Veel beroering om steun aan het Patriottisch Front Trouw Synode-moderamens schrijven aan Potter gderl VAN DAAGT- VOORBIJGANGER .or Kerkvoogdij wil geen geld meer voor kerkhof DONDERDAG 5 OKTOBER 1978 TROUW/KWARTET Brnrlli (57) een briljant conservatief. Nu de paus begraven is be gint het gissen naar wie hem zal opvolgen pas goed op gang te komen. De meeste kardinalen zijn nu in Rome en de voorbereidingen voor de verkiezing van paus Jo hannes Paulus hebben ge leerd dat het meeste toen ge beurde tijdens het zogenaam de voorconclaaf. Elke dag komende kardinalen bij een, officieel om de lopende zaken in de kerk waar te nemen, maar in feite spreken zij ook over de meest knellende zaak: wie de geschiktste man zal zijn voor het pausschap. Namen worden niet hardop genoemd. Men tracht in het college een ovèrzicht te krijgen over de problemen van de kerk en daardoor ontstaat langzamerhand het beeld yan de nieuwe paus. Dat ging ln augustus zo en dat zal nu ook wel weer zo gaan. Eerste rook Het conclaaf begint zaterdag 14 oktober. Op die dag wordt nog niet gestemd. De eerste rook uit het schoorsteentje op de Sixtijnse kapel is pas op zondag 15 oktober rond het middaguur te verwachten. De vorige keer waren vier stemmingen no dig. Dat zal nu wel iets anders zijn. Een positieve uitslag zal dan ook waarschijnlijk niet voor maandag of dinsdag te verwachten zijn. In de maand dat Johannes Paulus paus was heelt zich een vrij belangrijke verandering voltrokken. De glimlachende en grapjes ma kende paus. die wars was van uiterlijk ver toon en over zichzelf in de eerste persoon enkelvoud sprak, deed de herinnering aan de man van smarten, die paus Paulus eigenlijk was. snel vervagen. Kardinaal Gabriel Oarrone. de man van het departement van de opvoeding zei: ..Het is onmogelijk de ogen te sluiten voor het korte pausschap van Johannes Paulus. De tijd verandert zo snel. dat we onmogelijk kunnen terugkeren naar de dagen van Paulus de Zesde." Pappalardo (60) was nuntius in Djakarta. Poma (68) kent de Italiaanse politiek. Pironio (58) is half-Italiaans. Wil de nieuwe Johannes Paulus nu opstaan? door Aldert Schipper Goed gezond Hoewel de curie soms het hart vasthield, als Johannes Paulus weer eens het protocol aan zijn laars lapte, was de reactie in de rest van de kerk op Johannes Paulus' humilitas (een voud) zo positief, dat de 108 kiesmannen, die over ruim een week hun werk moeten doen zeker zullen trachten iemand te vinden die aan het profiel van hun keus uit augustus voldoet. Een pastoraal Ingestelde Italiaanse conservatief, die goed communiceerde met de gelovigen. Kortom: een Johannes Paulus de Tweede. Men heeft vermoedelijk één ding geleerd, dat men niet weer iemand moet kiezen met gezondheidsproblemen. Dat wil niet zeggen dat de kardinalen düs een jonge paus zullen kiezen. Een oudere man kan wel degelijk goed gezond zijn. En bovendien zullen de kiesmannen ook niet graag de volgende twintig jaar aan één man vastzitten. Curie Een ander zwak punt van paus Johannes Paulus was diens onkunde inzake de Vati caanse problemen. Tijdens zijn pontificaat heeft Johannes Paulus herhaaldelijk klach ten laten horen dat het hem niet meeviel de Vaticaanse bureaucratie in de vingers te krijgen. De kardinalen zullen daarom dit maal wellicht toch naar iemand uitzien, die enigszins met de curie vertrouwd is. De vorige keer werd voor het conclaaf onbe kommerd met namen van kandidaten omge sprongen. Een voorzichtige collega van een Nederlands weekblad had zelfs voorafgaand aan het conclaaf van zeven gedoodverfde pauskandidaten een