Het Spaanse parlement heeft gisteren met bijna algemene stemmen het ontwerp voor een grondwet goedgekeurd. Begin december zal de Spaanse be volking zich via een referendum over de tekst uitspreken. De Spaanse volksvertegenwoordi ging heeft 14 maanden en 9 dagen over een nieuwe democratische grondwet gedebateerd. Hiermee wor den dan de laatste wettelijke resten van 36 jaar Franco-bewind opge ruimd. In de kamer van afgevaardig den stemden 325 parlementsleden voor, 6 tegen en 14 onthielden zich. In de senaat was die verhouding 239 voor, 5 tegen en 8 onthoudingen. Het parlementsgebouw was tegen het tijdstip van de stemming extra bevei ligd omdat de autoriteiten bang wa ren voor extremistische activiteiten. Boven het gebouw cirkelden helikop ters en in het gebouw zelf liepen zwaar gewapende militairen. „Ik meen dat we historische uren beleven", zo zei premier Adolfo Sua- rez. Hij noemde het ontwerp „zeer vooruitstrevend". De communisti sche leider Santiago Carrillo ver klaarde waarom hij voorstemde. „Machinegeweren noch door terroris ten geworpen bommen zullen kunnen voorkomen dat de Spanjaarden door gaan met het proces van democrati sering." Baskische nationalisten en Franco-aanhangers wezen de grond wet af. In de 169 artikelen tellende constitu tie wordt Spanje als een parlementai re monarchie beschreven met koning Juan Carlos aan het hoofd. De dood straf wordt afgeschaft, een geregelde rechtspraak gegarandeerd en het staat de Spanjaarden vrij zich te or ganiseren in politieke partijen en vakbonden. De vrijheid van menings uiting is gewaarborgd. De relatie tus sen staat en (rooms katholieke) kerk wordt losser. Wat Egypte betreft is de suggestie van „in december in Oslo" nog maar van de Egyptische ambassadeur in de Verenigde Staen maar voor Israël heeft premier Menachem Begin zelf dè suggestie gedaan. Hij zei spoedig een verdrag te verwachten en baseer de zijn optimisme op de verslagen, die hij van de Israëlische onderhan delaars ln Washington heeft ontvan gen. Er zijn nog enkele moeilijkhe den, maar er zijn toch ook enkele ernstige obstakels verwijderd. „Ik hoop dat op 9 december president Sadat en ik samen met president Carter het verdrag kunnen onderte kenen," aldus Begin. Er waren gisteren geruchten dat Be gin de komende dagen een ontmoe ting zou hebben met de Amerikaanse president. Het Witte Huis heeft de geruchten tegengesproken. Begin gaat in New York een onderscheiding van de raad van kerken in ontvangst nemen. De twee leiders hebben de afgelopen dagen een boze briefwisse ling gevoerd over het besluit van Is raël om de nederzettingen op de be zette westelijke Jordaan-oever uit te breiden. Het Egyptische staats persbureau voor het Midden-Oosten heeft giste ren verklaard dat er binnen twee we ken een verdrag rond kan zijn als de besprekingen zonder vertraging door gaan. Officiële woordvoerders menen dat er echter nog enkele zeer belang rijke zaken moeten worden geregeld. Over sommige punten is er nog een brede kloof tussen de twee landen, zo lieten deze woordvoerders weten. Premier Begin heeft gezegd dat er nooit een Palestijnse staat zal komen en dat er altijd Israëlische troepen,op de westelijke Jordaan-oever zullen blijven om het land tegen iedere aan val uit het oosten te verdedigen. Hij lichtte in Haifa toe dat een verenigd Jeruzalem voor eeuwig de hoofdstad van Israël zal blijven. De Israëlische minister van energiezaken Modai heeft in een briefwisseling bevestigd dat er nieuwe nederzettingen op de westelijke Jordaan-oever zullen ko men aan het einde van de drie maan den onderhandelingen met Egypte. Stakingen In Israël dreigen de komende weken grote stakingen van overheidsdien sten en particuliere ondernemingen in verband met vérgaande looneisen, die niet mogen worden ingewilligd. Verwacht wordt dat onder meer 4000 personeelsleden van de PTT het werk zullen neerleggen. Er heerst in Israël een geldontwaarding van 40 procent. Het nationale vakverbond Histadroet eist loonsverhogingen om die inflatie enigermate aan te kunnen maar de regering heeft laten weten dat bij de stijgingen de 15 procent niet mag worden overschreden. En de regering houdt daaraan met grote beslistheid vast. TOKIO (UPI) In China is de jongerenbeweging Rode Garde opgeheven. Zij werd in de Jaren zestig opgericht door partijlei der Mao Tse-toeng o.a. om on derwijzers en ambtenaren meer revolutionair elan bij te brengen, en dat niet altijd even zachtzinnig. De opheffing staat te lezen in het Chinese Volks dagblad, dat bericht dat de jongerenorganisatie weer de naam van vóór de culturele re volutie krijgt: bond van com munistische jongeren. Doelstellingen zijn onder ande re de verbetering van school prestaties, waaraan weer meer waarde wordt gehecht dan in het verleden, versterking van het lichaam (gymnastiekoefe ningen door jongeren, vooral ook in de vroege morgen zijn in China een bekend beeld), en vorming tot „opvolgers ln de communistische beweging". 