ellicht ook hier onderzoek naar Shell
SS»
Onderzoek naar
klacht Iranezen
Tweede Kamer keurt wet
ondernemingsraden goed
Vooru
eenvraaa?
Bij onvruchtbaarheid minder opereren
'RSV-woningen aan
gemeenten verkopen'
ederlandse tak van olieconcern zou boycot tegen Rhodesië hebben ontdoken
^h^renbehandeling
"ftitie aangeboden
or betere
Politie van mishandeling beschuldigd
kerngezond en
v-y fel kwispelend lekker!
Meerderheid in Tweede Kamer:
ïort geding
Sgen Lanser
en
os
f-dr
P16 oktober De Kamer had het wetsont
werp twee weken geleden al
vil
er
Alleen eenvoudig rekenmachientje
op examen mogelijk
Onderbetaald
Vrouwenarts: baarmoeder vaak niet de oorzaak
IERDAG 5 OKTOBER 1978
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
3 HS
onze Haagse redactie
k HAAG De Tweede Kamercommissie voor buitenland
ken beraadt zich vandaag over een mogelijk onderzoek
de vraag of het Brits-Nederlandse olieconcern Shell de
mische boycot tegen Rhodesië heeft ontdoken. Een
dijk onderzoek is aan de commissie van buitenlandse
in en handelspolitiek voorgesteld door de Kamerleden Ter
en Van der Hek (PvdA) en Aarts en Scholten (CDA).
-_»j aanleiding hiertoe is de afron-
>rheen Van het officiële Engelse Bing-
ondefonderzoek naar de rol van Shell.
f
Dat onderzoek concentreerde zich
echter op de Engelse Shell. Volgens
de vier Kamerleden geeft het echter
voldoende aanwijzingen om de rol
van Shell Nederland ook te gaan on
derzoeken.
Een onderzoek door de Nederlandse
regering valt niet te verwachten. Mi
nister van der Klaauw heeft al laten
weten in het Bingham-rapport weinig
aanleiding tot actie te zien. Volgens
de Nederlandse wetgeving zijn bedrij
ven die opzettelijk een door de Ver
enigde Naties afgekondigde boycot
doorbreken, strafbaar.
(ADVERTENTIE)
Leger
las tei
jein
bes
nt lezi
teven
•in ons
er
meer
lelijk ii
verget<
1 deze
s midd leerlingen van een Alkmaarse
door
erkgevi
ring st
er dit
tzienwi
deze
rsdan
Een
de
or
ten
h revei
einde
terui
slechte
Uit het Bingham-onderzoek is geble
ken dat een aantal internationale
oliemaatschappijen, waaronder Shell
als voornaamste, de economische
boycot die de Verenigde Naties in
1965 afkondigden tegen het blanke
j minderheidsregime in Rhodesië, stel-
I selmatig hebben ontdoken. Langs al
lerlei omwegen, via Zuid-Afrika en
via de voormalige Portugese kolonies
Lees echter eerst de in Zuid-Afrika heeft Rhodesië vol-
gebruiksvoorschriften doende olie toegevoerd gekregen om
/r. de boycot te overleven. Bingham
bevat een 1/2 gram acetosal heeft daarvoor ook de Britse regering
medeverantwoordelijk gesteld. Men
wist dat de olietoevoer naar Rhodesië
niet was af te sluiten als men ook
Zuid-Afrika niet onder de boycot zou
laten vallen. De Britse regering wilde
echter geen boycot tegen Zuid-Afri
ka
Het Bingham-rapport heeft ook uit
gewezen dat het Rhodesische leger
volledig van Shell afhankelijk was
voor haar brandstof. Een vertegen
woordiger van de Rhodesische bevrij
dingsbeweging Zapu in Den Haag be
nadrukte gisteren dat daarom ook
Shell mede verantwoordelijk is voor
de strijd die tussen de Rhodesische
troepen van Smitn en de bevrijdings
bewegingen is ontstaan.
Het PvdA-Kamerlid Ter Beek achtte
gisteren de kans groot dat de Kamer
commissies akkoord zullen gaan met
een onderzoek. Over de vorm waarin
het onderzoek wordt gehouden moet
dan nog beslist worden. Ook andere
oliemaatschappijen worden bij het
onderzoek niet uitgesloten.
In een open brief aan de vier initia
tiefnemers hebben het Komitee Zui
delijk Afrika en de werkgroep Kairos
alvast informatie over Shell uit het
Binghamrapport op tafel gelegd.