uitgebreide beschrij ving gereed liggen en hij voelde zich gerust. Hij bleek later al zijn noeste arbeid voor niets te hebben gedaan. Onder de journalisten ln het Vaticaan was er niet één die de naam van Albino Luciani, de patriarch van Venetië, had genoemd. Alleen de Osservatore Romano, de krant van het Vaticaan, had een verhaal over Luciani ge reed liggen. Maar die redactie had misschien wel van vijftig kandidaten zo'n stuk klaar. Voorzichtiger Daarom zullen de journalisten ditmaal wel wat voorzichtiger zijn met het doen van voorspellingen. Op onze krant schertste een collega maandagochtend dat dit een herkan sing voor Wlllebrands was. Ik denk dat we dit met een gerust hart uit ons hoofd kunnen zetten. Een belangrijke rol speelt doorgaans de ..pausmaker", de man die de uiteindelijke nieuwe paus voorstelt tijdens het conclaaf. De verhalen die na 23 augustus de ronde deden willen dat kardinaal Benelli de man was die de patriarch van Venetië voorstelde. Benelli Benelli is aartsbisschop van Florence. Hij was daarvoor een van de naaste medewer kers van paus Paulus, eerst als diens parti culier secretaris en veel later als substituut van de staatssecretaris. Benelli is 57 jaar. Dat was ln augustus een hinderpaal voor het pausschap, maar het zal na de jongste ge beurtenissen minder zwaar wegen. Benelli geldt als een briljante conservatief. Op hem rustte de taak de curie te hervormen na het tweede Vaticaans Concilie. HIJ heeft zich met grote voortvarendheid van deze zware taak gekweten. Hij kent de curie op zijn duimpje. Dat is een voordeel. Maar hij heeft maar ruim een jaar ln Florence gezeten en heeft dus slechts minimale pastorale er varing. Ursi Kardinaal Ursi van Napels behoort qua leef tijd tot de middenmoot met zijn 70 jaar. Zijn naam werd kort na de dood van paus Johan nes Paulus door enkele Vaticaankenners ge noemd. Ursi heeft naam gemaakt in de ka tholieke actie, een beweging van hedendaag se evangelisatie in Italië. Hij heeft een langdurige pastorale ervaring als bisschop en aartsbisschop, onder meer van Napels, een van Italië's probleemsteden, waar hij duidelijk de kant koos van de werklozen en krottenbewoners. Pappalardo Kardinaal Pappalardo van Palermo is tien jaar jonger. Hij werkte achttien jaar in het staatssecretariaat en combineerde zijn werk met een professoraat aan de Lateraanse faculteit en met pastoraal werk ln Rome. Hij deed ervaring op met jeugdwerk en werd Arns (57) vertegenwoordiger van de Derde Wereld. later als apostolisch nuntius naar Djakarta gezonden. In 1970 werd hij aartsbisschop van Palermo. In zijn aartsdlocees maakte hij kennis met het probleem van de gastarbei ders en hij bezocht hen herhaaldelijk in Zwitserland. Poma Evenals in augustus is nu ook weer de naam van kardinaal Poma gevallen. Hij is aarts bisschop van Bologna, heeft een omvangrij ke pastorale ervaring opgedaan. HIJ is voor zitter van de Italiaanse bisschoppenconfe rentie en leidde de kerk in dat land dus gedurende de laatste jaren met hun schoks gewijze politieke veranderingen. Het terro risme, de echtscheidings- en abortuswetge ving. Poletti De genoemde kandidaten zijn allen conser vatief. Wellicht zullen de kardinalen in con claaf dat niet willen, ook al is dat niet te ver achten. Mochten zij een progressief willen dan kan men denken aan de 64-jarige aarts bisschop/vicaris van Rome, kardinaal Ugo Poletti. De conservatieven hebben hem zwaar bekritiseerd om een vooruitstrevend plan dat hij heeft uitgebroed voor een effec tiever meedenken van de Romeinse parochi anen in het bestuur van hun