'Jonge pioniers' De beweging van kinderen tot veertien Jaar in China, krijgt ook haar oude naam terug: de „jonge pioniers" in plaats van de „kleine rode soldaten" zoals zij tijdens de culturele revolu tie ln de zestiger jaren gingen heten. Met de culturele revolutie wil de Mao aan de revolutionaire ontwikkeling in China voor rang geven boven de economi sche ontplooiing. Sinds zijn dood zijn de Chinese leiders op hun schreden weergekeerd, en schrijven zij economische groei en uitbouw van wetenschap en techniek hoog in hun vaandel. Zozeer zelfs dat Mao's bekende „rode boekje" steeds minder de „bijbel" wordt van de commu nistische beweging. MANAGUA (UPI, Reuter) De nati onale garde van Nicaragua heeft ver klaard dat zij een aanval van sandi- nistische vrijheidsstrijders hebben verijdeld. De sandinisten zouden gis ternacht vanuit Costa Rica het land zijn binnengekomen. Volgens een communiqué van de nationale garde was één van hun mensen bij de actie gewond geraakt. De aanvallers waren al snel weer de grens overgejaagd. In de hoofdstad Managua werd giste ren sporadisch geschoten. Ook wer den enkele bomontploffingen ge hoord. Er is geen melding van slacht offers geweest. In Jinotepe, op 30 kilometer van Managua, dreven gar- disten een groep jongeren uit elkaar, die autobanden verbrandden en ste nen naar voorbijtrekkende militairen gooiden. Op het politieke front zijn er aanwij-, zigingen dat president Somoza de Jongste aandrang van de oppositie 'om af te treden naast zich neer zal leggen. Er wordt ln oppositiekringen nauwelijks meer rekening gehouden met een gunstig verloop van de door de Amerikanen geleide onderhande lingen over een regeling tussen presi dent en oppositie. Die onderhandelaars zijn zelf ook weinig optimistisch over een regeling in Nicaragua. Gisteren verlieten ze samen met hun Gualtemalaanse en Dominicaanse collega's haastig het hotel ln Managua, recht tegenover de bomvrije ambtsgebouwen van Somo za. Het schijnt dat ze een aanval op de gebouwen verwachtten. De onder handelaars zijn naar een ander hotel gegaan. door James Dorsey Aan de vooravond van de Arabische top in de Iraakse hoofdstad Bagdad brengt de Palestijnse leider Jasser Arafat nog snel een bezoek aan Moskou, zijn derde van dit jaar. Zoals altijd poogt de eerste man van de Palestijnse Bevrijdingsbeweging (PLO) zoveel mogelijk bewegingsvrij heid te houden. De PLO tracht opnieuw een factor te wor den waarmee rekening moet worden gehou den. Als dit niet lukt. zo valt tussen de regels door te lezen, zouden de Palestijnen zo in het nauw worden gedreven dat zij weieens rare sprongen zouden kunnen maken. Tegenstrijdig Vlak voor zijn vertrek naar Moskou liet Arafat Aboe Iyad, de leider van de radicale vleugel van de grootste Palestijnse guerril la-organisatie Al Fatah, verklaren dat de Verenigde Staten de PLO zouden moeten erkennen om vrede in het Midden-Oosten te bereiken. Blijven de Amerikanen erkenning weigeren, dan zouden zij de Palestijnen in de armen drijven van de SowjetrUnie. Ara fats bezoek aan Moskou onderstreept dat nog eens. Abpe Iyads opmerkingen volgden op een Amerikaans memorandum dat Saoedi-Ara bië aan de PLO heeft overhandigd. Daarin wordt er bij de Palestijnen op aangedron gen deel te nemen aan de voorgestelde autonomie-plannen voor de westelijke Jor- daanoever en de Gazastrook. En ongeveer tezelfdertijd gaf koning Hoessein van Jor danië de Palestijnen op bezet Israëlisch gebied te kennen dat hij zich zou neerleg gen bij elke beslissing van hen. Met andere woorden, als de bewoners van de westelijke Jordaanoever dat wensen zal Hoessein als nog op de een of andere manier meewerken aan de uitvoering van de akkoorden van Camp David. Uitgerangeerd Arafat en zijn PLO dreigen zo te worden uitgerangeerd. De pro-westerse Arabische staten en Amerika dienen daarom met de PLO zaken te doen of anders worden ze het doelwit van de Palestijnse woede. Deze boodschap was vervat in een vraaggesprek met Aboe Iyad, dat hij gaf een dag nadat hij naar de Amerikanen had gelonkt en op het moment dat Arafat voet op Russische grond zette. Iyad