Nederlandse tankers
Waar het gaat om de betrokkenheid
van Shell vestigingen in Nederland,
moet volgens deze organisaties voor
al onderzocht worden of in feite ille
gale olietransporten hebben plaats
gevonden met Nederlandse tankers.
De organisaties hebben uitgezocht
dat in de bedoelde periode regelmatig
ook Nederlandse Shell-tankers af
meerden voor de kust van de Portu
gese kolonies.
Voorts zou moeten worden onder
zocht in hoeverre in Nederland geves
tigde Shell-onderzoekinstuten en raf
finaderijen direct met de Shell vesti
ging in Rhodesië zaken hebben ge
daan. Ook de rol van de Nederlanders
in de Shell-top zal niet buiten het
onderzoek mogen vallen.
De vraag is met name of zij de Neder
landse regering hebben voorgelogen
met de bewering dat de Shell-top
niets afwist van de illegale olieleve
ranties.
De bezetters van de Iraanse ambassade gaven gisteren aai>
de vooravond van hun proces, een persconferentie in Am
sterdam. Uiterst rechts zit F. die, aldus zijn verklaring, aan
de mishandeling door de politie in ons land een gebroken
nekwervel heeft overgehouden.
een onzer verslaggevers
HAAG Een delegatie van
tol heeft gisteren een beroep ge-
op zes ministers om „de
mensei iamteloze behandeling van die-
in industrie en wetenschap uit
beschavingspatroon te elimi-
acht kinderen boden gisteren na-
van d s duizenden kinderen uit het
de ministers De Ruiter (justitie)
Ginjaar (volksgezondheid en mi-
hygiene) een petitie en werkstuk-
over dieren aan, met het verzoek
ook aan hun collega's te laten
eerden n- De actie is gehouden op initia-
van J. A. prins, hoofd van een
ooi in Alkmaar. Hij zei dat vanuit
land duizenden werkstukken
r Alkmaar zijn gestuurd, waaruit
keuze voor de ministers is
lakt.
'le stichting Kritisch Faunabeheer
!t ter gelegenheid van werelddie-
lag er bij minister Van der Stee
jdbouw en visserij) op aangedron-
de jacht op vossen in welke vorm
ook te verbieden. Volgens Kri-
Faunabeheer zijn er geen rede-
de vos niet in bescherming te
pen. De schade die de vos zou
irzaken, is bijvoorbeeld op boe-
Irijven betrekkelijk eenvoudig
rkomen. Ook is het feit dat met
icht op de vos de hondsdolheid
It bestreden, wetenschappelijk
vastgesteld. Kritisch Faunabe-
wijst er verder op dat niet alleen
_e zeehondjes worden doodge-
lippeld, maar dat in Nederland ook
jonge vossen gebeurt en dat deze
Ier van doden zelfs door de over-
wordt aangemoedigd.
tADVERTENTIE
Alleen in de dierenspeciaalzaak
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De officier
van justitie in Den Haag heeft
een gerechtelijk vooronder
zoek gelast naar aanleiding
van de aanklacht van de ne
gen Iranezen die op 23 augus
tus de ambassade van Iran in
Wassenaar hadden bezet. Zij
beschuldigen ondermeer de
parketpolitie ervan hen tij
dens het transport naar de
grens te hebben mishandeld.
Dit deelde de raadsman van de ne
gen, mr W. V. van Bennekom gisteren
mee in Amsterdam. Hij verwacht dat
de rechter-commissaris morgen na af
loop van het proces tegen de bezet
ters hen als getuigen zal horen over
hun beschuldigingen. Een probleem
is nog dat de Iranezen een vrijgeleide
van het ministerie van justitie hcb.-
ben gekregen om de strafzitting van
vandaag bij tekunnen worden. Voor
waarde is dat ze na afloop zo snei
mogelijk weer het land dienen te ver
laten.