aartsbisdom. Pironio Buitenlanders zullen ditmaal naar men ver wacht weinig kans maken. Kardinaal Wille- brands kan dus gerust zijn. Kardinaal Piro nio, de prefect van de heilige congregatie voor religieuze en seculiere instituten is ech ter half-Italiaans. Hij werd geboren in Ar gentinië uit een Italiaanse familie. Hij geldt als een typisch post-conciliair theoloog, speelde een belangrijke rol ln de Latijnsame- rikaanse bisschoppenconferentie in Medel- lin in 1968 en geldt als de kandidaat van de Derde Wereld, ook al spreekt hij vloeiend Italiaans. Arns Kardinaal Evaristo Ams van Sao Paulo, een kloeke franciscaan van 57 jaar wordt door de Spaanse kardinaal Arnau van Barcelona naar voren geschoven. Arns' Braziliaanse collega Lorscheider (54) was naar verluidt de kandidaat waar de nu overleden paus zijn stem aan had gegeven. Lorscheider zou echter vorige week een hart aanval hebben gehad. En hoewel hij van plan is naar Rome te komen voor het con claaf lijkt Juist een recente hartaanval een royale diskwalificatie voor het pausschap. waarin opgenomen: De Rotter dammer. met Dordts Dagblad. Nieuwe Haagse Courant met Nieuwe Leidse Courant Uitgave: Trouw/Kwartet BV Hoofdredacteur Jenze Tamminga Directeur mg. O Postma HOOFDKANTOOR Postbus 859 1000 AW Amsterdam Wibautstraat 131 Posig.ro 66 00 00 Btrk Nad Credetb flefcamrynr 23 00 12 574 REGIO ROTTEROAM/DORDRECHT Postbus 948 3000 AX Rotterdam tal 010-115588 (redact* an tel 010-115700 (i Rotterdam REGIO DEN HAAG/LEIDEN Postbus 101 2501 CC Oen Haag lel 070-469445 Parkstraat 22 Oen Haag REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND (uitsluitend admnistratie) 8000 AA Zwoa* let 05200-17030 Abonn*m«ntsprij2«n: Pa» maand 1547 Ppf kwartaal f 46 60 Parpaar 183.40 vaag abonnementenopdrachten i boven) Opgave tarnrteöenchten 9-19 30 van maandag l/m vnjdag Op zondag van 18- 20 uur tetef 020-913456 Opgave rrvn.-advertenties let 020-936668 <X schnttet.^ aan Mev-Adv aldetng. postbus 433 1000 AK AMSTERDAM Van een onzer verslaggevers DEN HAAG/LEUSDEN Het moderamen van de hervormde synode maakt zich zorgen over het aantal mensen die hun kerklidmaatschap opzeggen uit protest tegen de gift van de Wereldraad van kerken aan het Patriottisch Front, of die de hervormde kerk oproepen, te breken met de Wereldraad. In een brie) aan secretaris-generaal Philip Potter van de Wereldraad schrijft het moderamen, dat een ..golf van anti-wereldraadsentimenten" de hervormde kerk op het moment over spoelt. Daarom heeft het moderamen aan Potter drie vragen gesteld ter verduidelijking van de gift. Ook het synode-moderamen van de gereformeerde kerken heeft aan de wereldraad van kerken om verduide lijking gevraagd. Dr. R. J. Mooi. secretaris algemene zaken van de hervormde kerk. zei gisteren dat het nog te vroeg is om inzicht te kunnen hebben in het aan tal hervormden dat de kerk verlaten heeft of erop aandringt de band met de wereldraad te verbreken. Wel ko men er brieven binnen van lidmaten, kerkeraden. classlcale vergaderin gen. maar met een inhoud en argu menten van verschillend gewicht en uiteenlopende strekking. Een over zicht is volgens dr. Mooi nog niet te geven. Gisteren werd bekend, dat de classis Dordrecht met 26 tegen 6 stemmen een motie heeft aangenomen, waarin de gift aan het Patriottisch Front wordt afgekeurd en bij de synode wordt aangedrongen op te roepen tot herroeping Met een kleine meerder heid (16 tegen 14) werd tevens beslo ten. aan te dringen op opheffing van het antl-racisroe-fonds van de wereld raad en de synode te verzoeken, het lidmaatschap van de wereldraad