liet weten dat de Palestij nen de zo gewenste Arabische eenheid zul len verwerpen als deze eenheid niet tot een isolement van Egypte leidt. In de Saoedische hoofdstad Riad zal deze boodschap wel zijn begrepen. Saoedi-Ara bië, een van de belangrijkste partijen ach ter de schermen in het Midden-Oosten, be gint morgen aan de top in Bagdad met tegenstrijdige belangen. Elk akkoord in het Midden-Oosten dient in de ogen van Riad rekening te houden met het recht van de Palestijnen op zelfbeschikking. Dat moet voorkomen dat de Palestijnen een bron van onrust blijven. Maar tezelfdertijd speelt de Egyptische pre sident Sadat een belangrijke rol in de anti communistische strategie van Saoedi-Ara bië. Riad weigert dan ook de door vele Arabieren als verrader beschouwde Nobel prijswinnaar ie laten vallen. Bovdndien stellen de Saoediërs goede betrekkingen met Washington zeer op prijs. Kortom, de Saoediërs, die Arabische een heid hoog in het vaandel hebben staan, dreigen verstrikt te raken in het netwerk van hun eigen tegenstrijdige belangen. Met name de Palestijnen. Syrië en Jordanië ei sen bij de Arabische top een duidelijke Saoedische standpuntbepaling. De roep om een sterke man keert terug: een man die het Arabische nationalisme, de strijd van het verenigde Arabische volk nieuw leven kan inblazen. En bij gebrek aan beter duikt de herinnering aan de overleden Egyptische president Nasser op. Onvrede De bij sommige Arabische staten en groepe- ringen levende gevoelens van onvrede ko- C3iïip DBVICj men echter niet voort uit Saoedische beslui teloosheid. De Saoediërs hebben in wezen hun koers al uitgezet. Direct na de top tussen Sadat. Begin en Carter in Camp David verklaarden zij de akkoorden „niet als een definitieve formule voor de vrede" te kunnen zien. De tegenstanders van het Egyptische vredesbeleid voelden zich onder de kin geaaid. Saoedi-Arabië had zich tien maanden na Sadats bezoek aan Jeruzalem aan hun zijde geschaard. Egypte had het liefst een Saoedische reac tie gezien waaruit bleek dat Riad zich pal achter Cairo opstelt. Toch mogen de Egyp- tenaren niet klagen. De Saoedische minis ter van buitenlandse zaken, prins Saoed, legde er deze week de nadruk op dat Egypte tijdens de top in Bagdad niet geïsoleerd mag worden. Bovendien hebben de Saoe diërs te kennen gegeven dat zij de economi sche steun aan Egypte niet zullen vermin deren en zullen proberen de houding van radicale Arabische tegenstanders van het vredesproces te matigen. Maar zoals vaak zat er een dubbele bodem in de Saoedische reactie. Immers, Riad be twistte geen enkel Arabisch land het recht om met geweld of langs vreedzame weg het door Israël veroverde gebied te herwinnen. Sinds de top in Camp David'«izen regelma- tigb vertegenwoordigers vin Sadat naar Saoedi-Arabië. Egypte meent dat de Arabi sche aarzelingen ten aanzien van de akkoor den van Camp David voortkomen uit onbe grip. Ruim een week geleden vertoefde de voorzitter van het Egyptische parlement, Sayed Marei, in het olierijke land. Na twee uur met kroonprins Fachd te hebben ge sproken, zei Marei bij de Saoediërs „meer begrip ten aanzien van alle aspecten" te hebbben bemerkt. Verder wilde hij aan de pers alleen nog kwijt dat de toekomst van Oost-Jeruzalem voor de Saoediërs van groot belang is. Tijdens de top in Bagdad zullen de Saoe diërs proberen de lijn door te trekken van de Arabische topconferentie in Rabat van oktober 1974 naar de akkoorden van Camp David. In Rabat erkenden de Arabieren de PLO als enige wettige vertegenwoordiger van het Palestijnse volk en aanvaardden tij het pjrincipe van een stukje vrede voor een stukje land. In Saoedische ogen is Camp David een feit, waarmee de Arabieren móe ten leren leven. Dat de Saoediërs zich bij het huidige proces willen aanpassen, leiden sommigen ook af uit de toestemming die Raid aan een groep Arabieren met Israë lisch staatsburgerschap heeft gegeven om dezer dagen een pelgrimstocht naar Mekka te maken. De verzoening tussen de aartsvijanden Sy rië en Irak heeft de zaken voor Saoedi- Arabië niet vergemakkelijkt. In ieder geval op papier eisen deze landen een militant front tegen Israël. Saoedi-Arabië zal voor zichtig moeten manoeuvreren oin niemand tegen zich in het harnas te jagen. Door enerzijds de radicalen niet openlijk aan te vallen en anderzijds te pogen de gemoede ren te sussen, zal Riad in Bagdad voor Egypte de ruimte scheppen om gewoon door te gaan met het vredesproces ln heT Midden-Oosten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 7