Leerlingen van scholen uit Noord-Holland hebben gisteren aan de ministers Ginjaar (links)
en De Ruiter een petitie overhandigd over dierenmishandeling. De petitie bestaat uit een
aantal werkstukken, opstellen en tekeningen van leerlingen van openbare lagere scholen.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Een meerderheid van de Tweede Kamer wil,
dat het Rijn-Schelde-Verolme-concern haar woningen zoveel De~ncgen bezetters werden na eert
mogelijk verkoopt aan woningbouwverenigingen of gemeen- tijd in voorarrest te hebben doorgo
ten. Tot nu toe probeert het concern haar drieduizend wonin- bracht in het Haagse huis van bewu
gen „op commerciële basis" aan de man te brengen, wat
volgens de Tweede Kamer grote risico's inhoudt voor de den zij door hun begeleiders drie
leden van de parketpolitie, zijn mis
handeld. Eén van hen, de 33-jarige F.,
woordvoerder De Beer noemde „het l>eP daarbij een gebroken nekwervel
belangrijkste van alles" dat huurders °P- De anderen raakten licht gewond,
die niet willen verkopen of verhuizen, 20 verklaarden zij gisteren. Ook F. in
„rustig kunnen blijven zitten De een harnas van gips is naar Neder-
CDA'er Dijkman zei. dat de positie 'and afgereisd om het proces bij te
van de huurder niet mag veranderen, wonen. Een van de Iranezen blijft in
P
tem Is
VlissiaË
Thiji
niraat B
de the
bber
;n pli
aal. Bi
Van onze sociaal-economi
sche redactie
DEN HAAG De Tweede
Kamer heeft gisteren de nieu
we wet op de ondernemings
raden goedgekeurd. Alleen
SGP en GPV stemden tegen.
TTERDAM (ANP) Op maan-
16 oktober dient in Rotterdam
kort geding dat de ondememings-
en van Smit Internationale heb-
aangespannen tegen de benoe-
j van oud-CNV-voorzitter J. Lan-
tot commissaris van de maat-
ippij. Dit heeft de griffie van de
itbank bekend gemaakt.
Rl<
Zij
resi
e de
irlink
vers
ormde
•en wil
van de
or het
ort tot
In een
estuur
kerk-
et niet
subsi-
ad on-
de al-
n Bar-
plaat-
cre-
de ge
ns gis-
len ge-
kerk
reden
eigen
tbsidie
an de
rplich-
ere in-
op de
1 kan
onderlinge samenwerking binnen de
onderneming wordt benadrukt, in te
genstelling tot het oude wetsontwerp
van het vorige kabinet, dat volgens
de VVD te polariserend was.
Van Dis (SGP) stemde tegen, omdat
zijns inziens de ondernemingsraad nu
drijft in de richting van arbeiderszelf
bestuur, en dat is volgens de SGP in
strijd met wat de bijbel stelt over
arbeidsrecht en inkomensverhoudin
gen. Verbrugh (GPV) meende dat de
wetgever niet sterke wijzigingen mag
afdwingen in de verhouding tussen
kapitaal en arbeid binnen bedrijven.
aren tegen de benoeming van
er bestaan vooral bij twee doch-
Irijven van Smit. Die hebben de
afgehandeld. Maar de eind
stemming was uitgesteld om
technische foutjes, gemaakt
in de lawine van wijzigings
voorstellen, er nog uit te kun
nen halen.
De linkse partijen stemden voor
hoewel zij allerminst tevreden waren
met de nieuwe wet. Zij vonden het
wetsontwerp van het kabinet-Den
Uyl beter, maar niettemin zagen zij in
K' k vorige maand aangekaart bij de de nieuwe wet toch verbeteringen
xvuy» .p RooH in npn vereeleken met de hestaande sitn-
laal-Economische Raad in Den
g, maar die vond de argumenten
de benoeming ongegrond. De
rnemingsraden zijn daarop naar
htbank gestapt. De Rotterdam
rechtbank-president mr. J. G. L.
uder krijgt nu het geschil op zijn
tl.
vergeleken met de bestaande situ
atie.
CDA-woordvoerder Van Zeil verwel
komde het benadrukken van de eigen
verantwoordelijkheid van werkgever
en werknemers in de nieuwe wet. De
WD was blij dat in de nieuwe wet de
Van onze onderwijsredactie
LOCHEM „Het gebruik van elek
tronische rekenapparatuur op scho
len voor voortgezet onderwijs moet
eenvoudig blijven. Het mag niet lei
den tot de aanschaf van een mini-
computer."
Dit zei gisteren staatssecretaris drs.
K. de Jong in Lochem, waar hij te
gast was bij de Rijksscholengemeen
schap. die vijfentwintig jaar bestond.
Hoewel de staatssecretaris binnen
kort aan de scholen, die het rekenma
chientje1 in 1980 mogen gebruiken bij
het eindexamen, nadere richtlijnen
zal sturen, liet hij nu alvast weten dat
een apparaatje van enkele tientjes
zijn voorkeur genoot. Hij vergeleek
het gebruik van de elektronische re-
kenapparaten met het gebruik van
woordenboeken tijdens het eindexa
men. „Woordenboeken waarin de
complete grammatica staat, worden
op het eindexamen geweerd." Hij re
kende op het verantwoordelijkheids
gevoel van de scholen en van de do
centen. bij het kiezen van de juiste
apparatuur.
positie van de huurders.