op te schorten. Het comité „8top steun terrorisme" heeft alle hervormden in Nederland opgeroepen, ln actie te komen tegen de gift. Dit comité, dat speciaal voor dit doel is opgericht, bestaat uit de heren M. Leerling te Huizen, J. H. Mouissie te Naarden en B. G. van Ruiswijk te Huizen, allen leden van de hervormde kerk. Zij vragen de kerkleden, een briefje te schrijven aan hun kerkeraad met het dringende verzoek, er bij de synode op aan te dringen dat de aanbeveling voor steun aan het antl-raclsme- fonds wordt ingetrokken. Tevens zou aan de synode moeten worden ge vraagd. het lidmaatschap van de we reldraad op te schorten en zich diep gaand op dat lidmaatschap te bera den. Volgens het comité zou de kerk van Jezus Christus ontrouw zijn aan haar roeping, als zij activiteiten als die van het Patriottisch Front op welke wijze, dan ook financieel en moreel zou ondersteunen. Circa tach tig predikanten en andere kerkleden, overwegend van gereformeerde-, bonds- of confessionele richting, heb ben hun adhesie betuigd aan deze actie, die ondersteund zal worden met grote advertenties in dagbladen. Golf In de brief aan Potter schrijft het hervormd synodemoderamen: „Wij weten dat de golf van anti-wereld- raadssentimenten. die ons nu over spoelt en het verontrustende aanul gemeenteleden, dat de kerk verlaat of onze kerk oproept de wereldraad te verlaten, in de eerste plaats een op dracht inhouden om naar eigen ach terban toe de hele geschiedenis van de Rhodesische kaUstrofe te vertel len. Wij zijn daar ook mee bezig en onze gesprekken met de directie van Shell over de olieleveringen aan het volkenrechtelijk illegale regiem- Smlth mogen althans een teken zijn van onze bereidheid eigen gebrek aan kennis en engagement in te halen." Het moderamen stelt dan met aarze ling drie vragen aan Potter. Aarzeling omdat vragen aan de wereldraad ten onrechte ..alom ln den lande direct als gebrek aan solidariteit wordt verstaan", terwijl men Juist uit solidariteit doorvraagt, solidariteit ook met de zwaar getroffen bevolking van Zimbabwe. Het moderamen spreekt nadrukke lijk zijn waardering uit voor het „waarschuwend en profetisch" getui genis. dat de Wereldraad van kerken al jaren met betrekking tot Rhodeslë heeft laten horen. „Met de Wereld raad hebben wij gezien, hoe de eenzij dige onafhankelijkheidsverklaring van de regering-Smlth het land van jaar tot jaar dieper ln een apartheids systeem heeft gedwongen, dat niet anders dan op een katastrofe en een verbitterde strijd van de zwarte be volking kón uitlopen," aldus het mo deramen. De drie vragen aan de Wereldraad hebben tot strekking of de gift aan het Patriottisch Front niet in strijd is met de doelstellingen van de Wereld raad. En voorts of dit front niet ten onrechte deze bijdrage opvat als mo rele steun aan zijn gewapende strijd. Zou het niet gewezen moeten worden op een mogelijk andere weg dan die van het geweld? Ten derde vraagt het moderamen of het wel te verdedigen Is, dat de wereldraad met zijn gift nu ln feite partij gekozen heeft in een Intern conflict van de zwarte bevol king. Dit „temeer daar Sithole en Moezorewa (die de overeenkomst met Smith hebben gesloten, die door het Patriottisch Front niet wordt erkend, red.) niet alleen een grote schare van volgelingen hebben onder zwarte christenen, maar ook ln een jarenlan ge strijd hun sporen in de strijd tegen het racisme hebben verdiend." Het moderamen heeft de plaatselijke kerkeraden een afschrift van de brief aan Potter gestuurd met de toezeg ging. ook zijn antwoord te zullen zenden. Gereformeerd Het moderamen van de gereformeer de synode gaat ln zijn brief aan dr Philip Potter vooral in op het feit, dat de Wereldraad een aanvraag om steun van bisschop Moezorewa en dominee 8lthole c.s. weigerde. Het gereformeerd moderamen heeft ln dit verband vijf vragen: 1. Hebt u door deze stellingname vóór zwarten, die thans gewelddadig verandering in Rhodesië willen en tégen zwarten, die voorkeur geven aan overleg en een overgangsrege ling. de kaders van een programma tegen het blanke racisme niet over schreden? 2. Betekent deze stellingname ook niet zij het op indirecte wijze een ernstige beschuldiging aan het adres van deze zwarte leiders en hun partij en wanneer u zegt, dat die overgangs regeling „het bloedvergieten alleen maar kan verlengen"? 3. Is dit verwijt tegen deze zwarte leiders, die op hün wijze tot een zwart meerderheidsregime trachten te ko men. wel billijk? Het gaat bij deze overgangsregeling immers niet om MET TWEE MATEN De zaak met de 182 illegale Marokkanen loopt zo langzamerh| uit op een bijzonder navrante groteske. Hier wordt met twee mafcte aanle gemeten als zich zelden voorheen Van hei heeft laten zien. En dat alles ondefonderzo het bewind van een ministerie waarvan de geblinddoekte gerechtigheid nog altijd het symbj is. In onze krant van vrijdag jl. schreef de gereformeerde predikai voor Kerk en Industrie o.a. „Nu isj in ons land een aanUl buitenland! werknemers die er formeel-juridis^ misschien allang niet meer haddei moeten zijn. Over die formele kanl iedereen het eigenlijk wel eens. Nederland is echter geen politiestj met razzia's en controles op allerlj mogelijke zaken. Zodoende zijn z hier nog steeds In het vervolgi consUteert hij dan. met de kerken dat terugsturen in dit stadium „moreel, zo u wilt: ethisch niet mej te maken" is. Even las ik voor werknemers werkgevers. Ik las teij" en toen bleek me ineens dat je in bovenvermelde uitspraak ook best het woordje werkgevers kunt lezetfllJg als je „buitenlandse" er dan even u laat. Je krijgt dan: „Nu is er in ons land een aantal werkgevers die er |f formeel-juridisch allang niet meer hadden moeten zijn ."Ik denk dl dit precies de situatie is waarin hef rCll meten met twee maten duidelijk n •voren komt. Niemand mag vergete e dat de achtergrond van heel deze ellende van vermoeid en uitgeput rakende Marokkanen in ons middf j uiteindelijk veroorzaakt is door koppelbazen en malafide werkgevf die zich ten koste van deze menset f wilden verrijken. Onze regering stl vrijwel machteloos tegenover dit kwaad tenzij zij zeer krasse maatregelen overweegt. Dit zien tot nu toe niet gebeuren. In deze situatie wordt het „pakken" van d dui^ Marokkanen niet veel anders dan ,de.1111 zondebok gevonden hebben. Een ri'n,QQ' weerloos aantal mensen die in de tang zit. Aan deze schande voor ot samenleving dient dan ook ten spoedigste, zeker onder regeerden n De die zich eens met een ethisch revei vf^_ JA wilden vereenzelvigen, een einde gemaakt te worden. Hun positie begint te gelijken op die van de Zuid-Afrikaanse leiders: niet terug wat er dan ook van komen. Prestige-gevoel is een even slechte raadgever als vrees. f® ®tic" It ter g «lag er acht kii jinjaai lygiem over d ook i ooi in land ir Alkm keuzt ïaakt. Beroepingswerk NED. HERV. KERK Beroepen te Ederveen (toez.): G. 1 der te Bruchem-Kerkwijk; te M foort: M. Goudriaan te Goudswal te Angerlo: mevr. H. B. de Neeliq Hontenisse; te Ruurlo en te Cot den (toez.): J. H. v. Hunnik te rgentheim. Aangenomen naar Wolvega, Voortman te Lutten; de benoeo t*jonge tot catecheet-pastoraal medewe nier va te Groede: M. Hooyme a word jeugdwerkadviseur prov. kerkve dering van Zuid-Holland, woneU— te Oud-Beijerland. Bedankt voor Drumpt: M. J. Aarf te Den Helder. DOOPSGEZ. Broederschap Ds. M. C. Postema te Arnhem is *\rrr beroepen te Middelburg, VlissinCc^t en Goes (reet.). GEREF. KERKEN y~ Beroepen te Weesp: C. W. Thijd J Zuidwolde Prof. J. L. Koole en Prof. H. Ridderbos een eindfase, maar om een over gangsperiode waarin, naar goede de mocratische orde, ook voor toekom stige (blanke) minderheidsgroepen waarborgen geschapen moeten worden? 