Ook minister Van Aardenne (econo
mische Zaken) voelde niets voor
waarborgen. Hij verdedigde de om
streden transactie van RSV door te
wijzen op de financiële moeilijkheden
van het concern. Van Aardenne be
weerde, dat de huizenverkooip van
wezenlijk belang is voor de verster
king van de positie van het concern.
„Ik kies niet voor een kille, afstande
lijke benadering, maar voor behoud
van de werkgelegenheid in de
scheepsbouw," riep de bewindsman
in een emotioneel verlopen spoedde
bat, aangezwengeld door het PvdA
Kamerlid mevrouw Salomons.
RSV heeft al enkele honderden wo
ningen verkocht, voornamelijk in
Rotterdam en omgeving. WD-
Vervolg van pagina 1
hun feilen gewezen worden als onder
betaling wordt vastgesteld.
Albeda heeft, zei hij gisteren in de
Kamer, de vakbeweging en de organi
saties van werkgevers gevraagd „te
letten op onderbetaling". Volgens Al
beda kan de beste controle worden
uitgeoefend door de werknemers zelf.
met inschakeling van hun vakbon
den. Een handicap is wel, dat in be
drijfstakken waar de wet veelal ont
doken wordt (horeca, landbouw) vrij
weinig werknemers bij een vakbond
aangesloten zijn.
Het PvdA-Kamerlid Van der Doef wil
binnen enkele weken een gedachten-
wisseling tussen de minister van de
Kamercommissie voor sociale zaken
over ontduiking van loonverplichtin-
gen. Ook de toepassing van de wet
„dus geen extra huurverhogingen."
De socialiste Salomons meende, dat
RSV de woningverkoop moet op
schorten totdat absoluut duidelijk is,
dat alle woningen terecht komen bij
woningbouwverenigingen of gemeen
tebesturen.
Volgens staatssecretaris Brokx kan
de regering RSV niet tegen houden
Zweden.
De bezetters verklaarden gisteren dat
zij de rechter van een aantal punten
zullen trachten te overtuigen, dat de
bezetting van de Iraanse ambassade
gerechtigd was omdat het om de ver
tegenwoordiging van een fascistisch
regiem gaat; dat de Nederlandse au
toriteiten de activiteiten van de
Iraanse veiligheidspolitie in ons land
de transactie voort te zetten. Over de steunen: en dat ook in Iran het verzet
moties die tijdens het spoeddebat tegen het regiem van de Sjah groei-
werden ingediend, zal vandaag ge- end is, maar elk protest hardhandig
stemd worden. onderdrukt wordt.
gelijk loon mannen en vrouwen moet
dan aan de orde komen. Een recent
rapport van de loontechnische dienst
wijst uit, dat vrouwen gemiddeld met
hun lonen twee procent achterblijven
bij mannen, voor vergelijkbaar werk.
Volgens de loontechnische dienst
mag echter niet uit het oog verloren
worden, dat het percentage laagstbe
taalden bij grote bedrijven en bij
kleine bedrijven vrijwel gelijk is. Ver
der vindt de loontechnische diens'
dat er een vergelijking met cijfers van
het Centraal Bureau voor de Statis
tiek gemaakt had moeten worden.
Volgens het definitieve rapport zou
zo n vergelijking niet tot, conclusies
kunnen leiden.
Uit de volledige onderzoeken (dus al
leen bij kleine bedrijven) blijkt, dat
"1.6 procent van de werknemers in
1977 een loon beneden het wettelijk
vastgelegde minimum kreeg. In 1976
was dat 1,5 procent. Gemiddeld ble
ven de bewuste werknemers zo n tien
procent achter bij het minimumloon,
maar in de landbouw en visserij was
dat percentage nog hoger. Daarover
heeft de minister, zo deelde hij mee.
de werkgevers in de landbouw aange
schreven.
Meer bij vrouwen
Onderbetaling is verhoudingsgewijs
meer geconstateerd bij vrouwen dan
bij mannen, meer bij parttimers dan
bij werknemers met een volledig
dienstverband en meer bij jeugdigen
dan bij volwassen werknemers. In
totaal heeft de loontechnische dienst
vorig jaar 10.900 bedrijven bezocht.