4. Welke gegevens hebt u uit uw on getwijfeld gedegen onderzoek ont vangen, waaruit geconcludeerd moet worden, dat bisschop Moezorewa en ds Sithole de strijd tegen het racisme schade hebben gedaan? Is het feit dat zij met Ian Smith samenwerken daar voor de eigenlijke reden? 5. Moet uw standpuntbepaling niet de indruk wekken, dat deze niet zo zeer een bemoediging is voor zwarten die met humanitaire middelen de strijd voor gerechtigheid tegen racis me voeren, als wel een vertrouwens votum Is ter aanmoediging van zwar ten, die publiekelijk voorrang geven aan gewelddadige methoden in een strijd tegen blank én zwart? Het is dit punt, aldus het moderamen, dat ons de grootste moeite geeft. De brief besluit met te memoreren dat de gereformeerde synode het spe ciale fonds van PCR in april jl weer ls gaan aanbevelen op grond van de verzekering uit Genève, dat het geen keuze voor de geweld en bloedvergie ten zou betekenen. In verband met deze zaak is dr A. H. van den Heuvel, scriba van de her vormde synode, gevraagd als hoofd gast voor het tv-programma NOS- tribune van donderdag 12 oktober (van 22.05 tot 22.55 op Nederland 1). Als gesprekspartners voor het kri tisch volgen van de hoofdgast zullen optreden de christelijke gereformeer de theoloog prof. dr W. H. Velema en mevrouw dr B. Slertsema, hoogleraar algemene taalwetenschap aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Prof. dr. J. L. Koole en prof. dr. K Ridderbos, die beide met emiraat gegaan als hoogleraar aan de the gische hogeschool van de geri meerde kerken te Kampen, zijn plan op vrijdag 3 november openbare afscheidscolleges te ge^ Beide plechtigheden zullen vinden in de Stadsgehoorzaal, Bi wal 84 te Kampen, prof. morgens om tien uur en prof. bos 's middags om drie uur. Zij ceerden aan de hogeschool resj velijk oude en nieuwe tesf Voor prof. Koole benoemde de de inmiddels dr. H. Baarlink Duitsland als opvolger. ITER 16 O kort g en va: aang g van tot ippij. itbanl _l_ 15 oal. Bi Kooli l Rldi Jf 'Si5 *e .s' fPC rwarer ïser b< ledrijt vori aal-E ig. ms :n de lemen htt rechtt uder 1 el. Van een onzer verslaggevers GARDEREN De hervormde kerkvoogdij van Garderen wil geen geld meer krijgen van de gemeente Barneveld voor het onderhoud van haar begraaf plaats. Het dorp Garderen behoort tot de gemeente Barneveld. In een brief aan het gemeentebestuur schrijft de Garderense kerk voogdij als reden voor het niet meer aannemen van de subsi die. dat de gemeenteraad on langs besloten heeft, op de al gemene begraafplaats in Bar neveld een urnenmuur te plaat sen. De kerkvoogdij acht cre matie in strijd met de bijbel. Een woordvoerder van de ge meente Barneveld zei ons gis teren, nauwelijks te kunnen ge loven. dat dit voor de kerk voogdij van Garderen reden kan zijn. om voor haar eigen begraafplaats geen subsidie meer te aanvaarden. Aan de subsidie is alleen de verplich ting verbonden, dat iedere in woner van de gemeente op de begraafplaats begraven kan worden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1978 | | pagina 2