Bij oversteken gedood
GIETEN (ANP) Op rijksweg 34 ter
hoogte van het Drentse plaatsje Gie
ten is de 77-jarige Harm Honebecke
uit Gieten bij een verkeersongeluk
omgekomen. Het slachtoffer werd
door een personenauto aangereden
toen hij de rijksweg overstak
(ADVERTENTIE)
Dat Nilfiskschoon
maakmachines
kunnen
meehelpen
aan een nog
efficiëntere
produktie?
Van onze redacteur wetenschappen
NIJMEGEN Een aangeboren afwijking van de baarmoeder wordt door
vrouwenartsen te vaak gezien als de voor de hand liggende oorzaak van
ongewenste kinderloosheid. Zij voeren dan een corrigerende operatie uit.
terwijl een minder ingrijpende behandeling meer kans op succes zou bieden.
Dit vindt de Heeriense gynae-
coloog J. E. G. M. Stoot na
onderzoek waarop hij morgen
promoveert aan de katholieke
universiteit in Nijmegen. Hij
pleit ervoor om vrouwen die
onvruchtbaar zijn, of bij wie
zwangerschap herhaaldelijk
in een miskraam eindigt, ook
zorgvuldig te onderzoeken op
suikerziekte. Het gaat met
name om zeer lichte gevallen,
waarin eigenlijk nog niets te
merken is. behalve afwijken
de testresultaten wanneer in
één portie een flinke hoeveel
heid suikerwater wordt ge
dronken.
Laten zitten
Is dat het geval, aldus Stoot,
dan is het beter om een afwij
kende baarmoeder rustig te,
laten zitten en eerst met insu
line en diëet die stofwisse
lingsstoornis behandelen.
Zijn ervaringen leren dat
daarmee een grotere kans op
een geslaagde zwangerschap
wordt bereikt dan met een
operatie. Bovendien kan ope
reren altijd nog. en lukt zo n
operatie ook lang niet altijd.
Van de door dr. Stoot geope
reerde vrouwen bleek één op
de drie na de ingreep blijvend
onvruchtbaar te zijn ge
worden.
Onzekerheid
Het terrein dat de Heeriense
vrouwenarts onderzocht, her
bergt vele onzekerheden. Zo is
op geen stukken na bekend,
hoe vaak een aangeboren af
wijking van de baarmoeder
voorkomt. Daar wordt in het
algemeen pas naar gekeken
wanneer er problemen rijzen.
Na een vergelijkend onder
zoek van de literatuur komt
Stoot niet verder dan dat het
percentage tussen 0.1 en 10
moet liggen.
Evenmin kan duidelijk wor
den vastgesteld, welk soort af
wijking van de baarmoeder
nu de meeste kans op het mis
lukken van de zwangerschap
veroorzaakt. Dat is wonder
lijk. gezien de grote variatie
die op dit punt kan worden
vastgesteld. Het wijst in de
richting dat de afwijking als
oorzaak misschien minder be
langrijk is. dan werd aange
nomen.
B uilw"d«q ule'uv
ui*u* tvctfua CKCKK»
Enkele manieren waarop de baarmoeder afwijkend
gevormd kan zijn, vergeleken met het normale ge
val (links onder).
Aan de andere kant was al
tientallen jaren bekend dat
bij sommige vrouwen met
zwangerschapsproblemen.
zich een jaar of tien later dui
delijk suikerziekte voordoet
Sindsdien hield men er reke
ning mee dat zwangerschaps-
stoornissen een teken kunnen
zijn van een storing in de su»-
kerstofwisseling.
Uit dossiers van ziekenhuis
patiënten kon dr. Stoot vast
stellen dat bij ongeveer de
helft van patiënten met een
afwijkende baarmoeder op
zijn minst een eerste voorsta
dium van suikerziekte aan
toonbaar was. Experimenteel
onderzoek kon daarna het
vermoeden bevestigen dit
deze lichte stofwisselings-
stoornis geen toevallige rol
speelde, maar eed van de oor1;
zaken van het probleem was.
Daarmee is de corrigerende
operatie niet op de plank met
achterhaalde misvattingen
bijgezet. Opereren kan nog
steeds nodig zijn als geen an
dere oorzaak voor de zwanger
schapsproblemen kan worden
gevonden. Het risico op blij
vende onvruchtbaarheid kan
dan op de koop toe genomen
worden Maar in een aantal
gevallen is dat dankzij het on
derzoek van dr Stoot niet
meer nodig
